پرورش بونسای ( بن سای ) Bonsai

[کلروفیل]

مرکز تخصصی مقالات کشاورزی
گیاه بن ساي:

www.tehranparks.org
« بن ساي» مجموعهاي از باغباني و هنر است كه به واسطه آن گياه با يك تغيير شكل تحميل شده به يك مجسمه زنده تبديل ميشود. هنرمند با استفاده از مفاد زيبايي، وهمي از طبيعت را در غالب شكل مينياتوري پديد ميآورد. بنساي يك آرايش غيرطبيعي نيست بلكه در قالب يك تغيير شكل ساده، طبيعت اصلي را ذهن آدمي تداعي ميكند.
« بن ساي » در اصل واژهاي ژاپني و به معني كاشت گياهان در گلدانهاي كمعمق است . به اين ترتيب كه گياه در گلدانهايي كمعمق با خاك كم و در شرايط محدودكننده از نظر رشد قرار ميگيرد و با آرايش زيبا وتربيت صحيح به درختي مسن ولي كوچك تبديل ميشود. براي تحقق اين هدف تمام قسمتهاي گياه اعم از ريشهها، تنه، شاخهها، ميوهها و گلها حايز اهميت هستند.
ريشهها
ريشههاي گياه بنساي شده، در عين استحكام، سلامت و گستردگي، بايد ظاهري كهن به درخت ببخشند. درروشهاي متقارن، نامتقارن و اريب، ريشهها در تمام جهات گسترده شدهاند. اما در روشهاي بادزده، صخره،رويشي و .... ريشهها غالباً در جهت خلاف انحناي تنه گسترده شدهاند. تا بدين ترتيب به گياه ظاهري متقارن ببخشند. تعدادي ازريشهها روي خاك قرار داده ميشوند تا قدمت درخت را از نظر ظاهري افزايش دهند و تصور فرسايش خاك را در سالهاي گذشته در ذهن القا كنند. براي تحقق اين مهم، در زمان انتقال گياه به گلدان بزرگتر، تعدادي از ريشهها را روي خاك قرار ميدهند و روي آنها را با خزه اسفاگنوم و مقدار كمي خاك ميپوشانند. در طي آبياريهاي مكرر، اين پوشش نازك، از بين ميرود و پوست ريشه در معرض نور خورشيد، سخت ميشود و بدين ترتيب هدف ما در القاي تصور كهن بودن گياه تحقق مييابد.
براي تشكيل ريشه هاي جديد در جهت مناسب، ميتوان ريشه را تا لايه كامبيوم خراش داد و روي آن را با خاك و خزه پوشاند. بعد از چند هفته، در محل زخم ريشههاي جديدي ايجاد ميشود.

تنه
گرچه همه قسمت هاي گياه بن ساي شده مهم است ، اما تنه گياه اولين قسمتي است كه توجه ناظر را به خود جلب ميكند .تنه بن ساي بايد پوستي ضخيم ، يك پارچه و تودرتو داشته باشد . تنه بايد به گونه اي باشد كه هرچه به راس نزديك ميشود ضخامت آن كمتر شود . روي يك تنه خوب نتايد آثار زخم ناشي از سيم پيچي ديده شود .


شاخه ها
گياهان در طبيعت ممكن است شاخه هاي در هم پيچيده داشته باشند . ولي در بن ساي با سيم پيچي ، شاخه ها را به گونه اي تربيت ميكنند ، كه گياه زيبا جلوه كند . معمولاً شاخه ها از نظر قطر و طول تفاوت دارند . شاخه هاي پايين تر ضخيم تر و بلندتر هستند و بخوبي در همه جهات گسترده مي شوند . شكل هر شاخه به تنهايي نيز مد نظر است . در هنر بن ساي بسياري از شاخه هاي گياه مطلوب به نظر نمي رسد . از اين رو اين شاخه ها را قطع مي كنند .
برگها
در يك بن ساي خوب برگ ها سبز ، متراكم و كوچك است . گياهاني كه برگهاي بزرگ دارند يا تعداد برگ آنها كم است ،براي بن ساي مناسب نيستند . گياهاني كه برگ هاي كمي دارند ،درختي خزان كرده راتداعي مي كنند . برگ هاي بزرگ نيز نسبت به اندازه كلي درخت بن ساي شده، نامتناسب به نظر ميرسند، براي آن كه اندازه برگها كوچك شود ، از روش بيبرگي يا هرس برگ استفاده ميكنند. اين روش در كاهش اندازه برگ موثر است ولي در تغيير اندازه گلها و ميوهها زياد مورد توجه نيست.


راس ساقه
تنه به تدريج باريك ميشود ، تا در انتها به راس منتهي شود. هرگاه به ارتفا‎ع كمتري نياز باشد، ميتوان راس آن را قطع كرد و شاخه پايينتر از راس را كه در راستاي تنه است يا زاويه كمي با راستاي تنه دارد ،به عنوان راس انتخاب و باپيچيدن سيم آن را تربيت كرد. در هر حال درخت بنساي شده بايد داراي راس باشد.


پشت و روي يك بنساي



بنساي را نبايد به صورت يك گياه طبيعي در گلدان رها كرد. بلكه بايد آن را طبق طرح مورد نظر كاشت و تربيت كرد. بنساي بايد در نظر يك ناظر به خوبي جلوهگري كرده و قسمت جلو و پشت آن با هم فرق كند. كاملترين قسمت، قسمت جلو است . برآمدگي تنه نبايد در جلو قرار گيرد.انتهاي تنه بايد قابل رويت بوده و تنه در يك طرف انحنا داشته باشد. نوك ساقه يا راس در قسمت جلو بايد به طرف ناظر باشد.در قسمت جلو نبايد شاخهها درهم پيچيده باشند. همچنين نبايد به طرف جلو رشد كنند و بايد تمام شاخهها به وضوح قابل ديد باشند. قسمت پشت ، عمق مشخص و ديدگاه سه بعدي به گياه ميدهد، لذا يك يا دو شاخه در اين قسمت تعبيه ميگردد.

 

[کلروفیل]

طرق مختلف پرورش بنساي


1- يامابوري يا پرورش نهالي كه از طبيعت گرفته ميشود.
2 - پرورش نهالي كه از طريق خوابانيدن به وجود ميآيد.
3 - پرورش نهالي كه از طريق جدا كردن به وجود ميآيد.
4 - پرورش نهالي كه از قلمه زدن به وجود ميآيد.
5 - پرورش نهالي كه از طريق پيوند زدن به وجود ميآيد.
6 - پرورش نهالي كه از طريق كاشت بذر به وجود ميآيد.
7 - پرورش نشا كه از يك خزانه فراهم شده است .


پرورش نهالي كه از يك محيط طبيعي به دست ميآيد :



مشهورترين بنساهاي ژاپني به همين طريق پرورش يافتهاند. نهالي كه در طبيعت به دليل شرايط نامناسب رشد، خود به خود كوتاه و كوچك مانده است ، براي مبدل شدن به يك بنساي زيبا تنها احتياج به يك تربيت صحيح دارد.گياهاني نظير كاج سياه ژاپني ، كاج قرمز ژاپني ، كاج سوزني ، عرعر و ... را ميتوان از اين طريق بنساي نمود.


مزيت اين روش ، صرفه جويي در وقت است . زيرا براي تهيه بنساي از طريق كشت بذر، حداقل به 5 الي 10 سال زمان نياز داريم. در ژاپن گياهاني را كه با توجه به خصوصيات بنساي از طبيعت جمعآوري ميكنند، «آراكي» مينامند. بسياري از گياهاني كه در صخرهها و كوهستانهاي مناطق گرمسيري و معتدل در شكاف صخرهها رشد كردهاند ، به علت شرايط خاص موجود در منطقه و محيط كشت، خود به خود بنساي و تبديل به درختاني مسن، با ارتفاع كم شدهاند.



خصوصيات آراكي



گياهي كه از طبيعت انتخاب وجمعآوري ميشود ميبايستي واجد خصوصيات زير باشد:



- در عين كامل بودن به اندازه كافي كوچك باشد تا در گلدان كمعمق و كوچك جاي گيرد.
- ريشههاي قوي و گسترده داشته باشد.
- شاخهها بايد به نحو مطلوب ، بسته به شيوه بنساي مورد نظر، آراسته باشند.
- شاخهها بايد به نحو زيبا و دلپذيري در اطراف تنه اصلي پراكنده شده باشند.البته اگر شيوه بنساي مورد نظر روش نردباني باشداين خصوصيت مورد توجه قرار نميگيرد.
- به اندازه كافي سرزنده ، شاداب ، سالم و قوي به نظر برسد، تا نياز به مراقبت و نگهداري ويژه نداشته باشد.
- ارتفاع زيادي نداشته باشد.
- گياه انتخابي بايد از نوع درختاني باشد كه طول عمر زيادي دارند.



بعد از انتخاب آراكي دورتادور گياه را خالي كرده و گياه را سالم و بارعابت نكات باغباني از محل رويش خارج ميكنند.و با حصير يا گوني دورتادور ريشه را ميپوشانند. سپس با نخ و سيم، گوني يا حصير را ميبندند. قطع ريشهها تا يك فاصله معيني از تنه، ضروري است. روش برش بايد به صورت مورب باشد. گياه را بعد از انتقال به گلخانه، در گلداني ميكارند. ته گلدان شن درشت، سپس يك لايه خاك و شن و پس از آن يك لايه ماسه و كود حيواني و بعد شن شسته شده،ريخته ميشود.



گياه بعد از ترميم، آماده بنساي و تربيت مخصوص شيوه مورد نظر است. چند تذكر در اين مورد ضروري به نظر ميرسد:
1ـ نبايد گياه را در معرض باد قرار داد.
2ـ خاك اطراف گياه نبايد خشك شود.
3ـ در 2 روز اول نبايد گياه در معرض نور مستقيم قرار گيرد، ,مگر آن كه نور تنها به گلدان گياه بتابد.
4ـ به گياهي كه كاملا ريشه نگرفته نبايد زياد كود داد.
5ـ در صورتي كه گياه جوانههاي متعددي توليد كرد، با توجه به شيوه بنساي انتخابي، جوانههاي مناسب را نگه داشت و از توليد شاخه توسط بقيه جوانهها جلوگيري كرد.
6ـ پس ازآن كه گياه كاملا شكل گرفت، ميتوان آن را به گلدان زيباتري منتقل كرد.اين عمل بايد در ماه فروردين و ارديبهشت صورت گيرد.

 

[کلروفیل]

پرورش به طريق خوابانيدن



دومين روش آسان پرورش بنساي، روش خوابانيدن است . درختاني براي اين روش مناسب هستند كه بتوانند از طريق تنه يا شاخه، ريشه توليد كنند. براي نمونه ميتوان از درختاني نظير انار، افرا، نارون و يا صنوبر نام برد. درابتدا شاخهاي را كه جلوه مناسبي براي ايجاد يك بنساي دارد، انتخاب و قسمتي از شاخه را حلقهبرداري ميكنند. سپس آن را با اسفنج يا خزه اسفاگنوم ميپوشانند . و اطراف آن را با پلاستيك مسدود ميكنند. بعد از يكي از دو سال ميتوان ساقه را قطع كرد و قسمت مورد نظر را به گلدان منتقل كرد. پس از آن روشهاي تربيتي و سيمپيچي آغاز ميشود.


ساير روشها
براي بنساي كردن گياه از روشهاي ديگري مانند پيوند زدن نيز استفاده ميشود. در اين روش از گياهاني كه به شرايط محدود بنساي، مقاوم هستند، به عنوان پايه استفاده ميشود. پيوند آن نيز از نوع زينتي است.

شيو ه هاي بنساي



درختان در طبيعت در شرايط و موقعيت مختلفي رشد ميكنند. بعضي از آنها عوامل رشد مناسب را در اختيار دارند در حالي كه برخي از گياهان در كوهستانها و مناطق شيبدار يا در كنار دريا و بادهاي تند رشد ميكنند. به همين دليل مجبورند در برابر اين عوامل نامساعد مقاومت كنند. اين مبارزه، باعث تغيير شكل در گياه ميشود و شكلهاي گوناگوني كه غيرقابل شمارش هستند؛ پديد ميآيد. در يك بنساي خوب، سعي ميشودكه از اشكال اصلي كه در طبيعت وجود دارد تقليد شود. براي انتخاب شيوه بنساي آگاهي از طبقهبندي آنها ضروري است.


بنسايهايي كه زير 15 سانتيمتر ارتفاع دارند بنساي مينياتوري ناميده ميشود.بن ساي كوچك 15 تا 32 سانتيمتر ؛ بن ساي متوسط 32 تا 60 سانتيمتر و بن ساي بزرگ بيش از 60 سانتيمتر ارتفاع دارند . اندازه يك بن ساي بايد با اندازه يك درخت روييده شده در طبيعت متناسب باشد . براي مثال بوته هايي مانند رزهاي پا كوتاه يا شاه پسند درختي ؛ وقتي به رشد كامل مي رسند 5/0 تا 2 متر ارتفاع دارند . بنابراين براي بن ساهاي مينياتوري يا كوچك متناسب هستند . درختاني كه در طبيعت ارتفاع آنها به 2 تا 4 متر مي رسد ؛ مثل ختمي درختي براي بن ساهاي متوسط مناسب هستند . درختاني كه تا ارتفاع زيادي رشد مي كنند مثل چنار ؛ كاج ها و .......... براي بن ساهاي بزرگ مناسب هستند .

 

[کلروفیل]

روش تربيت بن ساي ساقه راست متقارن


در اين روش درخت در يك مسير مستقيم رشد مي كند . ريشه ها نيز در همه جهات عمود بر ساقه گسترده شده اند . در اين روش ، درخت را به گونه اي تربيت مي كنند كه درختي رشد كرده در شرايط كاملاً مناسب و طبيعي ، در ذهن تداعي شود . براي ايجاد شكل ساقه راست متقارن ، بايد پايين ترين شاخه را در حدود يك سوم ارتفاع تنه حفظ كرد و با سيم پيچي مانع حركت آن به سمت جلو شود. آشفتگي شاخهها باعث پنهان شدن قسمت عقبي وپشت درخت ميشود. تعيين اولين شاخه مهم است زيرا موقعيت شاخه دوم با توجه به شاخه اول معين ميشود. دومين شاخه بلند در قسمت ديگر وكمي بالاتر باشد. اين شاخه بايد كمي به قسمت پشت متمايل باشدو به گونهاي پرورش داده شود، كه مقداري از قسمت زير شاخه در ديد ناظر قرار گيرد. اين شاخه به تاج درخت عمق ميبخشد. سومين شاخه در قسمت عقب و كمي بالاتر از دومين شاخه قرار ميگيرد. چهارمين شاخه در راستاي دومين شاخه است. شاخههاي ديگر نيز به همين ترتيب و به صورت متناوب قرار خواهند گرفت. شاخهنها نبايد در ديد ناظر بالاي سر يكديگر قرار گيرند زيرا در اين صورت به يك ميزان از نور خورشيد و جريان هوا، بهرهمند نخواهند شد.

