گزارش «دنیای اقتصاد» از بازار شب یلدا
[h=1]یلدای امسال کم‌رمق است[/h] روزنامه دنیای اقتصاد - شماره ۳۰۹۱ کد خبر: DEN-773565
هما کبیری- شب یلدا یا همان شب چله، بلندترین شب سال است که ایرانیان و برخی اقوام دیگر آن را جشن می‌گیرند. این مراسم باستانی آیین‌هایی دارد که دور هم جمع شدن در خانه بزرگ خانواده، روایت داستان، شاهنامه‌خوانی و تفال به حافظ از آن جمله است؛ اما ایرانی‌ها از زمان باستان در این شب خوراکی‌های ویژه‌ای را هم مصرف می‌کردند و برای هر کدام نیز دلیل خاصی داشتند. بسیاری از این کالاها هنوز هم استفاده می‌شود و تغییرات قیمتی آنها می‌تواند بر سبد خرید خانوار تاثیر داشته باشد. به همین دلیل می‌توان گفت وضعیت معیشتی مردم نقش بسزایی در رونق یا رکود بازار شب یلدا دارد.
اما شب یلدای امسال از نظر فعالان بازار و اتحادیه‌ها رونق سال‌های گذشته را ندارد و دلایل این موضوع را کاهش ارزش پول و سخت‌تر شدن وضعیت معیشت مردم می‌دانند. برخی هم به اربعین اشاره می‌کنند که بر اساس تقویم امسال دو روز بعد از شب یلدا قرار دارد. همچنین در سال‌های اخیر به دلیل افزایش قیمت کالاهای مصرفی و کاهش قدرت خرید مردم، دیگر از گرد هم جمع شدن‌های فامیل در این شب خبری نیست.
بازار کم رونق آجیل
آجیل یکی از اجزای اصلی میز شب یلدا است. آجیل شیرین که به آجیل شب یلدا معروف است، شامل 11 قلم انجیر شیرازی و کردی، فندق، پسته، باسلوق، قیسی، بادام منقا، کشمش سبز، مویز، نخودچی و توت خشک است. رییس اتحادیه فروشندگان آجیل و خشکبار در گفتوگو با «دنیای اقتصاد» از بی‌رمق بودن این بازار در روزهای پیش از یلدا می‌گوید. به گفته مصطفی احمدی، با اینکه قیمت‌ها نسبت به سال گذشته مناسب‌تر شده و تورم بر آن تاثیر نداشته، اما به قول ما بازاری‌ها به‌رغم فرارسیدن شب یلدا، بازار یخ یخ است.
وی می‌افزاید: معمولا فروش آجیل شب یلدا به عمده‌فروشی‌ها از پانزدهم آذرماه آغاز می‌شود؛ اما امسال خرده‌فروش‌ها خیلی برای خرید مراجعه نکردند. خرید مردم از خرده‌فروشی‌ها هم معمولا از بیست و چهارم و بیست و پنجم آذر آغاز می‌شود.
وی درباره قیمت آجیل شب یلدا گفت: آجیل شب یلدا 11 قلم است؛ اما قیمت آن بسیار متفاوت است. چون انتخاب اجزای آن سلیقه‌ای است. مثلا فروشنده‌ای ممکن است فندق با پوست در آجیل داشته باشد و دیگری ممکن است از مغز فندق استفاده کند. اما روشن است که هر چه مغز موجود در این آجیل بیشتر باشد، قیمت آن هم بیشتر است.
احمدی قیمت هر کیلوگرم آجیل شیرین اعلای مخصوص شب یلدا را حدود 24هزار تومان عنوان کرد و توضیح داد: قیمت هر کیلوگرم آجیل شیرین ممتاز نیز 28هزار تومان است که بسته به شهر و منطقه، ممکن است 10 تا 15 درصد نوسان قیمت داشته باشد.
وی پیش‌بینی کرد امسال مردم به‌دلیل همزمانی تقریبی مراسم اربعین و شب یلدا خیلی برای خرید آجیل به بازار مراجعه نکنند و بازار راکد باشد.
بر اساس این گزارش، قیمت هر کیلوگرم بادام هندی 48 تا 50 هزار تومان، پسته احمد آقایی 45 هزار تومان، پسته کله قوچی 53 هزار تومان و پسته شور خندان 33 هزار تومان است. همچنین هر کیلوگرم بادام شور به قیمت 45هزار تومان، بادام خام 45 هزار تومان، مغز گردو 59 هزار تومان، توت 45 هزار تومان و بادام زمینی 18 هزار تومان عرضه می‌شود.
