برای ایرانیان نام سازمان ملل آنقدر که با سعدی همراهی و پیوستگی دارد با هیچ یک از دبیران کل ادوار مختلف این سازمان پیوند نخورده است. سال‌هاست که می‌شنویم ابیات مشهوری از سعدی با خط نستعلیق طلاکوب بر سر در سازمان ملل نصب شده است. بدیهی است که سازمان ملل یک دفتر و ساختمان ندارد و ساختمان‌هایش لزوماً هم یک در ندارند و خود اصطلاح «سردر سازمان ملل» به خودی خود عجیب و غریب هست. در ارجاعات دقیق‌تر آمده که منظور، تالار ملل، مقر اصلی سازمان در نیویورک است. اما ماجرا وقتی عجیب‌تر می‌شود که هرچه قدر تلاش کنید از این سردر معروف، عکسی در اینترنت نمی‌یابید.
بر اساس جست‌وجوهای انجام‌شده، هیچ اثری از این شعر نه‌تنها در سردر سازمان ملل، بلکه در هیچ کجای شهر نیویورک دیده نمی‌شود. به عنوان مثال، ساسان والی‌زاده در قسمتی از کتابش با نام «سفر به نیویورک، رسانه‌ای به نام احمدی‌نژاد» به شکل مستقیم به جست‌وجو برای یافتن این شعر در سفرش به سازمان ملل اشاره و بیان می‌کند: «به محض آنکه می‌خواستم از زیر سردر سازمان ملل (راستی اینجا چندین ورودی دارد، سردر اصلی کدام است؟!) عبور کنم، چشمان کنجکاوم را به میله‌ها، ستون‌ها و دیوارهای کناری دوختم، شاید چند واژه در دری بیایم یا حداقل مفهوم شعر سعدی را به یکی از زبان‌های بین‌المللی، اما هرچه جستم هیچ نیافتم.»
کاووس حسن‌لی – مؤسس مرکز سعدی شناسی ایران – در گفت‌وگویی وجود هرگونه لوح یا سردری را با این اشعار از سعدی در مقر سازمان ملل متحد رد کرد و گفت: «متأسفانه الآن طوری شده که اگر این حرف را بزنیم، هیچ‌کس باور نمی‌کند و مردم واقعاً فکر می‌کنند شعر سعدی در سردر سازمان ملل متحد نوشته شده است، حال آنکه نه سردری و نه تابلویی با اشعار سعدی در سازمان ملل وجود ندارد.»
جالب‌تر اینجاست که این نکته در متون غیر فارسی زبان هم مورد اشاره قرار گرفته است! سایت آمازون در معرفی کتاب گلستان و سعدی شیرازی، این سه بیت معروف را نوشته و گفته است که این اشعار بر سرسرای سازمان ملل نقش بسته است. همین موضوع در چندین و چند گزارش از رسانه‌های معتبر جهانی هم مورد اشاره قرار گرفته است؛ از جمله در پاراگراف چهارم این مطلب هافینگتن پست.
اما سرچشمه‌ی این شایعه کجاست؟ احتمالاً در سال‌های ابتدایی افتتاح سازمان ملل، در نمایشگاهی عمومی از طرف ایران لوحی با این مضمون در آنجا نصب شده و در مدت کوتاهی برداشته شده باشد و همین باعث شده در طول چند دهه، این اشتباه شگفت‌آور در دهان همه‌ی نویسندگان، سخنرانان و مردم کوچه بازار بچرخد.
