*lemon*
کاربر فعال مهندسی نساجی
مقدمه
زماني که در حرفه تان آموزشهاي لازم را ديديد، به منظور ياري رساندن به سازمان و رسيدن به مقام ارشديت، ممکن است نگاهي به صوي نردبان ترقي استرس زاي سازماني که در آن مشغول به کار هستيد، داشته باشيد نه بيشتر. اگر نقش خود را درست ايفا نماييد، به نظر مي رسد زمينه هاي شغلي دشوار، تغييرات پايدار و مقاطع کوتاه مدت مي تواند کليدي براي ورودي به شغلي کامل و پويا باشد.
در اين صورت است که يک تصميم مشکل پيش رو داريد. شغلي که تصور مي کرديدبي نقص ترسيم شده است يا رو به سوي اصول خواهد گذشت يا شما را به سوي ده سال بعدي که بطور مبهمي آشناست، رهنمون مي سازد. تمام موقعيت هاي اجرايي ارزشمند يا در دسترس شما قرار مي گيرديا ناپديد مي گردد. هر چند به شغلتان عشق مي ورزيد اما در جستجوي موقعيت هاي پويا و انعطاف پذيري هستيد که ضمن فراهم کردن ذره اي اطمينان در خلال اين مدت غير قابل پيش بيني، به شما اجازه خلاقيت دهد. مسيرهاي شغلي که والدين تان طي نمودند را به تصوير مي کشد. آنها يک موقعيت شغلي را در شرکت يا سازمان خود تضمين نموده بودند و از قبل وفاداري شان به سازمان خود به خودي پاداش مقطعي و ترفيع و مزاياي چندگانه مي گفتند. آنان با چرخه بي پايان کار مقطعي و بازار عقب مانده اي که در آن هر کودک تازه واردي بيشترين و جديدترين مهارت خود را بطور آزمايشي بکار مي بندد، مواجه نبودند. آيا آنان احساس فشار و سختي مي کردند؟ آيا آنان چنان گرفتار کارشان بودند که از تحرک واهمه داشتند؟ اگر شما در اين باره تجربه متضادي داشتيد چه مي کرديد؟
اين بدان معني نيست که چنان چه ده سال در حال انجام يک کار باشيد تمايل به ادامه آن داشته باشيد از يک موقعيت منطقي به موقعيت جديد شغلي تغيير جهت داده ايد و اکنون به نظرتان تمام شرکت ها و ادارات شهر را از دست داده ايد. هدف فعلي تان معلق ماندن در همين موقعيت شغلي و ايجاد تقويت هاي جدي و همان سازمان، به نظر مي رسد شبيه فرار از يک تعطيلي مجاني باشد. البته در اين ميان چيز ديگري هم هست. ممکن است شغلتان را دوست داشته باشيد امّا شغل کنوني شما را به جايي که قصد رسيدن داريد سوق نمي دهد. چگونه قادر خواهيد بود در کاري که ترجيح مي دهيد انجام دهيد، در مقايسه با کاري که تجربه آن را داريد. مانور دهيد؟ اگر شما از پيرامون شغلي خود آگاهي نداشته باشيد از ديگران چه انتظاري داريد؟
هر چند به نظر مي رسد برنامه ريزي شغلي براي همگان موضوع آشکاري باشد اما تعجب آور است که محدود افرادي فرصتي براي طرح ريزي شغلي شان تخصيص مي دهند؛ در صورتي که حتي بدون مطالعه شرايط يک بازي آنرا شروع نخواهيم کرد تا چه رسد به يک شغل. بنابراين لازم است نياز به يک شروع خوب داشته باشيد تا آمادگي لازم را جهت کار کردن با شغل ايده آل به مدت 1،2يا 5 سال در خود ايجاد نماييد. در اين راستا بايد به مزاياي موقعيت شغلي و حدود مسئوليت آن توجه داشته باشيد. چه مدت از هفته را در اداره بسر مي بريد؟ آيا در حال نظم دادن به امور خود هستيد؟ صادق باشيد و به تحقيقات خود ادامه دهيد. آيا اهداف شما واقع گرايانه است؟ آيا نياز است به منظور به دست آوردن حقوق و مزاياي مورد نظر خود، شغل يا سازمان خود را تغيير دهيد؟ آيا قادر هستيد محيط سازماني دلخواه خود را شکل دهيد؟ آيا بدنبال خواسته هايتان هستيد يا اينکه به شغل کنوني چسبيده ايد که بقدر کافي مزايا دارد؛ اما شايد اين کار را يک يا دو سال بيشتر ادامه ندهيد. حتي بدتر، آيا مادامي که تمايل داريد در شرايط فعلي بمانيد، خواهيد ماند؟ پرسش چنين سوالاتي در ارزيابي عوامل ديگر تفکر درباره اين موضوع اين است که بدون رهايي از شغليات چگونه بسوي جايي که مي خواهيد برسيد حرکت مي کنيد يا ثابت مي مانيد؟
آن چه مهم به نظر مي رسد اين است که در کنار ترديد و بلاتکليفي، فصول بيکاري و کم کاري، کارهاي مقطعي وجود نگاههاي کوتاه مدت صنعتي، جوامع اقتصادي امروزي نيز هرم سازماني را مسطح ساخته اند. هيچ کس انتظار ندارد در شغل فعلي خود سي سال دوام آورد و اين چنين تغييراتي در محيط کار بدين معني است که ترقي از طريق ترفيع تنها راه ميل به رشد و تعالي شغلي است.