هر کیلوگرم تخمه ژاپنی 18 هزار تومان، تخمه کدو 22 هزار تومان و تخمه محبوبی (هندوانه)14 هزار تومان است. هر کیلو میوه خشک مخلوط 40 هزار تومان است. هر کیلو انبه خشک 120 هزار تومان، توت فرنگی خشک 120هزار تومان و مابقی میوه‌ها کیلویی 50 هزار تومان است.
بازار هندوانه و انار داغ است
ایرانیان باستان در انتخاب خوراکی‌های مخصوص مراسم این شب، به عناصری که با باروری و برکت ارتباط دارند، توجه ویژه‌ای داشته‌اند. یکی از این عناصر خوردن انار و هندوانه در شب یلدا است. آنها معتقد بودند میوه انار به خاطر دانه‌های زیادی که دارد، مظهر باروری و زایندگی است. بنابراین خوردن انار نوعی جادوی سرایتی است تا از این راه، نیروی باروری و زایندگی از انار به آدم منتقل شود. همچنین آنها معتقد بودند اگر مقداری هندوانه در شب چله بخورند، در سراسر چله بزرگ و كوچك، یعنی زمستانی كه در پیش دارند، سرما و بیماری بر آنها غلبه نخواهد كرد. در حقیقت مصرف هندوانه، به دلیل سرشار بودن از انواع ویتامین‌ها و املاح معدنی، نیاز بدن به این مواد مغذی را تامین كرده و مایعات هدر رفته را جبران می‌كند. وجود مقادیر بالایی از آنتی‌اكسیدان‌های مختلف در این میوه، آن را ارزشمند ساخته است.
بر همین اساس هنوز هم هندوانه و انار دو میوه اساسی در میان سبد میوه شب یلدا است. سال گذشته قیمت هر کیلوگرم هندوانه 2500 تومان بود، اما امسال قیمت‌ها به شدت کاهش یافته و به کمتر از هزار تومان رسیده است. حسین مهاجران، رییس اتحادیه فروشندگان میدان میوه و تره بار تهران در گفتوگو با «دنیای اقتصاد» درباره قیمت هندوانه، می‌گوید: به دلیل افزایش کاشت هندوانه، قیمت هر کیلوگرم هندوانه دزفولی حدود 200 تا 400 تومان است و قیمت هر کیلوگرم قیمت مینابی که سال گذشته 2500 تومان بود، امسال به حدود 600 تا 800 تومان رسیده است.
وی همچنین درباره قیمت انار گفت: قیمت انار صادراتی با کیفیت درجه یک، از 3500 تومان تا 4000 تومان است و انار درجه دو و سه به قیمت هر کیلوگرم 1500 تا 2500 تومان عرضه می‌شود.
مهاجران گفت: امروز قیمت هر کیلوگرم نارنگی بین 700 تا 2500 تومان، پرتقال شمال بین 800 تا 1500 تومان، سیب درختی بین 4500 تا 5500 تومان، خرمالو بین 600 تا 2500 تومان، انگور شاهرودی 1500 تا 2500 تومان، خیار بوته‌ای بین 1000 تا 1500 تومان و خیار گلخانه‌ای بین 1500 تا 2500 تومان در میدان میوه و تره‌بار به فروش می‌رسد که با 35 درصد افزایش در بازار مصرف عرضه می‌شود.
رییس اتحادیه فروشندگان میدان میوه و تره بار تهران گفت: قیمت موز نیز بر اساس نرخ دلار محاسبه می‌شود که امروز نرخ هر کیلوگرم موز بین 3200 تا 3500 تومان است که با 25 درصد افزایش در خرده فروشی‌ها عرضه می‌شود.
وی درباره افزایش قیمت احتمالی میوه در روزهای پیش از سی‌ام آذرماه گفت: بعید است افزایش قیمتی را شاهد باشیم، چون امسال همانند سال‌های گذشته نیست که عرضه میوه‌ها کم باشد. امسال عرضه بسیار زیاد است و همه آنها که میوه‌ای را ذخیره کرده‌اند، باید به بازار عرضه کنند و به این ترتیب قیمت‌ها کاهش می‌یابد.
در همین رابطه حسن خدنگی، مدیر کل دفتر سبزی، صیفی و داروهای گیاهی وزارت جهاد کشاورزی نیز از تامین 150هزار تن هندوانه قرمز و زرد برای شب یلدا خبر داده و تاکید کرده که کمبودی در این زمینه وجود ندارد.
باسلوق قیمت ندارد
گل و شیرینی و به‌ویژه باسلوق هم از مواردی است که در بلندترین شب سال مشتریان خاص خودش را دارد. معمولا در این شب نرگس پای ثابت سفره‌های مردم است که با نرخ دسته‌ای 2000 تومان در بازار عرضه می‌شود. شیرینی هم که مشتری‌های خاص خودش را دارد.
