وصیت نامه داریوش
- شروع کننده موضوع asghar rahmati
- تاریخ شروع
- وضعیت
۱- بت پرستی و چند خدایی کوروش: در این ترجمه که به نظر مناسبترین ترجمه بین دیگر ترجمه های فارسی می آید ، نکته جالب توجه پرستیدن رسمی "مردوک" و " نبو" بت های بابلیست ، از این رو این ترجمه بر خلاف برخی ترجمه های جعلی ما را به این حقیقت می رساند که کوروش خود را برگزیده خدایان- بت های- بابلی می داند و از بند ۱۲ تا بند ۱۹ علنا کوروش منتخب خدایان بابلی من جمله مردوک است تا بابل را تسخیر کند .
و در بند ۳۵ او اعلام می کند "مردوک، خدای من،..." این دیگر اقرار کتبی و بدون هیچ واسطه ایست که رد شدنی نیست و نشان می دهد همه تلاش برخی افسانه سازان در یکتاپرست خواندن کوروش سبکسرانه و بی اعتبار است .
۲-قوم کوروش : چنانچه در این لوح می خوانیم از دو جهت کوروش را نمی توان اهل ایران خواند ُ نخست حامیانش که گوتیانند و دیگر سیاه سر خوندن مردم بابل که هر دو با بررسی مشخصات گوتیان قابل بررسیست.
"گوتی : از اسناد موجود پیداست که گوتیان مردمی وحشی و سختدل بودند و ولایت اباد بین النهرین را غرقه خون و طعمه آتش کردند . هجوم طوایف گوتی نخستین هجومی است که تاریخ آسیای غربی قدیم ذکر آن را باقی گذاشته است ...در آثار قدیم بابل کنیزکان گوتی نژاد را ستوده اند و آن ها را مامورتی خوانده اند که به معنی صاحب بشره یا موی روشن است و از این حیث با زنان سومری و اکدی تفاوت بسیار داشته اند ...از تحقیق در این اسما ء استنباط میشود که گوتیان سامی نژاد نبوده اند و از مقایسه با سایر آثار میتوان گفت که گوتیان از طوایف آدریاتیک بوده اند. "دهخدا-لغتنامه - ذیل واژه گوتی
در اینجا پیداست بزرگترین حامیان کوروش که حاکم بابل هم شدند گوتیان بودند که دارای مو و چهره روشن بودند و میدانیم ار استپ های روسیه و قفقاز به سمت ایران مهاجرت و ساکن شدند .
۳- دروغی به نام برانداختن برده داری :
26. درماندگی هاشان را چاره کردم و ایشان را از بیگاری برهانیدم.
مشاهده می کنید که "رهانیدن از بیگاری" یک عده محدود را به "برانداختن برده داری" تعبیر نموده و بیگاری را "کار بدون مزد" معنی می شود را "برانداختن برده داری" که از نظر اجتماعی و بین المللی یک عمل عظیم بوده ترجمه نموده است !
۴- دروغی به نام آزادی ادیان : همانطور که دیدیم در ترجمه استاد ارفعی چنین جمله ای وجود ندارد و مشخص نیست مترجم یا مترجمهای ایرانی و غیر ایرانی این مطلب را از کجای منشور استخراج کرده اند که استاد ارفعی آنرا ندیده اند ...
و در بند ۳۵ او اعلام می کند "مردوک، خدای من،..." این دیگر اقرار کتبی و بدون هیچ واسطه ایست که رد شدنی نیست و نشان می دهد همه تلاش برخی افسانه سازان در یکتاپرست خواندن کوروش سبکسرانه و بی اعتبار است .
۲-قوم کوروش : چنانچه در این لوح می خوانیم از دو جهت کوروش را نمی توان اهل ایران خواند ُ نخست حامیانش که گوتیانند و دیگر سیاه سر خوندن مردم بابل که هر دو با بررسی مشخصات گوتیان قابل بررسیست.
"گوتی : از اسناد موجود پیداست که گوتیان مردمی وحشی و سختدل بودند و ولایت اباد بین النهرین را غرقه خون و طعمه آتش کردند . هجوم طوایف گوتی نخستین هجومی است که تاریخ آسیای غربی قدیم ذکر آن را باقی گذاشته است ...در آثار قدیم بابل کنیزکان گوتی نژاد را ستوده اند و آن ها را مامورتی خوانده اند که به معنی صاحب بشره یا موی روشن است و از این حیث با زنان سومری و اکدی تفاوت بسیار داشته اند ...از تحقیق در این اسما ء استنباط میشود که گوتیان سامی نژاد نبوده اند و از مقایسه با سایر آثار میتوان گفت که گوتیان از طوایف آدریاتیک بوده اند. "دهخدا-لغتنامه - ذیل واژه گوتی
در اینجا پیداست بزرگترین حامیان کوروش که حاکم بابل هم شدند گوتیان بودند که دارای مو و چهره روشن بودند و میدانیم ار استپ های روسیه و قفقاز به سمت ایران مهاجرت و ساکن شدند .
۳- دروغی به نام برانداختن برده داری :
26. درماندگی هاشان را چاره کردم و ایشان را از بیگاری برهانیدم.
مشاهده می کنید که "رهانیدن از بیگاری" یک عده محدود را به "برانداختن برده داری" تعبیر نموده و بیگاری را "کار بدون مزد" معنی می شود را "برانداختن برده داری" که از نظر اجتماعی و بین المللی یک عمل عظیم بوده ترجمه نموده است !
۴- دروغی به نام آزادی ادیان : همانطور که دیدیم در ترجمه استاد ارفعی چنین جمله ای وجود ندارد و مشخص نیست مترجم یا مترجمهای ایرانی و غیر ایرانی این مطلب را از کجای منشور استخراج کرده اند که استاد ارفعی آنرا ندیده اند ...
این دو تا بند گفته منو ثابت میکنه. ولی کو گوش شنوا و چشم بینا
از کوزه همان تراود که در اوست بیشتر از این چهره پشت آواتار خودتو لو نده
دشمن من جهل امثال تو هستش
اگر دقت کافی کرده باشید لینک همه پستها در درون پستها موجود است
و البته منابع نوشته ها در جای جای مطالب مشاهده میشه
کلا از کجا کپی می‌کنید ؟
منظورم سایت مورد نظره ، میدونین که سایتهای زیادی داریم که یه نژادی رو میپرستن و میگن اون یکی اخه
از هر دو گروه میگم‌ها یک وقت برداشت بد نکنید
در ضمن در جواب شما بنده هم یکی کپی پیست میزارم در مورد هر چی که شما گفتین و من میگم غلطه
ولی به قول خودتون گفتین که من از سایت‌ها " معلوم " الحال کپی میکنم من هم در جوابتان میگم منابع شما هم سایتهای معلوم الحال هستن ...
نگرفتید منظور من رو سایتی که این رو ازش کپی کردین می‌خوام بی‌زحمت می‌خوام بقیه مطالبش رو هم بخونم
نگید که شما از خودتون تحقیق کردین بد منابع رو اینجا ذکر کردین
ناراحت نشو اینو میگم ,
این ربطی به صهیونیستها نداره , کلا یهودیا ( اگر منظورت باشه ) با ایرانی‌‌ها خیلی خوب هستند تا عرب‌ها
این مسائل از یک جای دیگه آب میخوره
پشت چهره اواتار من یه انسانه نه یک حیوان که صفتش مشهوره .
گربه صفت می دونید یعنی چی ؟؟؟
خیلی بهت میاد اواتارت
پاسخ به پرسشی پیرامون ذوالقرنین از سوی علما
پاسخ علما به پرسشی درباره ی ذوالقرنین و کوروش چند روز پیش از طریق ارسال پرسش ، نظر چند تن از علما و مفسران ایران را در زمینه ذوالقرنین و کوروش خواسته بودم که تا کنون پاسخ دو تن از علما به دستم رسیده که تصویر آنرا در اینجا قرار می دهم :
متن پاسخ دفتر آیت الله مکارم شیرازی :
با اهداء سلام و تحیت بارها گفته ایم آنچه در تفسیر نمونه آمده نظریه ابوالکلام آزاد است که به عنوان یک تفسیر ذکر شده ومساله بت پرستی کوروش از نظر تاریخی ثابت نیست ، همگان می توانند آن تفسیر را به عنوان یک نظریه ذکر کنند ولی مسلما جنبه قطعیت ندارد.
پاسخ دفتر آیت الله صافی گلپایگانی :
با توجه به این نکات به نظر موضوع تا حد زیادی روشن شده است و بسیاری از علاقه مندان به کوروش که صرفا به جهت استناد مطلق به تفسیر نمونه و المیزان و بدون در نظر گرفتن تئوری بودن این ادعا ، آنرا حکم شرعی و قطعی می دانستند ، دیگر بهانه ای برای ادامه ی این شیوه استدلال نخواهند داشت.
پاسخ علما به پرسشی درباره ی ذوالقرنین و کوروش چند روز پیش از طریق ارسال پرسش ، نظر چند تن از علما و مفسران ایران را در زمینه ذوالقرنین و کوروش خواسته بودم که تا کنون پاسخ دو تن از علما به دستم رسیده که تصویر آنرا در اینجا قرار می دهم :
متن پاسخ دفتر آیت الله مکارم شیرازی :
با اهداء سلام و تحیت بارها گفته ایم آنچه در تفسیر نمونه آمده نظریه ابوالکلام آزاد است که به عنوان یک تفسیر ذکر شده ومساله بت پرستی کوروش از نظر تاریخی ثابت نیست ، همگان می توانند آن تفسیر را به عنوان یک نظریه ذکر کنند ولی مسلما جنبه قطعیت ندارد.
پاسخ دفتر آیت الله صافی گلپایگانی :
با توجه به این نکات به نظر موضوع تا حد زیادی روشن شده است و بسیاری از علاقه مندان به کوروش که صرفا به جهت استناد مطلق به تفسیر نمونه و المیزان و بدون در نظر گرفتن تئوری بودن این ادعا ، آنرا حکم شرعی و قطعی می دانستند ، دیگر بهانه ای برای ادامه ی این شیوه استدلال نخواهند داشت.
هنوز منتظر سایت هستمپاسخ به پرسشی پیرامون ذوالقرنین از سوی علما
پاسخ علما به پرسشی درباره ی ذوالقرنین و کوروش چند روز پیش از طریق ارسال پرسش ، نظر چند تن از علما و مفسران ایران را در زمینه ذوالقرنین و کوروش خواسته بودم که تا کنون پاسخ دو تن از علما به دستم رسیده که تصویر آنرا در اینجا قرار می دهم :
متن پاسخ دفتر آیت الله مکارم شیرازی :
با اهداء سلام و تحیت بارها گفته ایم آنچه در تفسیر نمونه آمده نظریه ابوالکلام آزاد است که به عنوان یک تفسیر ذکر شده ومساله بت پرستی کوروش از نظر تاریخی ثابت نیست ، همگان می توانند آن تفسیر را به عنوان یک نظریه ذکر کنند ولی مسلما جنبه قطعیت ندارد.
پاسخ دفتر آیت الله صافی گلپایگانی :
اینم مال شما نیست جای دیگه هم دیده بودم
کلا از کجا کپی می‌کنید ؟
منظورم سایت مورد نظره ، میدونین که سایتهای زیادی داریم که یه نژادی رو میپرستن و میگن اون یکی اخه
از هر دو گروه میگم‌ها یک وقت برداشت بد نکنید
در ضمن در جواب شما بنده هم یکی کپی پیست میزارم در مورد هر چی که شما گفتین و من میگم غلطه
ولی به قول خودتون گفتین که من از سایت‌ها " معلوم " الحال کپی میکنم من هم در جوابتان میگم منابع شما هم سایتهای معلوم الحال هستن ...
نگرفتید منظور من رو سایتی که این رو ازش کپی کردین می‌خوام بی‌زحمت می‌خوام بقیه مطالبش رو هم بخونم
نگید که شما از خودتون تحقیق کردین بد منابع رو اینجا ذکر کردین
عرض کردم لینک وبلاگ / وبسایت در بین پستها موجود است
برای نمونه پست 148
اتفاقا منظور بنده از کپی پیست هم همین بود
سایتهای معلوم الحال مزین به منابع معتبر باشند چه مشکلی دارد که بهشان استناد شود ؟!
[h=2]ذو القرنين در قرآن[/h] [h=1]بسم الله الرحمن الرحيم[/h] الحمد لله رب العالمين و صلى الله على محمد و آله الطاهرين.
اللهم كن لوليك الحجة بن الحسن صلواتك عليه و على آبائه فى هذه الساعة و فى كل ساعة وليا و حافظا و قائدا و ناصرا و دليلا و عينا حتى تسكنه ارضك طوعا و تمتعه فيها طويلا.
