نقش کاروتنوئيدها در تامين ايمني طيور
کاروتنوئيدها شامل دو دسته از ترکيبات هستند:
۱ – هيدروکربن هاي غير اشباع محلول در چربي که تحت عنوان کاروتن ها ناميده مي شوند.
۲ – هيدروکربن هاي غير اشباع محلول در چربي که به صورت اکسيد شده درآمده اند و تحت عنوان گزانتوفيل ها ناميده مي شوند.
کاروتنوئيدها به وسيله گياهان، قارچ ها و ميکروارگانيسم ها توليد مي شوند. مقدار توليد کل کاروتنوئيدها در سال توسط موجودات فوق الذکر، ۱۰۰۰۰ کيلوگرم مي باشد. اين در حالي است که کاروتنوئيدها در بدن مهره داران ساخته نمي شوند و بايد از طريق جيره غذايي در دسترس اين حيوانات قرار گيرند. کاروتنوئيدها وظايف فيزيولوژيکي مختلفي را در بدن بر عهده دارند که از آن جمله مي توان به خاصيت جذب نور، خاصيت آنتي اکسيداني و تقويت سيستم ايمني در مقابل بيماري هاي مختلف، اشاره نمود.از نظر قابليت توليد رنگ، کاروتنوئيدها اهميت اقتصادي دارند به طوري که موفقيت توليد مثلي پرندگان وحشي و در نتيجه بقاي اين پرندگان تا حد زيادي به وجود کاروتنوئيدها در بدن آن ها باز مي گردد. علاوه بر اين، رنگ زرده تخم مرغ و رنگ مطلوب گوشت، دو صفت اقتصادي مي باشد که در حفظ کيفيت اين محصولات مي تواند نقش موثري را داشته باشد.قابليت ذخيره شدن کاروتنوئيدها در بافت هاي بدن پرنده به قابليت هضم، جذب و متابوليسم آن ها بازمي گردد. نکته حائز اهميت در اين ارتباط آن است که حيوانات مختلف قادر به جذب انواع مختلفي از کاروتنوئيدها مي باشند. به طور کلي پستانداران قادر به جذب کاروتن ها هستند، در حالي که پرندگان، جذب گزانتوفيل ها را ترجيح مي دهند. علاوه بر تفاوت بين گونه اي، ترکيب جيره غذايي هم مي تواند به عنوان يک فاکتور موثر در جذب رنگدانه موثر باشد. به طوري که
۱ – تشکيل ميسل هاي چربي يکي از عوامل ضروري در جذب رنگدانه ها مي باشد. بنابراين جيره غذايي بايد شامل سطح مناسبي از چربي باشد.
۲ – جيره هاي غذايي فاقد ترکيبات آنتي اکسيداني، کيفيت کاروتنوئيدها را به تدريج کاهش مي دهند. بنابراين به منظور حفظ کيفيت کاروتنوئيدها در جيره غذايي، وجود ترکيبات با خواص آنتي اکسيداني ضروري به نظر مي رسد.
علاوه بر اين، کاروتنوئيدها براي جذب يا ساير کاروتنوئيدها و اجزاء محلول در چربي موجود در جيره، رقابت مي کنند.تعادل هورموني بدن پرنده هم يکي از مواردي است که مي تواند بر روي جذب رنگدانه موثر باشد. به طور کلي در طول دوره تخمگذاري، ذخيره کاروتنوئيدها در درون بافت هاي بدن کاهش مي يابد ولي در عوض ذخيره آن ها در زرده تخم مرغ افزايش قابل ملاحظه اي را نشان مي دهد. ساير عوامل موثر در جذب رنگدانه ها در بدن طيور عبارتند از : سن و نژاد پرنده.
وضعيت سلامت پرنده هم مي تواند تاثير بسيار چشمگيري بر روي جذب رنگدانه ها داشته باشد. به طور کلي بيماري هاي مربوط به دستگاه گوارش طيور از قبيل کوکسيديوز (که باعث تضعيف جذب مواد مغذي مي شود) مي تواند ظرفيت هضم و جذب رنگدانه ها را در جيره غذايي کاهش دهد و به همان اندازه دفع رنگدانه ها را از طريق مدفوع افزايش دهد. ابتلا گله به بيماري هاي ويروسي (رئو ويروس ها، ويروس کوريزا و ويروس نيوکاسل) هم مي تواند باعث تضعيف جذب رنگدانه ها شود. وجود مواد و ترکيبات سمي در جيره غذايي شامل سموم ناشي از انتروسيت ها و هپاتوسيت ها، مي توانند جذب رنگدانه ها را کاهش و حتي مختل نمايند. درگيري گله به اين بيماري ها، متابوليسم چربي ها و ليپوپروتئين ها را تحت تاثير قرار مي دهد. اين تاثير از طريق کاهش فعاليت ليپاز موجود در بافت ها، ليپوپروتئين پلاسما و تري گليسريد پلاسما، مي تواند کاهش جذب رنگدانه ها را موجب شود.
