روانكاري كابلهاي سيمي
مترجم: مهندس سعيد صالحي
يكي از پرمصرف ترين ملزومات صنايع حمل و نقل و نظاير آن، كابل هاي سيمي (wire ropes) است. اين وسيله شامل تعداد مشخصي سيم است كه در ابتدا به دور يكديگر تابيده و پيچيده شده و سپس چندين گروه از آنها به يكديگر بافته مي شوند. كابل هاي سيمي مصارف بسياري دارند كه از آن جمله مي توان به كاربرد در جرثقيل ها، آسانسورها، پل ها و كشتيها اشاره كرد. يكي از ويژگيهاي اين كابل ها تحمل نيروهاي كششي، پيچشي و برشي است كه بر كابل وارد مي شود. از ديگر ويژگيهاي آن، ساختار مقاومت موازي سيمهاي بافته شده است. اگر رشته اي از آن پاره شود قاعدتاً مقاومت كل كابل بايد اندكي كاسته شود ولي بعلت ساختار موازي و نوع بافت سيمها، در فاصله كمي از محل پارگي، همان سيم مجدداً نيروي كششي را مانند گذشته تحمل مي كند و در نتيجه پارگي يك رشته باعث تضعيف مقاومت كابل سيمي نخواهد شد. در واقع حتي بصورت تئوري اگر تمام رشته هاي سيمها در قسمتهاي مختلف با فاصله معيني از يكديگر جدا شوند هيچ تغييري در مقاومت كل آن بوجود نخواهد آمد.
شايد به نظر نرسد كه استفاده از روانكارها در اين وسيله مورد نياز است ولي بايد تاكيد كرد كه بعلت ساختار بافت رشته هاي سيمي، آنها در زمان كاركرد در كنار يكديگر لغزش مي كنند و اين عمل مي تواند باعث سايش، خوردگي و پارگي رشته ها شود. استفاده از مواد روانكار در كابل هاي سيمي، از سايش رشته ها به يكديگر جلوگيري مي كند و باعث ايمني و طول عمر بيشتر آن مي شود. با توجه به اين نياز، فصل جديدي در دانش و صنعت روانكاري بوجود آمده است.
از نگاهي به بازار و مصارف كابل هاي سيمي چنين بر مي آيد كه فروش آن در سال گذشته ميلادي در كل جهان بالغ بر دو ميليارد دلار بوده است. براساس آمار، مصارف كابل در معادن34 درصد، ماشين آلات و تجهيزات ساختماني33 درصد، مناطق نفتي و پالايشگاهها12 درصد، آسانسور8 درصد، حمل و نقل5 درصد، صنايع ماهيگيري3 درصد، صنايع كشتيراني2 درصد و كاربردهاي متفرقه3 درصداست. تعداد بسياري از انواع كابل ها تاكنون ساخته شده و عموماً هر مصرف كننده از يك يا چند نوع بافت خاص آن استفاده مي كند. مشخصات كابل ها شامل ضخامت سيمها، تعداد سيمها در يك رشته يا بند و تعداد بندها در يك كابل است. ميزان تراكم و فشردگي و نوع پيچش رشته ها، (چپ و يا راست گرد) مشخصه بعدي است. بطور كلي كابل هاي سيمي داراي چند مشخصه اند. قطر سيمها، نوع و گريد فولاد بكار رفته، جهت پيچش و بافت، نوع پوشش روي سيمها (براق، گالوانيزه و نظاير آن) و در انتها نوع مواد مورد استفاده در هسته. برخي از آنها داراي هسته جامد (پلاستيك و يا كنفي) بوده و برخي ديگر توسط مواد پلاستيكي پوشش داده شده اند. در نتيجه هر كابل نيازمند به يك نوع روانكار مخصوص است كه از سايش، خوردگي، زنگ زدگي و در نهايت فرسودگي آن جلوگيري كند.