شش فن از فنون توسعه شغلي
راههاي زيادي جهت رسيدن به شغل ايده آل وجود دارد. گزينه ها کدام است و چگونه مي توان مزاياي مربوط به آن گزينه ها و انتخابها را بدست آورد؟ جهت انتقال از موقعيت فعلي(همراه با مجموعه اي از مهارتهاي ترکيبي، حقوق و رضايتمندي) به سوي هدف 5 ساله ترسيم شد. قبلي، شش راه مختلف وجود دارد که به شرح آن مي پردازيم.
جابجايي افقي
اولين تغيير را مي توان بعنوان جابجايي افقي توصيف نمود. اين حرکت شامل تغيير در شغل است اما نه لزوماً در مسئوليت پذيري، موقعيت شغلي يا حقوق و مزايا. زماني که سازمانها به کندي رشد مي کنند يا متوقف مي شوند جابجايي افقي يک گزينه مهم شغلي تلقي مي گردد. موقعيت فعلي تان ممکن است خواهان طرحهاي پويايي نباشد که با زمان تغيير کند و يک موقفيت را از کهنگي و زوال مصون دارد. يک حرکت افقي مي تواند فرصتي از توسعه يابي هاي مهارتي و علمي در يک مکان خاص از سازمان را برايتان فراهم سازد. هر چند شما به نظر مي رسد در کارتان بي نظير باشيد اما دوست داريد همچنان يک مدير تازه يا طراح بازي داشته باشيد. بپرسيد، با رئيس خود درباره روشهاي جابجايي در سازمان گفتگو نماييد. درباره برنامه هايتان و کار در محيط هاي مختلف مذاکره نماييد. رفتن به بخشهاي ديگر سازمان شروع تجربه اي نوين خواهد بود که براي موفقيتهاي بعدي شما بسيار حياتي است. جابجايي هاي افقي در سازمان موجب افزايش سبد مهارتهاي قابل عرضه گرديده و شبکه روابط شخصي تان اگر خواهان يادگيدي مهارتهاي جديد هستيد، انگيزه براي يافتن دانشکده اي نو داريد، بدنبال موفقيتهاي متفاوتي هستيد و يا در پي انتقال پيشرفت ديگري از سازمان خود هستيد، براي دستيابي به منابع خود به"جابجايي افقي" تمسک جوئيد.
غني سازي
روش ديگري از شروع يکباره شغل عبارت است از: رشد و پيشرفت در همان پست يا عنوان شغلي. غني سازي فرآيندي است که از طريق آن، شخصي جهت بدست آوردن صلاحتها و قابليت هاي بيشتر شغل خود، مسئوليت هاي شغلي فعلي خود را افزايش و يا تغيير مي دهد. در اين فرآيند با وجود آن که امکان دارد مقام يا عنوان شغلي حفظ شود، اما محتويات شغل تغيير مي يابد. کليد تغيير موفقيت آميز در شغل، مزاکره با سرپرست مستقيم است به منظور طرح ريزي اينکه چگونه امکان شغلي کنوني ممکن است درگير ترکيب وظائفي باشد که شما دوست داريد انجام دهيد. ممکن است آنچه شما فکر مي کرديد تنها گزينه شخصي خودتان(درباره غني سازي) باشد امّا ممکن است براي سرپرست شما يک زمان ايده آل باشد تا اجازه دهد شما يک عنوان شغلي ديگري در يک بخش مرتبط ديگري از سازمان انتخاب نماييد. شما ممکن است کانديداي ايده آلي براي آموزش يک عنوان شغلي جديد مثل مدير برنامه باشيد که شرکت نيازمند آن است اما تا کنون قادر نشده است خلاء آن را پر کند. جهت انجام مؤثر امور بايد در انجام مهارتهاي جديد استاد باشيد و روابط مثبت و مفيدي با مشتريان و دانشگاهيان بر قرار سازند. يقيناً برآورده ساختن اين چالش ها، پتانسيل قوي براي وظائف فردي و مقوله رضايتمندي وجود دارد. اهداف غني سازي متمرکز است بر چالش تر ساختن شغل فعلي از طريق فزايش قدرت تصميم گيري، تنوع مهارتهاي قابل استفاده، مسئوليت پذيري و يا از طريق خود شغل. همچنين ممکن است نتايج غني سازي نمايش بزرگتري براي افراد کليدي سازمان فراهم سازد. زماني که شغل فعلي خود را پر معني تر مي سازيد آنها(افراد کليدي سازمان)، ارزشهاي بيشتري به مجموع سازمان مي بخشند. در دنياي به سرعت در حال تغيير امروز، هيچ کس قادر نيست همچنان را کد بنشيند. غني سازي براي جريان داشتن حياتي است و جريان داشتن براي سازمانهاي امروزي امري است بسيار حياتي.
ترفيع
مسيرهاي شغلي وجود دارد که از طريق آن شما به سادگي از نردبان شغلي بالا مي رويد. مزاياي رايج ترفيع در يک سازمان- پول، پرستيژ و قدرت - بخوبي شناخته شده است. اين مزايا در گذشته بين سازمانها مشترک بود. هر چند در سازمانهاي امروزي که داراي ساختارهاي سازماني مسطح تري هستند، اين امتيازات نتايج قابل ملاحظه اي به همراه ندارند. ترفيع به احتمال قوي، زماني روي مي دهد که توانايي هاي افراد با نيازهاي سازماني منطبق مي باشد. بدنبال جهت و سمت وسويي باشيد که در آن سازمان تکاليف و مأموريت هايي را دنبال مي کند تا شما را براي يک نوع تغيير پايدار آماده سازد. پيدا کردن يک مربي يا راهنما در ميان تصميم سازان کليدي سازمان، راه خوبي است جهت بدست آوردن بينايي استراتژيک و دسترسي به طرحها و برنامه هايي با ديد بالا. شما بايد انتظار داشته باشيد که ساعات زيادي را صرف کرده و به سختي تلاش نماييد بويژه پس از آن که به هدفهايتان فايل شديد.
گزينه هاي اکتشافي(کاوش)
هرگز پرسيدن از افرادي که در شبکه شما قرار دارند را فراموش نکنيد، جائيکه آنها مي بينند مقام موقعيت شغلي تان به اوج رسيده است. ممکن است بخوبي براي هر کس غير از شما اين نکته شناخته شده باشد که مقامهاي شغلي مولد داراي عرضه کمتري هستند(نادر هستند) مقامهاي مولد اجرايي و راهبران تيم ممکن است اين نکته را مشاهده نمايند که کارکنانشان در آينده نياز به ايجاد تغييرات داشته باشند. شما ممکن است طراح يک نوع بازي باشيد، امّا آيا درباره اين که اين موضوع روي مجموعه مهارتهايتان اثر خواهد داشت فکر نموده ايد؟ اکنون ممکن است زمان خوبي براي انجام برخي تحقيقات در اين زمينه باشد. بسياري از افراد در حرفه خود به مرحله اي مي رسند که ديگر مطمئن نيستند چه گزينه ها و راههاييدر دسترسشان قرار دارد و اگر هم بدانند قدر آن گزينه ها را نمي دانند.
روش هاي اکتشافي(کاوش) نياز به آن دارد که در جستجوي جوابهايي براي سوالات زير باشيد: چه کار ديگري مي توانم انجام دهم؟ چه جاي ديگري مي توانم بروم؟ هدف از اين تحقيقات جمع آوري اطلاعات مورد نيازيست تصميم گيري راجع به بهينه سازي شغلي است. در خلال کاوش مي توانيد ساير شاغلي را که با مهارتها، علائق و ارزشهاي شما مرتبط است، شناسايي نماييد. اين نوع کاوش ها را مي توان از طريق مأموريتهاي شغلي کوتاه مدت، مشارکت اجباري در مسئوليتهاي موقتي يا مصاحبه هاي اطلاعاتي انجام داد. در دنياي غيرقابل پيشبيني امروز، موفقيت هيچ کس مطمئن نيست که بتواند از عهده امور برآيد و بايد از راهها، گزينه ها و پيشنهادات موجود آگاهي کافي داشته باشد. فعاليتهاي کاوش همچنين مي تواند روشن سازد آيا علائق شغلي شما واقع گرايانه است يا خير، همچنين اين نوع فعاليتها مي تواند پتانسيل رشد شغل فعلي تان را اعتبار بخشد. گزينه ها و پيشنهاد ات شغلي را مي توان هم با حمايت سازماني و هم بدون حمايت تعقيب نمود. شناسايي اين نکته که کدام پيشنهاد يا گزينه ها ذاخل سازمان يا خارج از آن است، به شما يک حس کنترل شخصي روي شغلتان مي دهد.
زماني که شما فعالانه در پي ساير گزينه ها و پيشنهادات شغلي هستيد، به احتمال بسياري اندک از مسير اصلي منحرف شده و بندرت پيش مي آيد قدرت و اختيار نود را از دست دهيد.
همسان سازي مجدد
هر چند توجه چنداني به اين موضوع نمي شود، ولي غالباً اگر قصد ايجاد تغيير در آنچه انجام مي دهيد، داشته باشيد، در واقع يک گام رو به پائين به ساير بخشهاي مرتبط سازمان، مي تواند يک جهشي بسوي هدف جديدتان تلقي گردد. همسان سازي مجدد، شامل يک حرکت رو به پائين يا در سازمان فعلي يا ساير سازمانهاست.
شما ممکن است يک کارشناس فني باشيد که به مقام مديريت رسيده باشداما از وظائف جديد خود راضي نباشيد.همچنين ممکن است تمايل به بازگشت به پست قبلي داشته باشيد و مهارتهايتان را در جهت واقعي خود توسعه بخشيد مثل حرف? طراحي برش لبه ابزار گرافيکي. اگر سازمان خود را دوست دريد و مايل به ترک آن نيستيد، تمرکز بر اين روش مي تواند واکنش خوبي باشد، حتي اگر واحد سازماني تان بر هم خورده يا بسته باشد. زماني که يک جهت شغلي جديدي را شروع مي کنيد، انتخاب اين مسير مي تواند راه ماندن در سازمان باشد. افراد به دلايل انتخابي متفاوتي بسوي پايين سازمان جابجا مي شوند. همسان سازي مجدد يا انتقال رو به پائين(نوعي جابجايي عمودي) را مي توان يک استراتژي براي تطبيق تقاضاهاي شغلي با ساير اولويت ها نظير بازگشت به سوي ادامه تحصيل، الزامات خانوادگي يا بهداشتي و يا يک نوع تغيير شغلي دانست. گاهي اوقات کاهش تقاضاي شغلي در يک بخش رو به رشد سازمان مي تواند شما را در کنار فرصتهاي شغلي جديد قرار دهد. جستجوي مشاغل مختلف اگر به صورت عادت در آيد مي تواند مجموعه اي از مسئوليتها و چالش ها را روياروي شما قرار دهد. همچنين، همسان سازي مجدد را مي توان يک گام آموزشي تلقي نمود. بدست آوردن مهارتهاي اساسي نو مي تواند شما را به تجرب? مورد نياز مجهز سازد تا در يک جهت شغلي متفاوتي به تحرک در آيئد.
انتقال
لازمه تحرک داشتن، ترک سازمان است. شرايطي وجود دارد که تحت آن شرايط، شغل فعلي تان با مهارتها، علايق و ارزشهايتان جور نيست. اگر داراي يک هدف شغلي هستيد که در سازمان فعلي تان واقع گرايانه نمي باشد، اگر تخصص فني شما درسازمان کمتر از ارزش واقعي تلقي مي گردد و يا خارج از جهت اصلي است، يا اگر قصد توسعه مهارتهاي اصلي و پايه اي خود را داريد، توجه به مسأله انتقال يا جابه جايي ممکن است بهترين گزينه باشد. ممکن است انتقال از يک شهر را بدون هيچ پتانسيلي براي خود و به منظور آموزش مجدد در آنچه واقعاً مي خواهيد انجام دهيد، برگزينيد. مثل شروع کوچک در يک کار جديد. انتقال به شهر هاي جديد ممکن است به شما اجازه دهد به ارزيابي مجدد معادله درآمدي هزينه خود بپردازيد و سرمايه اي را که براي بدست آوردن سازمان جديد نياز داريد، جذب نمائيد. در خلال اين مدت ممکن است قادر باشيد همچون کار از عهده زندگي هم برآئيد. حتي اگر رفتن عقيده خودتان نباشد همچنان مي توانيد موقعيتي از رشد شغلي براي خود فراهم آوريد و بدين ترتيب ابتکار عقل را کماکان داشته باشيد.
زمان انتقال، زمان ارزشمندي است براي ارزيابي مجدد مسير شغلي، روشن سازي اولويتها و هدفگذاري جديد. برخي از افراد مصّمم هستند که در همان شهري که زندگي مي کنند بايد به دنبال موقعيت هاي شغلي باشند. بدون توجه به اين که شغل رؤيايي شان در آن سوي کشور يا حتي در خارج از کشور وجود داشته باشد. آيا واقعاً توجه کرده ايد که چگونه چنين تحرکي ممکن است موجب پيشرفت شغلي شود يا به زندگي شخصي و خانوادگي شما انگيزه و هيجان بخشد؟ ممکن است به همسرتان يک موقعيت شغلي يا پست سازماني در شهر ديگري پيشنهاد گردد اين موضوع برايتان چگونه است؟ آيا به نظر شما اين يک حادثه بدي تصور مي شود يا رويارويي با وضعيت جديد را نوعي مزيت شغلي مي دانيد؟ شاغل روي سنگ و ديوار چيده نشده اند و اگر اجازه دهيد مشاغل را هم مي توان به روشهاي شگفت آوري توسعه بخشيد. زماني که برنامه ريزي شغلي محدود به يک سازمان خاصي يا منطقه کوچکي باشد، زنجيره انتخابها و گزينه ها بطور آشکاري محدود مي گردد. زماني که به يک صنعت بزرگ يا به سازمانهاي مختلف بسياري در نقاط جغرافيايي متفاوتي نظر مي افکنيد، امکانات و مقدورات و دامنه انتخاب هاي شما بي اندازه چند برابر مي گردد.
نتيجه گيري
هنگام ارزيابي شغلي مهم اين است که به عوامل گوناگوني توجه نماييد. تحرک شغلي در خلاء روي نمي دهد. لازم است گزينه هاي در دسترس خود را با مدير يا همتايان خود به شور بگذاريد. پيدا کردن يک مربي يا مشاور در سازمان فعلي بويژه که قبلاً در موقعيت شغلي مورد نظرتان بوده است، مسير بزرگي را براي يادگيري راههاي جديد جهت ميل به اهداف شغلي تان، فراهم خواهد ساخت. خود را در سازمان فرد مفيدي سازيد و برتري هاي خود را براي سايرين که در مسير شغلي شما گام برمي دارند، حفظ نماييد. ممکن است در نقصانها يا کاستي هايي که شما را مجبور به ترک شهر خود به يک شهري که هرگز تصور نمي کردي در آن زندگي کني، فرصتي براي رشد و ترقي نهفته باشد. هر چند هر تغييري مي تواند با ترس و دلهره همراه باشد، اما قادر است زندگي را به وضع بهتري مبدل نمايد. اگر چه شما ممکن است گزينه هاي خاصي را مدنظر قرار داده يا آماده پذيرش آنها باشيد، اما ممکن است آن گزينه ها و پيشنهادات در زمان کنوني به سادگي برايتان دست يافتني نباشد.
فقدان ارتباط يا نبودن روابط، مي تواند يک گزين? خاصي، خارج از دسترس شما، قرار دهد. رقابت براي فرصتهاي محدود ممکن است عامل ديگري باشد. همچنين نرخ رشد سازمان، بر قابليت دسترسي فرصتهاي نو تأثيرگذار است. بايد اطمينان حاصل نماييد تمام اطلاعاتي که راجع به سازمان و درباره توسعه زمينه شغلي خود و ساير زمينه هاي شغلي داشته، مي خواستيد، از طريق تماس با افراد بدست آورده ايد که اين موضوع در رأس امور است. اگر فعالانه موضوع برنامه ريزي تغيير شغلي را پيگيري نماييد، در مي يابيد که بدون آن زمانهايي وجود خواهد داشت که تغييرات به طور ناگهاني بر شما رخنه مي کرد. به اين طريق و با پي گيري برنامه ريزي شغلي بجاي دست پاچگي، قادر خواهيد بود به ارزيابي موقعيت بپردازيد و از طريق3 يا4 روش که بشرح آنها پرداختيم و زماني که هنوز در حال مانور و ممارست روي آن شغل در مسير و جهت دلخواه هستيد، آن را مديريت نماييد.
تغيير در گزينه انتخابي خود را (از ميان بسياري از راههاي موجود) به منظور ارتقاي شغلي خود، پذيرا باشيد. در اين صورت بدون توجه به مشکلات موجود در سازمان و زندگي خود،کارها در کنترل شما خواهد بود.
زماني که در حرفه تان آموزشهاي لازم را ديديد، به منظور ياري رساندن به سازمان و رسيدن به مقام ارشديت، ممکن است نگاهي به صوي نردبان ترقي استرس زاي سازماني که در آن مشغول به کار هستيد، داشته باشيد نه بيشتر. اگر نقش خود را درست ايفا نماييد، به نظر مي رسد زمينه هاي شغلي دشوار، تغييرات پايدار و مقاطع کوتاه مدت مي تواند کليدي براي ورودي به شغلي کامل و پويا باشد.
در اين صورت است که يک تصميم مشکل پيش رو داريد. شغلي که تصور مي کرديدبي نقص ترسيم شده است يا رو به سوي اصول خواهد گذشت يا شما را به سوي ده سال بعدي که بطور مبهمي آشناست، رهنمون مي سازد. تمام موقعيت هاي اجرايي ارزشمند يا در دسترس شما قرار مي گيرديا ناپديد مي گردد. هر چند به شغلتان عشق مي ورزيد اما در جستجوي موقعيت هاي پويا و انعطاف پذيري هستيد که ضمن فراهم کردن ذره اي اطمينان در خلال اين مدت غير قابل پيش بيني، به شما اجازه خلاقيت دهد. مسيرهاي شغلي که والدين تان طي نمودند را به تصوير مي کشد. آنها يک موقعيت شغلي را در شرکت يا سازمان خود تضمين نموده بودند و از قبل وفاداري شان به سازمان خود به خودي پاداش مقطعي و ترفيع و مزاياي چندگانه مي گفتند. آنان با چرخه بي پايان کار مقطعي و بازار عقب مانده اي که در آن هر کودک تازه واردي بيشترين و جديدترين مهارت خود را بطور آزمايشي بکار مي بندد، مواجه نبودند. آيا آنان احساس فشار و سختي مي کردند؟ آيا آنان چنان گرفتار کارشان بودند که از تحرک واهمه داشتند؟ اگر شما در اين باره تجربه متضادي داشتيد چه مي کرديد؟
اين بدان معني نيست که چنان چه ده سال در حال انجام يک کار باشيد تمايل به ادامه آن داشته باشيد از يک موقعيت منطقي به موقعيت جديد شغلي تغيير جهت داده ايد و اکنون به نظرتان تمام شرکت ها و ادارات شهر را از دست داده ايد. هدف فعلي تان معلق ماندن در همين موقعيت شغلي و ايجاد تقويت هاي جدي و همان سازمان، به نظر مي رسد شبيه فرار از يک تعطيلي مجاني باشد. البته در اين ميان چيز ديگري هم هست. ممکن است شغلتان را دوست داشته باشيد امّا شغل کنوني شما را به جايي که قصد رسيدن داريد سوق نمي دهد. چگونه قادر خواهيد بود در کاري که ترجيح مي دهيد انجام دهيد، در مقايسه با کاري که تجربه آن را داريد. مانور دهيد؟ اگر شما از پيرامون شغلي خود آگاهي نداشته باشيد از ديگران چه انتظاري داريد؟
هر چند به نظر مي رسد برنامه ريزي شغلي براي همگان موضوع آشکاري باشد اما تعجب آور است که محدود افرادي فرصتي براي طرح ريزي شغلي شان تخصيص مي دهند؛ در صورتي که حتي بدون مطالعه شرايط يک بازي آنرا شروع نخواهيم کرد تا چه رسد به يک شغل. بنابراين لازم است نياز به يک شروع خوب داشته باشيد تا آمادگي لازم را جهت کار کردن با شغل ايده آل به مدت 1،2يا 5 سال در خود ايجاد نماييد. در اين راستا بايد به مزاياي موقعيت شغلي و حدود مسئوليت آن توجه داشته باشيد. چه مدت از هفته را در اداره بسر مي بريد؟ آيا در حال نظم دادن به امور خود هستيد؟ صادق باشيد و به تحقيقات خود ادامه دهيد. آيا اهداف شما واقع گرايانه است؟ آيا نياز است به منظور به دست آوردن حقوق و مزاياي مورد نظر خود، شغل يا سازمان خود را تغيير دهيد؟ آيا قادر هستيد محيط سازماني دلخواه خود را شکل دهيد؟ آيا بدنبال خواسته هايتان هستيد يا اينکه به شغل کنوني چسبيده ايد که بقدر کافي مزايا دارد؛ اما شايد اين کار را يک يا دو سال بيشتر ادامه ندهيد. حتي بدتر، آيا مادامي که تمايل داريد در شرايط فعلي بمانيد، خواهيد ماند؟ پرسش چنين سوالاتي در ارزيابي عوامل ديگر تفکر درباره اين موضوع اين است که بدون رهايي از شغليات چگونه بسوي جايي که مي خواهيد برسيد حرکت مي کنيد يا ثابت مي مانيد؟
آن چه مهم به نظر مي رسد اين است که در کنار ترديد و بلاتکليفي، فصول بيکاري و کم کاري، کارهاي مقطعي وجود نگاههاي کوتاه مدت صنعتي، جوامع اقتصادي امروزي نيز هرم سازماني را مسطح ساخته اند. هيچ کس انتظار ندارد در شغل فعلي خود سي سال دوام آورد و اين چنين تغييراتي در محيط کار بدين معني است که ترقي از طريق ترفيع تنها راه ميل به رشد و تعالي شغلي است.
شش فن از فنون توسعه شغلي
راههاي زيادي جهت رسيدن به شغل ايده آل وجود دارد. گزينه ها کدام است و چگونه مي توان مزاياي مربوط به آن گزينه ها و انتخابها را بدست آورد؟ جهت انتقال از موقعيت فعلي(همراه با مجموعه اي از مهارتهاي ترکيبي، حقوق و رضايتمندي) به سوي هدف 5 ساله ترسيم شد. قبلي، شش راه مختلف وجود دارد که به شرح آن مي پردازيم.
جابجايي افقي
اولين تغيير را مي توان بعنوان جابجايي افقي توصيف نمود. اين حرکت شامل تغيير در شغل است اما نه لزوماً در مسئوليت پذيري، موقعيت شغلي يا حقوق و مزايا. زماني که سازمانها به کندي رشد مي کنند يا متوقف مي شوند جابجايي افقي يک گزينه مهم شغلي تلقي مي گردد. موقعيت فعلي تان ممکن است خواهان طرحهاي پويايي نباشد که با زمان تغيير کند و يک موقفيت را از کهنگي و زوال مصون دارد. يک حرکت افقي مي تواند فرصتي از توسعه يابي هاي مهارتي و علمي در يک مکان خاص از سازمان را برايتان فراهم سازد. هر چند شما به نظر مي رسد در کارتان بي نظير باشيد اما دوست داريد همچنان يک مدير تازه يا طراح بازي داشته باشيد. بپرسيد، با رئيس خود درباره روشهاي جابجايي در سازمان گفتگو نماييد. درباره برنامه هايتان و کار در محيط هاي مختلف مذاکره نماييد. رفتن به بخشهاي ديگر سازمان شروع تجربه اي نوين خواهد بود که براي موفقيتهاي بعدي شما بسيار حياتي است. جابجايي هاي افقي در سازمان موجب افزايش سبد مهارتهاي قابل عرضه گرديده و شبکه روابط شخصي تان اگر خواهان يادگيدي مهارتهاي جديد هستيد، انگيزه براي يافتن دانشکده اي نو داريد، بدنبال موفقيتهاي متفاوتي هستيد و يا در پي انتقال پيشرفت ديگري از سازمان خود هستيد، براي دستيابي به منابع خود به"جابجايي افقي" تمسک جوئيد.
غني سازي
روش ديگري از شروع يکباره شغل عبارت است از: رشد و پيشرفت در همان پست يا عنوان شغلي. غني سازي فرآيندي است که از طريق آن، شخصي جهت بدست آوردن صلاحتها و قابليت هاي بيشتر شغل خود، مسئوليت هاي شغلي فعلي خود را افزايش و يا تغيير مي دهد. در اين فرآيند با وجود آن که امکان دارد مقام يا عنوان شغلي حفظ شود، اما محتويات شغل تغيير مي يابد. کليد تغيير موفقيت آميز در شغل، مزاکره با سرپرست مستقيم است به منظور طرح ريزي اينکه چگونه امکان شغلي کنوني ممکن است درگير ترکيب وظائفي باشد که شما دوست داريد انجام دهيد. ممکن است آنچه شما فکر مي کرديد تنها گزينه شخصي خودتان(درباره غني سازي) باشد امّا ممکن است براي سرپرست شما يک زمان ايده آل باشد تا اجازه دهد شما يک عنوان شغلي ديگري در يک بخش مرتبط ديگري از سازمان انتخاب نماييد. شما ممکن است کانديداي ايده آلي براي آموزش يک عنوان شغلي جديد مثل مدير برنامه باشيد که شرکت نيازمند آن است اما تا کنون قادر نشده است خلاء آن را پر کند. جهت انجام مؤثر امور بايد در انجام مهارتهاي جديد استاد باشيد و روابط مثبت و مفيدي با مشتريان و دانشگاهيان بر قرار سازند. يقيناً برآورده ساختن اين چالش ها، پتانسيل قوي براي وظائف فردي و مقوله رضايتمندي وجود دارد. اهداف غني سازي متمرکز است بر چالش تر ساختن شغل فعلي از طريق فزايش قدرت تصميم گيري، تنوع مهارتهاي قابل استفاده، مسئوليت پذيري و يا از طريق خود شغل. همچنين ممکن است نتايج غني سازي نمايش بزرگتري براي افراد کليدي سازمان فراهم سازد. زماني که شغل فعلي خود را پر معني تر مي سازيد آنها(افراد کليدي سازمان)، ارزشهاي بيشتري به مجموع سازمان مي بخشند. در دنياي به سرعت در حال تغيير امروز، هيچ کس قادر نيست همچنان را کد بنشيند. غني سازي براي جريان داشتن حياتي است و جريان داشتن براي سازمانهاي امروزي امري است بسيار حياتي.
ترفيع
مسيرهاي شغلي وجود دارد که از طريق آن شما به سادگي از نردبان شغلي بالا مي رويد. مزاياي رايج ترفيع در يک سازمان- پول، پرستيژ و قدرت - بخوبي شناخته شده است. اين مزايا در گذشته بين سازمانها مشترک بود. هر چند در سازمانهاي امروزي که داراي ساختارهاي سازماني مسطح تري هستند، اين امتيازات نتايج قابل ملاحظه اي به همراه ندارند. ترفيع به احتمال قوي، زماني روي مي دهد که توانايي هاي افراد با نيازهاي سازماني منطبق مي باشد. بدنبال جهت و سمت وسويي باشيد که در آن سازمان تکاليف و مأموريت هايي را دنبال مي کند تا شما را براي يک نوع تغيير پايدار آماده سازد. پيدا کردن يک مربي يا راهنما در ميان تصميم سازان کليدي سازمان، راه خوبي است جهت بدست آوردن بينايي استراتژيک و دسترسي به طرحها و برنامه هايي با ديد بالا. شما بايد انتظار داشته باشيد که ساعات زيادي را صرف کرده و به سختي تلاش نماييد بويژه پس از آن که به هدفهايتان فايل شديد.
گزينه هاي اکتشافي(کاوش)
هرگز پرسيدن از افرادي که در شبکه شما قرار دارند را فراموش نکنيد، جائيکه آنها مي بينند مقام موقعيت شغلي تان به اوج رسيده است. ممکن است بخوبي براي هر کس غير از شما اين نکته شناخته شده باشد که مقامهاي شغلي مولد داراي عرضه کمتري هستند(نادر هستند) مقامهاي مولد اجرايي و راهبران تيم ممکن است اين نکته را مشاهده نمايند که کارکنانشان در آينده نياز به ايجاد تغييرات داشته باشند. شما ممکن است طراح يک نوع بازي باشيد، امّا آيا درباره اين که اين موضوع روي مجموعه مهارتهايتان اثر خواهد داشت فکر نموده ايد؟ اکنون ممکن است زمان خوبي براي انجام برخي تحقيقات در اين زمينه باشد. بسياري از افراد در حرفه خود به مرحله اي مي رسند که ديگر مطمئن نيستند چه گزينه ها و راههاييدر دسترسشان قرار دارد و اگر هم بدانند قدر آن گزينه ها را نمي دانند.
روش هاي اکتشافي(کاوش) نياز به آن دارد که در جستجوي جوابهايي براي سوالات زير باشيد: چه کار ديگري مي توانم انجام دهم؟ چه جاي ديگري مي توانم بروم؟ هدف از اين تحقيقات جمع آوري اطلاعات مورد نيازيست تصميم گيري راجع به بهينه سازي شغلي است. در خلال کاوش مي توانيد ساير شاغلي را که با مهارتها، علائق و ارزشهاي شما مرتبط است، شناسايي نماييد. اين نوع کاوش ها را مي توان از طريق مأموريتهاي شغلي کوتاه مدت، مشارکت اجباري در مسئوليتهاي موقتي يا مصاحبه هاي اطلاعاتي انجام داد. در دنياي غيرقابل پيشبيني امروز، موفقيت هيچ کس مطمئن نيست که بتواند از عهده امور برآيد و بايد از راهها، گزينه ها و پيشنهادات موجود آگاهي کافي داشته باشد. فعاليتهاي کاوش همچنين مي تواند روشن سازد آيا علائق شغلي شما واقع گرايانه است يا خير، همچنين اين نوع فعاليتها مي تواند پتانسيل رشد شغل فعلي تان را اعتبار بخشد. گزينه ها و پيشنهاد ات شغلي را مي توان هم با حمايت سازماني و هم بدون حمايت تعقيب نمود. شناسايي اين نکته که کدام پيشنهاد يا گزينه ها ذاخل سازمان يا خارج از آن است، به شما يک حس کنترل شخصي روي شغلتان مي دهد.
زماني که شما فعالانه در پي ساير گزينه ها و پيشنهادات شغلي هستيد، به احتمال بسياري اندک از مسير اصلي منحرف شده و بندرت پيش مي آيد قدرت و اختيار نود را از دست دهيد.
همسان سازي مجدد
هر چند توجه چنداني به اين موضوع نمي شود، ولي غالباً اگر قصد ايجاد تغيير در آنچه انجام مي دهيد، داشته باشيد، در واقع يک گام رو به پائين به ساير بخشهاي مرتبط سازمان، مي تواند يک جهشي بسوي هدف جديدتان تلقي گردد. همسان سازي مجدد، شامل يک حرکت رو به پائين يا در سازمان فعلي يا ساير سازمانهاست.
شما ممکن است يک کارشناس فني باشيد که به مقام مديريت رسيده باشداما از وظائف جديد خود راضي نباشيد.همچنين ممکن است تمايل به بازگشت به پست قبلي داشته باشيد و مهارتهايتان را در جهت واقعي خود توسعه بخشيد مثل حرف? طراحي برش لبه ابزار گرافيکي. اگر سازمان خود را دوست دريد و مايل به ترک آن نيستيد، تمرکز بر اين روش مي تواند واکنش خوبي باشد، حتي اگر واحد سازماني تان بر هم خورده يا بسته باشد. زماني که يک جهت شغلي جديدي را شروع مي کنيد، انتخاب اين مسير مي تواند راه ماندن در سازمان باشد. افراد به دلايل انتخابي متفاوتي بسوي پايين سازمان جابجا مي شوند. همسان سازي مجدد يا انتقال رو به پائين(نوعي جابجايي عمودي) را مي توان يک استراتژي براي تطبيق تقاضاهاي شغلي با ساير اولويت ها نظير بازگشت به سوي ادامه تحصيل، الزامات خانوادگي يا بهداشتي و يا يک نوع تغيير شغلي دانست. گاهي اوقات کاهش تقاضاي شغلي در يک بخش رو به رشد سازمان مي تواند شما را در کنار فرصتهاي شغلي جديد قرار دهد. جستجوي مشاغل مختلف اگر به صورت عادت در آيد مي تواند مجموعه اي از مسئوليتها و چالش ها را روياروي شما قرار دهد. همچنين، همسان سازي مجدد را مي توان يک گام آموزشي تلقي نمود. بدست آوردن مهارتهاي اساسي نو مي تواند شما را به تجرب? مورد نياز مجهز سازد تا در يک جهت شغلي متفاوتي به تحرک در آيئد.
انتقال
لازمه تحرک داشتن، ترک سازمان است. شرايطي وجود دارد که تحت آن شرايط، شغل فعلي تان با مهارتها، علايق و ارزشهايتان جور نيست. اگر داراي يک هدف شغلي هستيد که در سازمان فعلي تان واقع گرايانه نمي باشد، اگر تخصص فني شما درسازمان کمتر از ارزش واقعي تلقي مي گردد و يا خارج از جهت اصلي است، يا اگر قصد توسعه مهارتهاي اصلي و پايه اي خود را داريد، توجه به مسأله انتقال يا جابه جايي ممکن است بهترين گزينه باشد. ممکن است انتقال از يک شهر را بدون هيچ پتانسيلي براي خود و به منظور آموزش مجدد در آنچه واقعاً مي خواهيد انجام دهيد، برگزينيد. مثل شروع کوچک در يک کار جديد. انتقال به شهر هاي جديد ممکن است به شما اجازه دهد به ارزيابي مجدد معادله درآمدي هزينه خود بپردازيد و سرمايه اي را که براي بدست آوردن سازمان جديد نياز داريد، جذب نمائيد. در خلال اين مدت ممکن است قادر باشيد همچون کار از عهده زندگي هم برآئيد. حتي اگر رفتن عقيده خودتان نباشد همچنان مي توانيد موقعيتي از رشد شغلي براي خود فراهم آوريد و بدين ترتيب ابتکار عقل را کماکان داشته باشيد.
زمان انتقال، زمان ارزشمندي است براي ارزيابي مجدد مسير شغلي، روشن سازي اولويتها و هدفگذاري جديد. برخي از افراد مصّمم هستند که در همان شهري که زندگي مي کنند بايد به دنبال موقعيت هاي شغلي باشند. بدون توجه به اين که شغل رؤيايي شان در آن سوي کشور يا حتي در خارج از کشور وجود داشته باشد. آيا واقعاً توجه کرده ايد که چگونه چنين تحرکي ممکن است موجب پيشرفت شغلي شود يا به زندگي شخصي و خانوادگي شما انگيزه و هيجان بخشد؟ ممکن است به همسرتان يک موقعيت شغلي يا پست سازماني در شهر ديگري پيشنهاد گردد اين موضوع برايتان چگونه است؟ آيا به نظر شما اين يک حادثه بدي تصور مي شود يا رويارويي با وضعيت جديد را نوعي مزيت شغلي مي دانيد؟ شاغل روي سنگ و ديوار چيده نشده اند و اگر اجازه دهيد مشاغل را هم مي توان به روشهاي شگفت آوري توسعه بخشيد. زماني که برنامه ريزي شغلي محدود به يک سازمان خاصي يا منطقه کوچکي باشد، زنجيره انتخابها و گزينه ها بطور آشکاري محدود مي گردد. زماني که به يک صنعت بزرگ يا به سازمانهاي مختلف بسياري در نقاط جغرافيايي متفاوتي نظر مي افکنيد، امکانات و مقدورات و دامنه انتخاب هاي شما بي اندازه چند برابر مي گردد.
نتيجه گيري
هنگام ارزيابي شغلي مهم اين است که به عوامل گوناگوني توجه نماييد. تحرک شغلي در خلاء روي نمي دهد. لازم است گزينه هاي در دسترس خود را با مدير يا همتايان خود به شور بگذاريد. پيدا کردن يک مربي يا مشاور در سازمان فعلي بويژه که قبلاً در موقعيت شغلي مورد نظرتان بوده است، مسير بزرگي را براي يادگيري راههاي جديد جهت ميل به اهداف شغلي تان، فراهم خواهد ساخت. خود را در سازمان فرد مفيدي سازيد و برتري هاي خود را براي سايرين که در مسير شغلي شما گام برمي دارند، حفظ نماييد. ممکن است در نقصانها يا کاستي هايي که شما را مجبور به ترک شهر خود به يک شهري که هرگز تصور نمي کردي در آن زندگي کني، فرصتي براي رشد و ترقي نهفته باشد. هر چند هر تغييري مي تواند با ترس و دلهره همراه باشد، اما قادر است زندگي را به وضع بهتري مبدل نمايد. اگر چه شما ممکن است گزينه هاي خاصي را مدنظر قرار داده يا آماده پذيرش آنها باشيد، اما ممکن است آن گزينه ها و پيشنهادات در زمان کنوني به سادگي برايتان دست يافتني نباشد.
فقدان ارتباط يا نبودن روابط، مي تواند يک گزين? خاصي، خارج از دسترس شما، قرار دهد. رقابت براي فرصتهاي محدود ممکن است عامل ديگري باشد. همچنين نرخ رشد سازمان، بر قابليت دسترسي فرصتهاي نو تأثيرگذار است. بايد اطمينان حاصل نماييد تمام اطلاعاتي که راجع به سازمان و درباره توسعه زمينه شغلي خود و ساير زمينه هاي شغلي داشته، مي خواستيد، از طريق تماس با افراد بدست آورده ايد که اين موضوع در رأس امور است. اگر فعالانه موضوع برنامه ريزي تغيير شغلي را پيگيري نماييد، در مي يابيد که بدون آن زمانهايي وجود خواهد داشت که تغييرات به طور ناگهاني بر شما رخنه مي کرد. به اين طريق و با پي گيري برنامه ريزي شغلي بجاي دست پاچگي، قادر خواهيد بود به ارزيابي موقعيت بپردازيد و از طريق3 يا4 روش که بشرح آنها پرداختيم و زماني که هنوز در حال مانور و ممارست روي آن شغل در مسير و جهت دلخواه هستيد، آن را مديريت نماييد.
تغيير در گزينه انتخابي خود را (از ميان بسياري از راههاي موجود) به منظور ارتقاي شغلي خود، پذيرا باشيد. در اين صورت بدون توجه به مشکلات موجود در سازمان و زندگي خود،کارها در کنترل شما خواهد بود.