اعوذ بالله من الشيطان الرجيم
و يسئلونك عن ذى القرنين قل ساتلوا عليكم منه ذكرا.
و از تو اى محمد، درباره «ذو القرنين» مىپرسند در پاسخ ايشان بگو: بزودى، بخشى از سرگذشت او را، براى شما بازگو خواهم كرد
آيات 83 تا 98 سوره مباركه كهف درباره زندگانى ذو القرنين مطالبى دارد كه در قالب سه بخش اساسى در كتاب شريف تفسير الميزان (1) آمده است:
الف - تفسير آيات مربوط به ذو القرنين ب - بحث روايى اين آيات شريفه ج - گفتارى پيرامون داستان ذو القرنين، به صورت قرآنى و تاريخى.
اين مطلب در كتاب تفسير نمونه (2) در دو بخش جداگانه آمده است كه بخش اول آن به تفسير آيات مربوطه، و بخش دوم به نكات آموزنده داستان و بحثهاى تاريخى و روايى آن اختصاص يافته است.
بنده پس از مطالعه دقيق اين كتب تصميم گرفتم كه تفسير اين آيات و داستان ذو القرنين را بازنويسى كرده و آن را در اختيار قرآن دوستان بگذارم.
البته ناگفته نماند كه درباره ذو القرنين و آيات قرآنى مربوط به او، كتابها و تاليفات زيادى نوشته شده است كه حاصل زحمات محققين علوم قرآنى است كه در پايان اين كتاب فهرستى از آنها را ذكر خواهم كرد.
با مراجعه به بعضى از اين كتابها دريافتم كه تعدادى از آنها بيشتر به جنبه تاريخى موضوع پرداختهاند، اما در اين نوشتار سعى شده تا جهت قرآنى قصه مورد توجه قرار گيرد. به عبارت ديگر، آنچه كه درباره داستان ذو القرنين از قرآن فهميده مىشود جمعآورى گردد. درباره جنبه تاريخى داستان هم سعى شده كه به طور خلاصه و در قالب يك فصل در پايان كتاب به آن پرداخته شود.
بنابراين، همان طور كه از نام كتاب پيداست، هدف اصلى ما طرح و بيان نكاتى است كه از قرآن درباره اين داستان فهميده مىشود.
علامه طباطبايى در بحث روايى خود چنين فرموده است:
«خواننده عزيز بايد بداند كه روايات مروى از طرق شيعه و اهل سنت از رسول خداصلى الله عليه وآله و روايات مروى شيعه از ائمه هدى و... درباره داستان ذو القرنين، بسيار اختلاف دارند; آن هم اختلافهاى عجيب، و آن همنه در يك بخش داستان، بلكه در تمامى خصوصيات آن! اين اخبار در عين حال مشتمل بر مطالب شگفتآورى است كه هر ذوق سليمى از آن وحشت نموده و آن را محال مىداند و عالم وجود هم منكر آن است، لذا اگر خردمند اهل بحث آنها را با هم مقايسه نموده مورد دقت قرار دهد، هيچ شكى نمىكند در اينكه مجموع آنها خالى از دسيسه و دستبرد و جعل و مبالغه نيست. از همه اين مطالب غريبتر، رواياتى است كه علماى يهود كه به اسلام گرويدهاند، از قبيل «وهب ابن منبه» و «كعب الاحبار»، نقل كردهاند، يا اشخاص ديگرى كه از قرائن به دست مىآيد كه مطالب خود را از يهوديان گرفتهاند! بنابراين ديگر چه فايدهاى دارد كه ما به نقل، استقصاء و احصاء آنها با آن كثرت و طول و تفصيلى كه دارد بپردازيم؟ لاجرم، به پارهاى از جهات اختلاف آنها اشاره نموده و از آن مىگذريم، و به نقل آنچه كه تا حدى از اختلاف مصون مانده است اكتفاء مىكنيم» (3) .
از اين رو ما در اينجا بحث روايى نكردهايم، ولى علاقهمندان مىتوانند به تفسير الميزان مراجعه نمايند.
در پايان هم بايد اين نكته را متذكر شد كه چنين نيست كه بتوان همه مطالب اين كتاب را به تفسير الميزان يا تفسير نمونه نسبت داد، زيرا شايد جزئياتى باشد كه بطور صريح در اين دو كتاب نيامده است; اما بايد دانست كه بدنه اصلى و بيش از نود درصد مطالب اين كتاب چيزهايى است كه از آن دو صحيفه شريفه گرفته و بازنويسى كردهام.
در نتيجه، در همين جا آنچه ستايش و سپاس بر اين اثر باشد را، نثار حضرت علامه طباطبايىرحمه الله و حضرت آيتالله مكارم شيرازى"مدظله" و گروه نويسندگان تفسير نمونه مىنمايم و اذعان دارم كه بنده فقط به صورت يك كار خدماترسانى علمى، نقشى جزئى در اين زمينه ايفا كردهام. اميد كه اين خدمت ناچيز مقبول درگاه احديت قرار گيرد!
و لله الحمد
قم - مهرماه سال هفتاد و نه - محمدرضا امين زارع
[h=2][/h]
اللهم كن لوليك الحجة بن الحسن صلواتك عليه و على آبائه فى هذه الساعة و فى كل ساعة وليا و حافظا و قائدا و ناصرا و دليلا و عينا حتى تسكنه ارضك طوعا و تمتعه فيها طويلا.
اعوذ بالله من الشيطان الرجيم
و يسئلونك عن ذى القرنين قل ساتلوا عليكم منه ذكرا.
و از تو اى محمد، درباره «ذو القرنين» مىپرسند در پاسخ ايشان بگو: بزودى، بخشى از سرگذشت او را، براى شما بازگو خواهم كرد
آيات 83 تا 98 سوره مباركه كهف درباره زندگانى ذو القرنين مطالبى دارد كه در قالب سه بخش اساسى در كتاب شريف تفسير الميزان (1) آمده است:
الف - تفسير آيات مربوط به ذو القرنين ب - بحث روايى اين آيات شريفه ج - گفتارى پيرامون داستان ذو القرنين، به صورت قرآنى و تاريخى.
اين مطلب در كتاب تفسير نمونه (2) در دو بخش جداگانه آمده است كه بخش اول آن به تفسير آيات مربوطه، و بخش دوم به نكات آموزنده داستان و بحثهاى تاريخى و روايى آن اختصاص يافته است.
بنده پس از مطالعه دقيق اين كتب تصميم گرفتم كه تفسير اين آيات و داستان ذو القرنين را بازنويسى كرده و آن را در اختيار قرآن دوستان بگذارم.
البته ناگفته نماند كه درباره ذو القرنين و آيات قرآنى مربوط به او، كتابها و تاليفات زيادى نوشته شده است كه حاصل زحمات محققين علوم قرآنى است كه در پايان اين كتاب فهرستى از آنها را ذكر خواهم كرد.
با مراجعه به بعضى از اين كتابها دريافتم كه تعدادى از آنها بيشتر به جنبه تاريخى موضوع پرداختهاند، اما در اين نوشتار سعى شده تا جهت قرآنى قصه مورد توجه قرار گيرد. به عبارت ديگر، آنچه كه درباره داستان ذو القرنين از قرآن فهميده مىشود جمعآورى گردد. درباره جنبه تاريخى داستان هم سعى شده كه به طور خلاصه و در قالب يك فصل در پايان كتاب به آن پرداخته شود.
بنابراين، همان طور كه از نام كتاب پيداست، هدف اصلى ما طرح و بيان نكاتى است كه از قرآن درباره اين داستان فهميده مىشود.
علامه طباطبايى در بحث روايى خود چنين فرموده است:
«خواننده عزيز بايد بداند كه روايات مروى از طرق شيعه و اهل سنت از رسول خداصلى الله عليه وآله و روايات مروى شيعه از ائمه هدى و... درباره داستان ذو القرنين، بسيار اختلاف دارند; آن هم اختلافهاى عجيب، و آن همنه در يك بخش داستان، بلكه در تمامى خصوصيات آن! اين اخبار در عين حال مشتمل بر مطالب شگفتآورى است كه هر ذوق سليمى از آن وحشت نموده و آن را محال مىداند و عالم وجود هم منكر آن است، لذا اگر خردمند اهل بحث آنها را با هم مقايسه نموده مورد دقت قرار دهد، هيچ شكى نمىكند در اينكه مجموع آنها خالى از دسيسه و دستبرد و جعل و مبالغه نيست. از همه اين مطالب غريبتر، رواياتى است كه علماى يهود كه به اسلام گرويدهاند، از قبيل «وهب ابن منبه» و «كعب الاحبار»، نقل كردهاند، يا اشخاص ديگرى كه از قرائن به دست مىآيد كه مطالب خود را از يهوديان گرفتهاند! بنابراين ديگر چه فايدهاى دارد كه ما به نقل، استقصاء و احصاء آنها با آن كثرت و طول و تفصيلى كه دارد بپردازيم؟ لاجرم، به پارهاى از جهات اختلاف آنها اشاره نموده و از آن مىگذريم، و به نقل آنچه كه تا حدى از اختلاف مصون مانده است اكتفاء مىكنيم» (3) .
از اين رو ما در اينجا بحث روايى نكردهايم، ولى علاقهمندان مىتوانند به تفسير الميزان مراجعه نمايند.
در پايان هم بايد اين نكته را متذكر شد كه چنين نيست كه بتوان همه مطالب اين كتاب را به تفسير الميزان يا تفسير نمونه نسبت داد، زيرا شايد جزئياتى باشد كه بطور صريح در اين دو كتاب نيامده است; اما بايد دانست كه بدنه اصلى و بيش از نود درصد مطالب اين كتاب چيزهايى است كه از آن دو صحيفه شريفه گرفته و بازنويسى كردهام.
در نتيجه، در همين جا آنچه ستايش و سپاس بر اين اثر باشد را، نثار حضرت علامه طباطبايىرحمه الله و حضرت آيتالله مكارم شيرازى"مدظله" و گروه نويسندگان تفسير نمونه مىنمايم و اذعان دارم كه بنده فقط به صورت يك كار خدماترسانى علمى، نقشى جزئى در اين زمينه ايفا كردهام. اميد كه اين خدمت ناچيز مقبول درگاه احديت قرار گيرد!
و لله الحمد
قم - مهرماه سال هفتاد و نه - محمدرضا امين زارع
[h=2][/h]
کلا از کجا کپی می‌کنید ؟
منظورم سایت مورد نظره ، میدونین که سایتهای زیادی داریم که یه نژادی رو میپرستن و میگن اون یکی اخه
از هر دو گروه میگم‌ها یک وقت برداشت بد نکنید
در ضمن در جواب شما بنده هم یکی کپی پیست میزارم در مورد هر چی که شما گفتین و من میگم غلطه
ولی به قول خودتون گفتین که من از سایت‌ها " معلوم " الحال کپی میکنم من هم در جوابتان میگم منابع شما هم سایتهای معلوم الحال هستن ...
نگرفتید منظور من رو سایتی که این رو ازش کپی کردین می‌خوام بی‌زحمت می‌خوام بقیه مطالبش رو هم بخونم
نگید که شما از خودتون تحقیق کردین بد منابع رو اینجا ذکر کردین
عرض کردم لینک وبلاگ / وبسایت در بین پستها موجود است
برای نمونه پست 148
اتفاقا منظور بنده از کپی پیست هم همین بود
سایتهای معلوم الحال مزین به منابع معتبر باشند چه مشکلی دارد که بهشان استناد شود ؟!
[h=2][/h] [h=2]فصل اول[/h] - مباحث مقدماتى
- چرا و به چه مناسبت داستان ذو القرنين در قرآن آمده است؟
- داستان ذو القرنين در قرآن به چه صورت مطرح شده است؟
مباحث مقدماتى در اين فصل، به يك سرى مباحث مقدماتى درباره ذو القرنين و چگونگى بيان داستان او در قرآن مىپردازيم و مباحثخود را در دو بخش جداگانه ذيل ارائه مىدهيم:
(بخش اول) چرا و به چه مناسبت داستان ذو القرنين در قرآن آمده است؟
(بخش دوم) داستان ذو القرنين در قرآن به چه صورت مطرح شده است؟
در بخش اول، به پيشينه داستان ذو القرنين و روايت مفصلى درباره شان نزول آيات ذو القرنين مىپردازيم تا خوانندگان محترم را از محتواى داستان و علت انگيزش آن در قرآن آگاه سازيم. در بخش دوم نيز به روش عمومى قرآن در طرح داستانها و قصص و منجمله داستان ذو القرنين پرداخته و ارزشهاى اين نوع داستانگويى را يادآور مىشويم; «رب اشرح لى صدرى و يسرلى امرى واحلل عقدة من لسانى يفقهوا قولى»! (4)
[h=3]چرا داستان ذو القرنين در قرآن آمده است؟ (5)[/h] نام ذو القرنين و وقايع مربوط به بزرگى و عظمت او قبل از اينكه داستانش در قرآن نازل شود معروف بوده است. مردم او را به عنوان ذو القرنين مىشناختند و اين از نظر قرآن و قرائن اطراف آيات، مسلم است. نيز، معلوم است كه نزول اين آيات، بر اساس سؤالى بوده كه مردم از پيامبر اكرمصلى الله عليه وآله درباره ذو القرنين كردهاند.