روش ساقه راست نامتقارن



در اين روش، مانند روش متقارن، درخت رو به بالا رشد ميكند ولي تنه داراي انحناهاي بسيار زيبايي است. انحناها بيشتر به صورت زيگزاگ است. اما شاخهها وضعيتي مشابه با روش متقارن دارند. در اين روش راس ساقه اندكي به يك طرف كج شده است.

روش اريب



اين روش بسيار آسان است و براي افراد مبتدي در نظر گرفته ميشود، در زماني كوتاه نيز ميتوان آن را ايجاد كرد. در اين روش تنه درخت با انحنايي حدود 45 درجه به طرف راست يا چپ متمايل ميشود. بدين ترتيب تنه ابتدا به يك طرف مايل شده و دوباره بعد از طي فاصله كوتاه درمسير اولي قرار ميگيرد. اولين شاخه، قوي و نيرومند است و در مكاني كه انحناي تنه شروع ميشود، واقع شده است. اين شاخه يا به صورت افقي گسترده ميشوديا روبه بالا متمايل ميگردد و بيشترين نور را دريافت ميكند. روش تنه كج، درختي را درذهن القا ميكند كه در اثر نيروهاي طبيعي، به اين شكل درآمده است.



گستردگي ريشه بيشتر در خلاف انحناي تنه است. اين روش خلق يك بنساي و يك نمونه جالب را براي هنرمندان امكانپذير ميسازد.


روش بادزده



در روش بادزده، يك بنساي را بايد آن گونه شكل داد كه همانند يك درخت يا گروهي از درختان باشد كه در يك مكان بادخيز يا در مجاور ساخل يا در نوك تپه رشد كردهاند.
در اين روش تنه مستقيم است، ولي با زمين زاويه ميسازد( عمود بر زمين نيست). زاويه خط تنه از راستاي شاقولي حدود 45 درجه است. راس ساقه نيز در مسيرخميدگي است. شاخهها بايد همچنان به صورت افقي حفظ شوند. خميدگي درخت و وضع شاخهها، اين تصور را درذهن ناظر القا ميكند كه درخت در پيكاري طولاني با بادهاي شديد است.

روش نردباني

اين روش، كه بسيار ساده است، براي بنساي كردن گياهاني كه از طريق خوابانيدن ريشهدار شدهاند. استفاده ميشود. اين گياهان را به گونهاي تربيت ميكنند كه تمام شاخههاي آنها در يك جهت قرار گيرند. سپس تنه گياه را به صورت افقي، به طوري كه شاخهها رو به بالا قرار گيرند، دريك ظرف قرار ميدهند و روي آن خاك ميريزند. براي تسريع ريشهزدايي، در زير هر شاخه قسمتي از تنه را زخمي ميكنند.

ميتوان بين شاخهها قطعات سنگ قرار داد تا بنساي نماي كوهستاني به خود بگيرد. بدين ترتيب سيماي يك جنگل در ذهن القا ميشود.

 

[کلروفیل]

قبل از شروع پرورش بونسای باید چیزهایی را بدانید
محل کاشت

آیا درختتان را در خاک می کارید؟ یا دوست دارید بر روی یک صخره بروید؟ آیا دوست دارید ریشه های آن در معرض دید باشد؟
آسان ترین روش، کاشت مستقیم درخت در خاک است، البته چگونگی محل رویش را بیشتر طبیعت درخت تعیین می کند. درختی مانند کاج در طبیعت بر روی صخره های کوهستانی می روید و مسلّماً در حالت مینیاتوری آن هم، جذّاب تر است که در شرایط مشابهی دیده شود.
درخت های کشیده و عمودی معمولاً در خاک می رویند و مقداری از ریشۀ آن ها بیرون از خاک می زند؛ در سبک های خمیده و افتاده معمولاً ریشه ها آشکار هستند، زیرا گیاهانی که در این سبک کاشته می شوند، روی سطوح صخره ها می رویند و یا در وضعیتی هستند که خاک اطراف ریشه شسته شده است.
نگاه هنرمندانه : تعادل، راستا، شکل
تمام اجزای یک گیاه، اعم از تنه، ریشه ها و شاخ و برگ، همه باید دست به دست هم دهند و اثری یکدست ایجاد کنند. عناصر اساسی این تأثیر نیز عبارتند از : تعادل، نسبت، شکل، خط و در نهایت ظاهر به کمال رسیدۀ آن.

تعادل و نسبت، به چگونگی قرار گرفتن شاخه ها و برگ ها، محل درخت در ظرف و تنوّع اندازه های درختان بستگی دارد. دقت کنید که تعادل با تقارن فرق می کند؛ شما به ندرت با یک بونسای متقارن مواجه می شوید. حتّی تعادل به معنای توزیع یکسان نیز نمی باشد و ممکن است یک شاخۀ سنگین در یک سو با یک انحنا در شاخۀ دیگری به تعادل برسند. راستای یک گیاه، نشان دهندۀ این است که چگونه نوک درخت با تنۀ آن ارتباط دارد. شکل یا طرح کلّی بونسای باید همواره ترکیبی از یک مثلّث نا متقارن باشد.
تمام این عوامل باید به شکل موزون و هماهنگی با هم آمیخته شوند که در ادامۀ موضوع به بررسی جوانب مشخص و خاص هر درخت، شیوه های کاشت و سبک خاص هر یک می پردازیم.

 

[کلروفیل]

تــنــــــه

چون هیچ یک از قسمت های یک بونسای به اندازۀ تنۀ آن اهمیت ندارند، لذا ساختمان تنه به طور یقین ویژگی اصلی و محوری در آرایش یک درخت و سبک آن خواهد بود. تنه ای کلفت دلالت بر درختی بالغ دارد (حالا بالغ باشد یا نه فرقی ندارد) امّا تنۀ بیش از اندازه کلفت درخت را از حالت طبیعی خارج می کند. قاعدۀ خوبی که در این باره به دست آمده می گوید که ارتفاع درخت باید چیزی حدود شش برابر قطر (پهنا) آن در قسمت پایه باشد. ارتفاع کلّی بونسای شما نیز به طرح و سبک، ضخامت درخت و میزان گستردگی شاخه های پایینی بستکی دارد.
از کاشتن و پرورش درختان در وضعیتی که تنه ای کاملاً استوانه ای دارند خودداری کنید، یعنی ضخامت تنه در بالا و پایین آن یکی نباشد. همچنین بدانید که درختانی که در طول تنۀ آن ها انحناهای زیاد وجود دارد نیز، به زیبایی درختانی که تنها یکی دو انحنا داشته باشند نخواهند بود.
در بیشتر موارد یک انحنای موضعی در قسمت خاص، از انحنای کلّی در تنه زیباتر خواهد بود و هرگز نباید انحنای درخت به سمت جلو باشد.

تنه باید به شکل طبیعی و زیبا رفته رفته تا نوک درخت باریک شود و البته بالای درخت نباید نوک تیز به نظر آید.
اگر درخت خیلی بلند باشد، باید قسمت بالایی آن را با برش باریک و مخروطی جدا کرد و سطح برش باید به سمت پشت درخت باشد.
اگر نوک درخت بیش از اندازه کوتاه است و با سایر قسمت ها تناسب ندارد، بهتر است که تنه را از بالای یک شاخۀ محکم و به سمت جلوی درخت قطع کنید و با سیم بندی که در ادامه آن را شرح می دهم، آن شاخۀ محکم و قوی را بالا ببرید تا نوک تازه ای برای درخت شما تشکیل دهد و جای تنل اصلی را بگیرد.
مطلوب ترین تنه ها، آنهایی هستند که پیر به نظر آیند و بلاهایی را که طبیعت و آب و هوا بر سرشان آورده به خوبی نشان دهند. اگر روی تنه نشانه هایی از سیم بندی نادرست با هرس بی رویه وجود داشته باشد، به زیبایی بونسای لطمه خواهد خورد؛ به موازات این که مهارت بیشتری کسب می کنید، می توانید روش های بهتری برای القای تصور پیری در درخت پیدا کنید.

با کندن پوست درخت در محل های مناسب، می توانید حالت های "جین" و "شاری" (دو نوع چوب مرده که برای هر درختی مانند ریش های سفید یک پیرمرد است) را به وجود آورید.

جین، انتهای مردۀ تنه یا شاخه است. این حالت در نوک درخت های برگ سوزنی موثرتر است. شاری، محل چوب مرده در یک تنه و یا شاخۀ زنده است.

برخی از علاقه مندان به بونسای برای هرس کردن و سرشاخه زدن از هیچ ابزاری استفاده نمی کنند و به جای آن شاخه ها را با پبچاندن و متلاشی کردن آن ها هرس می کنند تا به این صورت به نظر بیاید که گویا درخت بر اثر عامل طبیعی مانند رعد و برق به این وضع در آمده. البته این روش به درد تازه کارها نمی خورد و ممکن است درخت را از بین ببرید.
شاخه ها

 

[کلروفیل]

شاخه ها، نشان دهندۀ این حقیقت مسلّم هستند که بونسای، مینیاتور سادۀ یک درخت نیست. در طبیعت، شاخۀ درختان همواره به شکل انبوه و پراکنده رشد می کند. بر عکس آن درختان، بونسای شما باید شاخه های کمی داشته باشد که با دقت در فضاهای اطراف درخت جهت داده شده اند و جای آن ها مشخص گردیده است. الگوی شاخسار، در واقع طرح کلّی درخت است و این مکان را به درختانی می دهد که تمام برتری و امتیازات خود را به نمایش بگذارند.

در سبک های عمودی و خمیده، پایین ترین شاخه باید از نقطۀ طول یک سوّم درخت شروع شده باشد. این شاخه باید بزرگترین شاخه بوده، به سمت چپ یا راست و کمی به جلو متمایل باشد. در سبک خمیده یا منحنی، این شاخه ها باید در جهت مخالف انحنا با خمیدگی داشته باشد. سپس شاخه ای تقریباً کوچکتر در جهت شاخۀ پایینی با زاویۀ کمی به سمت جلوی درخت کشیده باشد. بین این دو شاخه می تواندشاخه ای باشد که به سمت پشت درخت بروید.

این الگوی عمومی را می توان تا بالای درخت تکرار کرد، اما شاخه ها باید همچنان کوتاهتر و کوتاهتر شوند. شاخه هایی که مستقیماً به سمت جلوی درخت می رویند، به ویژه در شاخه های پایینی، حالت ناخوشایندی دارند. شاخه های کوچک و به سمت جلو در قسمت بالایی درخت، شاخه های تزیینی نام دارند و اگر باعث زیباتر شدن درخت شوند می توان آن ها را حفظ کرد.

شاخه هایی که معمولاً روبروی شاخه های دیگر می رویند، نباید در یک سطح باشند بلکه باید کمی بالاتر و یا پایین تر باشند. ضمناً دو شاخه نباید درست در یک سمت تنه روی هم قرار گیرند.

در سبک های افتاده و نیمه افتاده، شاخه های نزدیک به ریشه، باید بزرگتر باشند و همچنین شاخه هایی که به نوک درخت نزدیکتر می شوند، باید کوتاهتر باشند.
بالاترین بخش درخت معمولاً شاخۀ بزرگی است که در پشت تنه به سمت بالا روییده است و این درست پیش از آن که حالت افتادگی به سمت پایین در تنه درخت شکل بگیرد.
شاخه ها، همچنین باید از لحاظ اندازه و طول فرق داشته باشند و فاصلۀ آن ها در قسمت فوقانی به نسبت قسمت های پایین تر کم باشد.

معمولاً شاخۀ پایینی بزرگتر است و شاخۀ بعدی کوتاهتر و باز شاخه های بعدی به همین نسبت کوتاهتر می شوند تا بدین شکل بونسای شما زیبا و دارای سبک شود.
روش کار به این ترتیب است که مجموع طول دو شاخۀ بزرگ تر که معمولاً دو شاخۀ پایینی هستند، باید نصف ارتفاع درخت باشد.

اما شما ممکن است یک درخت نسبتاً کوتاه با تنه ای ضخیم داشته باشید و در این حالت مجموع طول دو شاخۀ گفته شده بیش از ارتفاع درخت خواهد بود، زاویۀ شیب هم برای تماس شاخه ها باید تقریباً یکی باشد. از آنجا که شاخه های درختان برگ سوزنی، زمانی که جوان هستند به سمت بالا و زمانی که پیر می شوند به پایین متمایل می شود، بهتر است که از شاخه های پایینی آن ها را به سمت پایین پرورش دهید.

 

[کلروفیل]

برگ ها
نقش برگ ها در بونسای این است که مکمّل شاخه ها و تنۀ گیاه باشند و این قسمت ها را بهتر به نمایش بگذارند. برگ های انبوه، همه جای درخت و در واقع ساختمان درخت شما را از دید پنهان می سازند و البته برگ های پراکنده و با فاصله، نشان دهندۀ درخت بیمار هستند. برگ های مطلوب برای بونسای شما، برگهایی کوچک و نزدیک به هم هستند که در گروه های انبوه می رویند.
آن ها باید نشان دهندۀ شادابی و سلامت گیاه باشند، بدون آن که درخت را در پوشش خود پنهان نمایند.
می توانید حتّی محل رویش برگ ها را کنترل کنید، تا حدی بر اندازۀ آن ها نیز می توانید نظارت داشته باشید، امّا از آنجا که کنترل شما بر اندازۀ برگها محدود است، بهتر است که همواره درختانی را که ذاتاً برگ های کوچکی دارند انتخاب نمایید.

شما ممکن است از اندازۀ برخی از برگ ها کمی بکاهید، امّا به هیچ وجه نمی توانید در اندازۀ گل ها و میوه ها تغییر ایجاد کنید. از میان درختان گل دار و میوه دار، انواع کوتاه آن ها معمولاً برای بونسای مناسبتر خواهند بود. هر چند ممکن است عجیب به نظر برسد درخت گیلاسی که با ارتفاع 20 سانتیمتر پر از گیلاسهایی به اندازۀ معمولی باشند. این بونسای هرگز با یک سرو کوهی و یا ی ژاپنی قابل مقایسه نخواهد بود و مسلّماً بیش از آن که زیبا و متحیّر کننده باشد، خنده دار خواهد بود.

