سلام اینو منم تازه دیدم برای خودمم سواله
منم تعجب کردم اردبیل شده فیروز کوه !!!!
غالب صاحبنظران نام قدیمی شهر را «آرتاویل» و از ریشه اوستایی میدانند. این نام از ترکیب دو کلمه «آرتا» (بهمعنی مقدس که در فارسی میانه تبدیل به «ارد» شدهاست و در کلماتی نظیر اردشیر آمدهاست) و «ویل» تشکیل شدهاست. امروزه در مناطق تالشنشین استان، هنوز هم به اردبیل، «آردویل» میگویند که معنی «مکان مقدس» را میدهد.
اردبیل در طول تاریخ، به نامهای گوناگونی ازجمله «دارالارشاد»، «دارالملک»، «دارالعرفان»، «دارالامان» و «شهر مقدس» ملقب بودهاست
اردبیل از شهرهای کهن ایران است که حدود ۵۰۰۰ سال قدمت دارد.در لوحههای گلی سومریان به صورت آرتا یا آراتتا ثبت گردیدهاست که خود قدمت شهر را تا ۵۰۰۰ سال میرساند.
بسیاری از مؤلفان دوره اسلامی، بنای شهر اردبیل را به
فیروز، پادشاه ساسانی نسبت میدهند و مینویسند که اردبیل به دستور این پادشاه، که در سده پنجم میلادی میزیست، ساخته شدهاست.
فردوسی در
شاهنامه بنای اردبیل را به پیروز ساسانی نسبت میدهد.
اما تاریخ اردبیل خیلی قدیمیتر از زمان فیروز ساسانی است. زیرا که فیروز درسال ۴۵۹ میلادی به سلطنت رسیدهاست و ۳۴ سال قبل از این تاریخ، بهرام پنجم ملقب به
بهرام گور در مقابل حمله هیاتله از راه اردبیل به
آمل و
گرگان و سپس به
خراسان رفته و در آنجا، خاقان هیاتله را کشتهاست. این موضوع در شاهنامه فردوسی آمدهاست:
چو آگاهی آمد به بهرامشاه | | که خاقان به مرو است چندان سپاه |
همی راند لشکر چو تزکوه سیل | | به آمل گذشت از ره اردبیل |
سپاهی که از بردع و اردبیل | | بیامد، بفرمود تا خیل خیل |
بیایند و در پیش او بگذرند | | رد و موبد و مرزبان بشمرند |
در زمان فیروز به دلیل حمله طوایف شمال (
هونها) ویران گردید و به دستور فیروز، آباد گردید و برج و بارو درآن ساخته گردید و از اینرو بنای آنرا به فیروز نسبت میدهند.
در داستان
سیاوش در
شاهنامه فردوسی نیز نام اردبیل آمده بود.
در قرن ششم قبل از میلاد
زرتشت پیامبر بزرگ ایران ظهور کرد و بنا به روایت اوستا، کتاب یسنا در بالای کوه
سبلان بر او نازل شدهاست.