اما اينكه اين سؤال از طرف چه كسانى و چگونه مطرح شده است، پرسشى است كه پاسخ آن را در روايت زير جستجو مىكنيم; در تفسير الميزان چنين آمده است:
صاحب كتاب تفسير قمى از امام صادقعليه السلام روايت كرده است كه فرمود: سبب نزول سوره كهف اين بود كه قريش سه نفر را به قبيله نجران فرستادند تا از يهوديان آن ديار مسائلى را بياموزند و با آن رسول خداصلى الله عليه وآله را بيازمايند. آن سه نفر «نضربن حارث بن كلده»، «عقبةبن ابىمعيط» و «عاص بن وائل سهمى» بودند.
اين سه نفر به سوى نجران حركت كرده و جريان را با علماى يهود در ميان گذاشتند...
ادامه روايت در آن كتاب چنين آمده است:
يهوديان گفتند: سه مساله از او بپرسيد، اگر آن طور كه ما مىدانيم پاسخ داد، در ادعايش راستگو است. آنگاه از يك مساله ديگر بپرسيد، اگر گفت مىدانم، بدانيد كه دروغگو است. گفتند: آن مسائل چيست؟ جواب دادند كه از او از احوال جوانانى بپرسيد كه در قديم الايام بودند و از ميان مردم خود بيرون شده و غايب گشتند و در غيبتگاه خود خوابيدند. از او بپرسيد چقدر خوابيدند؟ نفراتشان چند بود؟ چه چيز از غير جنس خود همراهشان بود؟ و داستانشان چه بود؟
مطلب دوم اينكه از او بپرسيد داستان موسى كه خدايش دستور داد از يك عالم پيروى كن و از او تعلم گير چه بود؟ آن عالم كه بود؟ موسى چگونه از او پيروى كرد؟ و سرگذشت موسى با او چه بود؟
سوم اينكه از او از سرگذشتشخصى بپرسيد كه ميان مشرق و مغرب عالم گرديد تا به سد ياجوج و ماجوج رسيد; او كه بوده؟ و داستانش چگونه بوده است؟
يهوديان پس از عرضه اين مسائل جواب آنها را نيز به فرستادگان قريش دادند و گفتند: اگر اين طور كه ما شرح داديم جواب داد، صادق است، وگرنه دروغ مىگويد.
فرستادگان قريش پرسيدند: آن يك سؤال ديگر كه گفتيد چيست؟ گفتند: از او بپرسيد كه قيامت چه وقتبهپا مىشود؟ اگر ادعا كرد كه من مىدانم قيامت چه موقع بهپا مىشود، دروغگو است، ولى اگر گفت جز خدا كسى تاريخ آن را نمىداند، راستگو است.
فرستادگان قريش به مكه برگشتند، نزد ابوطالب جمع شدند و گفتند: پسر برادرت ادعا مىكند كه اخبار آسمانها برايش مىآيد، ما از او چند پرسش مىكنيم، اگر جواب داد، مىدانيم كه راستگو است، وگرنه مىفهميم كه دروغ مىگويد! ابوطالب گفت: هر چه دلتان مىخواهد بپرسيد!
آنها آن مسائل را مطرح كردند. رسول خداصلى الله عليه وآله فرمود: فردا جوابهايش را مىدهم; اما در وعدهاى كه داد «انشاءالله» نگفت. به همين جهت، چهل روز وحى از او قطع شد تا آنجا كه رسول خداصلى الله عليه وآله غمگين گرديد و (بعضى از) يارانش كه به وى ايمان آورده بودند به شك افتادند، و قريش شادمان شده و به استهزاء و آزار ايشان پرداختند; ابوطالب نيز سخت در اندوه شد.
پس از چهل شبانهروز، سوره كهف بر پيامبر نازل شد. رسولخداصلى الله عليه وآله از جبرئيل سبب تاخير را پرسيد؟ (جبرئيل) گفت:ماقادرنيستيمازپيشخود نازل شويم جز به اذن خدا. (6)
مىدانيد كه سوره كهف شامل سه داستان است: داستان اصحاب كهف، داستان حضرت موسىعليهم السلام و حضرت خضرعليهم السلام و داستان ذو القرنين كه طبق روايتبالا، به خاطر سؤال آزمايشى مشركان مكه از حضرت محمدصلى الله عليه وآله نازل شده است.
[h=3]داستان ذو القرنين در قرآن به چه صورت مطرح شده است؟[/h] پيشتر گفتيم كه طرح داستان ذو القرنين در قرآن، براساس سؤالى بوده كه مردم از پيامبر اكرم كرده بودند. حال به چگونگى و كيفيت طرح اين داستان در قرآن مىپردازيم.
[h=3]روش عمومى طرح داستانها در قرآن[/h] عموما وقتى قرآن كريم داستان واقعه يا شخصى از گذشتگان را ذكر مىكند، روش خاصى دارد; به جزئيات افراد و اشخاص و موضوعات نمىپردازد و متعرض جزئياتى كه در اصل واقعه يا نتيجه قرآنى آن دخالتى ندارند نمىشود; بلكه تنها نقاط كليدى و اساسى را مطرح كرده و در مواردى، حتى نتيجهگيرى آن را هم به مخاطب واگذار مىنمايد. البته اين طبيعى است كه از لابهلاى بعضى جملات و كلمات، مىتوان بعضى جزئيات را هم به دست آورد كه اين هم يكى از ظرايف هنرى قصههاى قرآنى است.
طرح داستان ذو القرنين به همان روش عمومى در مورد داستان ذو القرنين نيز، اگرچه بر اساس طرح سؤالى بوده است و قاعدتا بايد پاسخ آن مطابق نظر سؤال كننده و تامين كننده پرسش او باشد، ولى در عين حال، قرآن پاسخ را طورى آورده كه هم نظر سائل برآورده شود و هم نتيجهاى كه خود قرآن مىخواهد از آن گرفته شود. بنابراين، طبق روش عمومى خود، نام اصلى ذو القرنين، تاريخ زندگى، ولادت، نسب و ساير مشخصاتش را ذكر نكرده است. در مورد خصوصيات شخصى، فقط به دينى كه از آن پيروى مىكرده و توانايى جسمى و مديريتىاى كه داشته است اكتفا كرده و در مورد تاريخ زندگيش، تنها به سفرهاى سهگانه او اشاره نموده و درباره فعاليتهاى او فقط به ذكر كارهايى چون برخوردش با مردم سرزمينهاى مختلف در طى همان سفرهاى سهگانه پرداخته است.
البته، روح زندگى يك فرد و آنچه مىتواند براى ديگران آموزنده باشد همين است; يعنى اينكه يك شخص از چه امكاناتى برخوردار بوده و چه اعتقاداتى داشته است؟ و اگر اعتقادات صحيحى داشته، بر اساس آن ايمان و عقيده و با استفاده از توانايىهايش، چه نوع فعاليتهايى انجام داده و با ديگران چه رفتارى كرده است؟ نكته مهم ديگر اينكه آيا در ميدان عمل و ميدان استفاده از آن امكانات، خدا و قيامت را در نظر داشته استيا خير؟
[h=2][/h]
- چرا و به چه مناسبت داستان ذو القرنين در قرآن آمده است؟
- داستان ذو القرنين در قرآن به چه صورت مطرح شده است؟
مباحث مقدماتى در اين فصل، به يك سرى مباحث مقدماتى درباره ذو القرنين و چگونگى بيان داستان او در قرآن مىپردازيم و مباحثخود را در دو بخش جداگانه ذيل ارائه مىدهيم:
(بخش اول) چرا و به چه مناسبت داستان ذو القرنين در قرآن آمده است؟
(بخش دوم) داستان ذو القرنين در قرآن به چه صورت مطرح شده است؟
در بخش اول، به پيشينه داستان ذو القرنين و روايت مفصلى درباره شان نزول آيات ذو القرنين مىپردازيم تا خوانندگان محترم را از محتواى داستان و علت انگيزش آن در قرآن آگاه سازيم. در بخش دوم نيز به روش عمومى قرآن در طرح داستانها و قصص و منجمله داستان ذو القرنين پرداخته و ارزشهاى اين نوع داستانگويى را يادآور مىشويم; «رب اشرح لى صدرى و يسرلى امرى واحلل عقدة من لسانى يفقهوا قولى»! (4)
[h=3]چرا داستان ذو القرنين در قرآن آمده است؟ (5)[/h] نام ذو القرنين و وقايع مربوط به بزرگى و عظمت او قبل از اينكه داستانش در قرآن نازل شود معروف بوده است. مردم او را به عنوان ذو القرنين مىشناختند و اين از نظر قرآن و قرائن اطراف آيات، مسلم است. نيز، معلوم است كه نزول اين آيات، بر اساس سؤالى بوده كه مردم از پيامبر اكرمصلى الله عليه وآله درباره ذو القرنين كردهاند.
اما اينكه اين سؤال از طرف چه كسانى و چگونه مطرح شده است، پرسشى است كه پاسخ آن را در روايت زير جستجو مىكنيم; در تفسير الميزان چنين آمده است:
صاحب كتاب تفسير قمى از امام صادقعليه السلام روايت كرده است كه فرمود: سبب نزول سوره كهف اين بود كه قريش سه نفر را به قبيله نجران فرستادند تا از يهوديان آن ديار مسائلى را بياموزند و با آن رسول خداصلى الله عليه وآله را بيازمايند. آن سه نفر «نضربن حارث بن كلده»، «عقبةبن ابىمعيط» و «عاص بن وائل سهمى» بودند.
اين سه نفر به سوى نجران حركت كرده و جريان را با علماى يهود در ميان گذاشتند...
ادامه روايت در آن كتاب چنين آمده است:
يهوديان گفتند: سه مساله از او بپرسيد، اگر آن طور كه ما مىدانيم پاسخ داد، در ادعايش راستگو است. آنگاه از يك مساله ديگر بپرسيد، اگر گفت مىدانم، بدانيد كه دروغگو است. گفتند: آن مسائل چيست؟ جواب دادند كه از او از احوال جوانانى بپرسيد كه در قديم الايام بودند و از ميان مردم خود بيرون شده و غايب گشتند و در غيبتگاه خود خوابيدند. از او بپرسيد چقدر خوابيدند؟ نفراتشان چند بود؟ چه چيز از غير جنس خود همراهشان بود؟ و داستانشان چه بود؟
مطلب دوم اينكه از او بپرسيد داستان موسى كه خدايش دستور داد از يك عالم پيروى كن و از او تعلم گير چه بود؟ آن عالم كه بود؟ موسى چگونه از او پيروى كرد؟ و سرگذشت موسى با او چه بود؟
سوم اينكه از او از سرگذشتشخصى بپرسيد كه ميان مشرق و مغرب عالم گرديد تا به سد ياجوج و ماجوج رسيد; او كه بوده؟ و داستانش چگونه بوده است؟
يهوديان پس از عرضه اين مسائل جواب آنها را نيز به فرستادگان قريش دادند و گفتند: اگر اين طور كه ما شرح داديم جواب داد، صادق است، وگرنه دروغ مىگويد.
فرستادگان قريش پرسيدند: آن يك سؤال ديگر كه گفتيد چيست؟ گفتند: از او بپرسيد كه قيامت چه وقتبهپا مىشود؟ اگر ادعا كرد كه من مىدانم قيامت چه موقع بهپا مىشود، دروغگو است، ولى اگر گفت جز خدا كسى تاريخ آن را نمىداند، راستگو است.
فرستادگان قريش به مكه برگشتند، نزد ابوطالب جمع شدند و گفتند: پسر برادرت ادعا مىكند كه اخبار آسمانها برايش مىآيد، ما از او چند پرسش مىكنيم، اگر جواب داد، مىدانيم كه راستگو است، وگرنه مىفهميم كه دروغ مىگويد! ابوطالب گفت: هر چه دلتان مىخواهد بپرسيد!
آنها آن مسائل را مطرح كردند. رسول خداصلى الله عليه وآله فرمود: فردا جوابهايش را مىدهم; اما در وعدهاى كه داد «انشاءالله» نگفت. به همين جهت، چهل روز وحى از او قطع شد تا آنجا كه رسول خداصلى الله عليه وآله غمگين گرديد و (بعضى از) يارانش كه به وى ايمان آورده بودند به شك افتادند، و قريش شادمان شده و به استهزاء و آزار ايشان پرداختند; ابوطالب نيز سخت در اندوه شد.