 

[کلروفیل]

ریشه ها

حتّی وقتی بونسای شما در سبکی که ریشه های درخت بیرون هستند، نروییده باشد؛ شکل و چگونگی آن بخش از ریشه ها، که بیروه هستند، بسیار مهم است. باید بتوانید محل پیوند ریشه ها را با پایۀ درخت و همچنین بخش های بالایی ریشه های بزرگ را که از پایۀ درخت خارج شده اند و به خاک فرو می روند، ببینید.
درختی با ریشه های سطحی بسیار، نمونه ای خوب محسوب می شود. ریشه ها باید در تمام جهات و البته با اندازه ها و شکل ها و فواصل مختلف از درخت بیرون زده باشند. اگر ریشه ای بیرون از خاک آمده است که به طور استثنایی بزرگ است، باید در پشت درخت باشد و هرگز نباید در بخش جلویی دیده شود.
جلو و پشت درخت

تصور این که درختی در جنگل، جلو و پشت داشته باشد، نسبتاً عجیب است. اما چون بونسای یک هنر در پرورش گیاه است و در واقع کپی از طبیعت نیست، جلو و پشت درخت دارای اهمیت می شود.
اوّلین قسمتی که باید پرورش دهنده مورد توجه قرار دهد جلوی درخت است.
ظروف
ظروفی که بری بونسای خود انتخاب می کنید، چون به اندازۀ هر عنصر دیگر در این درخت اهمیّت دارد، باید هماهنگی کامل با گل و گیاه داشته باشد. به عبارتی اگر ظرف درست انتخاب شود، نباید به هیچ وجه از جلوۀ بونسای بکاهد و وقتی کسی به آن نگاه می کند توجه او به ظرف جلب نشود.
در اوایل تاریخچۀ بونسای، این گیاه کوچک بیشتر بهانه ای بود برای نشان دادن زیبایی کار کوزه گر و گلدان های زیبا و با رنگ های برّاق برای این کار در نظر گرفته می شد.
امروزه این ظروف تزیینی بیشتر برای گیاهان گل دار، میوه دار و یا درختان برگ ریز به کار می روند. درختان همیشه سبز با ظروف سادۀ قهوه ای، قرمز آجری، خاکستری و ارغوانی کم رنگ زیباتر به نظر می رسند و برای درختان برگ ریز، شما می توانید از گلدان های برّاق نیز استفاده کنید، امّا گلدان نباید بهتر از درخت به نظر برسد. برای گیاهانی با برگ های تیره و انبوه، از رنگ های تیره تر، و برای گیاهانی با برگ های کم و روشن از رنگ های روشن تر استفاده نمایید.
شکل و اندازۀ کلدان بسیار مهم است. مجدداً تاکید می کنم که اصل مهم، این است که گلدان با مجموعه هماهنگی داشته باشد و زیبایی آن به تنهایی ملاک نیست. برای سبکی که بونسای به شکل افتاده است، از ظروف گرد و یا ظروفی که اظلاع برابر دارند استفاده کنید که فقط چند سانتیمتر عمق داشته باشند تا از مشاهدۀ آن به بیننده احساس هماهنگی و تعادل دست دهد.
برای سبک های عمودی و گروهی از گلدان های گرد، مستطیل و یا بیضی استفاده نمایید.
عمق ظرف معمولاً به اندازۀ ضخامت پایۀ تنه است. در کاشت درختان به صورت گروهی باید این عمق به اندازۀ ضخامت کلفت ترین درخت باشد.
امّا طول گلدان؛ برای درختان عمودی تکی، باید دو سوّم ارتفاع بلندترین درخت باشد و در سبک چند تنه ای و گروهی نیز باید این اندازه نسبت به بلند ترین درخت سنجیده شود.
برای آن که بتوانید ظرف مناسب را پیدا کنید، باید بینش و تصوّر لازم را به دست آورید. در سایر مراحل و کارهایی که برای درختتان انجام می دهید نیز این یک امر مهم و اساسی است که از کار خود تصویری در ذهن داشته باشید و زیبایی هر درخت به این دلیل است که سلیقۀ فردی در آن منعکس شده و مطمئن باشید که تمام سلیقه ها زیبا است.

 

[baphomet]

گیاهان مناسب برای بونسای های داخل خانه(Indoor Bonsai )

گیاهان مناسب برای بونسای های داخل خانه(Indoor Bonsai )

خب اول یه سلام عرض کنیم و با این تاپیک فعالیتمون رو شروع کنیم.
همونطور که میدونید گیاهان یه 3 دسته گرمسیری و نیمه گرمسیری و سردسیری تقسیم میشن.
در بین این گیاهان گیاهان گرمسیری به علت عادت داشتم به شرایط گرمایی و افت و خیز دمایی کمتر برای نگهداری در داخل خلنه مناسب تر هستن.
البته تمامی این واریته ها رو نمیشه داخل نگه داری کرد ولی چند تا اصل وجود داره که من خودم با استفاده از اون ها دارم تقریبا اکثر گونه های Indoor و Outdoor رو در داخل خونه نگهداری میکنم.
1 - اتاقی که برای نگهداری گیاهان استفاده میکنید باید دارای تهویه خیلی خوب و گردش هوای کامل باشه.
2 - نور خیلی مهم هستش و بهترین این اتاقها اونهایی هست که در دو جهت پنجره دارن
3 - نباید از وسایل گرمایی مثل شوفاژ و ... استفاده کرد تا گیاهان بتونن از سرما و خواب زمستانی بهره بگیرن(البته باز هم باید دمای هوا رو کنترل کرد بعضی وقتها لازم هستش که از وسیله ای جهت بالا بردن دما استفاده کنید و لی در کل وسایلی که هوای متمرکز گرم دارن برای ما مناسب نیستن مثل بخاری , شوفاژ و ... در عوض وسایلی که هوای گرم تولید میکنند خیلی بهترند)
4 - استفاده از کولر آبی مناسب هست (واجب در تابستان) به شرطی که باد مستقیم به گیاهان نخوره
5 - اصلی ترین عامل اینه که به خاطر اشغال یک اتاق برای گیهان از خونه نندازنتون بیرون چون منو چند دفعه انداختن
خوب این پایان قسمت اول گیاهان مناسب برای بون سای های داخل خانه....

 

[baphomet]

گیاهان مناسب برای بونسای های داخل خانه(Indoor Bonsai ) قسمت دوم

گیاهان مناسب برای بونسای های داخل خانه(Indoor Bonsai ) قسمت دوم

سلام دوباره به همه دوستان
خب , از این قسمت به بعد من کم کم سعی میکنم گیاهان داخی آپارتمانی رو که خودم دارم و تبدیل به بونسای کردمشون رو براتون معرفی کنم
اولین گیاهی که میخوام معرفی کنم خانواده معروف فیکوس هست
کمتر کسی هست که اونها رو نشناسه و ندیده باشه
واریته های زیادی از این خانواده وجود داره که من میخوام امروز به معرفی فیکوس بنجامین (Ficus Benjamina) بپردازم

از مشخصات بارز اون که اونرو مناسب برای بونسای کرده میشه به ریشه های گوشتی و قوی , شاخه های زیاد و بسیار انعطاف پذیر , برگهای مناسب با قابلیت کوچک شدن , ریشه های هوایی در شرایط رطوبتی خوب و رشد خیلی خوب اون اشاره کرد
این گیاه قابلیت اون رو داره که با هرس و تغذیه مناسب در مدت زمان کوتاهی تبدیل به یه بونسای خیلی خوب بشه
خوب , یکی از مشخصات خوب پیاهان داخل خانه قابلیت تبدیل به بونسای در اکثر فصلها هست
در فصل بهار و تابستان خیلی راحت میشه ریشه ها و شاخه ها رو هرس کرد در در گلدان بونسای کاشت
طرز کار به این صورت هست که ابتدا یه فیکوس 4 , 5 ساله میخریم
معیار انتخاب ما باید موارد زیر باشه :
1 - داشتن شاخه های زیاد برای انتخاب چند شاخه مناسب
2 - شاخه ها از پایین گیاه شروع بشن نه ار بالای گیاه
3 - هر چه گلدانی که گیاه در اون هست کوچک تر باشه کار ما راحت تره و گیاه زودتر به شرایط بونسای شدن عادت میکنه
4 - داشتن تنه و ریشه های قوی و کلفت
خب گیاه رو خریدین ؟ مبارکه
میارینش خونه و دست به کار میشین......
خب اینم قسمت دوم این تاپیک
ایشالله فردا قسمت بعدی رو مینویسم
البته ببخشید اگه دیر به دیر مینویسم , من خیلی گرفتاری کاری دارم و بونسای برای من یه تفریح و آرامش دهنده روح هست
البته علاقه من به این هنر اینقدر زیاده که بعید نیست کارو زندگی رو ول کنم و برم فقط دنبال بونسای

 

[baphomet]

گیاهان مناسب برای بونسای های داخل خانه(Indoor Bonsai ) قسمت سوم

گیاهان مناسب برای بونسای های داخل خانه(Indoor Bonsai ) قسمت سوم

خب تو این قسمت به معرفی و شرح یکی دیگه از گونه های مناسب برای بونسای شدن و نگهداری در داخل خانه میپردازیم.
گونه مورد نظر ما شفلرا ست که به چتری , چتر استرالیا و ... تو ایران بین گیاه فروشان معروفه.
گیاهی مقاوم و زیبا که برگهای جالب و چند وجهی داره.

از مشخصات دیگه اون میشه به تنه کرم رنگ , ریشه های قوی و گوشتی , ریشه های هوایی در شرایط رطوبتی زیاد و انعطاف بسایر خوب شاخه ها نام برد.
برگهای اون در اوایل عمرش سه یا چهار وجه داره که با بالا رفتن سن گیاه به 8 و بعضی گونه ها به 9 وجه میرسه.
به دلیل اینکه شفلرا تو سن های بالا تنه چوبی پیدا میکنه و در چند سال اول تنه سبز و نرمی داره بهترین راه برای تبدیل به بونسای خریدن گیاه چند ساله هست که احتمال طیار شاخه های اون از بالا شروع شده.
اگه شاخه های پایینی خوبی داره که شانس آوردین ولی اگه شاخه هاش از بالا بود بهترین راه هرس و یا بهتر بگم کف زنی گیاه از ارتفاع مورد نظر هست که بهترین فصل اون بهار و تابستان هست.
بعد از مدت کمی شاخه های زیادی از زوایای مختلف گیاه رشد میکنه که بنا به فرم مورد نظر اونها رو هدایت و یا حذف میکنیم و شاخه های مناسب رو تربیت میکنیم.

This image has been resized. Click this bar to view the full image. The original image is sized 584x436 and weights 52KB.

این کیاه بیشتر میل به بالا رفتن داره تا رشد عرضی و برای تغییر این عادت گیاه اقدام به چیدن جوانه انتهایی شاخه ها بعد از پیدا شدن 2 یا 3 برگ میکنیم.
ریشه های حساسی نداره و میشه خیلی راحت رو ریشه هاش کار کرد.
از نیازهای اون میشه به آبیاری تقریبا زیاد و تا حدی به صورتی که همیشه خاک مرطوب باشه , نور خوب و آبپاشی برگها و تنه اشاره کرد.

​

خب و اینم از قسمت سوم , امیدوارم که موفق باشین.

 

[زهرا فرشید]

طبق یک اصل کلی گیاهان بونسای جوان هر دو یا سه سال احتیاج به تعویض گلدان دارند و هر چه سن افزایش یابد این تعویض کمتر می شود.

طبق یک قاعده کلی یهترین زمان تعویض اواخر زمستان و اوائل بهار است و همان موقعی است که جوانه ها شروع به بزرگ شدن می نمایند. اما این تاریخ چندان هم صادق نیست در حقیقت با این قاطعیت نمی توان تاریخ تعیین کرد و تنها را برای تعیین تاریخ دقیق می ماند زندگی با گیاه است.

طبق یک اصل کلی دیگر اول خزان کننده ها تعویض می گردند و حدود یک ماه بعد نوبت به سوزنی برگان همیشه سبز می رسد.

مراحل تعویض گلدان و هرس ریشه :

1 - به آرامی گیاه را به یک طرف ( به جزء بالا ) بکشانید.
اگر گلدان دارای لبه به طرف داخل است و لبه اجازه خروج به ریشه ها نمی دهد قبلا لازم است با یک کارد موکت بری تیز ریشه ها را تا کف گلدان قطع کنید.
اگر گیاه از خارج شدن مقاومت نمود با میله ای به ملامیت و به گونه ای که ریشه ها صدمه نبیند از سوراخ زهکش به توده ریشه اشاره کنید.
پس از خروج ریشه شانه مخصوصی که در اختیار دارید از مرکز به بیرون به ملایمت روی سطح ریشه ها بلغزانید تا خاک ها به آرامی از ریشه ها جدا شوند ، در این کار هرگز عجله نکنید.

2 - عمل جدا سازی خاک از ریشه ها را تا آنجا ادامه دهید که حداقل نصف میزان خاک از ریشه ها جدا شده باشند.
در هر چند بار حرکت شانه از داخل به خارج یک بار گیاه را تکان دهید تا خاک های آزاد اطراف ریشه جدا شوند. این عمل را چنان ادامه دهید که قاعده تنه آشکار گردد.

3 - در این مرحله ریشه ها همگی آشکار شده اند .
شستن ریشه ها و عاری کردن آنها از خاک این شانس را به شما می دهد که حجم ریشه و همچنین ریشه های صدمه دیده و مهمتر از آن نحوه گسترش ریشه ها را بازدید و چگونگی شروع هرس و از کجا و چه مقدار را درک کنید.

4 - هرس ریشه را شروع کنید . وسیله یا قیچی هرس باید مخصوص بونسای و تیز باشد.
اول تمام ریشه های ضخیمی که به لبه های گلدان رسیده اند قطع کنید.
میزان قطع بر حسب مورد بین یک سوم تا نصف متغییر است .
در این بین ضخیم ترین ها بیشتر و نازک ترین ها کمتر قطع گردند.
در مرحله قطع ریشه ها حجم نسبتا زیادی از ریشه های مویین نیز قطع می گردند که جای هیچگونه نگرانی نیست و به زودی از محل هرس تعدا بیشتری ریشه شروع به رشد خواهند کرد.

5 - میزان حذف : تقریبا در کل جهات ، طول و عرض و ارتفاع گلدان حدود دو سانتی متر قطع می گردند کمی کمتر یا بیشتر آن تابع گیاه و گلدان و سلیقه و تصمیم است.