يكي از مصارف عمده كابل هاي سيمي، كاربرد در آسانسور و يا بالابرها است. محفظه بالابر بوسيله يك يا چند كابل سيمي از قسمت فوقاني مهار مي شود. كابل ها از ميان چرخ قرقره عبور كرده و به دور آن مي پيچند. در زير بالابر، كابل هاي ديگري وجود دارند كه با بكارگيري يك مكانيزم تعادل ساز مانند ترازو، وزن آنها طوري محاسبه شده كه وزن بالابر را خثني كنند و با آن در حال توازن باشند. بنابراين وقتي بالابر در طبقه اول قرار مي گيرد كل وزن سيستم شامل وزن بالابر و كابل سيمي آن تا قرقره جمع كن است. وقتي بالابر در بالاترين طبقه است، تمام كابل روي آن در قرقره جمع شده و وزن كل شامل وزن بالابر و كابل هاي زير آن است. وزن كلي سيستم شامل وزن كابل هاي سيمي، وزن بالابر، نفرات، بار و محتويات آن است. بيشترين نيروي كار مورد نياز در سيستم بالابر مربوط به كابل ها است و وزن بالابر با محتويات آن در مقايسه با كل سيستم بسيار كمتر است. در نتيجه موتور سيستم بيشترين انرژي را براي اين مورد بكار مي برد. يكي از بخشهاي مهم همان كابل هاي تعادل در زير بالابر است، زيرا در زمان بالا و يا پايين رفتن آن با سرعت كم و يا زياد، از پيچش، لرزش و موارد مشابه آن جلوگيري مي كند. تماس ممتد سيمها با ساير قطعات در صورت استفاده نكردن از روانكار مناسب، مي تواند باعث فرسودگي كابل ها شود.
يكي ديگر از موارد استفاده عمده از كابل هاي سيمي، كاربرد آن در بالابرهاي پيستهاي اسكي است. كابل هاي بكار رفته از تعداد زيادي قرقره روي پايه دكل ها عبور كرده و در انتها بدور يك چرخ بزرگ افقي مي گردد. اين كابل ها دائماً در تماس با برودت و تنشهاي مكرر بوده و روانكاري آنها داراي اهميت زياد است.
از مطالعه مثالهاي پرشماري كه در خصوص كاربرد كابل هاي سيمي قابل بيان است، چنين بر مي آيد كه افزايش روز افزون كاربرد اين ملزومات صنعتي و اهميت مبحث ايمني آنها، فصل جديدي را در علم تريبولوژي بوجود آورده است.
منبع: Tribology&Lubrication Technology- June 2007
مترجم: مهندس سعيد صالحي
يكي از پرمصرف ترين ملزومات صنايع حمل و نقل و نظاير آن، كابل هاي سيمي (wire ropes) است. اين وسيله شامل تعداد مشخصي سيم است كه در ابتدا به دور يكديگر تابيده و پيچيده شده و سپس چندين گروه از آنها به يكديگر بافته مي شوند. كابل هاي سيمي مصارف بسياري دارند كه از آن جمله مي توان به كاربرد در جرثقيل ها، آسانسورها، پل ها و كشتيها اشاره كرد. يكي از ويژگيهاي اين كابل ها تحمل نيروهاي كششي، پيچشي و برشي است كه بر كابل وارد مي شود. از ديگر ويژگيهاي آن، ساختار مقاومت موازي سيمهاي بافته شده است. اگر رشته اي از آن پاره شود قاعدتاً مقاومت كل كابل بايد اندكي كاسته شود ولي بعلت ساختار موازي و نوع بافت سيمها، در فاصله كمي از محل پارگي، همان سيم مجدداً نيروي كششي را مانند گذشته تحمل مي كند و در نتيجه پارگي يك رشته باعث تضعيف مقاومت كابل سيمي نخواهد شد. در واقع حتي بصورت تئوري اگر تمام رشته هاي سيمها در قسمتهاي مختلف با فاصله معيني از يكديگر جدا شوند هيچ تغييري در مقاومت كل آن بوجود نخواهد آمد.
شايد به نظر نرسد كه استفاده از روانكارها در اين وسيله مورد نياز است ولي بايد تاكيد كرد كه بعلت ساختار بافت رشته هاي سيمي، آنها در زمان كاركرد در كنار يكديگر لغزش مي كنند و اين عمل مي تواند باعث سايش، خوردگي و پارگي رشته ها شود. استفاده از مواد روانكار در كابل هاي سيمي، از سايش رشته ها به يكديگر جلوگيري مي كند و باعث ايمني و طول عمر بيشتر آن مي شود. با توجه به اين نياز، فصل جديدي در دانش و صنعت روانكاري بوجود آمده است.
