گیاهشناسی :
نخل روغنی با نام علمی guineensis Elaeis متعلق به خانواده نخیلات Palmaceae بوده از سواحل غربی آفریقا و کشورهای آسیایی نظیر اندونزی و مالزی منشاء گرفته است. نخل روغنی گیاهی یک پایه بوده و برخلاف خرما تولید پاجوش نمی کند. ساقه گیاه واحد و رشد آن منحصر به وجود جوانه انتهایی می باشد.برگها به صورت مارپیچ و با میانگره های کوتاه روی تنه ظاهر می شوند. با اینکه نخل روغنی گلاذین خوشه ندارد ولی میوه ها به صورت Cluster (مجتمع) تشکیل می شود.
خصوصیات گیاهشناسی و ژنتیکی نخل روغنی :
باتوجه به اینکه این گیاه تولید پاجوش نمی کند، تنها از طریق بذر و یا کشت بافت قابل تکثیر می باشد.بذر گیاه در شرایط محیطی گرم و مرطوب بعد از طی 100 -90 روز جوانه می زند، با این وجود در شرایط نامساعد سالها جوانه نمی زند، از این رو اغلب باغداران تمایل به خرید و تهیه نهال هایی دارند که حاصل جوانه زنی و رشد بذور می باشد (در این حالت گیاه دارای 5 -4 برگ می باشد).
میوه های نخل روغنی به صورت متراکم در نزدیک یکدیگر به حالت Cluster رشد و نمو می کند و به لحاظ تقسیم بندی بوتانیکی سته می باشد (نظیر نخل خرما).
گیاه بالغ نخل روغنی، هرسال 25 -20 عدد برگ تولید می کند. باتوجه به نقش مستقیم برگها در میزان فتوسنتز، تعداد برگ، اندازه و وضعیت سلامت برگ بسیار مهم و قابل توجه می باشد. با این وصف باید اضافه نمود که چون گلها در قاعده برگ (Leat Base) تشکیل می شود، هرچه مقدار برگها بیشتر باشد، تعداد گلهای بیشتری تولید شده و در نتیجه به تعداد کلاسترهای میوه افزوده می شود.
از زمان کشت بذر و جوانه زنی آن، گیاهچه حاصل را به گلدان های پلاستیکی به مدت 5 -4 ماه منتقل می کنند. بعد از این مدت، گیاه رشد کرده را به خزانه منتقل کرده و به مدت یک سال در آنجا نگهداری می کنند.
در این مدت نگهداری، گیاه تولید حدود 15 برگ می کند که در این زمان به عنوان یک پایه بذری 18 -16 ماهه آماده انتقال و کشت به زمین اصلی می باشد. (بطور معمول هر ماه تولید یک برگ جدید می کند).
باردهی گیاه پس از گذشت 4 -3 سال از سن پایه بذری آغاز می گردد. در این سن گیاه ارتفاعی در حدود 2 متر دارد و بعد از آن بسته به رقم و شرایط اقلیمی منطقه کشت سالانه 70 - 35 سانتیمتر رشد طولی خواهد داشت. گیاه در سن 10 -6 سال بیشترین میزان عملکرد و تولید را دارد و این میزان تا سن حدود 30 سالگی به صورت اقتصادی خواهد بود، با این وجود بعد از این سن نیز گیاه باردهی خوبی دارد.
عملکرد متوسط نخل روغنی 4 -3 تن در هکتار می باشد.
گیاه کاشته شده در زمین اصلی ابتدا به مدت چند ماه تنها تولید گلهای نر می کند که این گلها در قسمت لیف (قاعده برگ) ظاهر می شود. بعد از این مدت، تولید گلهای ماده آغاز می شود و بعد از این مرحله تولید توام گلهای نر و ماده را خواهیم داشت.
نگهداری و شرایط مناسب در خزانه :
طبق مباحث اخیر، پایه های بذری که تولید 5 -4 برگ نموده اند برای رشد و استقرار بهتر، توسعه ریشه و افزایش ذخایر کربوهیدرات در بافتها به خزانه منتقل می گردد. معمولاً باغداران در انتخاب پایه ای که تولید بذر می کند، دقت زیادی بکار می برند تا بهرحال بذر مربوط به گیاهی خوب و قوی و با عملکرد بالا باشد.