البته هنوز ادامه داره اما در مورد خروج گیاه از گلدان و هرس ریشه فکر کنم همین قدر کفایت کنه ........... اگر ادامه مطلب تعویض گلدان لازم دارید بگید بزارم.

منبع : بونسای ............... مهندس اسماعیل پیش بین.

 

[زهرا فرشید]

بونسای فیکوس

بونسای فیکوس

بونسای فیکوس

از مهمترین مشخصات جنس فیکوس تولید ریشه های هوایی است که از تنه و شاخه های بالاتر خارج می گردد و با تماس مجدد با تنه با هم پیوند خورده و در نتیجه تنه و شاخه را ضخیم تر و شیاردار جلوه می دهد.

در صورتی که مایل به بونسای این درخت هستید هر چه سن گیاه در گلدان گلفروشی بیشتر باشد بهتر است . سعی کنید گیاه 4 تا 5 ساله تهیه کنید.
بدیهی است که شاخه های گیاه 4 تا 5 ساله با سطح خاک گلدان فاصله زیادی دارد و باید همگی آنها قطع و فقط چندشاخه نزدیک به سطح خاک باقی گذاشته شود و جوانه های حاصل از این شاخه ها بونسای جدید شما را تشکیل می دهد.

محل نگهداری :

از احتیاجات زیستی این گیاه در طبیعت نور کامل خورشید ، رطوبت کافی و خاک غنی است.
نور کامل لزوما به معنی نور مستقیم نیست و بهتر است در سایه و نیمه سایه درختان دیگر در محیط آزاد قرار داده شود.
انتقال گیاه از اتاقی به اتاق دیگر و ایجاد شرایط مختلف خصوصا خشکی ، زردشدن و سقوط برگ های پیرتر را در پی دارد.
البته از مزایای این عمل یافتن بهترین محل برای گیاه است که در صورت پی بردن به آن آنرا برای همیشه در آنجا نگهداری کنید و هر یکی دو هفته یکبار 90 درجه بچرخانید تا نور در همه جهات به آن بتابد.

تعویض گلدان :

هر دو یا سه سال یکبار در زمستان یا هر فصل دیگر یا هر فصل دیگر از سال اما با احتیاط می توان گلدان را تعویض نمود اما با احتیاط می توان گلدان را تعویض نمود اما هرگز فورا آنرا آبیاری نکنید چون ممکن است به ریزش همه برگ ها منجر گردد.
به ریشه کمی اجازه آب یابی و توسعه بدهید ، گرم نگه داشتن آن برای توسعه هر چه بیشتر ریشه نیز پس از تعویض شده است.

هرس :

بهترین زمان هرس در زمستان هنگامی است که حرکت و جریان شیره گیاهی به حداقل رسیده است.
پس از قطع شیره گیاهی سفید رنگ از محل زخم خارج می گردد و جای نگرانی نیست.
فیکوس به هرس جواب مثبت می دهد و جوانه های زیادتری شروع به رشد می کنند.

سربرداری :

همه برگ های شاخه ها را جزئ یک جفت برگ قطع کنید.

آبیاری :

در تمام فصل های سال باید خاک مرطوب باشد. خصوصا در فصل بهار و تابستان ، در روزهای خیلی گرم تابستان و کم عمق بودن گلدان شاید دوبار در روز آبیاری لازم داشته باشد.

تغذیه :

با مواد غذایی متعادل استاندارد در طول فصل های رشد و مواد غذایی ضعیف تر در زمستان تغذیه کنید.

هشدار

قطر شاخه ها بر اثر آبیاری و تغذیه صحیح روز به روز افزایش پیدا می کند به طوریکه به صورت تاول در سطح شاخه خودنمایی می نماید پس از سیم کشی دائما از سیم ها و شاخه ها بازدید کنید تا از فرو نرفتن سیم ها در بافت گیاهی مطمئن گردید.

لازم به توضیح هیت که این توضیحات شامل همه فیکوس ها میشه.

 

[Hooshmand-gsm]

این چندتا عکس رو هم تقدیم میکنم به دوستداران این هنر

چند بن سای میوه دار و گلدار

 

[Hooshmand-gsm]

اینا هم هست
گفتم شاید دوستان با Dialup مشکلشون باشه سرچ کنن

 

[Hooshmand-gsm]

این تصاویر هم برای ظرف و میزش عالیه
مخصوصه سایه عزیز

 

[Hooshmand-gsm]

اینها هم تصاویری از چند بن سای گروهی

 

[سپهر آبي]

(1)



گام اوّل:


بونسای (درخت مینیاتوری) خود را چطور پیدا کنید.​

* چگونه یک بونسای ( درختچه مینیاتوری) را برای خود پرورش دهیم؟
از بونسای خود چه می خواهید؟ یک درخت همیشه سبز مانند درخت کاج؟ یا درخت برگ ریزی مانند افرا، که شما را به تمام فصول سال ببرد؟
به تصاویری که از بونسای ها در سرتاسر مطالب مربوطه قرار داده ام به دقت نگاه کنید و آن ها را بررسی کنید. به نمایشگاه های گل و گیاه بروید و با نگاه به طبیعت درخت مورد علاقۀ خود را پیدا کنید. اگر بدانید که می خواهید با کدام درخت کار کنید، در اینصورت این مقاله به شما کمک می کند که چگونه آن درخت را به دست آورید، چگونه آن را بکارید، پرورش دهید و از آن مواظبت کنید تا به مرحلۀ نمایش برسد.

* این درختان، بونسای خوبی می شوند:
اگر شما تازه کار هستید، احتمالاً آسانتر خواهد بود که با درختان رایج، که معمولاً برای بونسای استفاده می شوند کار کنید. اکثر این درختان در زیر فهرست شده اند، حاضر و آماده در گلخانه ها و نزد پرورش دهندگان گل و گیاه یافت می شوند و آنقدر جان سخت هستند که به آسانی خشک نشوند و بتوانند اشتباهات شما در در حین آموزش تحمّل کنند.
هنگامی که مهارت شما در پرورش بونسای افزایش یافت، بیشتر دل به دریا می زنید و گیاهان عجیب و غریب تری را برای کار پیدا می کنید، هر چند برخی درختان و گونه های گیاهی راحت تر با زندگی در ظرف هماهنگ می شوند، امّا واقعاً ارزش دارد که تمام درختان را امتحان کنید و از آن لذّت وصف ناپذیر بهره مند گردید.
دنبال درختانی با برگ ها و میوه های کوچک باشید. اندازۀ برگ ها را می توان تا حدّی در طول کار کاهش داد، امّا اندازۀ میوه و گل تغییر ناپذیر است و باید در نظر داشته باشید که "بونسای" هر درختی، به ندرت و خیلی کم، با ظاهر و خصوصیات آن درخت در طبیعت مطابقت خواهد داشت.

درختان مورد علاقۀ قدیمی ها
آزالیا، انواع افرا، انواع پیچ، انواع کاج، پر سیاوشان، درخت آزاد برگ دندانه ای، سرو کوهی، سروناز، سرو نوئل، گیلاس گل دار.
بهترین درختان برای تازه کاران
انار کوتاه، سرو کوهی، شوک النار (خار مصری)، شوکران کوتاه، شیر خشت.
بهترین درختان برای کاشت گروهی
انواع افرا، بلوط، پرسیاوشان، توس سفید اروپایی، درخت آزاد برگ دندانه ای، درخت عنبر سائل (صمغ)، راش، سدر دودار، شوکران، صنوبر، نراد، نارون چینی.
چند نمونه برای مدل های بونسای افتاده
آزالیا، افرای ژاپنی، انجیر، پیچ امین الدّوله، پیچ ژاپنی، زالزالک انگلیسی، سدر لبنانی، سرو کوهی،شوک النّار (خار مصری)، شیر خشت، کاج سیاه ژاپنی، گل داوودی افتاده.
درختان مناسب برای سبک چند تنه
آزالیا، افرای ژاپنی، انار، انجیر، بلوط، پرسیاوشان، توس سفید اروپایی، راج ژاپنی، راش، زیتون سرو کوهی شیمپاکو، سیاه توسه، شوک النار (خار مصری)، مو چسب.
درختانی که می توان روی صخره کاشت
افرای سه شاخه، انواع کاج، سرو کوهی، سرو ناز، سرو نوئل، شیر خشت صخره ای، نارون چینی.
درختانی برای بونسای اریب
آزالیا، افرای ژاپنی، انار، انواع کاج، بلوط، توس سفید اروپایی، راش، زالزالک انگلیسی، زیتون، سرو کوهی شیمپاکو، سرو نوئل، کاج سیاه ژاپنی و یاسمن ستاره ای

درختانی که مناسب بونسای نیستند:
اکالیپتوس، بید مجنون، پستۀ چینی، توت فرنگی درختی، زبان گنجشک آمریکایی، سدر قرمز غربی، کاج برگ دراز، ماگنولیای جنوب، ماهون کوهستانی و منزانیتا.



* گام نخست :
روش سنّتی کاشت بونسای این است که ابتدا آن را در طبیعت پیدا کرده و سپس به گلدان منتقل کنید و با صبر و حوصله آن را پرورش دهید. این روش در ادامه شرح داده می شود.
از آنجا که روش فوق به طبیعت لطمه می زند و همچنین بسیار زمان بر است و باید مدّت ها دنبال درخت گشت و بعد آن هم زمان زیادی را برای زیباسازی آن صرف نمود و ... روش های سریعتری را نام خواهیم برد که به همان اندازه کارایی و کیفیت دارد ولی مشکلات فوق را ندارد.
یکی از موفّق ترین روش ها این است که کار با گیاه را از همان زمان نشاء آن شروع کنید.
اگر حوصلۀ آن را ندارید می توانید از روشی دیگر استفاده کنید
-انتخاب گیاه از گلخانه
دز گلخانه ها و جاهایی که نهال می فروشند، بسیاری از درختانی را، که می توان برای بونسای استفاده کرد خواهید دید. روشن است که گلخانه دار، می تواند شما را در مورد خصوصیات هر درخت و نهوۀ نگهداری آن راهنمایی کند.
از آنجا که ریشۀ درختان گلخانه ای در ظروف کوچک پرورش یافته است و به محیط محدود عادت دارد، لذا انتقال آن ها در مقایسه با گیاهانی که از طبیعت و خاک کنده می شوند با آسیب کمتری مواجه خواهند شد.
-خریدار با ذوق
وقتی که می خواهید درختی را که قرار است بونسای آینده شما باشد را خریداری کنید، باید دقیقاً ویژگی های مورد نظر را رعایت کنید. دنبال درخت شاداب و سالمی باشید که برگهای کوچک و جمع و جور داشته باشد. سعی کنید درختی را انتخاب کنید که زیادی بلند و بی قواره نباشد و به ویژه درختی مناسب است که محلّ پایۀ آن را تنۀ محکم و کلفتی تشکیل داده باشد.
اگر بخشی از تنه زیر سطح خاک بود، کمی خاک را بکنید و آن را به خوبی بررسی کنید و به شکل و نظم موجود در شاخه های اصلی به دقّت نگاه کنید.
اگر مقالۀ قبلی را خوانده باشید در اینجا باید سعی کنید از ابتدا جلو و پشت گیاه را تصوّر کنید.
سوالاتی از خود بپرسید، برای مثال آیا لازم است شاخه های اصلی را قطع کنید؟ اگر اینچنین است، آیا این هرس، درخت را زیبا خواهد کرد و یا جای زخم زشتی روی آن به یادگار خواهد گذاشت؟ بگذارید درخت شکل خود را به شما الهام کند و سپس تصوّر کنید که بونسای شما باید چه شکلی داشته باشد. بعد ببینید از درختی که جلویتان است تا بونسایی که در تصوّر شما است چقدر فاصله وجود دارد. درختی که به ذهن شما نزدیکتر باشد همان است که باید بردارید.
بعد بررسی کنید که برای رسیدن درخت، از حالت فعلی به بونسای مورد نظر شما، چه کارهایی را باید روی درخت انجام داد؟ آیا باید تنه را خم کنید؟ شاخه ها به سیم بندی نیاز دارند؟ و سوال های دیگر.
شاید همان گیاهی که اصلاً مورد نظر فروشنده و دیگران نیست، همانگونه باشد که برای شما مناسب است؛ مثلاً گیاهی با تنه ای خمیده و یا پیچ خورده و حتّی درختی که بر حسب اتفاق همین حالا یک بونسای است، ولی کسی به آن توجهی ندارد و شما آن را کشف می کنید و یک شانس برای شما بوده.
فقط خودتان تصمیم بگیرید.
-انتقال
پس از آن که گیاه خود را انتخاب کردید و به منزل بردید برای کاشتن آن در گلدانی دیگر، حتماً ظرف را ببُرید و اگر سفالی بود آن را به دقت بشکنید.
دقت کنید که اگر خاک های اطراف ریشه بریزند، ریشه خیلی زود خشک خواهد شد.
مرحلۀ بعدی این است که از کلّ ریشۀ گیاه، یک سوّم آن را قیچی کنید و گیاه را در ظرفی که کمی کوچکتر از گلدان اصلی است بگذارید.
سعی کنید که حالت ریشه ها را تا جایی که می شود هم سطح کنید و از طرفی هم نباید انبوه ریشه ها را قطع کنید که باعث خشکی گیاه شود.
در ادامۀ مطلب که در بارۀ کاشت توضیح خواهیم داد، با توجّه به جدول مراقبت های فصلی، باز هم ریشه ها را کم خواهیم کرد و درخت را به ظرف کم عمق تری منتقل می کنیم. با این روش تدریجی شما می توانید آهسته آهسته نظم و اندازۀ ریشه ها را تعیین نمایید و این کار را نیز طوری انجام خواهید داد که گیاه از بین نرود.
اگر به درختی با ریشه هی انبوه و حتّی با بلندی یک متر بر خوردید که به نظرتان مناسب می آمد، حتماً آن را بخرید؛ وقتی درخت را به خانه آوردید فوراً شروع به هرس کردن آن ننمایید زیرا در این مورد کمی روش کار متفاوت است.
آن را در ظرفی بکارید که قالب و اندازۀ ریشه ها باشد، بین سطح خاک و لبۀ گلدان حداقل پنج سانتیمتر فاصله بگذارید تا امکان آبیاری داشته باشید و سپس در فصل بعدی، یک سوّم از ریشه ها را قطع و یک سوّم شاخه ها را نیز مطابق میل تان هرس کنید.
ضمناً اگر می خواهید شکا خاصّی به درخت دهید می توانید از همان اوّل سیم بندی را شروع کنید. این بونسای بزرگ، باید دو سال در همان ظرف بماند و فقط باید در زمان های مشخصی شاخه های آن را هرس کنید و کم کم شکل آن را به وجود آورید. پس از این مدّت ریشه ها را مناسب با ظرف کوچکتر هرس کنید و درخت را به آن منتقل نمایید. این کار ها را سال بعد نیز تکرار کنید تا درخت به شکل آرمانی و مورد نظرتان برسد.

