فرمان مشروطیت در اصل فرمان تشکیل مجلس شورایملی ست که مظفرالدین شاه قاجار در 13 مرداد 1285 در پاسخ به متحصنین درجنبش مشروطه ایران امضا کرد و از طریق آن با مشارکت مردم در امر حکومتموافقت کرد و اینچنین حکومت مشروطه برای اولین بار در ایران تأسیس شد.
خطاب فرمان به صدراعظم یعنی میرزا نصرالله‌خان مشیرالدوله است که خود درتهیه آن و راضی کردن شاه به امضای آن کوشش کرده بود. اصل فرمان به خط احمدقوام (قوام‌السلطنه) است.
متن فرمان
جناب اشرف صدراعظم -- از آنجا که حضرت باریتعالی جل‌شأنه سررشته ترقی وسعادت ممالک محروسه ایران را بکف کفایت ما سپرده و شخص همایون ما را حافظحقوق قاطبه اهالی و رعایای صدیق خودمان قرار داده لهذا در این موقع کهاراده همایون ما براین تعلق گرفت که برای رفاهیت و امنیت قاطبه اهالیایران و تشیید مبانی دولت اصلاحات مقننه به مرور در دوائر دولتی
و مملکتی به موقع اجرا گذارده شود چنان مصصم شدیم که مجلس شورای ملی ازمنتخبین شاهزادگان قاجاریه و علماء و اعیان و اشراف و ملاکین و تجار واصناف بانتخاب طبقات مرقومه در دارالخلافه تهران تشکیل و تنظیم شود که درمهام امور دولتی و مملکتی و مصالح عامه مشاوره و مداقه لازمه را به عملآورده به هیئت وزرای دولت خواه ما در اصلاحاتی که برای سعادت و خوشبختیایران خواهد شد اعانت و کمک لازم را بنماید و در کمال امنیت و اطمینانعقاید خود را در خیر دولت و ملت و مصالح عامه و احتیاجات قاطبه اهالیمملکت به توسط شخص اول دولت به عرض برساند که به صحه همایونی موشح و بهموقع اجرا گذارده شود.
بدیهی است که به موجب این دستخط مبارک نظامنامه و ترتیبات این مجلس واسباب و لوازم تشکیل آن را موافق تصویب و امضای منتخبین از این تاریخ معینو مهیا خواهد نمود که به صحه ملوکانه رسیده و بعون‌الله تعالی مجلس شورایملی مرقوم که نگهبان عدل است افتتاح و به اصلاحات لازمهء امور مملکت واجراء قوانین شرع مقدس شروع نماید و نیز مقرر می‌داریم که سواد دستخطمبارک را اعلان و منتشر نمایند تا قاطبه اهالی از نیات حسنه ما که تماماًراجع به ترقی دولت و ملت ایران است کماینبغی مطلع و مرفه‌الحال مشغولدعاگوئی دوام این دولت و این مجلس بی‌زوال باشند --
در قصر صاحبقرانیه بهتاریخ چهاردهم جمادی الثانیه 1324 هجری در سال یازدهم سلطنت ما چون در اینفرمان با ذکر «شاهزادگان قاجاریه و علماء و اعیان و اشراف و ملاکین و تجارو اصناف» ذکری از دیگر طبقات مردم نشده بود، به در خواست نمایندگانپناهندگان سفارت، فرمان دیگری صادر شد:
جناب اشرف صدراعظم -- درتکمیل دستخط سابق خودمان مورخه چهاردهم جمادی‌الثانیه 1324 که امر و فرمانصریحاً در تأسیس مجلس منتخبین ملت فرموده بودیم مجدداً برای آنکه عموماهالی و افراد ملت از توجهات کامله ما واقف باشند امر و مقرر می‌داریم کهمجلس مزبور را به شرح دستخط سابق سریعاً دایر نموده بعد از انتخابات اجزاءمجلس فصول و شرایط نظام مجلس شورایاسلامی را مطابق تصویب و امضای منتخبینبه طوری که شایسته مملکت و و ملت و قوانین شرع مقدس باشد مرتب بنمائید کهبه شرفعرض و امضای همایونی ما موشح و مطابق نظامنامه مزبور این مقصود مقدسصورت و انجام پذیرد
در این فرمان عبارت «منتخبین ملت» آمده و نیز به جای «مجلس شورای ملی» از "مجلس شورای اسلامی" نام برده شده است.
