*lemon*
کاربر فعال مهندسی نساجی
توليد تنسل بصورت پروژه‌اي تحت عنوان (Genesis) توسط كورتولدز در سال 1978 بوسيله استخراج سلولز از محلول خمير چوب آغاز گرديد. هدف از اين پروژه توليد الياف مشابه ويسكوز با يكنواختي و توليد اقتصادي مطلوب بود.
تكنولوژي توليد: تحقيقات زياد موجود تحقق ريسندگي در حلال شده و ليفي با خواص متفاوت با سلولز، در حاليكه حلال قابل بازيابي است، توليد گرديد.
در سال 1989 تنسل در دسته الياف lyocell معرفي شد.
اين ليف بوسيله حل نمودن سلولز استخراج شده از خمير چوب در يك حلال آلي و بدون تركيب واسطه توليد شده و پس از استخراج محلول ليف سلولزي بدست مي‌آيد . اين روش با توليد ويسكوز تفاوت بسيار دارد، چون در توليد ويسكوز ابتدا يك محصول مياني توليد شده، پس از حل نمودن در يك محلول غيرآلي، محلول را اكسترود نموده و محصول واسطه به سلولز تبديل ميگردد.
پروسه تنسل (شكل يك) از نظر آلودگي نيز مناسب است زيرا پس از اكسترود محلول، حلال استخراج شده بازيابي و مورد پروسه مجدد قرار ميگيرد. تأمين خمير چوب مورد استفاده نيز به وسيله كاشت درختان در جنگلهاي مصنوعي حتي در زمينهاي فقير ميسر است.
خواص ليف تنسل
تنسل علاوه بر دارا بودن كليه خواص سلولز خصوصياتي چون جذب آب عالي، درخشش، خواص رنگ‌پذيري عالي و تخريب طبيعي را دارا بوده و بر خلاف كليه الياف سلولزي بازيافتي مقاومت آن در حالت خيس بسيار خوب و مقاومتش در حالت خشك با توجه به اتصالات جانبي آن بالا و 42 تا 44 سانتي نيوتن در تكس است (جدول شماره 1).
مقاومت اين ليف در حالت خيس با 15% كاهش به 37 تا 41 سانتي نيوتن در تكس ميرسد كه بيش از پنبه (27 تا 31 سانتي نيوتن در تكس) است و اين بدان معني است كه بسياري از اعمال شيميايي مكانيكي ميتواند بر آن اعمال شود، بدون اينكه اشكالي در مصرف بوجود آيد. مدول تر الياف موجب آبرفتگي كمي، در حدود 2% در تار و پود ميگردد.
الياف تنسل بصورت استيپل در طولهاي مختلف قابل دسترسي است. همچنين در فرم فتيله از 3/1 تا 8/2 دسي تكس كه اكثراً به نمره 7/1 دسي تكس بطول 38 ميلي‌متر جهت ريسندگي الياف كوتاه موجود ميباشد.
مقاومت الياف تنسل بوضوح بيش از انواع الياف سلولزي است. تنسل ريسيده شده با رينگ مقاومت مشابه با پلي‌استر (27 سانتي نيوتن در تكس) دارد و براحتي ميتوان از الياف 7/1 دسي تكس آن نخ نمره 80 متريك توليد نمود.
ريسندگي Open end آن نيز مقدور بوده و مقاومت نخ توليدي بيش از نخ ريسيده شده در سيستم رينگ است.
تركيب تنسل با پنبه موجب افزايش مقاومت در كليه درصدها ميگردد ولي مخلوط آن با پلي‌استر موجب افت مقاومت با درصدهاي پايين ميشود (نمودارهاي 2 تا 3).
مخلوطهاي پنبه، تنسل نسبت به پنبه 100% مقاومت و شفافيت بيشتري داشته و بر خلاف پنبه، پلي‌استر قابليت رنگرزي در سيكل واحد را دارد. کليه مواد رنگزائي كه براي رنگرزي پنبه و ويسكوز به كار ميرود جهت تنسل نيز قابل استفاده است. براي روش رمق‌كشي بازده رنگي معمولاً مشابه ويسكوز و بيش از پنبه است.
پارچه‌ها بايستي بصورت عرض باز رنگرزي شود. رنگرزي طنابي باجت نيز به روشهاي مختلفي ممكن است و پارچه‌هاي تاري پودي بايد جهت ظاهر مناسب و مراقبت مورد تكميل با رزين قرار گيرد.
ليف تنسل چندين ماه است كه در مقياس تجارتي با ظرفيت 2000 تن در سال توليد ميشود كه البته در مقايسه با مصرف الياف ديگر (93/1 ميليون تن الياف مصنوعي كه 1/3 ميليون تن آن الياف بازيافتي است و توليد 20 ميليون تن الياف پنبه در سال 1991) به مثابه قطره‌اي در درياست.
آمريكا بعنوان بزرگترين مركز فروش محصولات تنسل ميباشد با 15-16 توليد كننده و بازرگاني تنسل در سال 1991 با جين و پيراهنهاي سبك وزن توسعه يافت و متعاقباً پارچه‌هاي طرح تافته متوسط وزن، منسوجات چاپي سبك و پارچه‌هاي گردباف رنگي اضافه گرديد. اولين محصولات در پاييز 1991 در فروشگاههاي توكيو عرضه شد و يك شلوار جين آن با رنگ خمي در اين فروشگاهها تا 300 پوند عرضه شد.
از اين ليف براي افزايش زيبايي پارچه‌هاي ژاپني و هم چنين تكميلهاي شيميايي، فيزيكي و عمل نمودن با آنزيم مورد استفاده قرار ميگيرد.