 

[سپهر آبي]

(2)


*گلدان هایی از جنس مواد گیاهی
شروع به کار با این گلدان ها برای بونسای بسیار مناسب است زیرا ریشۀ گیاهان از کنار و ته گلدان بیرون می زند و می توانید آن ها را به راحتی هرس کنید و هر گاه لازم بود تنها دو سانتیمتر از اطراف گلدان را می شکنید و آن را در گلدان بونسای قرار می دهید. امّا انتقال گیاه از گلدانی که از جنس مواد گیاهی است و خشک شده است باید با دقت تمام صورت پذیرد. بهترین راه این است که ترک هایی را در اطراف ظرف ایجاد نمایید و کم کم تکه های بدنه را یکی یکی جدا کنید. سپس به آرامی و ملایمت، ریشه ها را جدا کرده و بعداً فقط قسمت اصلی ریشه ها را بکارید.
-بونسای از تخم گیاه
برای آدم جسور، هیچ چیز مانند پرورش بونسای از راه کاشتن تخم درخت لذّتبخش نخواهد بود. تنها مشکل موجود، زمان است زیرا درخت آرام و به تدریج رشد می کند.
اگر صبور باشید نتیجه این خواهد بود که از ابتدا نظارت کاملی بر رشد گیاه داشته اید و هرگز به هرس زیاد نیاز پیدا نمی کنید.
برخی درختان که می توان از این روش آن ها را برای بونسای آماده کرد به شرح زیر هستند :
راش، کاج، بلوط، صنوبر و کاج سیاه.
خواه دانه ها را بخرید و خواه آن ها را از طبیعت به دست آورده باشید، باید بیش از نیازتان باشد، زیرا همۀ آن ها که به درخت تبدیل نمی شوند. پس بهتر است که تعداد زیادی دانه بکارید و همزمان روی تمام آن ها کار کنید تا اگر یکی از درختان به دلیلی خراب شد و یا اشتباهی انجام دادید، مجبور نشوید دوباره ماه ها برای جوانه زدن درخت بعدی صبر کنید.
بهترین زمان برای کاشت تخم ها اوایل بهار است و برای این کار باید از قبل برنامه ریزی داشته باشید. مثلاً برای جوانه زدن گونه های آلپی و ژاپنی (مانند کاج و صنوبر) تخم ها را در یک پلاستیک، حاوی نصف شن و نصف خاکبرگ قرار دهید و آن را در ظرفی دربسته با حرارت 34 تا 40 درجه سانتیگراد بگذارید. زمان نگهداری آن ها در این حالت فرق می کند و بهتر است که اطلاعات دقیقتر را از روی بسته و یا از فروشنده تهیّه نمایید.
به هر حال اگر زمان ماندن تخم ها در این حالت را نمی دانید، باید هر روز به آن ها سر بزنید و هر زمانی که اوّلین نشانه های جوانه زدن را مشاهده نمودید آن ها را بکارید. تخم ها را در ظرفی حاوی یک قسمت شن و یک قسمت خاکبرگ بکارید.
برای آب دادن نیز باید ظرف را در آب بگذارید تا خاک از پایین خیس بخورد و یا با دقّت و زمان کافی، این کار را با آب پاش انجام دهید.
ظرف را در بیرون از فضای اتاق نگهداری کنید و در جایی که در معرض آفتاب شدید نباشد زیرا تابش شدید آفتاب خیلی سریع خاک را خشک می کند. حرارت خاک برای رشد گیاهان باید چیزی بین 65 تا 75 درجۀ سانتیگراد باشد.
یکی دو هفتۀ بعد، گیاه از خاک بیرون می زند و اگر خاک را با خزه و یا ابر پوشانده اید، باید آن ها را در این زمان بردارید. گیاه را در جایی بکارید که نور آفتاب به اندازۀ کافی به آن بتابد.
گیاه را منظم آب دهید و علف های هرز را نیز وجین کنید.
وقتی گیاه شروع به برگ دادن نمود آن را به گلدانی با بلندی 5 سانتیمتر و حاوی خاک سبک و شن منتقل نمایید و ریشه ها را به اندازه ای کوتاه کنید که در ته ظرف پیچ نخورند.
در اوایل تابستان ریشه ها را بازبینی کنید و اگر دیدید که در ته ظرف پیچ خورده اند، آن ها را دوباره ببرید و در این حالت باید نهال را به گلدانی با بلندی 10 سانتیمتر منتقل نمایید.
اگر نهال ها را به زمین منتقل می کنید، آن ها را طوری بکارید که 60 سانتیمتر از هم فاصله داشته باشند و هر سال آن ها را از خاک خارج کنید و یک سوم ریشه ها را هرس کرده و آن ها را در محل دیگری بکارید.
خواه گیاهتان در زمین باشد و چه در گلدان، از همان ابتدا باید شکل آن را کنترل نمایید و از سال دوّم به بعد باید آن را در ظرف بونسای قرار داده و تربیت های ویژه را شروع کنید.
-کار با قلمه ها نیز ساده است
قلمه زنی یکی از روش های بسیار سادۀ تمامی گلکاران و پرورش دهندگان درخت بوده است، برای بونسای نیز یکی از روش های بسیار مفید و کارآمد خواهد بود. البته خیلی از درختان مانند انواع کاج با قلمه تکثیر نمی شوند و انتخاب درست به اطلاعات باغبانی شما مربوط می شود.
درختانی مانند افرا و صنوبر با این روش به راحتی تکثیر می شوند. زمان مناسب برای قلمه زدن، اوایل بهار و درست قبل از آن است که جوانه ها باز شوند.
همچنین در پاییز قبل از زمانی که درخت به طور کامل به خواب برود. از آنجا که قلمه بخشی از گیاه بزرگتر است، می توان مطمئن بود که کاملاً به گیاه مادر شبیه خواهد شد.
بهترین قلمه ها را، از شاخه های غیر گل دار و قسمت های پر شاخ و برگ بردارید، شاخه باید حالت فنری بیشتری داشته باشد و وقتی آن را خم می کنید و سپس رها می کنید، باید مانند فنر و به سرعت به حالت اوّل برگردد.
اگر خم شد خیلی جوان است و اگر شکست خیلی پیر.
http://www.m-ameli.com/index.php?option=com_ponygallery&Itemid=35&func=detail&id=827

برای قلمه زدن نیز مانند دانه کاشتن، تعداد زیادی قلمه را آماده کنید چون ممکن است خیلی ها نگیرند. طول قلمه ها را بین 5 تا 10 سانتیمتر انتخاب کنید و دقت کنید که حداقل در هر قسمت 3 جوانه موجود باشد.
شاخه را مانند شکل، درست بالای یک جوانه ببرید و در قسمت انتهایی قلمه، هرچه برگ و جوانه بود بکنید ولی به بالایی ها دست نزنید زیرا تا زمانی که ریشه ها شکل بگیرند از همان جوانه های بالایی غذای گیاه تامین می شود. حالا شاخه ها را با زاویۀ 45 درجه درست بالای گره زیری ببرید، در آینده از همین گره ها ریشه های جدید می رویند.

در برخی از درختان مخروطی و برخی از انواع چوب سخت مانند کاج خمره ای، آزاله، شیر خشت، یاسمن و سرخدار، اگر به هنگام قلمه برداشتن، شاخه از پاشنۀ آن بردیده شود بهتر است. به این مفهوم که کمی از شاخۀ بزرگتر یا پیرتر را نیز به همراه شاخۀ قلمه، ببرید. پس از آن که این کار را انجام دادید، با یک چاقو، لبه های قسمت های بریده شده را صاف کنید.
اگر قلمۀ شما پایۀ ضخیمی دارد، بهتر است آن را مانند گُوه از دو سر تیز کنید و سپس قلمه را در آب بگذارید تا سریع تر ریشه دهد. البته بهتر است آن را در ترکیبی از آب و شن بگذارید و برای این کار پس از تهیّۀ ظرف مخصوص این کار، قلمه را در خاک قرار دهید. آب را دائماً مرطوب نگه دارید، امّا نگذارید آب در آن روان شود زیرا ممکن است باعث گندیدن قلمه گردد. همچنین گلدان ها را از تابش مستقیم آفتاب دور نگه دارید. هنگامی که قلمه گرفت، می توانید با قرار دادن یک ظرف برعکس شیشه ای روی آن به طور موقت حالت گلخانه را برایش ایجاد کنید و آن را در آفتاب ملایم قرار دهید.
به هر حال بعد از این مراحل، انتخاب با خود شما است که گیاه را در خاک باغچه بکارید و یا درون گلدان؛ اما هر تصمیمی که می گیرید دقت داشته باشید، که باید از گیاه، مراقبت کامل به عمل آید و از باد و آفتاب شدید در امان باشد تا سرانجام به محیط بونسای انتقال داده شود.

 

[سپهر آبي]

(3)



پیوند زدن، روشی برای آغاز کار
پیوند زدن نیز روش دیگری برای شروع این کار به حساب می آید، تنها تفاوت آن در نیاز به مهارت بیشتر است.
پیوند زدن در باغبانی یعنی یکی کردن دو گیاه با خصوصیات متمم یکدیگر؛ مثلاً شما گیاهی را که دارای رشد سریع است با گیاهی که دارای شاخ و برگ زیاد است پیوند می زنید. تنها نکتۀ منفی در مورد این روش برای بونسای ها این است که اثر و جای پیوند روی گیاه باقی خواهد ماند.
برخی گونه های گیاه که برای پیوند زدن مناسب هستند عبارتند از :
درخت پیچ، انار، زردآلوی گل دار، هلو، گلابی، خرمالو، سیب صحرایی، درخت گیلاس و افرا
پیوند زدن را می توان در زمانی که جوانه ها خواب هستند، انجام داد یعنی در زمستان. قلمه ای که قرار است به درخت جدید پیوند زده شود باید در فصل پاییز، بعد از آن که گیاه به خواب عمیق فرو رفت بریده شود، سپس باید دو سوم آن را، در خاک فرو برد یا در پلاستیکی پیچید و در جای محفوظی نگهداری کرد. حداکثر طول یک قلمۀ پیوندی باید 5 سانتیمتر باشد و حداقل باید دو تا چهار جوانه داشته باشد.
گیاهی که می خواهید این قلمه را به آن پیوند بزنید باید نهال سالمی باشد و عمرش بیش از سه سال نباشد.
می توانید قلمۀ پیوندی را روی نوک و یا به کنار ساقۀ گیاه میزبان پیوند بزنید.
پیوند زدن، خود یک امر حرفه ای در باغبانی است که توضیح آن بیش از این در بحث ما نمی گنجد و می توانید آن را جداگانه یاد بگیرید.
-خوابانیدن
روش دیگری که می توانید برای انتخاب و رشد بونسای استفاده کنید، باز هم از روش های تکثیر در باغبانی است.
روش خوابانیدن، ساده و مناسب برای تکثیر گیاهانی است که این قابلیت را دارند.
گاه پیش می آید که شما شاخه ای از یک درخت را می بینید که دارای برگهای کوچکتر است و با شکلی خاص، از بقیۀ درخت متمایز شده است؛ در واقع مناسب بونسای مورد نظر شما است.
شما در این شرایط می توانید به کمک روش خوابانیدن این شاخه را به درختی مستقل تبدیل کنید که در ادامه به شرح آن می پردازیم.
خوابانیدن دو روش دارد :
خوابانیدن هوایی و خوابانیدن زمینی. برای شاخه هایی که به زمین می رسند و نزدیک به زمین باشند از روش خوابانیدن زمینی و برای آن ها که به زمین نمی رسند و خیلی بالا هستند از خوابانیدن هوایی استفاده می شود.
اینجا تنها روش خوابانیدن هوایی را شرح می دهم و خود شما، روش زمینی اش را نیز خواهید فهمید.
در خوابانیدن هوایی دو سانتیمتر زیر محلّی را که می خواهید ریشه از آنجا بروید با یک سیم مسی گره می زنید ( که انتخاب این محل نیز به تجربۀ شما بستگی دارد و می توانید از یک باغبان کمک بگیرید) مقداری خزۀ خشک شده را که قبلاً در آب خوب خیسانده اید، مانند یک توپ و به کمک یک کیسه به دور این محل بپیچید و آن را به کمک نخ محکم نمایید.
خیلی از گیاهان سریع ریشه می دهند و برخی دیگر مانند کاج ها، ممکن است تا سه سال نیز طول بکشد.
البته در خوابانیدن هوایی راه های دیگری نیز وجود دارد که از حوصلۀ بحث خارج است.
-تقسیم
در این روش شما از یک گیاه، گیاه دیگری را به وجود می آورید. زمان مناسب آن در اویل بهار است، پیش از آن که گیاه شروع به رشد نماید. کافی است گیاه را با ریشه اش از خاک در آورده و با چاقو ریشه های دو ساقۀ مجزّا را از گیاه مادر جدا کنید.
این روش مربوط به گیاهان چند ساقه ای مانند بامبو، پیچ و گیلاس گلدار می باشد.
نکتۀ مهم این است که اگرچه گیاه بالغ سالم بوده، با این تقسیم لطمه می بیند و باید برای مدّتی تقویت شود و برای این که عملیان های مربوط به بونسای را روی آن انجام دهید باید چیزی حدود 6 ماه به گیاه فرصت داده شود.
-یافتن درخت از محیط طبیعی
بسیاری از درختان بونسای که عمر واقعاً زیادی دارند در محیط های طبیعی پیدا شده اند. علت کوچک ماندن هرچه که باشد، مهم آن است که گیاه سالها برای زندگی مبارزه کرده است و از دیدگاه سنّتی، این بهترین بونسای ممکن است؛ زیرا بسیار پیر به نظر می رسد و ممکن است حتّی بیش از آنچه که از عمرش گذشته، پیر نشان دهد و در ضمن، از سازگاری و دوام بیشتری نیز برخوردار خواهد بود.
در کشور ما – ایران – هنر بونسای هنر بسیار تازه ای است و افراد زیادی از آن با خبر نیستند. پس هنوز طبیعت، نمونه های بسیاری برای عرضه کردن دارد و ممکن است شما با یک گشت در طبیعت به چیزهایی دست پیدا کنید که دنیا در انتظارش باشد.
برای این کار باید ابتدا به محلّ زیست درختان به دقّت نگاه کنید و لابه لای بوته ها و درختان و حتّی کنار ریشه های آن ها را بگردید.
تا اوّلین گیاه را دیدید آن را از ریشه در نیاورید و طبیعت را حیف و میل نکنید چون ممکن است با دیدن گیاهی دیگر آن را فراموش کنید.
یکی از نکات مهم در این انتخاب ها در نوع تنۀ درخت است. چون درختانی که در طبیعت پیدا می کنید اکثراً عمر زیادی دارند، در آینده نمی توانید در آن ها تغییرات زیادی ایجاد کنید و بهتر است که در انتخاب، بیشتر دقت کنید.
بهترین زمان برای این کار قبل از جوانه زدن درخت است زیرا درختی که جوانه زده را، اگر در آورید خواهد خشکید و فایده ندارد. اگر در تابستان به گیاه برخوردید و نمی توانستید صبر کنید، باید حدود نیمی از برگ های گیاه را جدا کنید تا درخت انرژی کمتری نیاز داشته باشد و احتمال اینطوری سازگاریش با محیط جدید بالا می رود.
انتقال گیاه در زمستان که اکثر گیاهان به خواب رفته اند مناسب نخواهد بود، زیرا زمانی که گیاه از خواب زمستانی بیرون می آید باید انرژی زیادی را صرف شروع کند که با این کار شما، باید انرژی جداگانه ای را نیز صرف سازگاری با محیط جدید نماید که کمتر گیاهی از پس این شرایط برمی آید.
برای این که بتوانید کارتان را به درستی انجام دهید ابزار زیر را همراه داشته باشید :
بیلچه یا بیل کوچک – بیل تا شوی نظامی بهترین وسیله برای کندن و بیرون آوردن درخت است که البته باید سبک و نوک تیز باشد. آن را از فروشگاه های لوازم شکار می توانید تهیه کنید.
قیچی تیز – برای بریدن ریشه های کلفت به آن احتیاج پیدا خواهید کرد.
خزۀ خشک شده – این خزه را بخیسانید و دور ریشه ها بچینید تا آن ها را در حمل و نقل مرطوب نگه دارد.
ظرف آب – آب برای مرطوب نگه داشتن ریشه ها و برگ ها در طول مسیر لازم می شود.
اهرم کوچک – ریشۀ برخی از درختان گاهی در زیر تخته سنگ و یا در میان صخره ها قرار دارد که برای بیرون آوردن آن و کنار زدن موانع به اهرم نیاز خواهید داشت.
پارچۀ کرباس و یا پوشش پلی اتیلن و مقداری سیم محکم – ریشۀ گیاه را در پلاستیک پلی اتیلن یا پارچه بپوشانید و سپس سر کیسه را با سیم محکم ببندید.