پس از چهل شبانهروز، سوره كهف بر پيامبر نازل شد. رسولخداصلى الله عليه وآله از جبرئيل سبب تاخير را پرسيد؟ (جبرئيل) گفت:ماقادرنيستيمازپيشخود نازل شويم جز به اذن خدا. (6)
مىدانيد كه سوره كهف شامل سه داستان است: داستان اصحاب كهف، داستان حضرت موسىعليهم السلام و حضرت خضرعليهم السلام و داستان ذو القرنين كه طبق روايتبالا، به خاطر سؤال آزمايشى مشركان مكه از حضرت محمدصلى الله عليه وآله نازل شده است.
[h=3]داستان ذو القرنين در قرآن به چه صورت مطرح شده است؟[/h] پيشتر گفتيم كه طرح داستان ذو القرنين در قرآن، براساس سؤالى بوده كه مردم از پيامبر اكرم كرده بودند. حال به چگونگى و كيفيت طرح اين داستان در قرآن مىپردازيم.
[h=3]روش عمومى طرح داستانها در قرآن[/h] عموما وقتى قرآن كريم داستان واقعه يا شخصى از گذشتگان را ذكر مىكند، روش خاصى دارد; به جزئيات افراد و اشخاص و موضوعات نمىپردازد و متعرض جزئياتى كه در اصل واقعه يا نتيجه قرآنى آن دخالتى ندارند نمىشود; بلكه تنها نقاط كليدى و اساسى را مطرح كرده و در مواردى، حتى نتيجهگيرى آن را هم به مخاطب واگذار مىنمايد. البته اين طبيعى است كه از لابهلاى بعضى جملات و كلمات، مىتوان بعضى جزئيات را هم به دست آورد كه اين هم يكى از ظرايف هنرى قصههاى قرآنى است.
طرح داستان ذو القرنين به همان روش عمومى در مورد داستان ذو القرنين نيز، اگرچه بر اساس طرح سؤالى بوده است و قاعدتا بايد پاسخ آن مطابق نظر سؤال كننده و تامين كننده پرسش او باشد، ولى در عين حال، قرآن پاسخ را طورى آورده كه هم نظر سائل برآورده شود و هم نتيجهاى كه خود قرآن مىخواهد از آن گرفته شود. بنابراين، طبق روش عمومى خود، نام اصلى ذو القرنين، تاريخ زندگى، ولادت، نسب و ساير مشخصاتش را ذكر نكرده است. در مورد خصوصيات شخصى، فقط به دينى كه از آن پيروى مىكرده و توانايى جسمى و مديريتىاى كه داشته است اكتفا كرده و در مورد تاريخ زندگيش، تنها به سفرهاى سهگانه او اشاره نموده و درباره فعاليتهاى او فقط به ذكر كارهايى چون برخوردش با مردم سرزمينهاى مختلف در طى همان سفرهاى سهگانه پرداخته است.
البته، روح زندگى يك فرد و آنچه مىتواند براى ديگران آموزنده باشد همين است; يعنى اينكه يك شخص از چه امكاناتى برخوردار بوده و چه اعتقاداتى داشته است؟ و اگر اعتقادات صحيحى داشته، بر اساس آن ايمان و عقيده و با استفاده از توانايىهايش، چه نوع فعاليتهايى انجام داده و با ديگران چه رفتارى كرده است؟ نكته مهم ديگر اينكه آيا در ميدان عمل و ميدان استفاده از آن امكانات، خدا و قيامت را در نظر داشته استيا خير؟
[h=2][/h]
هنوز منتظر سایت هستم
اینم مال شما نیست جای دیگه هم دیده بودم
اگر به جای تکرار فقط یک جمله ، کمی زحمت مرور صفحات تاپیک را به خودتان بدهید بهتر به نتیجه میرسید
[h=2]فصل دوم[/h] - توضيح آيات قرآن و علت نزول اين آيات و معرفى ذو القرنين
- سفر به مغرب
- سفر به مشرق
- سفر به طرف كوههاى ياجوج و ماجوج
- ساختن سد
[h=3]توضيح آيات قرآن[/h] «و يسئلونك عن ذى القرنين قل ساتلوا عليكم منه ذكرا»
و از تو اى پيامبر درباره ذو القرنين سؤال مىكنند، در پاسخ ايشان بگو:به زودى بخشى از سرگذشت او را براى شما بازگو مىكنم. (7)
«انا مكنا له فى الارض و اتيناه من كل شىء سببا» ما او را در روى زمين قدرت و حكومت داديم و اسباب هر چيز را در اختيارش گذاشتيم.
[h=3][/h] [h=3]سفر به مغرب[/h] «فاتبع سببا» ذو القرنين از اين اسباب و وسايل استفاده كرد و راه سفر را در پيش گرفت.
«حتى اذا بلغ مغرب الشمس وجدها تغرب فى عين حماة و وجد عندها قوما» تا به غروبگاه آفتاب رسيد. در آنجا چنين در نظرش مجسم شد كه خورشيد در چشمه يا دريايى تيره و گلآلود فرو مىرود و در آنجا مردمى را ديد كه مجموعهاى از انسانهاى نيك و بد بودند.
«قلنا يا ذا القرنين اما ان تعذب و اما ان تتخذ فيهم حسنا» گفتيم اى ذو القرنين، آيا مىخواهى بدان ايشان را مجازات كنى، يا روش نيكويى در مورد آنها انتخاب مىنمايى؟
«قال اما من ظلم فسوف نعذبه ثم يرد الى ربه فيعذبه عذابا نكرا»
ذو القرنين گفت: ما كسى را كه ستم ورزيده مجازات خواهيم كرد; سپس او به سوى پروردگارش باز مىگردد و خداوند او را مجازاتى شديد خواهد نمود; يعنى ظالمان و ستمگران، هم مجازات اين دنيا را مىكشند و هم عذاب آخرت را.
«واما من امن و عمل صالحا فله جزاء الحسنى وسنقول له من امرنا يسرا» و اما كسى كه ايمان آورد و عمل صالح انجام دهد، پاداشى نيكوتر - بيشتر از استحقاقش - خواهد داشت و ما به فرمان خود، او را به كارى آسان واخواهيم داشت.
[h=3]سفر به مشرق[/h] ذو القرنين سفر خود را به غرب پايان داد و دوباره عزم سفر كرد; قرآن مىگويد:
«ثم اتبع سببا» سپس بار ديگر از وسايلى كه در اختيار داشت استفاده كرد و به طرف مشرق حركت نمود.
«حتى اذا بلغ مطلع الشمس وجدها تطلع على قوم لم نجعل لهم من دونها سترا»
همچنان به راه خود به طرف مشرق ادامه داد تا به صحرايى نزديك به محل طلوع خورشيد رسيد. در آنجا ديد كه خورشيد بر جمعيتى طلوع مىكند كه برايشان در برابر تابش آفتاب، هيچگونه پوشش و سايبانى قرار نداده بوديم. (8)
«كذلك و قد احطنا بما لديه خبرا» آرى، ذو القرنين اين چنين بود! و ما به خوبى از امكانات و فعاليتهاى او آگاه بوديم.
[h=3]برگشت از مشرق و سفر به طرف كوههاى ياجوج و ماجوج[/h] «ثم اتبع سببا» باز از وسايل مهمى كه در اختيار داشت استفاده كرد و به قصد سفر حركت نمود.
«حتى اذا بلغ بين السدين وجد من دونهما قوما لا يكادون يفقهون قولا».
همچنان راه خود را ادامه داد تا به ميان دو كوه رسيد و در كنار آن دو كوه، قومى را يافت كه هيچ سخنى را نمىفهميدند; يعنى خيلى ساده و بسيطالفهم بودند.
«قالوا يا ذا القرنين ان ياجوج و ماجوج مفسدون فى الارض فهل نجعل لك خرجا على ان تجعل بيننا و بينهم سدا» آن گروه - وقتى ذو القرنين را با آن قدرت و توانايى ديدند - به او گفتند: اى ذو القرنين، طايفه ياجوج و ماجوج در اين سرزمين فساد مىكنند، آيا حاضرى پولى از ما بگيرى و ميان ما و آنها سدى ايجاد نمايى؟!
«قال ما مكنى فيه ربى خير فاعينونى بقوة اجعل بينكم و بينهم ردما».
ذو القرنين در پاسخ آنان گفت: اموال و امكاناتى كه پروردگارم در اختيارم گذاشته، از آنچه شما پيشنهاد مىكنيد بهتر است. بنابراين من از شما اجر و مزد نمىخواهم! فقط مرا با نيروى انسانى كمك كنيد تا ميان شما و آنها سد محكمى ايجاد نمايم!
[h=3]ساختن سد[/h] «اتونى زبر الحديد حتى اذا ساوى بين الصدفين قال انفخوا حتى اذا جعله نارا» در ابتداى كار سدسازى، ذو القرنين چنين دستور داد: قطعات بزرگ آهن برايم بياوريد و آنها را روى هم بچينيد تا اينكه كاملا ميان دو كوه را بپوشانند. بعد گفت: در اطراف آن آتش بيفروزيد و در آن بدميد. (9)
آنان چنين كردند تا قطعات آهن سرخ و گداخته گرديد.
«قال اتونى افرغ عليه قطرا» بعد گفت: اكنون مس مذاب برايم بياوريد تا روى اين بريزم!
و به اين ترتيب، سدى آهنين در مقابل ياجوج و ماجوج ايجاد كرد، چنان كه قرآن مىگويد:
«فما اسطاعوا ان يظهروه وما استطاعوا له نقبا» پس از آن ديگر آن گروه مفسد قادر نبودند از روى آن عبور كرده يا راه نفوذ و حفرهاى در آن ايجاد كنند.
«قال هذا رحمة من ربى.» ذو القرنين در پايان كار سد گفت: اين سد خود نعمت و رحمتى از پروردگار من است!
«فاذا جاء وعد ربى جعله دكاء و كان وعد ربى حقا» گمان نكنيد اين يك سد جاودانى و ابدى است، بلكه آن زمان كه وعده پروردگارم فرارسد، آن را در هم مىكوبد و به يك سرزمين صاف و هموار مبدل مىسازد و وعده پروردگارم حق است و تحقق خواهد يافت (وعدهاى كه بر اساس آن، در آستانه رستاخيز سازمان دنيا به هم خورده و تمامى استحكامات آن فرو خواهد ريخت).
پايان آيات
[h=2]فصل سوم[/h] - داستان ذو القرنين
- ذو القرنين كه بود؟
- مسافرتهاى ذو القرنين
همانطور كه در گذشته عرض كرديم، قرآن فقط به چند جهت از شخصيت ذو القرنين اشاره كرده است. البته بعضى جوانب را نيز مىتوان از لابهلاى كلمات و جملات داستان به دست آورد كه در اينجا به يكيك آن موارد اشاره كرده و به توضيح آن مىپردازيم.
[h=3]نام ذو القرنين[/h] ذو القرنين، قبل از اينكه داستانش در قرآن بيايد و حتى در زمان زندگىاش به همين نام خوانده مىشده است و اين چنين نيست كه بعدها اين لقب را گرفته باشد. اين نكته از اين آيات قرآن يعنى «يسئلونك عن ذىالقرنين» از تو اى پيامبر، درباره ذو القرنين سؤال مىكنند; «قلنا يا ذاالقرنين» ما گفتيم اى ذو القرنين، و «قالوا يا ذاالقرنين» آن قوم گفتند: اى ذو القرنين به خوبى استفاده مىشود.
از جمله اول بر مىآيد كه در عصر رسول خداصلى الله عليه وآله، قبل از نزول اين قصه، چنين اسمى بر سر زبانها بوده است كه از آن جناب داستانش را پرسيدهاند، و از دو جمله بعدى نيز به خوبى معلوم مىشود كه ذو القرنين در زمان حياتش همين لقب را داشته و او را به اين نام خطاب مىكردهاند.
[h=3]توانايىهاى ذو القرنين[/h] ذو القرنين از قدرت و مكنتبسيارى برخوردار بود و خداوند وسايل غلبه بر مشكلات و دستيابى به اهداف مهم زندگى را به او عنايت كرده بود. اين اسباب و وسايل، شامل علم و دين، عقل و درايت، نيروى جسمى، مال و لشكر زياد، وسعت قلمرو، قدرت مديريت و امثال آن بودند، و همه اين خصوصيات از آيه كريمه زير به خوبى استفاده مىشود:
«انا مكنا له فى الارض واتيناه من كل شىء سببا» ما او را در زمين قدرت و حكومت داديم و وسايل دستيابى به هر چيزى را در اختيارش گذارديم.