تحقيقات مختلف نشان مي دهند که تحريک اوليه سيتوکينين اينترلوکين ۱ـ که در تغييرات مربوط به متابوليسم چربي ها موثر است، در قابليت ذخيره شدن رنگدانه ها در بافت هاي مختلف بدن هم تاثير ويژه اي دارد. از طرف ديگر همان طوري که ابتلا به بيماري هاي مختلف و پاسخ ايمني به آن ها مي تواند بر روي متابوليسم کاروتنوئيدها تاثير بگذارد، مطالعات مختلف نشان مي دهند که کاروتنوئيدها مي توانند نقش مثبت و موثري را در تامين ايمني بدن داشته باشند. کاروتنوئيدها مي توانندهمانند آني اکسيدان ها سيستم ايمني بدن را تحريک نمايند. کاروتنوئدها همچنين با تاثير مستقيم بر روي ژن هاي درون سلولي، مي توانند اثر متقابلي را بين لنفوسيت هاي نوع B و T ايجاد نمايند و به اين ترتيب ايمني سلول را موجب مي شوند. همچنين کاروتنوئيدها مي توانند بر روي اتصالات بين سلولي تاثير بگذارند و اين ارتباطات را تقويت نمايند. اين موضوع باعث مي شود که از تقسيمات غير قابل کنترل سلول ها و در نتيجه تومورهاي مختلف در بدن جلوگيري شود. همچنين کاروتنوئيدها با دارا بودن خواصي مشابه وي تامين A مي توانند موجب تحريک سيستم ايمني شوند.
همچنين استفاده از لوتئين و کاروتن در جيره غذايي، موجب افزايش تکثير لنفوسيت ها در طحال مي شود. نکته جالب در اين ارتباط آن است که در دسترس قرار گرفتن کاروتنوئيدها در طول مراحل نمو جنين، مي تواند به طور غير مستقيم، توانايي پرنده را در حفظ و ذخيره کاروتنوئيدها افزايش دهد. يافته هاي جديد ثابت مي کند که کاروتنوئيدها ي زرده تخم مرغ با کاروتنوئيدها ي موجود در جيره تفاوت دارند. به اين ترتيب که کاروتنوئيدها ي موجود در زرده تخم مرغ مي توانند توليد mRNA را براي تحريک ترشح مواد حد واسط افزايش دهند.
کاروتنوئيدها شامل دو دسته از ترکيبات هستند:
۱ – هيدروکربن هاي غير اشباع محلول در چربي که تحت عنوان کاروتن ها ناميده مي شوند.
۲ – هيدروکربن هاي غير اشباع محلول در چربي که به صورت اکسيد شده درآمده اند و تحت عنوان گزانتوفيل ها ناميده مي شوند.
کاروتنوئيدها به وسيله گياهان، قارچ ها و ميکروارگانيسم ها توليد مي شوند. مقدار توليد کل کاروتنوئيدها در سال توسط موجودات فوق الذکر، ۱۰۰۰۰ کيلوگرم مي باشد. اين در حالي است که کاروتنوئيدها در بدن مهره داران ساخته نمي شوند و بايد از طريق جيره غذايي در دسترس اين حيوانات قرار گيرند. کاروتنوئيدها وظايف فيزيولوژيکي مختلفي را در بدن بر عهده دارند که از آن جمله مي توان به خاصيت جذب نور، خاصيت آنتي اکسيداني و تقويت سيستم ايمني در مقابل بيماري هاي مختلف، اشاره نمود.از نظر قابليت توليد رنگ، کاروتنوئيدها اهميت اقتصادي دارند به طوري که موفقيت توليد مثلي پرندگان وحشي و در نتيجه بقاي اين پرندگان تا حد زيادي به وجود کاروتنوئيدها در بدن آن ها باز مي گردد. علاوه بر اين، رنگ زرده تخم مرغ و رنگ مطلوب گوشت، دو صفت اقتصادي مي باشد که در حفظ کيفيت اين محصولات مي تواند نقش موثري را داشته باشد.قابليت ذخيره شدن کاروتنوئيدها در بافت هاي بدن پرنده به قابليت هضم، جذب و متابوليسم آن ها بازمي گردد. نکته حائز اهميت در اين ارتباط آن است که حيوانات مختلف قادر به جذب انواع مختلفي از کاروتنوئيدها مي باشند. به طور کلي پستانداران قادر به جذب کاروتن ها هستند، در حالي که پرندگان، جذب گزانتوفيل ها را ترجيح مي دهند. علاوه بر تفاوت بين گونه اي، ترکيب جيره غذايي هم مي تواند به عنوان يک فاکتور موثر در جذب رنگدانه موثر باشد. به طوري که
۱ – تشکيل ميسل هاي چربي يکي از عوامل ضروري در جذب رنگدانه ها مي باشد. بنابراين جيره غذايي بايد شامل سطح مناسبي از چربي باشد.