برای بیرون آوردن گیاه از خاک، به چند مورد باید توجه کرد.
روی زمین، دایره ای دور درخت بکشید که قطر آن حدود یک سوّم ارتفاع درخت باشد . سپس به شکل عمودی شروع به کندن اطراف دایره نمایید و هر کجا که به ریشه برخورد کردید آن را با قیچی (نه با بیل) ببرید، همیشه ریشه ها را مورب و زاویه دار ببرید.
وقتی که به اندازۀ قطر دایره داخل زمین را کندید، می توانید به سمت درون دایره، کندن را ادامه دهید و باز در عمق پیش روی کنید. اگر به ریشۀ اصلی رسیدید از بریدن آن پرهیز کنید و با عمق بیشتری بکنید، مگر آن که ریشه خیلی عمیق باشد.
http://www.m-ameli.com/index.php?option=com_ponygallery&Itemid=35&func=detail&id=825
وقتی که کار کندن، به پایان رسید درخت را به آهستگی به عقب و جلو تکان دهید و آن را آرام آرام از سوراخ بیرون بکشید. ریشه را در خزه خیسانده و بپیچانید، روی آن را با پلاستیک یا پارچه ببندید و محکم کنید.
هنگام انتقال درخت خیلی مواظب باشید که به شاخه ها و ریشه ها آسیب نرسد. گیاه را در صندوق عقب ماشین قرار ندهید زیرا برگها همیشه به جریان هوا نیاز دارند و همچنین آن ها را در معرض نور و باد شدید نیز قرار ندهید.
در طول مسیر با اسپری آبپاش، برگ ها و شاخه ها را مرطوب نگه دارید.
بلافاصله بعد از رسیدن، درخت را بکارید؛ می توانید آن را مستقیم در خاک و یا گلدان بزرگ و یا جعبۀ مخصوص کاشت. اگر ریشه های پایینی خیلی ظریف باشند بهتر است عمق ظرف بیشتر باشد ولی اگر درخت چند ریشۀ بزرگ داشته باشد بهتر است که اوّل آن را در زمین بکارید و بعد ها به گلدان منتقل کنید. خاک باغچه باید به اندازۀ کافی مغذی باشد تا بتواند نیازهای گیاه را تامین کند.
پس از یک سال مراقبت و نگهداری مداوم، گیاه شما آمادۀ انتقال به گلدان است و حالا باید ریشه های جدید را به اندازۀ یک سوم، هرس کنید و به قدیمی ها کاری نداشته باشید. می توانید شاخه ها را نیز کمی اصلاح کنید، به طوری که هنوز در شکل اصلی گیاه تغییری ایجاد نشود.
سال بعد می توانید این درخت را به ظرف بونسای منتقل کنید. برای کسانی که مبتدی هستند، جمع آوری گیاه از طبیعت کار ساده ای نخواهد بود و شاید نتوانند دو سال صبر کنند تا گیاه آماده شود، هنگامی که به این کار علاقه مند شدید می فهمید که 2 سال زمان زیادی نیست.

​

 

[سپهر آبي]

(4)

روش های شکل دادن به بونسای​

​

* آرایش بونسای :​

http://www.m-ameli.com/index.php?option=com_ponygallery&Itemid=35&func=detail&id=811
سنگ ها و خزه ها باعث می شوند که زیبایی طبیعی گیاه شما افزایش یابد. مثلاً خزه، فضایی شبیه به جنگل را ایجاد می کند و در عین حال از شسته شدن خاک جلوگیری می کند. پیدا کردن خزه در محلهای مرطوبی که نور آفتاب به آنجا نمی رسد بسیار ساده است؛ تکه های خزه را روی خاک بونسای تازه کاشته شده قرار دهید تا خاک را به خوبی بپوشانند و بعد از اتمام کار، آن ها را با آبپاش بخیسانید.

چیدن سنگ بر روی خاک گلدان به سلیقۀ شما مربوط است. این کار به درختان کاج و صنوبر جلوۀ زیبایی می دهد؛ مخصوصاً در مواردی که از سنگ های ناصاف استفاده کرده باشید.

http://www.m-ameli.com/index.php?option=com_ponygallery&Itemid=35&func=detail&id=812http://www.m-ameli.com/index.php?option=com_ponygallery&Itemid=35&func=detail&id=814​

سنگ های صاف و گرد بیشتر برای درختانی به کار می رود که ارتفاع کمتری دارند. به هر حال نکتۀ مهم این است که این سنگ ها نیز باید بخشی از ترکیب کلّی بونسای باشند و نیازی نیست که به تنهایی زیبا باشند. همچنین نباید به نظر برسد که اجسام خارجی هستند که به این طرف و آن طرف گلدان پرت شده اند.

بعد از مدّتی که مهارت های خوبی کسب کردید، می توانید حتّی گیاهانتان را روی سنگ ها نیز پرورش دهید.
* آرایش شاخه ها :
http://www.m-ameli.com/index.php?option=com_ponygallery&Itemid=35&func=detail&id=815
بونسای واقعی چیزی بیش از یک درخت کوتاه یا حتی بیش از یک درخت کاشته شده در سینی است. در واقع بونسای درختی است که نیاز به پرورش و نگهداری دارد و بیش از هر چیز، باید شکل آن مطابق با سلیقۀ شما تغییر کند. در این صورت سرشاخه زدن و یا زدن جوانه های اضافی و آرایش شاخه و برگ ها، فقط یک هرس ساده نخواهد بود، بلکه نشان دهندۀ سلیقۀ خوب شما است که باید اعمال گردد و باید در طول پرورش درخت از آن لذّت ببرید.
هرس کردن و سیم بندی و حتّی بستن و استفاده از وزنه ها، روش هایی هستند که شما برای پرورش درخت از آن استفاده می کنید. کار آرایش، زمانی شروع می شود که دیگر مطمئن باشید گیاه آنقدر قدرت دارد که این مراحل را تحمّل نماید.
در مورد قلمه ها، نهال ها و پیوندها، متخصصان بر این باورند که وقتی شاخه های جدید گیاه با طولی بیش از پنج سانتیمتر رویید، قدرت تحمّل شرایط گفته شده را خواهند داشت.
درختانی که از محیط های طبیعی پیدا شده اند نیاز به دو سال صبر و تحمّل دارند تا بتوانید روی آن ها کار کنید و در ظرف بونسای قرارشان دهید. اما وقتی در ظرف گذاشته شدند، قدرت و نیروی لازمه را دارند.
درختی را که از گلخانه تهیّه می کنید حداقل بعد از یکی دو ماه در ظرف بونسای قرار دهید و اگر رنگ برگهای آن تغییر نکرد و یا برگها نریختند می توانید درخت را آرایش کنید.
http://www.m-ameli.com/index.php?option=com_ponygallery&Itemid=35&func=detail&id=816

 

[سپهر آبي]

(5)



دو روش مختلف برای هرس وجود دارد :
(1 هرس اساسی
(2 هرس تزیینی
در حالت اوّل شما بایستی شاخه های غیر ضروری و دور از دید را ببرید. ابتدا شاخه های مورد نظر را انتخاب کنید و بعد آن ها را در تعداد متناسب ببرید، زیرا هرس بیش از حد درخت را می کشد.
هنگام هرس باید به گونه ای عمل کنید که بعداً جای بریدگی باقی نماند. برای این کار باید طوری هرس کنید که جای گود به جا نماند به این روش که :
ابتدا هرس را انجام دهید و سپس به کمک یک قلم، سطح بریدگی را گود کنید. به این ترتیب پوست گیاه رشد می کند و سطح این گودی را می پوشاند. اگر این کار را انجام ندهید جای بریدگی از بین نمی رود و یک تکه چوب مرده روی تنل بونسای شما به جا می ماند.
http://www.m-ameli.com/index.php?option=com_ponygallery&Itemid=35&func=detail&id=817
گاهی پیش می آید که شاخۀ بزرگی را می برید، در این حالت حتماً باید قسمتی از پوست شاخۀ بریده شده را در قسمت پایین آن جا بگذارید. طول این پوست اضافی باید دقیقاً به اندازۀ محل بریدگی باشد؛ پس از بریدن، باید سطح محل بردیگی را گود کرده و سپس پوست باقیمانده را روی این قسمت برگردانید و ببنیدید.

* آرایش برگها :
http://www.m-ameli.com/index.php?option=com_ponygallery&Itemid=35&func=detail&id=818
آرایش برگهای بونسای نوعی کنترل رشد برای آن است. زیرا اگر این کار را نکنید شاخه ها بیش از اندازه رشد می کنند و بعد مجبور می شوید آن ها را هرس کنید. بهترین کار این است که برگ های بونسای را خودتان آرایش نمایید و نگذارید کار به هرس بکشد و مجبور نشوید دردسرهای قسمت قبل را تحمّل کنید.
آرایش برگها باید دائماً انجام شود و اینگونه شما می توانید بر اندازه و شکل درخت خود مسلّط بمانید.
همیشه به جوانه های تازه به دقّت نگاه کنید، آن ها را که در جهت درست و مورد نظر هستند، باقی بگذارید و آن ها را که به طرف داخل گیاه هستند و یا بر خلاف سلیقه شما روییده اند را جدا کنید.
http://www.m-ameli.com/index.php?option=com_ponygallery&Itemid=35&func=detail&id=819
شاخه های کوچکی نیز که به سمت پایین رشد می کنند را باید بکنید، مگر آن که شما خود بخواهید در آن جهت طرحی جدید ایجاد نمایید.
همپچنین دقت کنید که در حین آرایش به سایر قسمت ها صدمه نزنید.
* چگونه می توان درخت را پیرتر نشان داد؟
می توانید با بوجود آوردن چوب مرده روی تنۀ درخت، آن را پیرتر نشان دهید. برای این کار باید پوست درخت را بر روی یکی از شاخه ها و یا تنه بکنید. این قسمت از چوب به زودی خواهد مرد و مانند چوب درختان کهنسال جنگل می شود. می توانید با کمی ترکیب آهک و گوگرد در آب جوش و مالیدن آن روی بخش های چوبی درخت (نه قسمت های زنده) رنگ آن ها را نیز تغییر دهید.

* کندن تمام برگهای درخت!!
کندن تمام برگهای درخت روشی برای افزایش زیبایی درختان پر برگ ( به جز انواع میوه و گل دار) است. به این ترتیب رشد درخت بیشتر می شود و در ضمن اندازۀ برگها نیز کاهش می یابد. وقتی شما تمام برگهای درخت را می کنید، یک پاییز مصنوعی را به وجود می آورید. مدتی بعد برگ ها رشد می کنند، با این کار دو فصل را در یکی خلاصه کرده اید.
در درختان جوان، این کار به رشد درخت کمک می کند ولی اندازۀ برگها تغییری نخواهد کرد و در درختان پیرتر، این کار باعث کوچکتر شدن برگهای تازه می گردد. بهترین زمان برای این کار در اوایل تابستان است.
از دادن کود به درخت، قبل و بعد از این کار اجتناب کنید و هنگامی که برگ را می برید آن را از ته نکنید، بخشی از ساقۀ آن را باقی بگذارید. در این صورت درخت انرژی خود را صرف همین برگهای بریده خواهد کرد و برگهای تازه رشد نخواهند نمود. تا زمانی که درخت برگ ندارد، آن را در سایه بگذارید و چون درخت بدون برگ رطوبت کمتری از دست می دهد، شما نیز کمتر به آن آب دهید.