برای نگهداری مطلوب پایه های بذری و به دست آوردن پایه ای با رشد و قدرت مناسب، موارد زیر حایز اهمیت و توجه می باشند:
1 - انتخاب مکان خوب و مناسب برای خزانه: از جهت، قابل کنترل بودن، در دسترس آسان قرار داشتن قابل کشت و کار و سایر موارد فنی انتخاب باغ یا خزانه.
2 - انتخاب پایه های بذری مناسب :
در انتخاب پایه های بذری همان طور که قبلاً گفته شد، ضمن اینکه باید از پایه مادری مولد بذر اطلاع حاصل نمود، باید از بین پایه های بذری رشد کرده، آنهایی انتخاب شوند که قوی، شاداب، سالم،رشد معمولی (نه کند و نه سریع) و قطرتنه مناسبی داشته باشند. علی رغم اینکه نخل روغنی معمولاً به صورت دگرگشنی لقاح می یابد و حالت هتروزیگوتی در بذور (نتاج) بارز می گردد ولی در نظر داشتن سلامت گیاه مادری، عملکرد مطلوب، مقاومت به شرایط نامناسب و سایر ویژگیهای مطلوب به عنوان پایه مادری باید مدنظر واقع شود تا بذور تحت کشت، حتی الامکان از این دسته پایه های مادری انتخاب شوند.
3 - آبیاری منظم و دقیق، کوددهی مناسب و مطلوب : براساس آزمون خاک، مراقبت علیه بیماریها و آفات گیاهی و مبارزه دائمی با علف های هرز باید بطور دائم صورت گیرد.
4 - از مکانهایی که قبلاً محل کاشت گیاهانی چون کاکائو، قهوه و نخل روغنی بوده است نباید به عنوان خزانه استفاده کرد چرا که مواد مترشحه از ریشه این گیاهان از رشد مطلوب پایه های بذری می کاهد.
5 - خاک خزانه باید تا عمق 40 سانتیمتر شخم بخورد.
6 - کاشت گیاهان لگوم و برگرداندن آنها همراه با شخم اثر مطلوب و مفیدی در رشد و توسعه نهال بذری خواهد داشت.
7 - برای داشتن خزانه ای منظم و قابل رسیدگی، تسطیح خزانه ضروری می باشد.
8 - بلوک های استاندارد برای کشت در خزانه (منظور از بلوک همان کرت میباشد) به ابعاد 5/3 ×45 متر می باشد.
9 - کود کامل 20 :10: 10 به مقدار 250 کیلوگرم در هکتار اثرات خوبی در رشد داشته و در اغلب خزانه های پرورش نهال بذری نخل روغنی غیرقابل چشم پوشی می باشد.
10 - آبیاری باید در خارج از زمانهای گرم روز و در زمان طلوع یا غروب انجام گیرد با این وجود نیاز آبی این گیاه بالاست.
11 - برای جلوگیری از تبخیر سطحی خاک استفاده از پوشش مالچ توصیه می شود. با این وجود دورتادور نهال تا قطر 20 سانتیمتر را نباید پوشاند.
12 - استفاده از سایبان در خزانه نخل روغنی به دلیل حساسیت نهال های تازه کشت شده به آفتاب سوختگی و Blast الزامی می باشد. این موضوع در مناطق بسیار گرم جهان ضرورت بیشتری می یابد. ارتفاع مناسب برای این سایبان 5/2 متر می باشد.
13 - در صورت استفاده از سایبان (البته در نه مناطق بسیار گرم) نیازی به استفاده از مالچ نیست ولی مبارزه با علفهای هرز باید بطور مستمر و مفید انجام گیرد.
14 - با رعایت تمام موارد فوق و با نگهداری نهال بذری به مدت یک سال در خزانه، گیاه آماده کشت در زمین اصلی خواهد بود.