۲ – جيره هاي غذايي فاقد ترکيبات آنتي اکسيداني، کيفيت کاروتنوئيدها را به تدريج کاهش مي دهند. بنابراين به منظور حفظ کيفيت کاروتنوئيدها در جيره غذايي، وجود ترکيبات با خواص آنتي اکسيداني ضروري به نظر مي رسد.
علاوه بر اين، کاروتنوئيدها براي جذب يا ساير کاروتنوئيدها و اجزاء محلول در چربي موجود در جيره، رقابت مي کنند.تعادل هورموني بدن پرنده هم يکي از مواردي است که مي تواند بر روي جذب رنگدانه موثر باشد. به طور کلي در طول دوره تخمگذاري، ذخيره کاروتنوئيدها در درون بافت هاي بدن کاهش مي يابد ولي در عوض ذخيره آن ها در زرده تخم مرغ افزايش قابل ملاحظه اي را نشان مي دهد. ساير عوامل موثر در جذب رنگدانه ها در بدن طيور عبارتند از : سن و نژاد پرنده.
وضعيت سلامت پرنده هم مي تواند تاثير بسيار چشمگيري بر روي جذب رنگدانه ها داشته باشد. به طور کلي بيماري هاي مربوط به دستگاه گوارش طيور از قبيل کوکسيديوز (که باعث تضعيف جذب مواد مغذي مي شود) مي تواند ظرفيت هضم و جذب رنگدانه ها را در جيره غذايي کاهش دهد و به همان اندازه دفع رنگدانه ها را از طريق مدفوع افزايش دهد. ابتلا گله به بيماري هاي ويروسي (رئو ويروس ها، ويروس کوريزا و ويروس نيوکاسل) هم مي تواند باعث تضعيف جذب رنگدانه ها شود. وجود مواد و ترکيبات سمي در جيره غذايي شامل سموم ناشي از انتروسيت ها و هپاتوسيت ها، مي توانند جذب رنگدانه ها را کاهش و حتي مختل نمايند. درگيري گله به اين بيماري ها، متابوليسم چربي ها و ليپوپروتئين ها را تحت تاثير قرار مي دهد. اين تاثير از طريق کاهش فعاليت ليپاز موجود در بافت ها، ليپوپروتئين پلاسما و تري گليسريد پلاسما، مي تواند کاهش جذب رنگدانه ها را موجب شود.
تحقيقات مختلف نشان مي دهند که تحريک اوليه سيتوکينين اينترلوکين ۱ـ که در تغييرات مربوط به متابوليسم چربي ها موثر است، در قابليت ذخيره شدن رنگدانه ها در بافت هاي مختلف بدن هم تاثير ويژه اي دارد. از طرف ديگر همان طوري که ابتلا به بيماري هاي مختلف و پاسخ ايمني به آن ها مي تواند بر روي متابوليسم کاروتنوئيدها تاثير بگذارد، مطالعات مختلف نشان مي دهند که کاروتنوئيدها مي توانند نقش مثبت و موثري را در تامين ايمني بدن داشته باشند. کاروتنوئيدها مي توانندهمانند آني اکسيدان ها سيستم ايمني بدن را تحريک نمايند. کاروتنوئدها همچنين با تاثير مستقيم بر روي ژن هاي درون سلولي، مي توانند اثر متقابلي را بين لنفوسيت هاي نوع B و T ايجاد نمايند و به اين ترتيب ايمني سلول را موجب مي شوند. همچنين کاروتنوئيدها مي توانند بر روي اتصالات بين سلولي تاثير بگذارند و اين ارتباطات را تقويت نمايند. اين موضوع باعث مي شود که از تقسيمات غير قابل کنترل سلول ها و در نتيجه تومورهاي مختلف در بدن جلوگيري شود. همچنين کاروتنوئيدها با دارا بودن خواصي مشابه وي تامين A مي توانند موجب تحريک سيستم ايمني شوند.
همچنين استفاده از لوتئين و کاروتن در جيره غذايي، موجب افزايش تکثير لنفوسيت ها در طحال مي شود. نکته جالب در اين ارتباط آن است که در دسترس قرار گرفتن کاروتنوئيدها در طول مراحل نمو جنين، مي تواند به طور غير مستقيم، توانايي پرنده را در حفظ و ذخيره کاروتنوئيدها افزايش دهد. يافته هاي جديد ثابت مي کند که کاروتنوئيدها ي زرده تخم مرغ با کاروتنوئيدها ي موجود در جيره تفاوت دارند. به اين ترتيب که کاروتنوئيدها ي موجود در زرده تخم مرغ مي توانند توليد mRNA را براي تحريک ترشح مواد حد واسط افزايش دهند.