* سیم بندی :
سیم بندی روشی است که درختان جوان شما را پیرتر نشان خواهد داد. با این روش می توانید درخت راست قامتی را به صورت افتاده در آورید و یا انحنایی در تنۀ صاف آن ایجاد کنید و حتّی شاخه ای را به نوک جدید تبدیل نمایید.
پیش از آغاز سیم بندی، بهتر است آن را روی یک شاخۀ هرس شده و یا روی درختی دیگر تمرین کنید. جنس سیم می تواند از مس باشد، امّا نوع آلومینیومی بسیار مناسب تر است زیرا هم انعطاف بیشتری دارد و هم کمتر اکسید می شود.
قطر سیم را نیز به تناسب شاخۀ مورد نظر انتخاب کنید. بهتر است از یک روز قبل از انجام سیم بندی به گیاه آب ندهید (مخصوصاً در گیاهان برگ ریز).
روش های سیم بندی:
شاخه ای را که می خواهید تغییر شکل دهید چند بار به شکل دلخواه خم کنید. باید مواظب باشید که شاخه نشکند.
برای سیم بندی تنه، یک سر سیم باید در خاک باشد و به گونه ای به ته ظرف محکم شود. این کار را از طرف پشت تنه انجام دهید تا از بیرون مشخص نباشد.
سیم را نه خیلی محکم ببندید و نه خیلی شل، میزان شدّت سیم بندی به انحنای مد نظر شما مربوط است. انتهای دیگر سیم را نیز، در میان شاخه ها و در پشت گیاه ببرید تا پنهان بماند.
http://www.m-ameli.com/index.php?option=com_ponygallery&Itemid=35&func=detail&id=819http://www.m-ameli.com/index.php?option=com_ponygallery&Itemid=35&func=detail&id=820
http://www.m-ameli.com/index.php?option=com_ponygallery&Itemid=35&func=detail&id=821http://www.m-ameli.com/index.php?option=com_ponygallery&Itemid=35&func=detail&id=822
دقت کنید که این روش تا وقتی کارایی دارد که شاخه هنوز نرم است و انعطاف دارد.
روش های دیگر شکل دادن به درخت :
برای شکل دادن به بونسای روش های دیگری نیز وجود دارد؛ اگر شاخه ای آنقدر محکم باشد که نتوان با سیم بندی در آن ایجاد انحنا نمود، می توانید آن را به سیم به گلدان ببندید و بکشید.
و یا از شاخه های مورد نظر وزنه های متناسب آویزان نمایید.
http://www.m-ameli.com/index.php?option=com_ponygallery&Itemid=35&func=detail&id=823

 

[سپهر آبي]

​

(6)​

​

​

خاک – آب – کود برای بونسای​

​

(1خاک :

http://www.m-ameli.com/index.php?option=com_ponygallery&Itemid=35&func=detail&id=807​

خاک بونسای، بسیار مهم است زیرا هم باید رطوبت کافی را به ریشه ها برساند و هم به خاطر رطوبت دائمی فاسد نشود. بهترین راه، آن است که ترکیب های خاک آماده را با مارک تجاری مناسب از گلفروشی ها تهیّه کنید.
خود شما نیز می توانید این خاک را تهیّه کنید. ترکیبی از شن، خزه و خاک با نسبت های برابر می تواند خاک خوبی برای بونسای باشد. شن رودخانه ای برای این کار مناسب است ولی شن دریا به دلیل نمک موجود در آن مناسب نخواهد بود، حتّی اگر بارها شسته شود.

http://www.m-ameli.com/index.php?option=com_ponygallery&Itemid=35&func=detail&id=808http://www.m-ameli.com/index.php?option=com_ponygallery&Itemid=35&func=detail&id=809http://www.m-ameli.com/index.php?option=com_ponygallery&Itemid=35&func=detail&id=810​

شن منبع تغذیۀ گیاه نیست، ولی موجب انتقال هوا می شود. خزه را نیز می توان از از گلفروشی ها تهیّه کرد. خزه موجب حفظ رطوبت خاک و نگهداری هوا در آن می شود.
یک سوم باقی مانده را نیز از خاکبرگ و یا خاک خوب باغچه پر کنید . دقت کنید که در این خاک نباید تکه های به هم چسبیدۀ خاک رس، سنگ و ریشه های چمن و علفهای هرز وجود داشته باشد؛ می توانید با الک (غربال) کردن آن ها را جدا کنید. ضمناً خاک بسیار قوی و کود های قوی نیز به شدّت برای گیاه ضرر دارد و فوراً آن را نابود می کند.


(2 آب :
این کار برای تربیت کنندۀ بونسای بسیار ساده است، اغلب افراد ناشی، تا نگران گیاه می شوند شروع به آب دادن بیش از اندازه می کنند؛ باید دانست که آب دادن بیش از حد نیز مانند آب دادن کم، مضر است.
از آنجا که بونسای در ظرف بسیار کوچکی نگهداری می شود، مقدار خاک کم است و آب کمی در آن باقی می ماند، برای همین باید به طور منظّم این کمبود جبران گردد.
برای این کار یک قانون ساده وجود دارد که : هر زمان که دیدید خاک خشک شده، آن را خیس کنید. انگشت خود را در خاک فرو کنید و ببینید اگر خشک شده بود زمان آب دادن است. به هر حال از هر نظمی که پیروی کنید، بونسای شما به آن عادت می کند.
اگر هوا بیش از اندازه گرم بود، دوبار در روز به گیاه آب دهید، یک بار صبح و یک بار بعد از ظهر.
اگر هوا معتدل است کافی است هفته ای سه یا چهار بار به گیاه آب دهید.
در آب لوله کشی شهر ها کلر و مقداری افزودنی های دیگر وجود دارد که برای بونسای می تواند مضر باشد. به همین دلیل بهتر است از آب چاه و یا آب باران استفاده نمایید.
می توانید از آب مقطر نیز استفاده کنید و یا آب شیر را بجوشانید و یک روز آن را در محیط نگه داشته و سپس استفاده کنید. دمای آبی که برای درخت استفاده می کنید نیز، باید متناسب با محیط باشد و آب گرم و سرد، درخت را خراب می کند.
کافی است آب را برای چند ساعت در ظرفی در محیط، به حال خود رها کنید تا دمای آن مناسب گردد و سپس استفاده نمایید.



(3 كود :
بونسای نیز مانند هر موجود زنده ای برای زنده ماندن به غذا نیاز دارد. کود مناسب، گیاه شما را سالم و شاداب نگه می دارد و به آن کمک می کند تا در مقابل بیماری ها مقاومت کند.
متخصصان بونسای توصیه می کنند که به جای کودهای شیمیایی از کودهای طبیعی نظیر پودر ماهی، پودر خون، تخم پنبه، تخم کلم، پودر استخوان و کودهای حیوانی استفاده کنید. به یاد داشته باشید که کودهای حیوانی مانند فضلۀ پرندگان و جانوران باید حتماً قبل از مصرف ضعیف شوند تا ریشۀ گیاه را نسوزانند.
بسیاری از پرورش دهندگان بونسای، خود برای گیاهانشان کود می سازند و فرمول های خودشان را دارند.
جهت اطلاع بد نیست که بدانید نیتروژن برای رشد برگ ها؛ پتاسیم و فسفر برای میوه ها و گل ها در گیاه مصرف می شوند.
اگر برگهای گیاه شما زرد گشته و یا لکه هایی روی آن ها ایجاد شده، به دلیل کمبود برخی مواد معدنی است و باید از کودهایی که دارای مس و روی و آهن باشند استفاده نمایید.

 

[سپهر آبي]

(7)​

​

​

مراقبت و نگهداری بی وقفه از بونسای​

​

دیدگاه عمومی در بارۀ بونسای این است که به سبب عدم رسیدگی، چنین کوچک می ماند. امّا حقیقت آن است که بیش از سایر گیاهان نیاز به مراقبت دارد.
اوّلین نکته در محلّ نگهداری آن است؛ هرچند که بونسای درخت کوچکی است، ولی باز هم درخت است و باید خارج از منزل نگهداری شود. جایی با شرایط طبیعی که در معرض فصل ها و تغییرات آب و هوا قرار داشته باشد و البته باید آن را دور از آسیب های جانوران نگهداری نمود.


* مواظبت های زمستانه :
اگر شما در منطقه ای زندگی می کنید که زمستان های ملایم دارد، اغلب اوقات باران می بارد و آفتاب کافی دارید، در زمستان دچار دردسر نخواهید شد و بونسای شما به مراقبت کمتری نیاز دارد.
اگر درخت شما در زیر سقفی قرار دارد، و حتّی در باغچه، زیر حمایت شاخ و برگ درختان و گیاهان دیگر است، کمتر بر اثر سرما اذیت می شود و تنها کافی است که خاک آن مرطوب بماند.
امّا در جاهایی که زمستان سخت است، بونسای شما به مراقبت و توجّه بیشتری نیاز پیدا می کند. البته حتّی در سردترین آب و هوا، بونسای خود را در گلخانه نگاه ندارید، زیرا این باعث می شود گیاه شما رشد غیر فصلی پیدا کند. بونسای مانند تمام درختان نیاز به خواب زمستانی دارد. در این وضعیت بیشتر از گرما، گردش هوا مهم خواهد بود.
اگر در منزلتان باغچه ای دارید، زمین را تا عمق حدود نیم متر و با ابعادی که گلدان های بونسای شما در آن جا بگیرند، بکنید. کف گودال را با شن و ماسه فرش کنید و سپس گیاهان خود را در آن قرار دهید. روی گودال را چهارچوبی به شکل زیر قرار دهید که تهیّه و ساخت آن کار مشکلی نیست.
http://www.m-ameli.com/index.php?option=com_ponygallery&Itemid=35&func=detail&id=806
در طی ماه های سرد زمستان، صبح ها به درختان خود آب دهید تا در طول روز خاک از آب تخلیه شود. اگر شب ها آب در خاک بماند، ممکن است یخ ببندد و ریشه را نابود کند و ظرف آن ترک بردارد.

انتقال بونسای​

​

اگر درخت شما در یک سینی قرار ندارد، هنوز یک بونسای نیست. پس برای این کار باید درخت را در شرایطی آماده کنید که بتوان آن را در سینی کاشت.
همیشه کار انتقال درخت را دور از آفتاب و باد انجام دهید زیرا ریشه ها خیلی زود خشک می شوند. هنگامی که این کار را آغاز می کنید باید تمام ابزار را دم دست داشته باشید تا برای پیدا کردن آن ها دچار وقفه نشوید.
- چاقوی بلند و قیچی اصلاح و قیچی باغبانی
- چند چوب قلمی شکل به اندازۀ یک خودکار با نوکی تیز
- یک سطل نیمه پر از آب که به آن یک قاشق ویتامین B1 اضافه شده باشد
- ظرف جدید
- خاک به اندازۀ کافی
- آبپاش و یا شلنگ با آب پاش
- خزه، سنگ، گلسنگ و یا هر چیز دیگر که ممکن است بخواهید در طراحی محیط از آن استفاده نمایید.
پیش از آن که بخواهید عملیات کاشت را آغاز نمایید ظرف را آماده کنید. داخل آن را تمیز کنید و اگر قبلاً از آن استفاده شده بوده، آن را با کلر ضدعفونی کنید.
در کف ظرف، باید سوراخ کوچکی برای خروج آب اضافی، وجود داشته باشد که شما آن را با توری ریز، می پوشانید تا خاک از آن خارج نشود.

* برخی نکات مهم قبل از انتقال گیاه :
هر بار، وقتی با دقت کامل گیاه را از محل قبلی خود خارج می کنید، قسمت ریشه ها را در سطل آب که حاوی ویتامین B1 است بخیسانید، مدّتی گیاه را در داخل سطل نگه دارید و در این فاصله کمی نیز آب روی شاخ و برگ گیاه بریزید. خاک میان ریشه ها، در سطل آب شسته می شود و وقتی که گیاه را از آب بیرون می آورید می توانید با چوب های قلمی شکل و نوک تیز، خاک های سفت میان ریشه ها را، از آن ها جدا سازید و این کار را بدون لطمه زدن به ریشه ها انجام خواهید داد.
ریشه ها را چندین بار در ظرف حاوی ویتامین فرو ببرید تا خاک میان ریشه ها خوب شسته شود. این ویتامین باعث می شود که زمینه برای رشد سریع ریشه های تازه فراهم آید و ضمناً قابلیت انعطاف ریشه های قدیمی را بیشتر می کند و بهتر می توان آن ها را هرس کرد.
برای این که درختان در ظرف کم عمق تازه جای گیرند، نباید ریشۀ مرکزی و عمودی داشته باشند. اگر از روز اوّل درخت تحت نظر شما بوده باشد هرگز چنین ریشه ای رشد نمی کند. امّا درختانی را که از گلخانه می خرید، ممکن است دارای ریشۀ اصلی باشند.
هدف از هرس کردن ریشه ها این است، که از شرّ ریشه های ضخیم تر و پیر خلاص شوید و زمینه برای رشد ریشه های جدید و تازه را، بنا به سلیقه و آن طور که می خواهید، فراهم کنید. برای این کار در کل باید یک سوّم ریشه ها را از اطراف و زیر اصلاح کنید. باید این کار را طوری انجام دهید که ریشه ها بیشتر پهن شوند. اگر گیاه ریشۀ اصلی داشته باشد آن را تا دو سوم و به شکل مورب ببرید. در مجموع، حجم نهایی ربشه ها باید فقط تا دو سوّم ظرف جدید را پر کند و طول آن ها نباید از نصف ارتفاع ظرف بیشتر باشد.
پس از آماده کردن ترکیب خاک و هرس کردن ریشه، نوبت به کاشت درخت می رسد. پیش از آن که درخت را بکارید باید بونسای خود را در ذهنتان تصوّر کرده باشید.
راهنمایی های زیر به شما کمک می کند که تصویر بهتری را در ذهن داشته باشید:
- اگر ظرف شما به شکل مستطیل است، بونسای را در مرکز قرار ندهید و در فاصله ای حدود یک سوم از یک طرف بکارید
- تنۀ درخت باید به هر حال کمی به سمت کنار، شیب داشته باشد.
- اگر ظرف شما مربّع و یا دایره است، درخت را در وسط آن بکارید ( به استثنای گونه های افتاده که باید کمی دورتر از مرکز کاشته شوند)
- در کاشت گروهی نیز درخت بزرگ را در مرکز نکارید
http://www.m-ameli.com/index.php?option=com_ponygallery&Itemid=35&func=detail&id=786
بعد از آن که تصویر ذهنی خود را ساختید و تصمیم را گرفتید، ریشه ها را در خاک بستر گلدان قرار دهید. در حالی که گیاه را محکم نگه داشته اید روی ریشه هایش کمی کار کنید و آن ها را در بهترین فرم در سینی قرار دهید.
کم کم به گلدان خاک اضافه کنید. بعضی ها درخت را به وسیلۀ سیمی به گلدان می بندند تا حیوانات و باد شدید آن را از گلدان ریشه کن نکنند.
در عین حال که خاک را می ریزید سعی کنید که درون خاک کیسه ها و فضاهای پر از هوا تشکیل نشود و با استفاده از چوب های نوک تیز قلمی که در اختیار دارید می توانید به خوبی خاک را در گلدان توزیع کنید.
بونسای تازه کاشته شده را خوب آب دهید. برخی از متخصصان توصیه می کنند که از آب باران جمع آوری شده، یا آب چاه ها استفاده کنید. اما اگر از آب شیر استفاده می کنید بهتر است آن را به مدّت چند روز در فضای باز قرار دهید تا کلر آن از بین برود.
در این حالت بونسای به حداقل چهار هفته مراقبت و استراحت ویژه نیاز دارد تا با شرایط تازه وفق پیدا کند و قوی تر شود. شکی نیست که گیاه را باید از نور، حرارت شدید و باد و باران محافظت کنید و دقت کنید که برای یک ماه به هیچ عنوان به گیاه تازه کود ندهید.