نخل روغنی با نام علمی guineensis Elaeis متعلق به خانواده نخیلات Palmaceae بوده از سواحل غربی آفریقا و کشورهای آسیایی نظیر اندونزی و مالزی منشاء گرفته است. نخل روغنی گیاهی یک پایه بوده و برخلاف خرما تولید پاجوش نمی کند. ساقه گیاه واحد و رشد آن منحصر به وجود جوانه انتهایی می باشد.برگها به صورت مارپیچ و با میانگره های کوتاه روی تنه ظاهر می شوند. با اینکه نخل روغنی گلاذین خوشه ندارد ولی میوه ها به صورت Cluster (مجتمع) تشکیل می شود.

خصوصیات گیاهشناسی و ژنتیکی نخل روغنی :
باتوجه به اینکه این گیاه تولید پاجوش نمی کند، تنها از طریق بذر و یا کشت بافت قابل تکثیر می باشد.بذر گیاه در شرایط محیطی گرم و مرطوب بعد از طی 100 -90 روز جوانه می زند، با این وجود در شرایط نامساعد سالها جوانه نمی زند، از این رو اغلب باغداران تمایل به خرید و تهیه نهال هایی دارند که حاصل جوانه زنی و رشد بذور می باشد (در این حالت گیاه دارای 5 -4 برگ می باشد).
میوه های نخل روغنی به صورت متراکم در نزدیک یکدیگر به حالت Cluster رشد و نمو می کند و به لحاظ تقسیم بندی بوتانیکی سته می باشد (نظیر نخل خرما).
گیاه بالغ نخل روغنی، هرسال 25 -20 عدد برگ تولید می کند. باتوجه به نقش مستقیم برگها در میزان فتوسنتز، تعداد برگ، اندازه و وضعیت سلامت برگ بسیار مهم و قابل توجه می باشد. با این وصف باید اضافه نمود که چون گلها در قاعده برگ (Leat Base) تشکیل می شود، هرچه مقدار برگها بیشتر باشد، تعداد گلهای بیشتری تولید شده و در نتیجه به تعداد کلاسترهای میوه افزوده می شود.
از زمان کشت بذر و جوانه زنی آن، گیاهچه حاصل را به گلدان های پلاستیکی به مدت 5 -4 ماه منتقل می کنند. بعد از این مدت، گیاه رشد کرده را به خزانه منتقل کرده و به مدت یک سال در آنجا نگهداری می کنند.
در این مدت نگهداری، گیاه تولید حدود 15 برگ می کند که در این زمان به عنوان یک پایه بذری 18 -16 ماهه آماده انتقال و کشت به زمین اصلی می باشد. (بطور معمول هر ماه تولید یک برگ جدید می کند).
باردهی گیاه پس از گذشت 4 -3 سال از سن پایه بذری آغاز می گردد. در این سن گیاه ارتفاعی در حدود 2 متر دارد و بعد از آن بسته به رقم و شرایط اقلیمی منطقه کشت سالانه 70 - 35 سانتیمتر رشد طولی خواهد داشت. گیاه در سن 10 -6 سال بیشترین میزان عملکرد و تولید را دارد و این میزان تا سن حدود 30 سالگی به صورت اقتصادی خواهد بود، با این وجود بعد از این سن نیز گیاه باردهی خوبی دارد.
عملکرد متوسط نخل روغنی 4 -3 تن در هکتار می باشد.
گیاه کاشته شده در زمین اصلی ابتدا به مدت چند ماه تنها تولید گلهای نر می کند که این گلها در قسمت لیف (قاعده برگ) ظاهر می شود. بعد از این مدت، تولید گلهای ماده آغاز می شود و بعد از این مرحله تولید توام گلهای نر و ماده را خواهیم داشت.

نگهداری و شرایط مناسب در خزانه :
طبق مباحث اخیر، پایه های بذری که تولید 5 -4 برگ نموده اند برای رشد و استقرار بهتر، توسعه ریشه و افزایش ذخایر کربوهیدرات در بافتها به خزانه منتقل می گردد. معمولاً باغداران در انتخاب پایه ای که تولید بذر می کند، دقت زیادی بکار می برند تا بهرحال بذر مربوط به گیاهی خوب و قوی و با عملکرد بالا باشد.