البته، از مجموعه داستان نيز اين مطلب فهميده مىشود; توانايى اينكه به مشرق و مغرب آفتاب برود و آن سد عظيم را با توجه به وسايل آن روزگار بسازد و قدرت خود را در دورترين نقاط زمين اعمال كند، همه و همه، شاهد قدرت و توانايى بسيار او مىباشد.
- سفر به مغرب
- سفر به مشرق
- سفر به طرف كوههاى ياجوج و ماجوج
- ساختن سد
[h=3]توضيح آيات قرآن[/h] «و يسئلونك عن ذى القرنين قل ساتلوا عليكم منه ذكرا»
و از تو اى پيامبر درباره ذو القرنين سؤال مىكنند، در پاسخ ايشان بگو:به زودى بخشى از سرگذشت او را براى شما بازگو مىكنم. (7)
«انا مكنا له فى الارض و اتيناه من كل شىء سببا» ما او را در روى زمين قدرت و حكومت داديم و اسباب هر چيز را در اختيارش گذاشتيم.
[h=3][/h] [h=3]سفر به مغرب[/h] «فاتبع سببا» ذو القرنين از اين اسباب و وسايل استفاده كرد و راه سفر را در پيش گرفت.
«حتى اذا بلغ مغرب الشمس وجدها تغرب فى عين حماة و وجد عندها قوما» تا به غروبگاه آفتاب رسيد. در آنجا چنين در نظرش مجسم شد كه خورشيد در چشمه يا دريايى تيره و گلآلود فرو مىرود و در آنجا مردمى را ديد كه مجموعهاى از انسانهاى نيك و بد بودند.
«قلنا يا ذا القرنين اما ان تعذب و اما ان تتخذ فيهم حسنا» گفتيم اى ذو القرنين، آيا مىخواهى بدان ايشان را مجازات كنى، يا روش نيكويى در مورد آنها انتخاب مىنمايى؟
«قال اما من ظلم فسوف نعذبه ثم يرد الى ربه فيعذبه عذابا نكرا»
ذو القرنين گفت: ما كسى را كه ستم ورزيده مجازات خواهيم كرد; سپس او به سوى پروردگارش باز مىگردد و خداوند او را مجازاتى شديد خواهد نمود; يعنى ظالمان و ستمگران، هم مجازات اين دنيا را مىكشند و هم عذاب آخرت را.
«واما من امن و عمل صالحا فله جزاء الحسنى وسنقول له من امرنا يسرا» و اما كسى كه ايمان آورد و عمل صالح انجام دهد، پاداشى نيكوتر - بيشتر از استحقاقش - خواهد داشت و ما به فرمان خود، او را به كارى آسان واخواهيم داشت.
[h=3]سفر به مشرق[/h] ذو القرنين سفر خود را به غرب پايان داد و دوباره عزم سفر كرد; قرآن مىگويد:
«ثم اتبع سببا» سپس بار ديگر از وسايلى كه در اختيار داشت استفاده كرد و به طرف مشرق حركت نمود.
«حتى اذا بلغ مطلع الشمس وجدها تطلع على قوم لم نجعل لهم من دونها سترا»
همچنان به راه خود به طرف مشرق ادامه داد تا به صحرايى نزديك به محل طلوع خورشيد رسيد. در آنجا ديد كه خورشيد بر جمعيتى طلوع مىكند كه برايشان در برابر تابش آفتاب، هيچگونه پوشش و سايبانى قرار نداده بوديم. (8)
«كذلك و قد احطنا بما لديه خبرا» آرى، ذو القرنين اين چنين بود! و ما به خوبى از امكانات و فعاليتهاى او آگاه بوديم.
[h=3]برگشت از مشرق و سفر به طرف كوههاى ياجوج و ماجوج[/h] «ثم اتبع سببا» باز از وسايل مهمى كه در اختيار داشت استفاده كرد و به قصد سفر حركت نمود.
«حتى اذا بلغ بين السدين وجد من دونهما قوما لا يكادون يفقهون قولا».
همچنان راه خود را ادامه داد تا به ميان دو كوه رسيد و در كنار آن دو كوه، قومى را يافت كه هيچ سخنى را نمىفهميدند; يعنى خيلى ساده و بسيطالفهم بودند.
«قالوا يا ذا القرنين ان ياجوج و ماجوج مفسدون فى الارض فهل نجعل لك خرجا على ان تجعل بيننا و بينهم سدا» آن گروه - وقتى ذو القرنين را با آن قدرت و توانايى ديدند - به او گفتند: اى ذو القرنين، طايفه ياجوج و ماجوج در اين سرزمين فساد مىكنند، آيا حاضرى پولى از ما بگيرى و ميان ما و آنها سدى ايجاد نمايى؟!
«قال ما مكنى فيه ربى خير فاعينونى بقوة اجعل بينكم و بينهم ردما».
ذو القرنين در پاسخ آنان گفت: اموال و امكاناتى كه پروردگارم در اختيارم گذاشته، از آنچه شما پيشنهاد مىكنيد بهتر است. بنابراين من از شما اجر و مزد نمىخواهم! فقط مرا با نيروى انسانى كمك كنيد تا ميان شما و آنها سد محكمى ايجاد نمايم!
[h=3]ساختن سد[/h] «اتونى زبر الحديد حتى اذا ساوى بين الصدفين قال انفخوا حتى اذا جعله نارا» در ابتداى كار سدسازى، ذو القرنين چنين دستور داد: قطعات بزرگ آهن برايم بياوريد و آنها را روى هم بچينيد تا اينكه كاملا ميان دو كوه را بپوشانند. بعد گفت: در اطراف آن آتش بيفروزيد و در آن بدميد. (9)
آنان چنين كردند تا قطعات آهن سرخ و گداخته گرديد.
«قال اتونى افرغ عليه قطرا» بعد گفت: اكنون مس مذاب برايم بياوريد تا روى اين بريزم!
و به اين ترتيب، سدى آهنين در مقابل ياجوج و ماجوج ايجاد كرد، چنان كه قرآن مىگويد:
«فما اسطاعوا ان يظهروه وما استطاعوا له نقبا» پس از آن ديگر آن گروه مفسد قادر نبودند از روى آن عبور كرده يا راه نفوذ و حفرهاى در آن ايجاد كنند.
«قال هذا رحمة من ربى.» ذو القرنين در پايان كار سد گفت: اين سد خود نعمت و رحمتى از پروردگار من است!
«فاذا جاء وعد ربى جعله دكاء و كان وعد ربى حقا» گمان نكنيد اين يك سد جاودانى و ابدى است، بلكه آن زمان كه وعده پروردگارم فرارسد، آن را در هم مىكوبد و به يك سرزمين صاف و هموار مبدل مىسازد و وعده پروردگارم حق است و تحقق خواهد يافت (وعدهاى كه بر اساس آن، در آستانه رستاخيز سازمان دنيا به هم خورده و تمامى استحكامات آن فرو خواهد ريخت).
پايان آيات
[h=2]فصل سوم[/h] - داستان ذو القرنين
- ذو القرنين كه بود؟
- مسافرتهاى ذو القرنين
همانطور كه در گذشته عرض كرديم، قرآن فقط به چند جهت از شخصيت ذو القرنين اشاره كرده است. البته بعضى جوانب را نيز مىتوان از لابهلاى كلمات و جملات داستان به دست آورد كه در اينجا به يكيك آن موارد اشاره كرده و به توضيح آن مىپردازيم.
[h=3]نام ذو القرنين[/h] ذو القرنين، قبل از اينكه داستانش در قرآن بيايد و حتى در زمان زندگىاش به همين نام خوانده مىشده است و اين چنين نيست كه بعدها اين لقب را گرفته باشد. اين نكته از اين آيات قرآن يعنى «يسئلونك عن ذىالقرنين» از تو اى پيامبر، درباره ذو القرنين سؤال مىكنند; «قلنا يا ذاالقرنين» ما گفتيم اى ذو القرنين، و «قالوا يا ذاالقرنين» آن قوم گفتند: اى ذو القرنين به خوبى استفاده مىشود.
از جمله اول بر مىآيد كه در عصر رسول خداصلى الله عليه وآله، قبل از نزول اين قصه، چنين اسمى بر سر زبانها بوده است كه از آن جناب داستانش را پرسيدهاند، و از دو جمله بعدى نيز به خوبى معلوم مىشود كه ذو القرنين در زمان حياتش همين لقب را داشته و او را به اين نام خطاب مىكردهاند.
[h=3]توانايىهاى ذو القرنين[/h] ذو القرنين از قدرت و مكنتبسيارى برخوردار بود و خداوند وسايل غلبه بر مشكلات و دستيابى به اهداف مهم زندگى را به او عنايت كرده بود. اين اسباب و وسايل، شامل علم و دين، عقل و درايت، نيروى جسمى، مال و لشكر زياد، وسعت قلمرو، قدرت مديريت و امثال آن بودند، و همه اين خصوصيات از آيه كريمه زير به خوبى استفاده مىشود:
«انا مكنا له فى الارض واتيناه من كل شىء سببا» ما او را در زمين قدرت و حكومت داديم و وسايل دستيابى به هر چيزى را در اختيارش گذارديم.
البته، از مجموعه داستان نيز اين مطلب فهميده مىشود; توانايى اينكه به مشرق و مغرب آفتاب برود و آن سد عظيم را با توجه به وسايل آن روزگار بسازد و قدرت خود را در دورترين نقاط زمين اعمال كند، همه و همه، شاهد قدرت و توانايى بسيار او مىباشد.
[h=3]دين ذو القرنين[/h] ذو القرنين مردى مؤمن به خداوند و روز قيامت و متدين به دين حق بوده است (10) و اين نكته از آيات زير به دست مىآيد:
«قال اما من ظلم فسوف نعذبه ثم يرد الى ربه فيعذبه عذابا نكرا» ذو القرنين گفت: ما كسى را كه ستم ورزيده مجازات خواهيم كرد. سپس او به سوى پروردگارش باز مىگردد و خداوند او را مجازات شديدى خواهد نمود.
«واما من امن و عمل صالحا فله جزاء الحسنى» و اما كسى كه ايمان آورد و عمل صالح انجام دهد، پاداشى نيكو خواهد داشت.
«قال هذا رحمة من ربى فاذا جاء وعد ربى جعله دكاء و كان وعد ربى حقا» ذو القرنين در پايان كار سدسازى گفت: اين سد نعمت و رحمتى از سوى پروردگار من است و هنگامى كه فرمان پروردگارم فرارسد، آن را در هم مىكوبد و وعده پروردگار حق است و تحقق خواهد يافت.
[h=3]مقام و حكومت دينى ذو القرنين[/h] از مجموع اين آيات بر مىآيد كه او داراى مقام و حكومتى دينى بوده است. در آيه كريمه زير مىخوانيم:
«قلنا يا ذا القرنين اما ان تعذب واما ان تتخذ فيهم حسنا» ما به ذو القرنين گفتيم: اى ذو القرنين! آيا مىخواهى بدان ايشان را مجازات كنى يا روش نيكويى در مورد آنها انتخاب مىنمايى؟
خداوند طبق اين آيه به او اختيار تام مىدهد، و اين خود شاهد بر اين مطلب است كه وى از سوى وحى الهى يا پيامبرى از پيامبران، تاييد و راهنمايى مىشده است. (11)
اين مطلب از جواب ذو القرنين به اين فراز روشنتر مىشود، گويا هدف او از بيان چنين جوابى، اشاره به اين نكته است كه مردم در برابر دعوت به توحيد و مبارزه با شرك، به دو گروه تقسيم خواهند شد; كسانى كه تسليم اين برنامه سازنده الهى شوند، كه مطمئنا پاداشى نيكو خواهند داشت و در امنيت و آسودگى خاطر زندگى خواهند كرد، و آنها كه در برابر اين دعوت موضعگيرى خصمانه داشته و به ظلم و فساد ادامه دهند، كه مجازات خواهند گرديد.
علاوه بر اين، در آيهاى ديگر نيز مىخوانيم:
«كذلك و قد احطنا بما لديه خبرا» كار ذو القرنين چنين بود، و ما به خوبى از امكانات و آنچه نزد وى صورت مىگرفت، اطلاع داشتيم.
ظاهرا اين آيه هم كنايه از اين مطلب است كه آنچه او تصميممىگرفت،به هدايتخداوند و امر او بود و در هيچ كارى اقدام نمىنمود،مگر آنكه خداوند او راماموركرده بود.
بنابراين، مجموع اين آيات اين مفهوم را مىرساند كه مكالمه خداوند سبحان با ذو القرنين از سوى پيامبرى كه همراه او بوده صورت مىگرفته است و او حكومتى مثل حكومت جناب طالوت بر بنىاسرائيل داشته است. (12)
اين حكومت از طرف خدا و با الهام پيامبرى از پيامبران بوده و كارهايش رانيز به هدايت همان پيامبر انجام مىداده است.
