بيوديزل:
بيوديزل عبارت است از استرهاي منو الكيل اسيدهاي چرب با زنجير طويل كه از منابع طبيعي تجديد پذير مانند روغنهاي گياهي يا چربيهاي حيواني تهيه مي شود.
مخلوطهايي تا 20% بيوديزل و مابقي گازوئيل ( ديزل ) مي توانند در كليه تجهيزات مربوط به سوخت ديزل مورد استفاده قرار بگيرند. مخلوطهايي با نسبتهاي بالاتر بيوديزل تا صددرصد بيوديزل خالص در موتورهاي ساخته شده از سال 1994 به بعد ، با اندك تغييرات و يا حتي بدون نياز به آنها ، مي توانند مورد استفاده قرار بگيرند. گرچه حمل و نقل و ذخيره سازي آنها نيازمند تمهيدات خاصي مي باشد.
تفاوتهاي اساسي در تركيب بيوديزل و گازوئيل :
مهمترين تفاوت اساسي در تركيبات بيوديزل و ديزل ، محتواي اكسيژن مي باشد. ميزان اكسيژن موجود در ديزل صفر است در حاليكه بيوديزل حاوي 12-10 درصد وزني اكسيژن مي باشد كه باعث كاهش دانسيته انرژي و انتشار ذرات معلق مي گردد. بعلاوه بيوديزل عاري از گوگرد مي باشد. در حاليكه در ديزل گوگرد وجود دارد كه در سيستم اگزوز موتور به اكسيدهاي گوگرد و سپس بخشي از آن به اسيد سولفوريك تبديل مي گردد. اين اسيد خود منجر به توليدات ريز مي شود. گازوئيل معمولا" 40-20 درصد حجمي آروماتيك دارد كه باعث افزايش انتشار آلاينده هايي نظير Nox و ذرات معلق مي گردد. بيوديزل اساسا" عاري از آروماتيكها مي باشد. در گازوئيل هيچ پيوند دوگانه ( الفيني ) وجود ندارد در حاليكه در بيوديزل بواسطه حضور قابل ملاحظه محلهاي غير اشباع پايداري در مقابل اكسيداسيون كم مي باشد.
تركيب زنجيرهاي اسيدهاي چرب :
روغنهاي گياهي شامل تركيبات مختلفي از زنجيرهاي اسيدهاي چرب مي باشند. خصوصيات سوخت بيوديزل بطور قابل ملاحظه اي به زنجيرهاي اسيدهاي چرب موجود در خوراك مورد استفاده براي استريفيكاسيون بستگي دارد.
سويا ، بادام زميني ، پنبه دانه ، گل آفتاب گردان و كنولا ( گونه اي از دانه شلغم روغني ) از منابع روغنهاي گياهي به شمار مي روند. چربيهاي حيواني و روغن مصرف شده در آشپزي ( كه به عنوان شبهه گريس شناخته مي شود ) نيز منابع توليد اسيدهاي چرب مورد نياز بيوديزل مي باشند.
توليد بيوديزل :
براي تهيه بيوديزل ، از روغنهاي گياهي و چربيهاي حيواني استفاده مي شود. چربيها و روغنها با الكلي نظير متانول واكنش كرده و تركيبات شيميايي به نام استرهاي متيل اسيد چرب را به وجود مي آورند. گلسيرول ، كه در صنايع بهداشتي و آرايشي كاربرد دارد، نيز به عنوان محصول فرعي توليد مي شود.
بيوديزل را مي توان توسط تكنولوژيهاي مختلف استريفكاسيون توليد نمود. در اين تكنولوژيها ، چربيها و روغن ***** شده و جهت جداسازي آب و آلودگيها فرآورش مي گردند. در صورتيكه اسيدهاي چرب آزاد موجود باشند، مي توان آنها را جدا نموده ويا با استفاده از تكنولوژيهاي Pretreatment به بيوديزل تبديل نمود. اين روغنها و چربيها سپس با الكلي نظير متانول و كاتاليست ( معمولا" هيدروكسيد پتاسيم يا سديم ) مخلوط مي گردد. مولكولهاي روغن ( تري گلسيريدها ) سپس شكسته شده و به استرها وگلسيرول تفكيك شده و نهايتا" عمل خالصسازيانجام مي پذيرد.