​

 

[EVER GREEN]

Wiring

Wiring

سلام
چند نکته درباره شکل دهي شاخه ها با سيم پيچي يا Wiring :
1-براي پايداري شاخه ها در وضعيت مطلوب گاهي بايد بيش از يکبار از اين روش استفاده کرد و در صورت نياز دو تا سه مرتبه هم ميشه يک شاخه رو با سيم فرم داد.
2-ميتونيد سيم پيچيده شده رو تا زماني که زخم عميقي روي شاخه ايجاد نکرده بزارين بمونه. زخم هاي سطحي بعد از يه مدت محو ميشن اما عميقاش هميشه ميمونن.
3-هرگز براي جدا کردن سيم ها اونها رو باز نکنيد چون با اين کار به شاخه ها فشار مياد و قسمت هاي چوبي کوچيک تو شاخه که تازه فرم گرفتن ممکنه بشکنه و اين باعث برگشت شاخه به جاي اولش ميشه و زحمت شما هم به باد ميره. البته با تجربه و کار کردن روي هر گياه به مرور دستتون مياد که چه زمان بايد سيم ها رو برداشت. براي جدا کردن سيم هميشه اونو با سيم چين تيکه تيکه ببريد و به آرومي جدا کنيد.
4-براي شاخه هاي محکم که مقاومترن بايد يه برش در جهتي که قراره خم بشن ايجاد کرد اينطوري راحتتر خم ميشن وشکل ميگيرن قسمت برش خورده هم بايد به هم برسه تا در اثر رشد گياه ترميم بشه جاي زخم هم بعد از يک يا دو سال محو ميشه.
​

 

[EVER GREEN]

Natural bending the branches

Natural bending the branches

یک روش جالب دیگه هم برای شکل دادن به بنسای ها استفاده از زیر شاخه ها است. این روش بنسای رو به درخت های طبیعی شبیه میکنه وخم های شاخه هاش واقعی تر میشن ، چون تو طبیعت خم ها تو مرز شاخه ها شکل میگیره که خیلی هم شدید هست و نه در بین گره ها. بهتره برای این منظور از زیرشاخه های رو به بالا و پایین استفاده کنی نه چپ و راست و همیشه زیر شاخه هایی رو نگه داری که رو به بیرون خم هستن نه رو به درون خم.
موفق باشی رفیق
​

 

[amir.a.s]

هرکی بنسای میخواد بیاد

هرکی بنسای میخواد بیاد

"بن سای" آمیزه ای از هنر و باغبانی


مقدمه:

بن سای مجموعه ای از باغبانی و هنر است که بهواسطه آن گیاه با یک تغییر شکل تحمیل شده به یک مجسمه زنده تبدیل می شود. هنرمند بااستفاده از مفاد زیبایی، وهمی از طبیعت را در غالب شکل مینیاتوری پدید میآورد. بنسای یک آرایش غیرطبیعی نیست بلکه در قالب یک تغییر شکل ساده، طبیعت اصلی را ذهنآدمی تداعی میکند.
بن سای در اصل واژهای ژاپنی و به معنی کاشت گیاهان درگلدانهای کم عمق است . به این ترتیب که گیاه در گلدانهایی کم عمق با خاک کم و درشرایط محدود کننده از نظر رشد قرار میگیرد و با آرایش زیبا وتربیت صحیح به درختیمسن ولی کوچک تبدیل می شود. برای تحقق این هدف تمام قسمتهای گیاه اعم از ریشه ها،تنه، شاخه ها، میوه ها و گلها حایز اهمیت هستند.

ریشه ها:

ریشه های گیاه بنسای شده، در عین استحکام،سلامت و گستردگی، باید ظاهری کهن به درخت ببخشند. درروشهای متقارن، نامتقارن واریب، ریشه ها در تمام جهات گسترده شده اند. اما در روشهای بادزده، صخره،رویشی و .... ریشه ها غالباً در جهت خلاف انحنای تنه گسترده شده اند. تا بدین ترتیب به گیاهظاهری متقارن ببخشند. تعدادی ازریشه ها روی خاک قرار داده میشوند تا قدمت درخت رااز نظر ظاهری افزایش دهند و تصور فرسایش خاک را در سالهای گذشته در ذهن القا کنند. برای تحقق این مهم، در زمان انتقال گیاه به گلدان بزرگتر، تعدادی از ریشه ها را رویخاک قرار می دهند و روی آنها را با خزه اسفاگنوم و مقدار کمی خاک می پوشانند. در طیآبیاری های مکرر، این پوشش نازک، از بین میرود و پوست ریشه در معرض نور خورشید، سختمیشود و بدین ترتیب هدف ما در القای تصور کهن بودن گیاه تحقق می آید.
برای تشکیلریشه های جدید در جهت مناسب، می توان ریشه را تا لایه کامبیوم خراش داد و روی آن رابا خاک و خزه پوشاند. بعد از چند هفته، در محل زخم ریشه های جدیدی ایجاد میشود.

تنه:

گرچه همه قسمت های گیاه بن سای شده مهم است ،اما تنه گیاه اولین قسمتی است که توجه ناظر را به خود جلب میکند .تنه بن سای بایدپوستی ضخیم ، یک پارچه و تودرتو داشته باشد . تنه باید به گونه ای باشد که هرچه بهراس نزدیک میشود ضخامت آن کمتر شود . روی یک تنه خوب نباید آثار زخم ناشی از سیمپیچی دیده شود .

شاخه ها:

گیاهان در طبیعت ممکن است شاخه های در هم پیچیده داشتهباشند . ولی در بن سای با سیم پیچی ، شاخه ها را به گونه ای تربیت می کنند ، کهگیاه زیبا جلوه کند . معمولاً شاخه ها از نظر قطر و طول تفاوت دارند . شاخه هایپایین تر ضخیم تر و بلندتر هستند و بخوبی در همه جهات گسترده می شوند . شکل هر شاخهبه تنهایی نیز مد نظر است . در هنر بن سای بسیاری از شاخه های گیاه مطلوب به نظرنمی رسد . از این رو این شاخه ها را قطع می کنند .

برگها:

در یک بن سای خوب برگ ها سبز ، متراکم و کوچک است . گیاهانیکه برگهای بزرگ دارند یا تعداد برگ آنها کم است ،برای بن سای مناسب نیستند . گیاهانی که برگ های کمی دارند ،درختی خزان کرده را تداعی می کنند . برگ های بزرگنیز نسبت به اندازه کلی درخت بن سای شده، نامتناسب به نظر می رسند، برای آن کهاندازه برگها کوچک شود ، از روش بیبرگی یا هرس برگ استفاده می کنند. این روش درکاهش اندازه برگ موثر است ولی در تغییر اندازه گلها و میوه ها زیاد مورد توجهنیست.

 

[amir.a.s]

هرکی بنسای میخواد بیاد

هرکی بنسای میخواد بیاد

راس ساقه:

تنه به تدریج باریک می شود ، تا در انتها به راس منتهی شود. هرگاه به ارتفا‎ع کمتری نیاز باشد، می توان راس آن را قطع کرد و شاخه پایینتر از راس را که در راستای تنه است یا زاویه کمی با راستای تنه دارد ،به عنوان راس انتخاب و باپیچیدن سیم آن را تربیت کرد. در هر حال درخت بنسای شده باید دارای راس باشد.

پشت و روی یک بن سای:

بنسای را نباید به صورت یک گیاه طبیعی در گلدان رها کرد. بلکه باید آن را طبق طرح مورد نظر کاشت و تربیت کرد. بنسای باید در نظر یک ناظر به خوبی جلوه گری کرده و قسمت جلو و پشت آن با هم فرق کند. کاملترین قسمت، قسمت جلو است . برآمدگی تنه نباید در جلو قرار گیرد.انتهای تنه باید قابل رویت بوده و تنه در یک طرف انحنا داشته باشد. نوک ساقه یا راس در قسمت جلو باید به طرف ناظر باشد.در قسمت جلو نباید شاخهها درهم پیچیده باشند. همچنین نباید به طرف جلو رشد کنند و باید تمام شاخه ها به وضوح قابل دید باشند. قسمت پشت ، عمق مشخص و دیدگاه سه بعدی به گیاه می دهد، لذا یک یا دو شاخه در این قسمت تعبیه می گردد.

طرق مختلف پرورش بن سای

پرورش نهالی

1- مابوری یا پرورش نهالی که از طبیعت گرفته می شود.
2- پرورش نهالی که از طریق خوابانیدن به وجود می آید.
3- پرورش نهالی که از طریق جدا کردن به وجود می آید.
4- پرورش نهالی که از قلمه زدن به وجود می آید.
5- پرورش نهالی که از طریق پیوند زدن به وجود می آید.
6- پرورش نهالی که از طریق کاشت بذر به وجود میآید.
7- پرورش نشا که از یک خزانه فراهم شده است .

مشهورترین بنساهای ژاپنی به همین طریق پرورش یافته اند. نهالی که در طبیعت به دلیل شرایط نامناسب رشد، خود به خود کوتاه و کوچک مانده است ، برای مبدل شدن به یک بنسای زیبا تنها احتیاج به یک تربیت صحیح دارد.گیاهانی نظیر کاج سیاه ژاپنی ، کاج قرمز ژاپنی ، کاج سوزنی ، عرعر و ... را میتوان از این طریق بنسای نمود.
مزیت این روش ، صرفه جویی در وقت است . زیرا برای تهیه بنسای از طریق کشت بذر، حداقل به 5 الی 10 سال زمان نیاز داریم. در ژاپن گیاهانی را که با توجه به خصوصیات بنسای از طبیعت جمع آوری میکنند، آراکی می نامند. بسیاری از گیاهانی که در صخره ها و کوهستانهای مناطق گرمسیری و معتدل در شکاف صخره ها رشد کرده اند ، به علت شرایط خاص موجود در منطقه و محیط کشت، خود به خود بنسای و تبدیل به درختانی مسن، با ارتفاع کم شده اند.

 

[amir.a.s]

"هرکی بنسای میخواد بیاد

"هرکی بنسای میخواد بیاد

خصوصیات آراکی:
گیاهی که از طبیعت انتخاب وجمع آوری می شود می بایستی واجد خصوصیات زیرباشد:

- در عین کامل بودن به اندازه کافی کوچک باشد تا در گلدان کم عمق وکوچک جای گیرد.
- ریشه های قوی و گسترده داشته باشد.
- شاخه ها باید به نحومطلوب ، بسته به شیوه بنسای مورد نظر، آراسته باشند.
- شاخه ها باید به نحو زیباو دلپذیری در اطراف تنه اصلی پراکنده شده باشند.البته اگر شیوه بنسای مورد نظر روشنردبانی باشداین خصوصیت مورد توجه قرار نمی گیرد.
- به اندازه کافی سرزنده ،شاداب ، سالم و قوی به نظر برسد، تا نیاز به مراقبت و نگهداری ویژه نداشتهباشد.
- ارتفاع زیادی نداشته باشد.
- گیاه انتخابی باید از نوع درختانی باشدکه طول عمر زیادی دارند.

بعد از انتخاب آراکی دورتا دور گیاه را خالی کرده و گیاه را سالم و بارعایت نکاتباغبانی از محل رویش خارج میکنند.و با حصیر یا گونی دورتادور ریشه را میپوشانند. سپس با نخ و سیم، گونی یا حصیر را می بندند. قطع ریشه ها تا یک فاصله معینی از تنه،ضروری است. روش برش باید به صورت مورب باشد. گیاه را بعد از انتقال به گلخانه، درگلدانی می کارند. ته گلدان شن درشت، سپس یک لایه خاک و شن و پس از آن یک لایه ماسهو کود حیوانی و بعد شن شسته شده،ریخته میشود.
گیاه بعد از ترمیم، آماده بنسای وتربیت مخصوص شیوه مورد نظر است.

چند تذکر در این مورد ضروری به نظر میرسد:
1- نباید گیاه را در معرض باد قرار داد.
2-خاک اطراف گیاه نباید خشک شود.
3-در 2 روز اول نباید گیاه در معرض نور مستقیم قرار گیرد، ,مگر آن که نور تنها بهگلدان گیاه بتابد.
4-به گیاهی که کاملا ریشه نگرفته نباید زیاد کود داد.
5-در صورتی که گیاه جوانه های متعددی تولید کرد، با توجه به شیوه بنسای انتخابی،جوانه های مناسب را نگه داشت و از تولید شاخه توسط بقیه جوانه ها جلوگیریکرد.
6-پس ازآن که گیاه کاملا شکل گرفت، میتوان آن را به گلدان زیباتری منتقلکرد.این عمل باید در ماه فروردین و اردیبهشت صورت گیرد.


پرورش به طریق خوابانیدن :

دومین روش آسان پرورش بنسای، روش خوابانیدن است . درختانی برای این روش مناسب هستندکه بتوانند از طریق تنه یا شاخه، ریشه تولید کنند. برای نمونه میتوان از درختانینظیر انار، افرا، نارون و یا صنوبر نام برد. درابتدا شاخهای را که جلوه مناسبی برایایجاد یک بنسای دارد، انتخاب و قسمتی از شاخه را حلقه برداری میکنند. سپس آن را بااسفنج یا خزه اسفاگنوم می پوشانند . و اطراف آن را با پلاستیک مسدود میکنند. بعد ازیکی از دو سال میتوان ساقه را قطع کرد و قسمت مورد نظر را به گلدان منتقل کرد. پساز آن روشهای تربیتی و سیم پیچی آغاز میشود.