[h=3]يك سؤال و پاسخ آن[/h] در اينجا سؤالى پيش مىآيد و آن اينكه مىبينيم كه خداوند مىفرمايد: «ما به ذو القرنين گفتيم...»، بنابراين چرا مفسران صريحا نگفتهاند كه ذو القرنين خود پيامبرى از پيامبران الهى بوده است؟
پيش از اين گفتيم كه گفتگوى خداوند با انسان، امكان دارد به صورت «گفتگوى پيامبرى» يا «الهام» يا «گفتگو از طريق يك پيامبر» باشد، لذا معلوم نيست كه ذو القرنين واقعا پيامبر باشد و گفتگوى خداوند سبحان با وى از نوع وحى پيامبرى باشد; چرا كه اگر ايشان پيامبر بود، همچون بسيارى ديگر از پيامبران كه در قرآن نامشان آمده است، به پيامبرى او نيز تصريح مىشد. مثل «واذكر فى الكتاب اسمعيل انه كان صادق الوعد وكان رسولا نبيا» و در اين كتاب از اسماعيل ياد كن، كه در وعدههايش صادق بود و رسول و پيامبر بود. (13)
«و ان الياس لمن المرسلين» و الياس از رسولان [ما] بود. (14)
و همچنين آيات 41 سوره مريم و 133 سوره صافات و آيات بسيار ديگرى كه در آن به پيامبرى رسولان الهى تصريح شدهاست.
بنابراين، نمىتوان با اطمينان گفت كه ذو القرنين پيامبر بوده است و پيامبرى كسى را نيز با احتمال نمىتوان اثبات كرد.
[h=3]مسافرتهاى ذو القرنين[/h] مهمترين چيزى كه از تاريخ زندگى ذو القرنين در قرآن آمده است، مسافرتهاى سهگانه او به نقاط مختلف دنيا است; مسافرت به مغرب، مسافرت به مشرق و برگشت از مشرق به طرف كوههاى ياجوج و ماجوج. بايد توجه داشت كه ذكر مشرق و مغرب به خاطر آن نيست كه او فقط به مشرق و مغرب سفر كرده، بلكه منظور اين است كه از محل زندگى خود تا مغرب و از آنجا تا مشرق و از مشرق تا محل كوههاى ياجوج و ماجوج مسيرى طولانى را طى كرده است. ذكر اين مناطق شايد بدان جهت است كه پرسش سؤال كنندگان درباره ذو القرنين همين بوده; يعنى پرسيدند آن شخصى كه به مشرق و مغرب عالم سفر كرد تا به سد ياجوج و ماجوج رسيد كه بود؟
اما اين كه هدف او از اين كار چه بوده، از شكل بيان آن در قرآن كريم، چنين به نظر مىرسد كه او به منظور گسترش عدالت در جهان و خدمتبه مردم سفر مىكرده است.
[h=3]مسافرت به مغرب[/h] ذو القرنين در اولين مسافرت خود به طرف مغرب حركت كرد و آنقدر در خشكى پيش رفت تا به غروبگاه خورشيد رسيد. در آنجا احساس كرد كه خورشيد در چشمه يا دريايى تيره و گلآلود (15) فرو مىرود. احتمالا منظور اين است كه او به ساحل دريايى رسيد كه ديگر ماوراى آن اميد خشكى نمىرفت و چنين به نظرش مىرسيد كه آفتاب در دريا غروب مىكند; چون انتهاى افق به دريا چسبيده بود. ذو القرنين در اين منطقه به طايفهاى برخورد:
«قلنا يا ذاالقرنين اما ان تعذب واما ان تتخذ فيهم حسنا» به ذو القرنين گفتيم: اى ذو القرنين! بدان ايشان را مجازات مىكنى يا روشى نيكو در مورد آنان انتخاب مىنمايى؟
اين نكته از آيه كريمه فوق به دست مىآيد كه آن طايفه مجموعهاى از افراد نيك و بد بودند; چون اگر همه مردمى خوب و صالح بودند و در ميان ايشان ظالم و مفسد وجود نداشت، چگونه ممكن بود كه خداوند به او چنين اختيار تامى بدهد؟ (16)
از لحن اين آيه و پاسخ ذو القرنين كه چند سطر بعد مىآيد، چنين به نظر مىرسد كه در آن منطقه ظلم و فسادى برپا بوده است; زيرا هر دو جا عذاب و مجازات اول گفته شده است.
بالاخره خداوند طبق آيه كريمه بالا به ذو القرنين اختيار داد و پرسيد كه با ايشان چه مىكنى؟ ذو القرنين برنامه خود را چنين بيان كرد: مردم اين منطقه از جهت صلاح و فساد به دو دسته اصلى تقسيم مىشوند: يك عده ظالمان و فاسدان كه در مقابل روند زندگى و حيات انسانى اخلال ايجاد مىكنند و عده ديگر، صالحان و كسانى كه در جهت مصالح حيات و زندگى بشر حركت مىكنند. اين دو گروه، با دو گونه برخورد روبهرو خواهند شد; چنان كه در آيات مىخوانيم:
«اما من ظلم فسوف نعذبه ثم يرد الى ربه فيعذبه عذابا نكرا».
هر كس ظلم و فساد كند، او را مجازات مىكنيم و خداوند نيز او را بعد از مرگ عذاب خواهد كرد.
«واما من امن و عمل صالحا فله جزاء الحسنى و سنقول له من امرنا يسرا».
و هركسايمان بياورد و رفتارهايى نيكو داشته باشد، پاداشىنيكوتر ازاستحقاقش خواهد داشت و ما به فرمان خود او را به كارى آسان وا خواهيم داشت; يعنى از امنيت، رفاه و امكاناتاجتماعى اين دنيا و پاداش آخرت برخوردار خواهد شد و ما نيز قوانين سهل و آسانى برايش وضع خواهيم كرد.
ذو القرنين بعد از مجازات ستمگران آن قوم غربى و برقرارى امنيت و احتمالا وضع يك سرى قوانين براى مردم آن منطقه، سفر خود را به مغرب زمين پايان داد و به طرف مشرق حركت كرد.
«ثم اتبع سببا حتى اذا بلغ مطلع الشمس» دوباره وسايل سفر را فراهم آورد و به سوى مشرق حركت كرد تا به محل طلوع خورشيد رسيد.
مسافرت به مشرق همان طوركه گفتيم، ذو القرنين مسافرت دوم خود را از مناطق غربى به طرف مشرق زمين شروع كرد و تا دورترين مناطق شرقى (17) پيش رفت و در آخرين صحراى شرقى به مردمى برخورد كرد كه از جهت تمدن در سطح بسيار پايينى بودند:
«حتى اذا بلغ مطلع الشمس وجدها تطلع على قوم لم نجعل لهم من دونها سترا» همچنان به راه خود به طرف مشرق ادامه داد تا به صحرايى نزديك محل طلوع خورشيد رسيد و در آنجا ديد كه خورشيد بر جمعيتى طلوع مىكند كه در برابر تابش آن، هيچ گونه پوشش و سايبانى برايشان قرار نداده بوديم.
آن مردم در صحرا و بر روى خاك زندگى مىكردند و هنوز به اين سطح فكرى نرسيده بودند كه اهميتخانهسازى و يا چادر زدن را بفهمند، چه رسد به اين كه علم ساختمانسازى و خيمهزدن را بدانند يا بياموزند. حتى عدهاى از مفسرين، با برداشت از همين آيه قرآن گفتهاند كه اين جمعيتبه صورت عريان و يا با پوشش بسيار كمى زندگى مىكردهاند; پوششى كه بدن آنها را از آفتاب نمىپوشانيده است.
اينكه ذو القرنين در اين منطقه، براى رهايى آنان از اين وضع سخت زندگى چه كرد، از آيات قرآن چيزى در اين مورد به دست نمىآيد.
[h=3]يك پرسش و پاسخ آن[/h] حال ممكن استشما بگوئيد چرا قرآن اين داستان را بدين صورت سربسته نقل كرده است؟ و اين گونه نقل داستان چه فايدهاى مىتواند داشته باشد؟
در پاسخ مىگوئيم كه اصل داستان ذو القرنين براى پاسخ به سؤالى است كه از پيامبر اكرمصلى الله عليه وآله پرسيدند: آن مردى كه به مشرق و مغرب عالم سفر كرد تا به سد ياجوج و ماجوج رسيد كه بود؟ و داستانش چه بود؟ بنابراين مجموع داستان با هدف پاسخگويى به آن سؤال مطرح شده است و همين اندازه در پاسخ آنان كافى و نتيجهبخش بوده است. علاوه بر اين، ساير قسمتهاى داستان، نكات جالبى دارد كه در فصل «نكات جالب و پندآموز» به برخى از آن نكتهها اشاره خواهيمكرد.همچنينبايداضافهكرد كه هنوز كسى ادعا نكرده است كه تمام جوانب اين آيات را فهميده و درك كرده، لذا ممكن است در آينده نكات تازهاىاز اين آيات به دست آيد.
«قال اما من ظلم فسوف نعذبه ثم يرد الى ربه فيعذبه عذابا نكرا» ذو القرنين گفت: ما كسى را كه ستم ورزيده مجازات خواهيم كرد. سپس او به سوى پروردگارش باز مىگردد و خداوند او را مجازات شديدى خواهد نمود.
«واما من امن و عمل صالحا فله جزاء الحسنى» و اما كسى كه ايمان آورد و عمل صالح انجام دهد، پاداشى نيكو خواهد داشت.
«قال هذا رحمة من ربى فاذا جاء وعد ربى جعله دكاء و كان وعد ربى حقا» ذو القرنين در پايان كار سدسازى گفت: اين سد نعمت و رحمتى از سوى پروردگار من است و هنگامى كه فرمان پروردگارم فرارسد، آن را در هم مىكوبد و وعده پروردگار حق است و تحقق خواهد يافت.
[h=3]مقام و حكومت دينى ذو القرنين[/h] از مجموع اين آيات بر مىآيد كه او داراى مقام و حكومتى دينى بوده است. در آيه كريمه زير مىخوانيم:
«قلنا يا ذا القرنين اما ان تعذب واما ان تتخذ فيهم حسنا» ما به ذو القرنين گفتيم: اى ذو القرنين! آيا مىخواهى بدان ايشان را مجازات كنى يا روش نيكويى در مورد آنها انتخاب مىنمايى؟
خداوند طبق اين آيه به او اختيار تام مىدهد، و اين خود شاهد بر اين مطلب است كه وى از سوى وحى الهى يا پيامبرى از پيامبران، تاييد و راهنمايى مىشده است. (11)
اين مطلب از جواب ذو القرنين به اين فراز روشنتر مىشود، گويا هدف او از بيان چنين جوابى، اشاره به اين نكته است كه مردم در برابر دعوت به توحيد و مبارزه با شرك، به دو گروه تقسيم خواهند شد; كسانى كه تسليم اين برنامه سازنده الهى شوند، كه مطمئنا پاداشى نيكو خواهند داشت و در امنيت و آسودگى خاطر زندگى خواهند كرد، و آنها كه در برابر اين دعوت موضعگيرى خصمانه داشته و به ظلم و فساد ادامه دهند، كه مجازات خواهند گرديد.
علاوه بر اين، در آيهاى ديگر نيز مىخوانيم:
«كذلك و قد احطنا بما لديه خبرا» كار ذو القرنين چنين بود، و ما به خوبى از امكانات و آنچه نزد وى صورت مىگرفت، اطلاع داشتيم.
ظاهرا اين آيه هم كنايه از اين مطلب است كه آنچه او تصميممىگرفت،به هدايتخداوند و امر او بود و در هيچ كارى اقدام نمىنمود،مگر آنكه خداوند او راماموركرده بود.
بنابراين، مجموع اين آيات اين مفهوم را مىرساند كه مكالمه خداوند سبحان با ذو القرنين از سوى پيامبرى كه همراه او بوده صورت مىگرفته است و او حكومتى مثل حكومت جناب طالوت بر بنىاسرائيل داشته است. (12)
اين حكومت از طرف خدا و با الهام پيامبرى از پيامبران بوده و كارهايش رانيز به هدايت همان پيامبر انجام مىداده است.
