ظروف مرگبار ...
وقتی گرسنه میشویم و امكان دسترسی به بشقاب و قاشق و دیگر وسایل غذا خوردن نیست، به خوردن غذا در ظروف یكبار مصرف راضی شده و لذت هم میبریم!
اما در شرایطی كه به نظر میرسد استفاده از ظروف و لیوانهای یكبار مصرف به امری اجتنابناپذیر در كشورمان تبدیل شده، میتوان این پرسش را مطرح كرد كه استفاده از این ظروف چقدر میتواند برای سلامتی انسان مضر باشد؟
در این باره، علیرضا خاكیفیروز، مدیر امور پژوهشی سلولزی و بستهبندی مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران، در گفتوگو با ایسنا، به وجود سه هزار واحد مجاز و غیرمجاز تولید ظروف یكبار مصرف در كشور اشاره میكند: كارهای تحقیقاتی درباره مضرات استفاده از ظروف یكبار مصرف به ویژه روی دو نوع ظرف پلی استایرن و PVC انجام شده است. به این دو نوع ظرف، مواد شیمیایی زیادی مانند پایداركنندهها، روانكنندهها، نرمكنندهها، رنگدانهها، پركنندهها، مواد ضدالكتریسیته، مواد ماتكننده اضافه میكنند كه همه این مواد برای سلامتی انسان مضر هستند.وی وجود منومر آزاد در ظروف یكبار مصرف، نوع PVC را عامل خطرناكی برای سلامتی انسان میداند: مونومر در واقع یك واحد ساختار پلیمر و مولكول اولیه پلیمر است. همچنین در ظروف PVC وینیل كلراید كه سمی بودن آن برای انسان به اثبات رسیده است، وجود دارد. ضمن آنكه مولكول اولیه پلی استایرن، استایرن است كه دارای حلقه آروماتیك بوده و این حلقه برای سلامتی انسان فوقالعاده خطرناك است و در جهان نیز سرطانزا بودن آن به اثبات رسیده است. به این ترتیب به نظر میرسد ظروف یكبار مصرف از نوع PVC و پلیاستایرن باید از چرخه بستهبندی مواد غذایی حذف شوند.
خاكیفیروز سرایت مواد سمی از ظروف یكبار مصرف به بدن انسان را محتمل میداند: این مواد به مرور زمان در بدن جمع میشوند و بارها شده كه میشنویم فردی به ظاهر سالم بوده، اما در عرض یك ماه از پای در آمده است كه دلیل اصلی آن نیز میتواند گذشتن میزان این مواد در بدن انسان از سطح مجاز باشد.وی همچنین درباره نشانههای تشخیص این ظروف توضیح میدهد: پشت ظروف پلی استایرن علامت PS حك شده كه این علامت برای ظروف PVC نیز همان علامت PVC است. هر دو نوع ظرف شفاف هستند. ظروف پلیاستایرن خشپذیر نیست و PVC هم اگر به آن نرمكننده نزنند، خشپذیر نیست؛ ضمن اینكه هر دو كاملا شكننده هستند. به PVC نیز اگر مواد نرمكننده نزنند، شكننده نخواهد بود. همچنین اگر ظروف PVC گرم شوند، در صورت تماس با فلزات به آنها میچسبند. هنگامی كه ظرف نوع PVC را در مقابل شعله آتش نگه میداریم، با شعله زرد میسوزد، اما وقتی كه شعله را دور میكنیم، به خاطر اینكه ظروف PVC دارای كلر هستند، به سرعت آتش خاموش میشود. در عوض پلیاستایرن در هنگام سوختن با شعله دوده میكند.
او درباره موارد مصرف ظروف یكبار مصرف PVC و پلیاستایرن میگوید: ظروف پلیاستایرن در لیوانهای آب، كارد، چنگال، قاشق و ظروف غذایی مورد استفاده قرار میگیرند؛ برای مثال در چلوكبابیها ظروفی كه به صورت فوم هستند، نوعی پلیاستایرن هستند كه به آنها گاز هگزان میزنند. این گاز در دمای 160 درجه آزاد میشود و دمای غذای داخل ظرف نیز چون 200 درجه است، بنابراین این گاز به همراه غذا به بدن انسان منتقل میشود.
گفتنی است، گاز هگزان عوارضی مانند سر درد را به همراه دارد.مدیر امور پژوهشی سلولزی و بستهبندی مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران درباره ظروف یكبار مصرف PVC در بستهبندی مواد غذایی نیز توضیحاتی میدهد: ظروف یكبار مصرف PVC در بستهبندی مواد غذایی مانند گوشت مرغ و ماهی و بستهبندی كپسولهای دارویی، آدامس و باتری به كار میروند. بستهبندی با این نوع ظروف در مورد مواد خشك زیان چندانی ندارد، اما برای مواد غذایی مرطوب امكان مهاجرت مونومر آزاد به داخل مواد غذایی و سپس بدن بسیار محتمل است.اما خاكیفیروز به نكته جالبی نیز اشاره میكند: ضرر ظروف یكبار مصرف پلیاستایرن در هنگام مصرف مواد نوشیدنی اسیدی و چرب مانند نوشابه و كاكائو، بسیار بیشتر از مصرف چای داغ است.
در شرایطی كه هنوز ضرر انواع دیگر ظروف یكبار مصرف مانند پلیاتیلن و پلیپروپلین به اثبات نرسیده است، در مورد ویژگیهای آنها میتوان گفت كه هر دوی این نوع ظروف، مات بوده و به ترتیب علامتهای PE و PP پشت آنها حك شده است؛ شكننده نبوده و با شعله آبی و زرد میسوزند و در هنگام سوختن چكه هم میكنند.وی در ادامه درباره دلیل اصلی تولید این مواد در كشور بهرغم زیانبار بودن مصرف آنها توضیح میدهد: به این دلیل كه استاندارد ظروف یكبار مصرف اجباری نیست، واحدهای تولیدی میتوانند بدون مجوز به تولید اقدام كنند. در این زمینه باید تقاضای اجباری شدن استاندارد ظروف یكبار مصرف به مؤسسه ارایه شود تا در این مورد تصمیمگیری شود، اما متأسفانه تاكنون هیچ تقاضایی نشده است.همچنین لزوم همكاری میان مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران و معاونت غذا و دارو وزارت بهداشت در زمینه استفاده از ظروف یكبار مصرف كاملا حس میشود.وی با بیان اینكه استفاده از ظروف یكبار مصرف شیشهای و كاغذی بهتر از دیگر انواع آنهاست، تصریح میكند كه در دنیا استفاده از ظروف پلیاستایرن و PVC منسوخ شده و باید از رده خارج شوند منبع :تابناك
وقتی گرسنه میشویم و امكان دسترسی به بشقاب و قاشق و دیگر وسایل غذا خوردن نیست، به خوردن غذا در ظروف یكبار مصرف راضی شده و لذت هم میبریم!
اما در شرایطی كه به نظر میرسد استفاده از ظروف و لیوانهای یكبار مصرف به امری اجتنابناپذیر در كشورمان تبدیل شده، میتوان این پرسش را مطرح كرد كه استفاده از این ظروف چقدر میتواند برای سلامتی انسان مضر باشد؟
در این باره، علیرضا خاكیفیروز، مدیر امور پژوهشی سلولزی و بستهبندی مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران، در گفتوگو با ایسنا، به وجود سه هزار واحد مجاز و غیرمجاز تولید ظروف یكبار مصرف در كشور اشاره میكند: كارهای تحقیقاتی درباره مضرات استفاده از ظروف یكبار مصرف به ویژه روی دو نوع ظرف پلی استایرن و PVC انجام شده است. به این دو نوع ظرف، مواد شیمیایی زیادی مانند پایداركنندهها، روانكنندهها، نرمكنندهها، رنگدانهها، پركنندهها، مواد ضدالكتریسیته، مواد ماتكننده اضافه میكنند كه همه این مواد برای سلامتی انسان مضر هستند.وی وجود منومر آزاد در ظروف یكبار مصرف، نوع PVC را عامل خطرناكی برای سلامتی انسان میداند: مونومر در واقع یك واحد ساختار پلیمر و مولكول اولیه پلیمر است. همچنین در ظروف PVC وینیل كلراید كه سمی بودن آن برای انسان به اثبات رسیده است، وجود دارد. ضمن آنكه مولكول اولیه پلی استایرن، استایرن است كه دارای حلقه آروماتیك بوده و این حلقه برای سلامتی انسان فوقالعاده خطرناك است و در جهان نیز سرطانزا بودن آن به اثبات رسیده است. به این ترتیب به نظر میرسد ظروف یكبار مصرف از نوع PVC و پلیاستایرن باید از چرخه بستهبندی مواد غذایی حذف شوند.