محمد نصرتی، رییس اتحادیه قنادان درباره قیمت باسلوق در بازار می‌گوید: چون باسلوق انواع مختلفی دارد، برای آن قیمت تعیین نمی‌شود، اما هر کیلوگرم شیرینی تر درجه یک خامه‌ای، 10هزار و 500 تومان، هر کیلوگرم دانمارکی درجه یک، هشت هزار تومان، هر کیلوگرم زبان و پاپیونی درجه یک، 9هزار تومان، هر کیلوگرم برنجی درجه یک، 9هزار تومان و هر کیلوگرم کیک یزدی درجه یک، هفت هزار تومان تعیین شده است.
وی درباره قیمتهای بیشتری که برخی شیرینی‌ها دارند به «دنیای اقتصاد» گفت: حتی شیرینی‌فروشی‌های بزرگ و بنام شهرهم همین قیمت‌ها را دارند، اما اگر شیرینی خامه‌ای آنها از نوع دسر باشد، چون قیمت مواد آن متفاوت و بیشتر است، با این قیمت‌ها فرق دارد. اما در صورتی که مردم جایی قیمتی به غیر از این قیمتهای اعلام شده مشاهده کردند، می‌توانند با شماره‌های 66944411 و 66944499 به کمیسیون فنی اتحادیه اطلاع دهند تا کمیته رسیدگی کند.
در همین رابطه، جشنواره‌ای نیز به همت مجتمع امور صنفی توزیعی و خدماتی تهران در مصلای تهران برگزار شده که محصولات شب یلدا با تخفیف 10 تا 15 درصدی در آن عرضه می‌شود. در این جشنواره علاوه بر آجیل و خشکبار، شیرینی، انار، هندوانه، سوغاتی‌های بسیاری از استان‌ها نیز عرضه می‌شود.
از بازار ماهی چه خبر؟
سبزی پلو با ماهی نیز یکی دیگر از رسومی است که از دیرباز برای شام این شب در نظر گرفته شده است. در حال حاضر، قیمت انواع ماهی در بازارهای تهران متفاوت است، اما مشاهدات خبرنگار «دنیای اقتصاد» حاکی از آن است که ماهی جنوب به قیمت کمتر از 15هزار تومان در غرفه‌های پروتئین میادین میوه و تره‌بار وجود ندارد و ماهی قزل‌آلا نیز از قیمت حدود 10هزار تومان به بالا عرضه می‌شود.
بر این اساس قیمت هر کیلوگرم بچه شیر منجمد از 17هزار و 500 تومان به بالا و قیمت هر کیلوگرم ماهی شوریده از 15هزار تا 20هزار تومان متغیر است. ماهی سنگسر و سنگسر طلایی نیز بین 14 تا 18هزار تومان متغیر است.
تزیینات میوه و گل شب یلدا
اما شب یلدا برای برخی خانواده‌ها از جهت دیگری نیز اهمیت دارد. در این شب در بسیاری از اقوام ایرانی برای تازه‌عروس‌ها و تازه‌دامادها جشن ویژه‌ای گرفته می‌شود. به این ترتیب که میوه و آجیل و شیرینی تزیین شده با گل به خانه عروس برده می‌شود. به همین دلیل است که تقاضا برای خرید میوه در نزدیکی شب یلدا با هدف رفع نیاز خوراکی و همچنین تزیین سبدهای گل افزایش می‌یابد.
خرید میوه برای تزیین سبدهای گل که برای تازه عروسان تهیه می‌شود، به صورت دانه‌ای و کیفیت آن بسیار بالا است تا نمای زیبایی به سبد گل دهد. از این رو میوه‌های مصرفی در این سبدها به صورت جدا خریداری می‌شوند که قیمت بیشتری از قیمت میوه برای مصرف خوراکی دارد. برخی از میوه‌های مورد استفاده در سبدهای تزیینی عبارتند از: آناناس، کیوی، موز، نارنگی، پرتقال، سیب، انار و هندوانه.
به گزارش «ایسنا»، در حال حاضر هر دانه آناناس 22 هزار تومان، کیوی درجه یک کیلویی 2800 تومان، موز درجه یک کیلویی 3500 تومان، نارنگی درجه یک کیلویی 2500 تومان، پرتقال درجه یک جنوب کیلویی 3500 تومان، سیب درجه یک کیلویی 4000 تومان، انار درجه یک کیلویی 4000 تومان و هندوانه درجه یک کیلویی 800 تومان در میادین میوه و تره بار تهران به فروش می‌رسد.
از سوی دیگر میوه خوراکی در سطح شهر از کیفیت و قیمت کمتری نسبت به میوه‌های تزیینی سبدهای گل برخوردار است، زیرا کیفیت میوه برای مصرف خوراکی درجه‌بندی دارد.