[h=3]يك سؤال و پاسخ آن[/h] در اينجا سؤالى پيش مىآيد و آن اينكه مىبينيم كه خداوند مىفرمايد: «ما به ذو القرنين گفتيم...»، بنابراين چرا مفسران صريحا نگفتهاند كه ذو القرنين خود پيامبرى از پيامبران الهى بوده است؟
پيش از اين گفتيم كه گفتگوى خداوند با انسان، امكان دارد به صورت «گفتگوى پيامبرى» يا «الهام» يا «گفتگو از طريق يك پيامبر» باشد، لذا معلوم نيست كه ذو القرنين واقعا پيامبر باشد و گفتگوى خداوند سبحان با وى از نوع وحى پيامبرى باشد; چرا كه اگر ايشان پيامبر بود، همچون بسيارى ديگر از پيامبران كه در قرآن نامشان آمده است، به پيامبرى او نيز تصريح مىشد. مثل «واذكر فى الكتاب اسمعيل انه كان صادق الوعد وكان رسولا نبيا» و در اين كتاب از اسماعيل ياد كن، كه در وعدههايش صادق بود و رسول و پيامبر بود. (13)
«و ان الياس لمن المرسلين» و الياس از رسولان [ما] بود. (14)
و همچنين آيات 41 سوره مريم و 133 سوره صافات و آيات بسيار ديگرى كه در آن به پيامبرى رسولان الهى تصريح شدهاست.
بنابراين، نمىتوان با اطمينان گفت كه ذو القرنين پيامبر بوده است و پيامبرى كسى را نيز با احتمال نمىتوان اثبات كرد.
[h=3]مسافرتهاى ذو القرنين[/h] مهمترين چيزى كه از تاريخ زندگى ذو القرنين در قرآن آمده است، مسافرتهاى سهگانه او به نقاط مختلف دنيا است; مسافرت به مغرب، مسافرت به مشرق و برگشت از مشرق به طرف كوههاى ياجوج و ماجوج. بايد توجه داشت كه ذكر مشرق و مغرب به خاطر آن نيست كه او فقط به مشرق و مغرب سفر كرده، بلكه منظور اين است كه از محل زندگى خود تا مغرب و از آنجا تا مشرق و از مشرق تا محل كوههاى ياجوج و ماجوج مسيرى طولانى را طى كرده است. ذكر اين مناطق شايد بدان جهت است كه پرسش سؤال كنندگان درباره ذو القرنين همين بوده; يعنى پرسيدند آن شخصى كه به مشرق و مغرب عالم سفر كرد تا به سد ياجوج و ماجوج رسيد كه بود؟
اما اين كه هدف او از اين كار چه بوده، از شكل بيان آن در قرآن كريم، چنين به نظر مىرسد كه او به منظور گسترش عدالت در جهان و خدمتبه مردم سفر مىكرده است.
[h=3]مسافرت به مغرب[/h] ذو القرنين در اولين مسافرت خود به طرف مغرب حركت كرد و آنقدر در خشكى پيش رفت تا به غروبگاه خورشيد رسيد. در آنجا احساس كرد كه خورشيد در چشمه يا دريايى تيره و گلآلود (15) فرو مىرود. احتمالا منظور اين است كه او به ساحل دريايى رسيد كه ديگر ماوراى آن اميد خشكى نمىرفت و چنين به نظرش مىرسيد كه آفتاب در دريا غروب مىكند; چون انتهاى افق به دريا چسبيده بود. ذو القرنين در اين منطقه به طايفهاى برخورد:
«قلنا يا ذاالقرنين اما ان تعذب واما ان تتخذ فيهم حسنا» به ذو القرنين گفتيم: اى ذو القرنين! بدان ايشان را مجازات مىكنى يا روشى نيكو در مورد آنان انتخاب مىنمايى؟
اين نكته از آيه كريمه فوق به دست مىآيد كه آن طايفه مجموعهاى از افراد نيك و بد بودند; چون اگر همه مردمى خوب و صالح بودند و در ميان ايشان ظالم و مفسد وجود نداشت، چگونه ممكن بود كه خداوند به او چنين اختيار تامى بدهد؟ (16)
از لحن اين آيه و پاسخ ذو القرنين كه چند سطر بعد مىآيد، چنين به نظر مىرسد كه در آن منطقه ظلم و فسادى برپا بوده است; زيرا هر دو جا عذاب و مجازات اول گفته شده است.
بالاخره خداوند طبق آيه كريمه بالا به ذو القرنين اختيار داد و پرسيد كه با ايشان چه مىكنى؟ ذو القرنين برنامه خود را چنين بيان كرد: مردم اين منطقه از جهت صلاح و فساد به دو دسته اصلى تقسيم مىشوند: يك عده ظالمان و فاسدان كه در مقابل روند زندگى و حيات انسانى اخلال ايجاد مىكنند و عده ديگر، صالحان و كسانى كه در جهت مصالح حيات و زندگى بشر حركت مىكنند. اين دو گروه، با دو گونه برخورد روبهرو خواهند شد; چنان كه در آيات مىخوانيم:
«اما من ظلم فسوف نعذبه ثم يرد الى ربه فيعذبه عذابا نكرا».
هر كس ظلم و فساد كند، او را مجازات مىكنيم و خداوند نيز او را بعد از مرگ عذاب خواهد كرد.
«واما من امن و عمل صالحا فله جزاء الحسنى و سنقول له من امرنا يسرا».
و هركسايمان بياورد و رفتارهايى نيكو داشته باشد، پاداشىنيكوتر ازاستحقاقش خواهد داشت و ما به فرمان خود او را به كارى آسان وا خواهيم داشت; يعنى از امنيت، رفاه و امكاناتاجتماعى اين دنيا و پاداش آخرت برخوردار خواهد شد و ما نيز قوانين سهل و آسانى برايش وضع خواهيم كرد.
ذو القرنين بعد از مجازات ستمگران آن قوم غربى و برقرارى امنيت و احتمالا وضع يك سرى قوانين براى مردم آن منطقه، سفر خود را به مغرب زمين پايان داد و به طرف مشرق حركت كرد.
«ثم اتبع سببا حتى اذا بلغ مطلع الشمس» دوباره وسايل سفر را فراهم آورد و به سوى مشرق حركت كرد تا به محل طلوع خورشيد رسيد.
مسافرت به مشرق همان طوركه گفتيم، ذو القرنين مسافرت دوم خود را از مناطق غربى به طرف مشرق زمين شروع كرد و تا دورترين مناطق شرقى (17) پيش رفت و در آخرين صحراى شرقى به مردمى برخورد كرد كه از جهت تمدن در سطح بسيار پايينى بودند:
«حتى اذا بلغ مطلع الشمس وجدها تطلع على قوم لم نجعل لهم من دونها سترا» همچنان به راه خود به طرف مشرق ادامه داد تا به صحرايى نزديك محل طلوع خورشيد رسيد و در آنجا ديد كه خورشيد بر جمعيتى طلوع مىكند كه در برابر تابش آن، هيچ گونه پوشش و سايبانى برايشان قرار نداده بوديم.
آن مردم در صحرا و بر روى خاك زندگى مىكردند و هنوز به اين سطح فكرى نرسيده بودند كه اهميتخانهسازى و يا چادر زدن را بفهمند، چه رسد به اين كه علم ساختمانسازى و خيمهزدن را بدانند يا بياموزند. حتى عدهاى از مفسرين، با برداشت از همين آيه قرآن گفتهاند كه اين جمعيتبه صورت عريان و يا با پوشش بسيار كمى زندگى مىكردهاند; پوششى كه بدن آنها را از آفتاب نمىپوشانيده است.
اينكه ذو القرنين در اين منطقه، براى رهايى آنان از اين وضع سخت زندگى چه كرد، از آيات قرآن چيزى در اين مورد به دست نمىآيد.
[h=3]يك پرسش و پاسخ آن[/h] حال ممكن استشما بگوئيد چرا قرآن اين داستان را بدين صورت سربسته نقل كرده است؟ و اين گونه نقل داستان چه فايدهاى مىتواند داشته باشد؟
در پاسخ مىگوئيم كه اصل داستان ذو القرنين براى پاسخ به سؤالى است كه از پيامبر اكرمصلى الله عليه وآله پرسيدند: آن مردى كه به مشرق و مغرب عالم سفر كرد تا به سد ياجوج و ماجوج رسيد كه بود؟ و داستانش چه بود؟ بنابراين مجموع داستان با هدف پاسخگويى به آن سؤال مطرح شده است و همين اندازه در پاسخ آنان كافى و نتيجهبخش بوده است. علاوه بر اين، ساير قسمتهاى داستان، نكات جالبى دارد كه در فصل «نكات جالب و پندآموز» به برخى از آن نكتهها اشاره خواهيمكرد.همچنينبايداضافهكرد كه هنوز كسى ادعا نكرده است كه تمام جوانب اين آيات را فهميده و درك كرده، لذا ممكن است در آينده نكات تازهاىاز اين آيات به دست آيد.
[h=3]سفر به كوههاى ياجوج و ماجوج[/h] ذو القرنين بعد از مسافرت به منتهىاليه مشرق دوباره حركت كرد، سرزمينها را در نورديد تا به تنگهاى در ميان يك سد طبيعى طولانى رسيد. اين سد طبيعى، احتمالا كوههايى بوده كه همچون يك ديوار عظيم بين دو منطقه فاصله انداخته بودند و تنها راه ارتباطى بين آن دو منطقه، تنگهاى بيش نبوده است; تنگهاى كه آن رشته كوههاى طولانى را به دو نيم كرده و تبديل به دو ديوار مىكرده است و ظاهرا كلمه «سدين دو سد» در قرآن به همين معناست:
«ثم اتبع سببا حتى اذا بلغ بين السدين وجد من دونهما قوما» همچنان راه خود را ادامه داد تا به ميان دو كوه رسيد و در كنار آن دو كوه مردمى را يافت... .
نزديك آن تنگه، گروهى از مردم زندگى مىكردند و اين همان تنگهاى است كه به درخواست مردم ساكن آن منطقه، سد ذو القرنين بر آن ساخته شد.
مردمى كه نزديك آن تنگه زندگى مىكردند اين مردم، از نظر فهم افراد بسيار سادهاى بودند. مرحوم علامه طباطبايى در توضيح آيه كريمه «وجد من دونهما قوما لا يكادون يفقهون قولا» در نزديكى آن دو كوه مردمى را ديد كه هيچ سخنى را نمىفهميدند، چنين فرموده است: «اين جمله كنايه از سادگى و بساطت فهم آن مردم است» (18) .
اما در عين حال كه در اين حد از فهم و سادگى بودند، با ديدن ذو القرنين و شناخت توانايىهاى او، از وى درخواستساختن سدى كردند و از پيشنهاد پرداخت دستمزد به ذو القرنين معلوم مىشود كه هم داراى فهم اقتصادى بودهاند و هم امكانات اقتصادى داشتهاند. همچنين از نظر نيروى كار، شناخت آهن و فلزها و توانايى و امكان بهرهبردارى از آن، در حد قابل قبولى بودهاند كه جزئيات آن در ضمن داستان سدسازى معلوم خواهد شد.
[h=3]پيشنهاد و درخواستساختن سد[/h] مردمى كه نزديك آن تنگه زندگى مىكردند، از هجوم و غارت اقوام ياجوج و ماجوج در زحمت و شكنجه بودند. اقوامياجوج و ماجوج طوايفى جنگطلب و غارتگر بودند كه در جايىپشتآن تنگهو كوهها زندگى مىكردند و هر از گاهى از طريق آن تنگه به اين مردم حمله كرده و آنها را قتل و غارت مىكردند. لذا اين تنگه، محل نفوذ يا موضعى سوق الجيشى براى برترى نظامى آن اقوام غارتگر بوده است.
اين مردم مظلوم وقتى قدرت و توانايى ذو القرنين را ديدند، مقدم او را غنيمتشمرده و دستبه دامن او زدند:
«قالوا يا ذا القرنين ان ياجوج و ماجوج مفسدون فى الارض» گفتند: اى ذو القرنين، اقوام ياجوج و ماجوج در اين زمين فساد و ظلم مىكنند.
و از او تقاضاى ساختن مانعى در مقابل حمله آن طايفه ستمگر كردند و تاكيد نمودند كه در مقابل ساختن اين سد، اموالى را نيز بهعنوان دستمزد پرداختخواهند كرد:
«فهل نجعل لك خرجا على ان تجعل بيننا و بينهم سدا» آيا حاضرى پولى از ما بگيرى و ميان ما و آنها سدى ايجاد كنى؟
ذو القرنين پيشنهاد اجرت آنها را نپذيرفت و گفت: من به اموال شما احتياجى ندارم و از شما اجر و مزدى نمىخواهم:
«قال ما مكنى فيه ربى خير» ذو القرنين در جواب ايشان پاسخ داد: اموال و امكاناتى كه پروردگارم در اختيارم گذاشته، از مالى كه شما به من وعده مىدهيد بهتر است.
با اين حال گفت: اگر مىخواهيد چنين مانعى بسازم، بايد مرا با كارگران خود كمك كنيد و مصالح ساختمانى بياوريد:
«فاعينونى بقوة اجعل بينكم و بينهم ردما» اجر و مزد نمىخواهم، فقط مرا با نيروى انسانى كمك كنيد تا ميان شما و آنها سد محكمى ايجاد كنم!