خاكیفیروز سرایت مواد سمی از ظروف یكبار مصرف به بدن انسان را محتمل میداند: این مواد به مرور زمان در بدن جمع میشوند و بارها شده كه میشنویم فردی به ظاهر سالم بوده، اما در عرض یك ماه از پای در آمده است كه دلیل اصلی آن نیز میتواند گذشتن میزان این مواد در بدن انسان از سطح مجاز باشد.وی همچنین درباره نشانههای تشخیص این ظروف توضیح میدهد: پشت ظروف پلی استایرن علامت PS حك شده كه این علامت برای ظروف PVC نیز همان علامت PVC است. هر دو نوع ظرف شفاف هستند. ظروف پلیاستایرن خشپذیر نیست و PVC هم اگر به آن نرمكننده نزنند، خشپذیر نیست؛ ضمن اینكه هر دو كاملا شكننده هستند. به PVC نیز اگر مواد نرمكننده نزنند، شكننده نخواهد بود. همچنین اگر ظروف PVC گرم شوند، در صورت تماس با فلزات به آنها میچسبند. هنگامی كه ظرف نوع PVC را در مقابل شعله آتش نگه میداریم، با شعله زرد میسوزد، اما وقتی كه شعله را دور میكنیم، به خاطر اینكه ظروف PVC دارای كلر هستند، به سرعت آتش خاموش میشود. در عوض پلیاستایرن در هنگام سوختن با شعله دوده میكند.
او درباره موارد مصرف ظروف یكبار مصرف PVC و پلیاستایرن میگوید: ظروف پلیاستایرن در لیوانهای آب، كارد، چنگال، قاشق و ظروف غذایی مورد استفاده قرار میگیرند؛ برای مثال در چلوكبابیها ظروفی كه به صورت فوم هستند، نوعی پلیاستایرن هستند كه به آنها گاز هگزان میزنند. این گاز در دمای 160 درجه آزاد میشود و دمای غذای داخل ظرف نیز چون 200 درجه است، بنابراین این گاز به همراه غذا به بدن انسان منتقل میشود.
گفتنی است، گاز هگزان عوارضی مانند سر درد را به همراه دارد.مدیر امور پژوهشی سلولزی و بستهبندی مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران درباره ظروف یكبار مصرف PVC در بستهبندی مواد غذایی نیز توضیحاتی میدهد: ظروف یكبار مصرف PVC در بستهبندی مواد غذایی مانند گوشت مرغ و ماهی و بستهبندی كپسولهای دارویی، آدامس و باتری به كار میروند. بستهبندی با این نوع ظروف در مورد مواد خشك زیان چندانی ندارد، اما برای مواد غذایی مرطوب امكان مهاجرت مونومر آزاد به داخل مواد غذایی و سپس بدن بسیار محتمل است.اما خاكیفیروز به نكته جالبی نیز اشاره میكند: ضرر ظروف یكبار مصرف پلیاستایرن در هنگام مصرف مواد نوشیدنی اسیدی و چرب مانند نوشابه و كاكائو، بسیار بیشتر از مصرف چای داغ است.
در شرایطی كه هنوز ضرر انواع دیگر ظروف یكبار مصرف مانند پلیاتیلن و پلیپروپلین به اثبات نرسیده است، در مورد ویژگیهای آنها میتوان گفت كه هر دوی این نوع ظروف، مات بوده و به ترتیب علامتهای PE و PP پشت آنها حك شده است؛ شكننده نبوده و با شعله آبی و زرد میسوزند و در هنگام سوختن چكه هم میكنند.وی در ادامه درباره دلیل اصلی تولید این مواد در كشور بهرغم زیانبار بودن مصرف آنها توضیح میدهد: به این دلیل كه استاندارد ظروف یكبار مصرف اجباری نیست، واحدهای تولیدی میتوانند بدون مجوز به تولید اقدام كنند. در این زمینه باید تقاضای اجباری شدن استاندارد ظروف یكبار مصرف به مؤسسه ارایه شود تا در این مورد تصمیمگیری شود، اما متأسفانه تاكنون هیچ تقاضایی نشده است.همچنین لزوم همكاری میان مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران و معاونت غذا و دارو وزارت بهداشت در زمینه استفاده از ظروف یكبار مصرف كاملا حس میشود.وی با بیان اینكه استفاده از ظروف یكبار مصرف شیشهای و كاغذی بهتر از دیگر انواع آنهاست، تصریح میكند كه در دنیا استفاده از ظروف پلیاستایرن و PVC منسوخ شده و باید از رده خارج شوند منبع :تابناك