سال ۱۳۸۴ در گفت‌وگویی، دکتر ظریف (سفیر و نماینده‌ی سابق ایران در سازمان ملل متحد) گفت: «فرش بسیار نفیس ایرانی، کار استاد محمد صیرفیان، هنرمند اصفهانی و استاد بنام هنر فرش ایران در مقر سازمان ملل نصب شد. شعر معروف سعدی شاعر بزرگ ایرانی (بنی‌آدم اعضای یک پیکرند/که در آفرینش ز یک گوهرند) با طلای ناب در وسط آن نقش بسته است و ترجمه‌ی انگلیسی این شعر نیز توسط نمایندگی دائم کشورمان تهیه و در کنار فرش نصب گردیده تا هر بیننده‌ای را مبهوت عظمت فرهنگ و تمدن ایران و خرد و حکمت ایرانیان نماید.» ایشان در اردیبهشت ۱۳۹۱ در توضیحی به سایت میهن، گفته‌های پیشینشان را تأیید کرده‌اند.
به هر ترتیب تلاش‌ها برای پرس و جو از مسافران و ساکنان آمریکا و حتی روزنامه‌نگاران درباره‌ی بررسی صحت و سقم وجود این سردر به جایی نرسید. هرچند که فرهنگ ایرانی در ساختمان سازمان ملل بی نماینده است، دو فرش بسیار نفیس ایرانی در چشم‌اندازهای زیبایی از مقر سازمان ملل خودنمایی می‌کنند و همچنین مدلی از استوانه‌ی کوروش به نمایش گذاشته شده است که البته برخلاف ادعای ایران دوستان افراطی، اعلامیه‌ی جهانی حقوق بشر را از روی آن ننوشته‌اند! بلکه یکی از اسناد تاریخی است که برخلاف جو غالب دوران خود، اثری از خشونت و ظلم ندارد و بر آزادی و انسانیت تأکید می‌کند. عکس زیر نیز متعلق به سردر غرفه‌ی ایران در اکسپوی شانگهای ۲۰۱۰ می باشد و ربطی به سازمان ملل ندارد
شعر سعدی و این پیام جهان‌شمولش هم آن قدر بزرگ و شنیدنی هست که بود و نبودش بر سر در سازمان ملل توفیر چندانی نکند. همان طور که در سخنرانی چهره‌های مشهور جهانی مانند دبیر کل یونسکو و رییس‌جمهور آمریکا نیز راه یافته است. همچنین این شعر به همراه تعدادی پیام و آواهایی طبیعی به عنوان “پیام زمین به ساکنان فضا” از کاوشکر وویجر برای ساکنان ناشناخته فضا پخش می‌شود.
اما سؤال اصلی، چرایی و چگونگی ترویج و تقویت یک ادعای نه چندان موثق و مستند آن هم در طول سالیان سال است، به طوری که به یکی از باورهای بدیهی و رایج مردم ایران بدل می‌شود.
منبع : بنی آدمی که در سازمان ملل پیدا نمی شود!
بر اساس جست‌وجوهای انجام‌شده، هیچ اثری از این شعر نه‌تنها در سردر سازمان ملل، بلکه در هیچ کجای شهر نیویورک دیده نمی‌شود. به عنوان مثال، ساسان والی‌زاده در قسمتی از کتابش با نام «سفر به نیویورک، رسانه‌ای به نام احمدی‌نژاد» به شکل مستقیم به جست‌وجو برای یافتن این شعر در سفرش به سازمان ملل اشاره و بیان می‌کند: «به محض آنکه می‌خواستم از زیر سردر سازمان ملل (راستی اینجا چندین ورودی دارد، سردر اصلی کدام است؟!) عبور کنم، چشمان کنجکاوم را به میله‌ها، ستون‌ها و دیوارهای کناری دوختم، شاید چند واژه در دری بیایم یا حداقل مفهوم شعر سعدی را به یکی از زبان‌های بین‌المللی، اما هرچه جستم هیچ نیافتم.»
کاووس حسن‌لی – مؤسس مرکز سعدی شناسی ایران – در گفت‌وگویی وجود هرگونه لوح یا سردری را با این اشعار از سعدی در مقر سازمان ملل متحد رد کرد و گفت: «متأسفانه الآن طوری شده که اگر این حرف را بزنیم، هیچ‌کس باور نمی‌کند و مردم واقعاً فکر می‌کنند شعر سعدی در سردر سازمان ملل متحد نوشته شده است، حال آنکه نه سردری و نه تابلویی با اشعار سعدی در سازمان ملل وجود ندارد.»