اثرات استفاده از بيوديزل نسبت به سوخت ديزل :
از مزاياي بيوديزل نسبت به سوخت ديزل به موارد زير مي توان اشاره نمود :
تجزيه پذيري بيشتر، كاهش انتشار آلاينده هاي اكسيد گوگرد و منواكسيد كربن و ذرات معلق ، كاهش بو ، دوده و ايمني بيشتر به هنگام استفاده و افزايش روانكاري موتور
مشكلات استفاده از اين سوخت عبارتند از :
- ميزان انتشار Nox غالبا" افزايش مي يابد.
- بيوديزل ( بخصوص در مورد خوراكهاي بسيار اشباع ) در هواي سرد ممكن است منجر به توليد مشكلاتي در موتور گردد.
- پايداري در مقابل اكسيداسيون كم مي باشد.
نتيجه : تحقيق بيشتري در خصوص بسط مواد افزودني و بهبود تاثير بيوديزل بر روي انتشار Nox ، ويسكوزيته و ناپايداري در مقابل اكسيداسيون جهت تبديل بيوديزل به يك سوخت قابل قبول از لحاظ تجاري بايد انجام پذيرد.
گرچه استفاده از بيوديزل بازار جديدي براي كشاورزان ايجاد نموده و باعث كاهش انتشار آلاينده هاي حاصل از موتور ديزلي مي گردد ولي هزينه هاي توليد بالا و همچنين وجود ساير بازارهاي مصرف براي منابع مورد استفاده، مانع از توليد آن در مقياس انبوه مي گردد.
بيوديزل عبارت است از استرهاي منو الكيل اسيدهاي چرب با زنجير طويل كه از منابع طبيعي تجديد پذير مانند روغنهاي گياهي يا چربيهاي حيواني تهيه مي شود.
مخلوطهايي تا 20% بيوديزل و مابقي گازوئيل ( ديزل ) مي توانند در كليه تجهيزات مربوط به سوخت ديزل مورد استفاده قرار بگيرند. مخلوطهايي با نسبتهاي بالاتر بيوديزل تا صددرصد بيوديزل خالص در موتورهاي ساخته شده از سال 1994 به بعد ، با اندك تغييرات و يا حتي بدون نياز به آنها ، مي توانند مورد استفاده قرار بگيرند. گرچه حمل و نقل و ذخيره سازي آنها نيازمند تمهيدات خاصي مي باشد.
تفاوتهاي اساسي در تركيب بيوديزل و گازوئيل :
مهمترين تفاوت اساسي در تركيبات بيوديزل و ديزل ، محتواي اكسيژن مي باشد. ميزان اكسيژن موجود در ديزل صفر است در حاليكه بيوديزل حاوي 12-10 درصد وزني اكسيژن مي باشد كه باعث كاهش دانسيته انرژي و انتشار ذرات معلق مي گردد. بعلاوه بيوديزل عاري از گوگرد مي باشد. در حاليكه در ديزل گوگرد وجود دارد كه در سيستم اگزوز موتور به اكسيدهاي گوگرد و سپس بخشي از آن به اسيد سولفوريك تبديل مي گردد. اين اسيد خود منجر به توليدات ريز مي شود. گازوئيل معمولا" 40-20 درصد حجمي آروماتيك دارد كه باعث افزايش انتشار آلاينده هايي نظير Nox و ذرات معلق مي گردد. بيوديزل اساسا" عاري از آروماتيكها مي باشد. در گازوئيل هيچ پيوند دوگانه ( الفيني ) وجود ندارد در حاليكه در بيوديزل بواسطه حضور قابل ملاحظه محلهاي غير اشباع پايداري در مقابل اكسيداسيون كم مي باشد.
