انواع نظام های شهرسازی دوره ساسانی
به طور کلی شهرهای دوره ساسانی را می توان به دو دسته تقسیم نمود:
1- شهرهای مدور: فیروزآباد/اردشیر خوره و دارابگرد
پیشینه الگو گیری این شهر های گرد از پلان شهر های گرد دوره اشکانی مانند مرو، هاترا «الحضر» گرفته شده است. این نوع پلان شهرسازی اصولا برگرفته از سنت آشوری است که از آن برای ساختن اردوگاه های نظامی بهره می گرفتند. هدف اصلی و به کارگیری پلان گرد در دوره های اولیه ساسانی جنبه های مناسب دفاعی پلان گرد این شهرها مد نظر بوده است.
- شهرهای گرد ساسانی معمولاً مربوط به اوایل سلسله ساسانی و زمان اردشیر است. فیروز آباد «اردشیرخوره/ کوره اردشیر» و دارابگرد دارای پلان گرد، به غیر از فیروزآباد شهرهای دیگری نیز توسط اردشیر ساخته شدند که دارای پلان گرد هستند.
معماری ساسانی صرفاً معماری کاخها نیست، بلکه معماری خانه های مردم و از همه مهمتر معماری آتشگاهها و معابد و بعضی بناهای یادمانی، کاروانسرا، قلعه ها را شامل می گردد
2-- شهرهای مستطیلی ”هیپودام“: بیشاپور، گندی شاپور، ایوان کرخه، سیراف و دره شهر
پیشینه شهرهای هیپودام یا شهرهای مستطیلی شکل به دوره سلوکی بر می گردد. مانند سلوکیه کران دجله است.از جمله دلایل انتخاب این طرح افزایش امنیت در مرزها و ثبات سیاسی در داخل کشور بوده است.