منبع: خبر آنلاین
خطاب فرمان به صدراعظم یعنی میرزا نصرالله‌خان مشیرالدوله است که خود درتهیه آن و راضی کردن شاه به امضای آن کوشش کرده بود. اصل فرمان به خط احمدقوام (قوام‌السلطنه) است.
متن فرمان
جناب اشرف صدراعظم -- از آنجا که حضرت باریتعالی جل‌شأنه سررشته ترقی وسعادت ممالک محروسه ایران را بکف کفایت ما سپرده و شخص همایون ما را حافظحقوق قاطبه اهالی و رعایای صدیق خودمان قرار داده لهذا در این موقع کهاراده همایون ما براین تعلق گرفت که برای رفاهیت و امنیت قاطبه اهالیایران و تشیید مبانی دولت اصلاحات مقننه به مرور در دوائر دولتی
و مملکتی به موقع اجرا گذارده شود چنان مصصم شدیم که مجلس شورای ملی ازمنتخبین شاهزادگان قاجاریه و علماء و اعیان و اشراف و ملاکین و تجار واصناف بانتخاب طبقات مرقومه در دارالخلافه تهران تشکیل و تنظیم شود که درمهام امور دولتی و مملکتی و مصالح عامه مشاوره و مداقه لازمه را به عملآورده به هیئت وزرای دولت خواه ما در اصلاحاتی که برای سعادت و خوشبختیایران خواهد شد اعانت و کمک لازم را بنماید و در کمال امنیت و اطمینانعقاید خود را در خیر دولت و ملت و مصالح عامه و احتیاجات قاطبه اهالیمملکت به توسط شخص اول دولت به عرض برساند که به صحه همایونی موشح و بهموقع اجرا گذارده شود.
بدیهی است که به موجب این دستخط مبارک نظامنامه و ترتیبات این مجلس واسباب و لوازم تشکیل آن را موافق تصویب و امضای منتخبین از این تاریخ معینو مهیا خواهد نمود که به صحه ملوکانه رسیده و بعون‌الله تعالی مجلس شورایملی مرقوم که نگهبان عدل است افتتاح و به اصلاحات لازمهء امور مملکت واجراء قوانین شرع مقدس شروع نماید و نیز مقرر می‌داریم که سواد دستخطمبارک را اعلان و منتشر نمایند تا قاطبه اهالی از نیات حسنه ما که تماماًراجع به ترقی دولت و ملت ایران است کماینبغی مطلع و مرفه‌الحال مشغولدعاگوئی دوام این دولت و این مجلس بی‌زوال باشند --
بدیهیاست که به موجب این دستخط مبارک نظامنامه و ترتیبات این مجلس و اسباب ولوازم تشکیل آن را موافق تصویب و امضای منتخبین از این تاریخ معین و مهیاخواهد نمود که به صحه ملوکانه رسیده و بعون‌الله تعالی مجلس شورای ملیمرقوم که نگهبان عدل است افتتاح و به اصلاحات لازمهء امور مملکت و اجراءقوانین شرع مقدس شروع نماید
در قصر صاحبقرانیه بهتاریخ چهاردهم جمادی الثانیه 1324 هجری در سال یازدهم سلطنت ما چون در اینفرمان با ذکر «شاهزادگان قاجاریه و علماء و اعیان و اشراف و ملاکین و تجارو اصناف» ذکری از دیگر طبقات مردم نشده بود، به در خواست نمایندگانپناهندگان سفارت، فرمان دیگری صادر شد:
جناب اشرف صدراعظم -- درتکمیل دستخط سابق خودمان مورخه چهاردهم جمادی‌الثانیه 1324 که امر و فرمانصریحاً در تأسیس مجلس منتخبین ملت فرموده بودیم مجدداً برای آنکه عموماهالی و افراد ملت از توجهات کامله ما واقف باشند امر و مقرر می‌داریم کهمجلس مزبور را به شرح دستخط سابق سریعاً دایر نموده بعد از انتخابات اجزاءمجلس فصول و شرایط نظام مجلس شورایاسلامی را مطابق تصویب و امضای منتخبینبه طوری که شایسته مملکت و و ملت و قوانین شرع مقدس باشد مرتب بنمائید کهبه شرفعرض و امضای همایونی ما موشح و مطابق نظامنامه مزبور این مقصود مقدسصورت و انجام پذیرد
در این فرمان عبارت «منتخبین ملت» آمده و نیز به جای «مجلس شورای ملی» از "مجلس شورای اسلامی" نام برده شده است.
بخش تاریخ ایران و جهان تبیان
منبع: خبر آنلاین