تركيب زنجيرهاي اسيدهاي چرب :
روغنهاي گياهي شامل تركيبات مختلفي از زنجيرهاي اسيدهاي چرب مي باشند. خصوصيات سوخت بيوديزل بطور قابل ملاحظه اي به زنجيرهاي اسيدهاي چرب موجود در خوراك مورد استفاده براي استريفيكاسيون بستگي دارد.
سويا ، بادام زميني ، پنبه دانه ، گل آفتاب گردان و كنولا ( گونه اي از دانه شلغم روغني ) از منابع روغنهاي گياهي به شمار مي روند. چربيهاي حيواني و روغن مصرف شده در آشپزي ( كه به عنوان شبهه گريس شناخته مي شود ) نيز منابع توليد اسيدهاي چرب مورد نياز بيوديزل مي باشند.
توليد بيوديزل :
براي تهيه بيوديزل ، از روغنهاي گياهي و چربيهاي حيواني استفاده مي شود. چربيها و روغنها با الكلي نظير متانول واكنش كرده و تركيبات شيميايي به نام استرهاي متيل اسيد چرب را به وجود مي آورند. گلسيرول ، كه در صنايع بهداشتي و آرايشي كاربرد دارد، نيز به عنوان محصول فرعي توليد مي شود.
بيوديزل را مي توان توسط تكنولوژيهاي مختلف استريفكاسيون توليد نمود. در اين تكنولوژيها ، چربيها و روغن ***** شده و جهت جداسازي آب و آلودگيها فرآورش مي گردند. در صورتيكه اسيدهاي چرب آزاد موجود باشند، مي توان آنها را جدا نموده ويا با استفاده از تكنولوژيهاي Pretreatment به بيوديزل تبديل نمود. اين روغنها و چربيها سپس با الكلي نظير متانول و كاتاليست ( معمولا" هيدروكسيد پتاسيم يا سديم ) مخلوط مي گردد. مولكولهاي روغن ( تري گلسيريدها ) سپس شكسته شده و به استرها وگلسيرول تفكيك شده و نهايتا" عمل خالصسازيانجام مي پذيرد.
اثرات استفاده از بيوديزل نسبت به سوخت ديزل :
از مزاياي بيوديزل نسبت به سوخت ديزل به موارد زير مي توان اشاره نمود :
تجزيه پذيري بيشتر، كاهش انتشار آلاينده هاي اكسيد گوگرد و منواكسيد كربن و ذرات معلق ، كاهش بو ، دوده و ايمني بيشتر به هنگام استفاده و افزايش روانكاري موتور
مشكلات استفاده از اين سوخت عبارتند از :
- ميزان انتشار Nox غالبا" افزايش مي يابد.
- بيوديزل ( بخصوص در مورد خوراكهاي بسيار اشباع ) در هواي سرد ممكن است منجر به توليد مشكلاتي در موتور گردد.
- پايداري در مقابل اكسيداسيون كم مي باشد.
نتيجه : تحقيق بيشتري در خصوص بسط مواد افزودني و بهبود تاثير بيوديزل بر روي انتشار Nox ، ويسكوزيته و ناپايداري در مقابل اكسيداسيون جهت تبديل بيوديزل به يك سوخت قابل قبول از لحاظ تجاري بايد انجام پذيرد.
گرچه استفاده از بيوديزل بازار جديدي براي كشاورزان ايجاد نموده و باعث كاهش انتشار آلاينده هاي حاصل از موتور ديزلي مي گردد ولي هزينه هاي توليد بالا و همچنين وجود ساير بازارهاي مصرف براي منابع مورد استفاده، مانع از توليد آن در مقياس انبوه مي گردد.