برای نگهداری مطلوب پایه های بذری و به دست آوردن پایه ای با رشد و قدرت مناسب، موارد زیر حایز اهمیت و توجه می باشند:
1 - انتخاب مکان خوب و مناسب برای خزانه: از جهت، قابل کنترل بودن، در دسترس آسان قرار داشتن قابل کشت و کار و سایر موارد فنی انتخاب باغ یا خزانه.
2 - انتخاب پایه های بذری مناسب :
در انتخاب پایه های بذری همان طور که قبلاً گفته شد، ضمن اینکه باید از پایه مادری مولد بذر اطلاع حاصل نمود، باید از بین پایه های بذری رشد کرده، آنهایی انتخاب شوند که قوی، شاداب، سالم،رشد معمولی (نه کند و نه سریع) و قطرتنه مناسبی داشته باشند. علی رغم اینکه نخل روغنی معمولاً به صورت دگرگشنی لقاح می یابد و حالت هتروزیگوتی در بذور (نتاج) بارز می گردد ولی در نظر داشتن سلامت گیاه مادری، عملکرد مطلوب، مقاومت به شرایط نامناسب و سایر ویژگیهای مطلوب به عنوان پایه مادری باید مدنظر واقع شود تا بذور تحت کشت، حتی الامکان از این دسته پایه های مادری انتخاب شوند.
3 - آبیاری منظم و دقیق، کوددهی مناسب و مطلوب : براساس آزمون خاک، مراقبت علیه بیماریها و آفات گیاهی و مبارزه دائمی با علف های هرز باید بطور دائم صورت گیرد.
4 - از مکانهایی که قبلاً محل کاشت گیاهانی چون کاکائو، قهوه و نخل روغنی بوده است نباید به عنوان خزانه استفاده کرد چرا که مواد مترشحه از ریشه این گیاهان از رشد مطلوب پایه های بذری می کاهد.
5 - خاک خزانه باید تا عمق 40 سانتیمتر شخم بخورد.
6 - کاشت گیاهان لگوم و برگرداندن آنها همراه با شخم اثر مطلوب و مفیدی در رشد و توسعه نهال بذری خواهد داشت.
7 - برای داشتن خزانه ای منظم و قابل رسیدگی، تسطیح خزانه ضروری می باشد.
8 - بلوک های استاندارد برای کشت در خزانه (منظور از بلوک همان کرت میباشد) به ابعاد 5/3 ×45 متر می باشد.
9 - کود کامل 20 :10: 10 به مقدار 250 کیلوگرم در هکتار اثرات خوبی در رشد داشته و در اغلب خزانه های پرورش نهال بذری نخل روغنی غیرقابل چشم پوشی می باشد.
10 - آبیاری باید در خارج از زمانهای گرم روز و در زمان طلوع یا غروب انجام گیرد با این وجود نیاز آبی این گیاه بالاست.
11 - برای جلوگیری از تبخیر سطحی خاک استفاده از پوشش مالچ توصیه می شود. با این وجود دورتادور نهال تا قطر 20 سانتیمتر را نباید پوشاند.
12 - استفاده از سایبان در خزانه نخل روغنی به دلیل حساسیت نهال های تازه کشت شده به آفتاب سوختگی و Blast الزامی می باشد. این موضوع در مناطق بسیار گرم جهان ضرورت بیشتری می یابد. ارتفاع مناسب برای این سایبان 5/2 متر می باشد.
13 - در صورت استفاده از سایبان (البته در نه مناطق بسیار گرم) نیازی به استفاده از مالچ نیست ولی مبارزه با علفهای هرز باید بطور مستمر و مفید انجام گیرد.
14 - با رعایت تمام موارد فوق و با نگهداری نهال بذری به مدت یک سال در خزانه، گیاه آماده کشت در زمین اصلی خواهد بود.