جالب‌تر اینجاست که این نکته در متون غیر فارسی زبان هم مورد اشاره قرار گرفته است! سایت آمازون در معرفی کتاب گلستان و سعدی شیرازی، این سه بیت معروف را نوشته و گفته است که این اشعار بر سرسرای سازمان ملل نقش بسته است. همین موضوع در چندین و چند گزارش از رسانه‌های معتبر جهانی هم مورد اشاره قرار گرفته است؛ از جمله در پاراگراف چهارم این مطلب هافینگتن پست.
اما سرچشمه‌ی این شایعه کجاست؟ احتمالاً در سال‌های ابتدایی افتتاح سازمان ملل، در نمایشگاهی عمومی از طرف ایران لوحی با این مضمون در آنجا نصب شده و در مدت کوتاهی برداشته شده باشد و همین باعث شده در طول چند دهه، این اشتباه شگفت‌آور در دهان همه‌ی نویسندگان، سخنرانان و مردم کوچه بازار بچرخد.
سال ۱۳۸۴ در گفت‌وگویی، دکتر ظریف (سفیر و نماینده‌ی سابق ایران در سازمان ملل متحد) گفت: «فرش بسیار نفیس ایرانی، کار استاد محمد صیرفیان، هنرمند اصفهانی و استاد بنام هنر فرش ایران در مقر سازمان ملل نصب شد. شعر معروف سعدی شاعر بزرگ ایرانی (بنی‌آدم اعضای یک پیکرند/که در آفرینش ز یک گوهرند) با طلای ناب در وسط آن نقش بسته است و ترجمه‌ی انگلیسی این شعر نیز توسط نمایندگی دائم کشورمان تهیه و در کنار فرش نصب گردیده تا هر بیننده‌ای را مبهوت عظمت فرهنگ و تمدن ایران و خرد و حکمت ایرانیان نماید.» ایشان در اردیبهشت ۱۳۹۱ در توضیحی به سایت میهن، گفته‌های پیشینشان را تأیید کرده‌اند.
به هر ترتیب تلاش‌ها برای پرس و جو از مسافران و ساکنان آمریکا و حتی روزنامه‌نگاران درباره‌ی بررسی صحت و سقم وجود این سردر به جایی نرسید. هرچند که فرهنگ ایرانی در ساختمان سازمان ملل بی نماینده است، دو فرش بسیار نفیس ایرانی در چشم‌اندازهای زیبایی از مقر سازمان ملل خودنمایی می‌کنند و همچنین مدلی از استوانه‌ی کوروش به نمایش گذاشته شده است که البته برخلاف ادعای ایران دوستان افراطی، اعلامیه‌ی جهانی حقوق بشر را از روی آن ننوشته‌اند! بلکه یکی از اسناد تاریخی است که برخلاف جو غالب دوران خود، اثری از خشونت و ظلم ندارد و بر آزادی و انسانیت تأکید می‌کند. عکس زیر نیز متعلق به سردر غرفه‌ی ایران در اکسپوی شانگهای ۲۰۱۰ می باشد و ربطی به سازمان ملل ندارد
شعر سعدی و این پیام جهان‌شمولش هم آن قدر بزرگ و شنیدنی هست که بود و نبودش بر سر در سازمان ملل توفیر چندانی نکند. همان طور که در سخنرانی چهره‌های مشهور جهانی مانند دبیر کل یونسکو و رییس‌جمهور آمریکا نیز راه یافته است. همچنین این شعر به همراه تعدادی پیام و آواهایی طبیعی به عنوان “پیام زمین به ساکنان فضا” از کاوشکر وویجر برای ساکنان ناشناخته فضا پخش می‌شود.
منبع : بنی آدمی که در سازمان ملل پیدا نمی شود!
آخرین ویرایش: