فاطمه رهبر در گفت و گوی اختصاصی با تبیان:
احراز عدالت و تمکن مالی به شروط ازدواج مجدد مردان اضافه شده است
فاطمه رهبر عضو فراكسیون زنان مجلس شورای اسلامی با تشریح آخرین تغییرات ایجاد شده در لایحه حمایت از خانواده پیش بینی كرد كه با این اصلاحات انتقادات به این لایحه كمتر شود. او در عین حال معتقد است انتقاداتی كه پیش از این در باره لایحه حمایت از خانواده مطرح می شد موجی سیاسی برای سیاه نمایی مجلس بوده است.
مشروح این گفت و گو را در زیر می خوانید:
-بعد از اینکه لایحه حمایت از خانواده به كمیسیون قضایی و حقوقی ارجاع داده شد، چه تغییرات عمده ای در آن صورت گرفته است؟
لایحه حمایت از خانواده چند ماده مهم داشت که مباحث مختلفی درباره آن مطرح شد. یکی بحث تعیین میزان مهریه بود که با رایزنی های صورت گرفته در كمیسیون این ماده کاملا حذف شد چرا که مهریه حق قانونی زن است و نمی توان برای آن حد و میزانی تعیین کرد. البته باید با فرهنگ‌سازی از طریق رسانه های مختلف فرهنگ صحیح مهریه را برای مردم تبیین کنیم.
موضوع دوم ثبت عقد موقت بود که طبق آخرین تغییرات ایجاد شده در دو حالت اجباری است؛ یکی در صورتی که زوجه باردار شود و دوم اینکه در زمان عقد بحث ثبت در شروط ضمن عقد آورده شود. در این دو صورت است که عقد موقت حتما باید به ثبت برسد.
موضوع بعدی تعدد زوجات در ازدواج دوم است که در مقدمه این ماده این بخش اضافه شده است که نظام جمهوری اسلامی بر مبنای تحکیم بنیان خانواده و تک همسری بنا شده ولی در صورتی که تعدد زوجات صورت گیرد شرایطی باید برای آن لحاظ شود که از جمله آن احراز عدالت و تمکن مالی مرد است. هم چنین در ادامه هشت شرط برای ازدواج مجدد مردان لحاظ شده است که اجازه همسر اول، عقیم بودن، ترک زندگی زناشویی، بیماری صعب العلاج و ... است.
-آیا این هشت شرط و بحث عدالت و تمکن مالی به صورت هم عرض در لایحه عنوان شده است؟
البته این هشت شرط وجود داشته و علاوه بر آن احراز تمکن مالی و عدالت مرد در دادگاه به عنوان شرط لازم ذکر شده که در صورتی که دادگاه در این باره یقین حاصل کند مرد می تواند بر اساس شروط هشت گانه ازدواج دوم داشته باشد.
-علت اینكه این موارد علاوه بر هشت شرط به ماده اضافه شده چیست؟
دلیلش این است که مثلا همسر مردی بیماری صعب العلاج دارد ولی آن مرد عدالت و تمکن مالی برای ازدواج دوم ندارد و در صورتی که مجددا ازدواج کند علاوه بر اینکه بنیان خانواده اول از هم می پاشد، خانواده دوم هم دارای بنیان محکمی نیست. بنابراین حتما باید عدالت و تمکن مالی مرد محرز شود و بعد براساس هشت شرط عنوان شده در ماده عمل شود.
-موارد دیگری هم علاوه بر تغییرات این سه ماده در لایحه گنجانده شده است؟
نکته ای که آقای لاریجانی رییس مجلس بر آن تاکید داشتند و در کمیسیون قضایی هم بر آن تاکید شد اشاراتی است که در لایحه حمایت از خانواده به مواد قانون مدنی شده و در آنجا به زن هم اجازه داده شده در صورتی که مرد دچار مشکلات خاصی مثل عقیم بودن، بیماری صعب العلاج، اعتیاد، حبس طولانی مدت و ... باشد بتواند به دادگاه خانواده مراجعه کند و درخواست طلاق کند. که این موضوع هم به لایحه حمایت خانواده اضافه شد. هم چنین به قوانین مدنی که در رابطه با حقوق کودکان است نیز در این لایحه اشاره شده است.
موضوعی که وجود دارد این است که در جلسه روز یکشنبه فراکسیون زنان با آقای دکتر لاریجانی این موضوع مطرح شد که این قانون در کمیسیون قضایی به اتمام رسیده و ما می خواهیم این قانون پیش از پایان دوره مجلس هشتم در صحن علنی مطرح شود و به تصویب نهایی برسد. اما دکتر لاریجانی تاکید داشتند که آنچه اصلاح شده و به این ماده اضافه شده گرچه خوب است ولی جامع و کامل نیست. لذا بحث ایشان این بود که فراکسیون زنان روی این موضوع کار کند و حقوق زنان و كودكان را به صورت كامل و جامع در لایحه بیاورد نه صرفا در حد اشاره به موارد موجود. استدلالشان هم این بود كه وقتی صحبت از لایحه حمایت از خانواده می شود باید این قانون حقوق همه اعضای خانواده را در بربگیرد و این قانون به نحوی جامع و كامل باشد تا كسانی كه از قانون مدنی هم مطلع نیستند با مطالعه این قانون از حقوق خود مطلع شوند. انشاءالله ما با كمك مركز پژوهشها این كار را انجام خواهیم داد تا این مواد از صراحت بیشتری برخوردار باشد و قانون جامع و كاملی به تصویب مجلس برسد.
-یعنی در حال حاضر كار این لایحه در كمیسیون به پایان رسیده است؟
از نظر كمیسیون قضایی لایحه حمایت از خانواده نهایی شده ولی نظر رییس مجلس این بود كه بررسی این لایحه در صحن علنی مجلس نیازمند دقت نظر و ملاحظاتی است كه باید در آن رعایت شود.
-به نظر شما می توان گفت كه با انجام این اصلاحات در مواد، لایحه بهتر و كامل تر شده است؟
البته این لایحه از قبل خیلی بهتر شده و قطعا انتقادات درباره آن كمتر خواهد بود. اما در واقع انتقاداتی كه به این لایحه می شد نوعی سیاه نمایی نظام و قوه مقننه آن بود. برخی از افرادی كه انتقادات شدیدی به این لایحه داشتند در زمان بررسی لایحه به كمیسیون قضایی دعوت شدند اما آنها حتی اطلاعی از مفاد و مواد لایحه نداشتند كه این موضوع تعجب نمایندگان را درپی داشت. بنابراین انتقادات به این لایحه یك موج سیاسی برای سیاه نمایی مجلس بود.
احراز عدالت و تمکن مالی به شروط ازدواج مجدد مردان اضافه شده است
فاطمه رهبر عضو فراكسیون زنان مجلس شورای اسلامی با تشریح آخرین تغییرات ایجاد شده در لایحه حمایت از خانواده پیش بینی كرد كه با این اصلاحات انتقادات به این لایحه كمتر شود. او در عین حال معتقد است انتقاداتی كه پیش از این در باره لایحه حمایت از خانواده مطرح می شد موجی سیاسی برای سیاه نمایی مجلس بوده است.
مشروح این گفت و گو را در زیر می خوانید:
-بعد از اینکه لایحه حمایت از خانواده به كمیسیون قضایی و حقوقی ارجاع داده شد، چه تغییرات عمده ای در آن صورت گرفته است؟
لایحه حمایت از خانواده چند ماده مهم داشت که مباحث مختلفی درباره آن مطرح شد. یکی بحث تعیین میزان مهریه بود که با رایزنی های صورت گرفته در كمیسیون این ماده کاملا حذف شد چرا که مهریه حق قانونی زن است و نمی توان برای آن حد و میزانی تعیین کرد. البته باید با فرهنگ‌سازی از طریق رسانه های مختلف فرهنگ صحیح مهریه را برای مردم تبیین کنیم.
موضوع دوم ثبت عقد موقت بود که طبق آخرین تغییرات ایجاد شده در دو حالت اجباری است؛ یکی در صورتی که زوجه باردار شود و دوم اینکه در زمان عقد بحث ثبت در شروط ضمن عقد آورده شود. در این دو صورت است که عقد موقت حتما باید به ثبت برسد.
موضوع بعدی تعدد زوجات در ازدواج دوم است که در مقدمه این ماده این بخش اضافه شده است که نظام جمهوری اسلامی بر مبنای تحکیم بنیان خانواده و تک همسری بنا شده ولی در صورتی که تعدد زوجات صورت گیرد شرایطی باید برای آن لحاظ شود که از جمله آن احراز عدالت و تمکن مالی مرد است. هم چنین در ادامه هشت شرط برای ازدواج مجدد مردان لحاظ شده است که اجازه همسر اول، عقیم بودن، ترک زندگی زناشویی، بیماری صعب العلاج و ... است.
-آیا این هشت شرط و بحث عدالت و تمکن مالی به صورت هم عرض در لایحه عنوان شده است؟
البته این هشت شرط وجود داشته و علاوه بر آن احراز تمکن مالی و عدالت مرد در دادگاه به عنوان شرط لازم ذکر شده که در صورتی که دادگاه در این باره یقین حاصل کند مرد می تواند بر اساس شروط هشت گانه ازدواج دوم داشته باشد.
-علت اینكه این موارد علاوه بر هشت شرط به ماده اضافه شده چیست؟
دلیلش این است که مثلا همسر مردی بیماری صعب العلاج دارد ولی آن مرد عدالت و تمکن مالی برای ازدواج دوم ندارد و در صورتی که مجددا ازدواج کند علاوه بر اینکه بنیان خانواده اول از هم می پاشد، خانواده دوم هم دارای بنیان محکمی نیست. بنابراین حتما باید عدالت و تمکن مالی مرد محرز شود و بعد براساس هشت شرط عنوان شده در ماده عمل شود.
-موارد دیگری هم علاوه بر تغییرات این سه ماده در لایحه گنجانده شده است؟
نکته ای که آقای لاریجانی رییس مجلس بر آن تاکید داشتند و در کمیسیون قضایی هم بر آن تاکید شد اشاراتی است که در لایحه حمایت از خانواده به مواد قانون مدنی شده و در آنجا به زن هم اجازه داده شده در صورتی که مرد دچار مشکلات خاصی مثل عقیم بودن، بیماری صعب العلاج، اعتیاد، حبس طولانی مدت و ... باشد بتواند به دادگاه خانواده مراجعه کند و درخواست طلاق کند. که این موضوع هم به لایحه حمایت خانواده اضافه شد. هم چنین به قوانین مدنی که در رابطه با حقوق کودکان است نیز در این لایحه اشاره شده است.
موضوعی که وجود دارد این است که در جلسه روز یکشنبه فراکسیون زنان با آقای دکتر لاریجانی این موضوع مطرح شد که این قانون در کمیسیون قضایی به اتمام رسیده و ما می خواهیم این قانون پیش از پایان دوره مجلس هشتم در صحن علنی مطرح شود و به تصویب نهایی برسد. اما دکتر لاریجانی تاکید داشتند که آنچه اصلاح شده و به این ماده اضافه شده گرچه خوب است ولی جامع و کامل نیست. لذا بحث ایشان این بود که فراکسیون زنان روی این موضوع کار کند و حقوق زنان و كودكان را به صورت كامل و جامع در لایحه بیاورد نه صرفا در حد اشاره به موارد موجود. استدلالشان هم این بود كه وقتی صحبت از لایحه حمایت از خانواده می شود باید این قانون حقوق همه اعضای خانواده را در بربگیرد و این قانون به نحوی جامع و كامل باشد تا كسانی كه از قانون مدنی هم مطلع نیستند با مطالعه این قانون از حقوق خود مطلع شوند. انشاءالله ما با كمك مركز پژوهشها این كار را انجام خواهیم داد تا این مواد از صراحت بیشتری برخوردار باشد و قانون جامع و كاملی به تصویب مجلس برسد.
-یعنی در حال حاضر كار این لایحه در كمیسیون به پایان رسیده است؟
از نظر كمیسیون قضایی لایحه حمایت از خانواده نهایی شده ولی نظر رییس مجلس این بود كه بررسی این لایحه در صحن علنی مجلس نیازمند دقت نظر و ملاحظاتی است كه باید در آن رعایت شود.
-به نظر شما می توان گفت كه با انجام این اصلاحات در مواد، لایحه بهتر و كامل تر شده است؟
البته این لایحه از قبل خیلی بهتر شده و قطعا انتقادات درباره آن كمتر خواهد بود. اما در واقع انتقاداتی كه به این لایحه می شد نوعی سیاه نمایی نظام و قوه مقننه آن بود. برخی از افرادی كه انتقادات شدیدی به این لایحه داشتند در زمان بررسی لایحه به كمیسیون قضایی دعوت شدند اما آنها حتی اطلاعی از مفاد و مواد لایحه نداشتند كه این موضوع تعجب نمایندگان را درپی داشت. بنابراین انتقادات به این لایحه یك موج سیاسی برای سیاه نمایی مجلس بود.