از نگاهي به بازار و مصارف كابل هاي سيمي چنين بر مي آيد كه فروش آن در سال گذشته ميلادي در كل جهان بالغ بر دو ميليارد دلار بوده است. براساس آمار، مصارف كابل در معادن34 درصد، ماشين آلات و تجهيزات ساختماني33 درصد، مناطق نفتي و پالايشگاهها12 درصد، آسانسور8 درصد، حمل و نقل5 درصد، صنايع ماهيگيري3 درصد، صنايع كشتيراني2 درصد و كاربردهاي متفرقه3 درصداست. تعداد بسياري از انواع كابل ها تاكنون ساخته شده و عموماً هر مصرف كننده از يك يا چند نوع بافت خاص آن استفاده مي كند. مشخصات كابل ها شامل ضخامت سيمها، تعداد سيمها در يك رشته يا بند و تعداد بندها در يك كابل است. ميزان تراكم و فشردگي و نوع پيچش رشته ها، (چپ و يا راست گرد) مشخصه بعدي است. بطور كلي كابل هاي سيمي داراي چند مشخصه اند. قطر سيمها، نوع و گريد فولاد بكار رفته، جهت پيچش و بافت، نوع پوشش روي سيمها (براق، گالوانيزه و نظاير آن) و در انتها نوع مواد مورد استفاده در هسته. برخي از آنها داراي هسته جامد (پلاستيك و يا كنفي) بوده و برخي ديگر توسط مواد پلاستيكي پوشش داده شده اند. در نتيجه هر كابل نيازمند به يك نوع روانكار مخصوص است كه از سايش، خوردگي، زنگ زدگي و در نهايت فرسودگي آن جلوگيري كند.
يكي از مصارف عمده كابل هاي سيمي، كاربرد در آسانسور و يا بالابرها است. محفظه بالابر بوسيله يك يا چند كابل سيمي از قسمت فوقاني مهار مي شود. كابل ها از ميان چرخ قرقره عبور كرده و به دور آن مي پيچند. در زير بالابر، كابل هاي ديگري وجود دارند كه با بكارگيري يك مكانيزم تعادل ساز مانند ترازو، وزن آنها طوري محاسبه شده كه وزن بالابر را خثني كنند و با آن در حال توازن باشند. بنابراين وقتي بالابر در طبقه اول قرار مي گيرد كل وزن سيستم شامل وزن بالابر و كابل سيمي آن تا قرقره جمع كن است. وقتي بالابر در بالاترين طبقه است، تمام كابل روي آن در قرقره جمع شده و وزن كل شامل وزن بالابر و كابل هاي زير آن است. وزن كلي سيستم شامل وزن كابل هاي سيمي، وزن بالابر، نفرات، بار و محتويات آن است. بيشترين نيروي كار مورد نياز در سيستم بالابر مربوط به كابل ها است و وزن بالابر با محتويات آن در مقايسه با كل سيستم بسيار كمتر است. در نتيجه موتور سيستم بيشترين انرژي را براي اين مورد بكار مي برد. يكي از بخشهاي مهم همان كابل هاي تعادل در زير بالابر است، زيرا در زمان بالا و يا پايين رفتن آن با سرعت كم و يا زياد، از پيچش، لرزش و موارد مشابه آن جلوگيري مي كند. تماس ممتد سيمها با ساير قطعات در صورت استفاده نكردن از روانكار مناسب، مي تواند باعث فرسودگي كابل ها شود.
يكي ديگر از موارد استفاده عمده از كابل هاي سيمي، كاربرد آن در بالابرهاي پيستهاي اسكي است. كابل هاي بكار رفته از تعداد زيادي قرقره روي پايه دكل ها عبور كرده و در انتها بدور يك چرخ بزرگ افقي مي گردد. اين كابل ها دائماً در تماس با برودت و تنشهاي مكرر بوده و روانكاري آنها داراي اهميت زياد است.
از مطالعه مثالهاي پرشماري كه در خصوص كاربرد كابل هاي سيمي قابل بيان است، چنين بر مي آيد كه افزايش روز افزون كاربرد اين ملزومات صنعتي و اهميت مبحث ايمني آنها، فصل جديدي را در علم تريبولوژي بوجود آورده است.
منبع: Tribology&Lubrication Technology- June 2007
