نگاهی به کتاب «معماری ايران»
كتاب «معماری ايران» اثر «آرتور پوپ» با ترجمه «غلامحسين صدري‌افشار» در آستانه بيست‌ودومين نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران به چاپ هفتم رسيد.
مدير توليد انتشارات اختران با بيان اين خبر گفت: «اين كتاب مقدمه‌اي براي آشنايي با برخي جنبه‌هاي معماری ايران است كه نمي‌توانيم آن را تاريخ معماری ايران بدانيم زيرا تاريخ معماری ايران هنوز راه درازي دارد تا نوشته شود.»
«سعيد اعرابي اردهالي» افزود: «اصل اين كتاب در سال 1965 ميلادي به رشته تحرير درآمده است. معماری در ايران بيش از 6000 سال تاريخ پيوسته دارد و دست‌كم از 5000 سال پيش از ميلاد تا به امروز، با نمونه‌هاي اختصاصي كه در ناحيه پهناوري از سوريه تا شمال هند، مرزهاي چين، قفقاز تا زنگبار پراكنده است.»
وي افزود: «بناهاي ايراني متنوع است. كلبه‌هاي دهقاني، قهوه‌خانه‌ها، كوشك‌ها، زيباترين و شاهانه‌ترين ساختمان‌هايي كه جهان به خود ديده است، برخي پل‌هاي عظيم و باشكوه معماری ايران در طول تاريخ از جمله بناهاي كهن ايراني را شامل مي‌شود.»
«اعرابي» يادآور شد: «معماری آثار تاريخي ايراني در گام نخست داراي مفهوم و هدف ديني، خصلت جادويي و دعايي است. همچنين طرح راهنما و شكل دهنده نمادگرايي كيهاني در معماری ايراني به روشني نمايان است كه انسان به وسيله آن با نيروهاي آسماني پيوند مي‌يابد.»
وي به اهداف اصلي كتاب «معماری ايران» اشاره كرد و گفت: «استادان دانشكده‌هاي معماری بايد بررسي آثار معماری ايران را هر چه بيشتر در برنامه تحقيقات فارغ‌التحصيلي دانشجويان قرار دهند و از آنان بخواهند تا اين بناها را از جنبه‌هاي هنري، فني، صنعتي و كاركردي بررسي كنند.»
مدير توليد انتشارات اختران به كارآيي كتاب‌هاي معماری اشاره كرد و گفت: «چنين پژوهش‌هايي نه تنها شناخت ما را از آثار نياكانمان بيشتر مي‌كند بلكه ممكن است به پيدايش معماری بومي تازه‌ايي مطابق با نيازهاي كنوني بينجامد.»
اين كتاب در 10 بخش تنظيم شده است. «از نخستين تمدن‌ها تا سقوط هخامنشيان»، «سلوکيان، اشکانيان، ساسانيان: بازنمايي شکل‌هاي ايراني»، «آغاز عصر اسلامي: هدف‌هاي نو»، «سلجوقيان: ساختمان، مظهر زيبايي، مفهوم و کارکرد تزئينات ايراني»، «مغول: ويراني و عظمت»، «تيموريان: پالايش و فراواني»، «اوج صفويه» و «گزيده‌اي از شکل‌ها و مسايل ساختماني» از جمله بخش‌هاي مختلف اين كتاب است.
فهرست عكس‌هاي رنگي از جمله تخت‌جمشيد بخشي از سرستون به شكل سر گاو نر در آپادانا، مسجد جامع يزد، مسجد جامع اصفهان، مسجد گوهرشاد مشهد، مقبره ماهان، كاخ عالي‌قاپو، گزيده تاريخ، نقشه ايران، يادداشت‌ها، گزيده کتاب‌شناسي، منابع تصويرها و فهرست رهنما پايان بخش اين كتاب به‌شمار مي‌آيد.
مولف اين کتاب«آرتور پوپ» Artrhur Upham Pope)) مدت پنجاه سال با هنر ايران سرو کار داشت، بسياري از شاهکارهاي آن را در داخل ايران بررسي کرده و آثار کارشناسان و صاحب‌نظران را در آن باب خوانده بود. او سال‌ها از عمر خود را در ايران سپري کرد و کتاب 16 جلدي بررسي هنر ايرانA Survey of Persian) Art) جامع‌ترين مرجع و ماخذ موجود درباره هنر ايران است. پوپ 12 شهريورماه 1348درگذشت و بنابر وصيتش در اصفهان به خاک سپرده شد.