محدوديت اين ليف و كاربرد پارچه آن مطمئناً اين محصول را تا مدتي بعنوان كالايي با قيمت بالا حفظ خواهد نمود ولي بر طبق گفته كورتولدز اين ليف، ليف قرن بيست و يكم است.
تكنولوژي توليد: تحقيقات زياد موجود تحقق ريسندگي در حلال شده و ليفي با خواص متفاوت با سلولز، در حاليكه حلال قابل بازيابي است، توليد گرديد.
در سال 1989 تنسل در دسته الياف lyocell معرفي شد.
اين ليف بوسيله حل نمودن سلولز استخراج شده از خمير چوب در يك حلال آلي و بدون تركيب واسطه توليد شده و پس از استخراج محلول ليف سلولزي بدست مي‌آيد . اين روش با توليد ويسكوز تفاوت بسيار دارد، چون در توليد ويسكوز ابتدا يك محصول مياني توليد شده، پس از حل نمودن در يك محلول غيرآلي، محلول را اكسترود نموده و محصول واسطه به سلولز تبديل ميگردد.
پروسه تنسل (شكل يك) از نظر آلودگي نيز مناسب است زيرا پس از اكسترود محلول، حلال استخراج شده بازيابي و مورد پروسه مجدد قرار ميگيرد. تأمين خمير چوب مورد استفاده نيز به وسيله كاشت درختان در جنگلهاي مصنوعي حتي در زمينهاي فقير ميسر است.
خواص ليف تنسل
تنسل علاوه بر دارا بودن كليه خواص سلولز خصوصياتي چون جذب آب عالي، درخشش، خواص رنگ‌پذيري عالي و تخريب طبيعي را دارا بوده و بر خلاف كليه الياف سلولزي بازيافتي مقاومت آن در حالت خيس بسيار خوب و مقاومتش در حالت خشك با توجه به اتصالات جانبي آن بالا و 42 تا 44 سانتي نيوتن در تكس است (جدول شماره 1).
مقاومت اين ليف در حالت خيس با 15% كاهش به 37 تا 41 سانتي نيوتن در تكس ميرسد كه بيش از پنبه (27 تا 31 سانتي نيوتن در تكس) است و اين بدان معني است كه بسياري از اعمال شيميايي مكانيكي ميتواند بر آن اعمال شود، بدون اينكه اشكالي در مصرف بوجود آيد. مدول تر الياف موجب آبرفتگي كمي، در حدود 2% در تار و پود ميگردد.
الياف تنسل بصورت استيپل در طولهاي مختلف قابل دسترسي است. همچنين در فرم فتيله از 3/1 تا 8/2 دسي تكس كه اكثراً به نمره 7/1 دسي تكس بطول 38 ميلي‌متر جهت ريسندگي الياف كوتاه موجود ميباشد.
مقاومت الياف تنسل بوضوح بيش از انواع الياف سلولزي است. تنسل ريسيده شده با رينگ مقاومت مشابه با پلي‌استر (27 سانتي نيوتن در تكس) دارد و براحتي ميتوان از الياف 7/1 دسي تكس آن نخ نمره 80 متريك توليد نمود.
ريسندگي Open end آن نيز مقدور بوده و مقاومت نخ توليدي بيش از نخ ريسيده شده در سيستم رينگ است.
تركيب تنسل با پنبه موجب افزايش مقاومت در كليه درصدها ميگردد ولي مخلوط آن با پلي‌استر موجب افت مقاومت با درصدهاي پايين ميشود (نمودارهاي 2 تا 3).
مخلوطهاي پنبه، تنسل نسبت به پنبه 100% مقاومت و شفافيت بيشتري داشته و بر خلاف پنبه، پلي‌استر قابليت رنگرزي در سيكل واحد را دارد. کليه مواد رنگزائي كه براي رنگرزي پنبه و ويسكوز به كار ميرود جهت تنسل نيز قابل استفاده است. براي روش رمق‌كشي بازده رنگي معمولاً مشابه ويسكوز و بيش از پنبه است.
پارچه‌ها بايستي بصورت عرض باز رنگرزي شود. رنگرزي طنابي باجت نيز به روشهاي مختلفي ممكن است و پارچه‌هاي تاري پودي بايد جهت ظاهر مناسب و مراقبت مورد تكميل با رزين قرار گيرد.
ليف تنسل چندين ماه است كه در مقياس تجارتي با ظرفيت 2000 تن در سال توليد ميشود كه البته در مقايسه با مصرف الياف ديگر (93/1 ميليون تن الياف مصنوعي كه 1/3 ميليون تن آن الياف بازيافتي است و توليد 20 ميليون تن الياف پنبه در سال 1991) به مثابه قطره‌اي در درياست.
آمريكا بعنوان بزرگترين مركز فروش محصولات تنسل ميباشد با 15-16 توليد كننده و بازرگاني تنسل در سال 1991 با جين و پيراهنهاي سبك وزن توسعه يافت و متعاقباً پارچه‌هاي طرح تافته متوسط وزن، منسوجات چاپي سبك و پارچه‌هاي گردباف رنگي اضافه گرديد. اولين محصولات در پاييز 1991 در فروشگاههاي توكيو عرضه شد و يك شلوار جين آن با رنگ خمي در اين فروشگاهها تا 300 پوند عرضه شد.
از اين ليف براي افزايش زيبايي پارچه‌هاي ژاپني و هم چنين تكميلهاي شيميايي، فيزيكي و عمل نمودن با آنزيم مورد استفاده قرار ميگيرد.
محدوديت اين ليف و كاربرد پارچه آن مطمئناً اين محصول را تا مدتي بعنوان كالايي با قيمت بالا حفظ خواهد نمود ولي بر طبق گفته كورتولدز اين ليف، ليف قرن بيست و يكم است.