بالاخره قرار شد سدى با نيروى انسانى مردم و طراحى، مديريت و اجراى ذو القرنين ساخته شود و بدين ترتيب، كار سدسازى شروع شد.
[h=3]سدسازى[/h] ابتدا ذو القرنين دستور داد تا قطعات بزرگى از آهن بياورند و آنها را درون تنگه روى هم بچينند:
«اتونى زبر الحديد» قطعاتبزرگآهن برايم بياوريد و آنها را روى هم بچينيد.
مردم آهن زيادى آوردند و بر روى هم چيدند تا بالاخره تنگه ميان دو كوه پر شد:
«حتى اذا ساوى بين الصدفين» آنگاه گفت: هيزم و مواد آتشزا بياوريد و در اطراف سد آتش روشن كنيد و با نصب دمهاى آهنگرى (و وسايلى از اين قبيل) در اطراف سد، در آتش بدميد تا قطعات آهن سرخ و گداخته شود.
«قال انفخوا حتى اذا جعله نارا» گفت: در آتش بدميد. آنان چنين كردند، تا حدى كه آتش قطعات آهن را كاملا سرخ و گداخته كرد.
در مرحله آخر مجموعه آن سد آهنين را با لايهاى از مس پوشانيد تا آن را از نفوذ هوا و پوسيدن حفظ كند: «قال اتونى افرغ عليه قطرا» گفت:اكنونمسمذاببرايمبياوريد تا روى اين سد بريزيم.
در حقيقت او مىخواست آهن آلات را با حرارت به يكديگر پيوند داده و با ريختن مس مذاب روى آنها سد يكپارچه و غيرقابل نفوذى به وجود آورد.
گويا در دانش امروز اثبات شده است كه اگر مقدارى مس به آهن اضافه كنند، مقاومت آن را بسيار زيادتر مىكند. و ذو القرنين اقدام به چنين كارى كرد.
سرانجام سد آهنين و مرتفع ذو القرنين ساخته شد و به صورت مانعى مستحكم بر سر راه اقوام ياجوج و ماجوج قرار گرفت. آنچنان مرتفع كه نمىتوانستند از روى آن عبور كنند، و به قدرى مستحكم كه نمىتوانستند در آن حفره يا راه نفوذى ايجاد كنند:
«فما اسطاعوا ان يظهروه وما استطاعوا له نقبا» پس از آن، ديگر آن گروه مفسد قادر نبودند از روى آن عبور كرده يا راه نفوذ و حفرهاى در آن ايجاد كنند.
در اينجا ذو القرنين از فرصت استفاده كرده و مردم را به ياد خداوند، نعمات او و قيامت مىاندازد و توجه مىدهد كه اين امنيت، نتيجه مرحمت و لطف خداوند است و بايد بدانند كه دنيا و آنچه در آن است، فقط مدت زمان معينى خواهد ماند و آن هنگام كه خداوند بخواهد، در آستانه قيامت، همه چيز ويران خواهد شد:
«قال هذا رحمة من ربى» گفت: اين سد خود نعمتى از سوى پروردگار من است.
يعنى اين خداوند بود كه از رحمتخود اراده كرد تا سد و سپرى براى شما مردم در مقابل اقوام ياجوج و ماجوج ايجاد كنيم، اما بدانيد:
«فاذا جاء وعد ربى جعله دكاء وكان وعد ربىحقا» هنگامىكه وعده پروردگارم (قيامت) فرا رسد،آن را در هم مىكوبد و وعده پروردگارم حق است و مطمئنا تحقق خواهد يافت.
[h=2]فصل چهارم[/h] [h=3]نكات جالب و پندآموز[/h] يكى از مهمترين قسمتهاى نقل هر داستان، طرح نكات جالب و آموزنده آن است.در اين فصل به پيروى از كتاب ارزنده تفسير نمونه و با بهرهگيرى از آن، دوازده نكته جالب و پندآموز از داستان ذو القرنين را بازنويسى كرده و تقديم مىنماييم:
1- نخستين درسى كه از اين داستان مىآموزيم، آن است كه در اين جهان هيچ كارى بدون توسل به اسباب آن انجام نمىگيرد. به همين جهت، خداوند براى پيشرفت كار ذو القرنين اسباب پيشرفت و پيروزى را به او داد: «واتيناه من كل شىء سببا» و وسايل دستيابى به هر چيزى را در اختيارش گذارديم و او هم از اين اسباب به خوبى بهره گرفت: «فاتبع سببا». بنابراين آنها كه انتظار دارند بدون تهيه اسباب و وسايل لازم و بدون استفاده از آنها به پيروزى برسند، به جايى نخواهند رسيد، حتى اگر ذو القرنين باشند!
2- يك مديريت فراگير، نمىتواند نسبتبه تفاوت و تنوع مجموعه تحت ادارهاش و شرايط مختلف آنها بىاعتنا باشد، به همين دليل ذو القرنين كه صاحب يك حكومت الهى بود، به هنگام برخورد با اقوام گوناگون كه هركدام زندگى مخصوص به خود داشتند، متناسب با آنها رفتار كرد و همه را زير بال و پر خويش گرفت.
3- تكليف شاق هرگز مناسب يك حكومت عدل نيست. به همين دليل ذو القرنين بعد از آن كه تصريح كرد: من ظالمان را مجازات خواهم كرد و صالحان را پاداش نيكو خواهم داد، اضافه نمود: «وسنقول له من امرنا يسرا»; يعنى ما براى مردم صالح اين سرزمين قوانين و برنامههاى آسانى وضع خواهيم كرد تا توانايى انجام آن را از روى ميل و رغبت و شوق داشته باشند.
4- از نكات جالب اين داستان وجود سه نوع متفاوت از مردم به طور همزمان در مناطق مختلف مىباشد، مردمى گرفتار ظالمين داخلى و تا حدى متمدن، به طورى كه گويا ذو القرنين بعد از برقرارى نظم و مجازات ظالمين، براى آنان قوانينى هم وضع كرد; مردمى از جهت تمدن در حد صفر، به طورى كه حتى سايبانى هم براى خود نساخته بودند; و مردمى ديگر از جهت صنعت و اقتصاد در حدى مطلوب، ولى گرفتار ناامنى و غارتگران خارجى.
5- ذو القرنين حتى جمعيتى را كه به گفته قرآن سخنى نمىفهميدند و سادهلوح بودند، از نظر دور نداشت و به درددل آنها گوش فراداد و نيازشان را برطرف ساخت و ميان آنها و دشمنشان سد محكمى برپا كرد; با اينكه مىتوانست چنين مردمى را با وعده و وعيد قانع كند و زحمتى براى آنان متحمل نشود، ولى بدون هيچگونه چشمداشتى به سازندگى در آن منطقه همت گماشت.
6- امنيت، نخستين و مهمترين شرط يك زندگى سالم و اجتماعى است. به همين جهت ذو القرنين براى تامين امنيت قومى كه مورد تهديد و غارت بودند، پرزحمتترين كارها را برعهده گرفت و براى جلوگيرى از يورش مفسدان، نيرومندترين سدها را ساخت.
اصولا تا وقتى كه جلو مفسدان با قاطعيت و با نيرومندترين مانع گرفته نشود، جامعه روى سعادت را نخواهد ديد. به همين دليل حضرت ابراهيمعليه السلام هنگام بناى كعبه نخستين چيزى كه از خداوند سبحان براى آن سرزمين تقاضا كرد، نعمت امنيتبود: «رب اجعل هذا البلد امنا واجنبنى وبنى ان نعبد الاصنام» (19) پروردگارا! اين شهر (مكه) را شهر امنى قرار ده! و فرزندانم را از پرستش بتها دور نگاه دار.
«ثم اتبع سببا حتى اذا بلغ بين السدين وجد من دونهما قوما» همچنان راه خود را ادامه داد تا به ميان دو كوه رسيد و در كنار آن دو كوه مردمى را يافت... .
نزديك آن تنگه، گروهى از مردم زندگى مىكردند و اين همان تنگهاى است كه به درخواست مردم ساكن آن منطقه، سد ذو القرنين بر آن ساخته شد.
مردمى كه نزديك آن تنگه زندگى مىكردند اين مردم، از نظر فهم افراد بسيار سادهاى بودند. مرحوم علامه طباطبايى در توضيح آيه كريمه «وجد من دونهما قوما لا يكادون يفقهون قولا» در نزديكى آن دو كوه مردمى را ديد كه هيچ سخنى را نمىفهميدند، چنين فرموده است: «اين جمله كنايه از سادگى و بساطت فهم آن مردم است» (18) .
اما در عين حال كه در اين حد از فهم و سادگى بودند، با ديدن ذو القرنين و شناخت توانايىهاى او، از وى درخواستساختن سدى كردند و از پيشنهاد پرداخت دستمزد به ذو القرنين معلوم مىشود كه هم داراى فهم اقتصادى بودهاند و هم امكانات اقتصادى داشتهاند. همچنين از نظر نيروى كار، شناخت آهن و فلزها و توانايى و امكان بهرهبردارى از آن، در حد قابل قبولى بودهاند كه جزئيات آن در ضمن داستان سدسازى معلوم خواهد شد.
[h=3]پيشنهاد و درخواستساختن سد[/h] مردمى كه نزديك آن تنگه زندگى مىكردند، از هجوم و غارت اقوام ياجوج و ماجوج در زحمت و شكنجه بودند. اقوامياجوج و ماجوج طوايفى جنگطلب و غارتگر بودند كه در جايىپشتآن تنگهو كوهها زندگى مىكردند و هر از گاهى از طريق آن تنگه به اين مردم حمله كرده و آنها را قتل و غارت مىكردند. لذا اين تنگه، محل نفوذ يا موضعى سوق الجيشى براى برترى نظامى آن اقوام غارتگر بوده است.
اين مردم مظلوم وقتى قدرت و توانايى ذو القرنين را ديدند، مقدم او را غنيمتشمرده و دستبه دامن او زدند:
«قالوا يا ذا القرنين ان ياجوج و ماجوج مفسدون فى الارض» گفتند: اى ذو القرنين، اقوام ياجوج و ماجوج در اين زمين فساد و ظلم مىكنند.
و از او تقاضاى ساختن مانعى در مقابل حمله آن طايفه ستمگر كردند و تاكيد نمودند كه در مقابل ساختن اين سد، اموالى را نيز بهعنوان دستمزد پرداختخواهند كرد:
«فهل نجعل لك خرجا على ان تجعل بيننا و بينهم سدا» آيا حاضرى پولى از ما بگيرى و ميان ما و آنها سدى ايجاد كنى؟
ذو القرنين پيشنهاد اجرت آنها را نپذيرفت و گفت: من به اموال شما احتياجى ندارم و از شما اجر و مزدى نمىخواهم:
«قال ما مكنى فيه ربى خير» ذو القرنين در جواب ايشان پاسخ داد: اموال و امكاناتى كه پروردگارم در اختيارم گذاشته، از مالى كه شما به من وعده مىدهيد بهتر است.
با اين حال گفت: اگر مىخواهيد چنين مانعى بسازم، بايد مرا با كارگران خود كمك كنيد و مصالح ساختمانى بياوريد:
«فاعينونى بقوة اجعل بينكم و بينهم ردما» اجر و مزد نمىخواهم، فقط مرا با نيروى انسانى كمك كنيد تا ميان شما و آنها سد محكمى ايجاد كنم!
بالاخره قرار شد سدى با نيروى انسانى مردم و طراحى، مديريت و اجراى ذو القرنين ساخته شود و بدين ترتيب، كار سدسازى شروع شد.
[h=3]سدسازى[/h] ابتدا ذو القرنين دستور داد تا قطعات بزرگى از آهن بياورند و آنها را درون تنگه روى هم بچينند:
«اتونى زبر الحديد» قطعاتبزرگآهن برايم بياوريد و آنها را روى هم بچينيد.
مردم آهن زيادى آوردند و بر روى هم چيدند تا بالاخره تنگه ميان دو كوه پر شد:
«حتى اذا ساوى بين الصدفين» آنگاه گفت: هيزم و مواد آتشزا بياوريد و در اطراف سد آتش روشن كنيد و با نصب دمهاى آهنگرى (و وسايلى از اين قبيل) در اطراف سد، در آتش بدميد تا قطعات آهن سرخ و گداخته شود.
«قال انفخوا حتى اذا جعله نارا» گفت: در آتش بدميد. آنان چنين كردند، تا حدى كه آتش قطعات آهن را كاملا سرخ و گداخته كرد.
در مرحله آخر مجموعه آن سد آهنين را با لايهاى از مس پوشانيد تا آن را از نفوذ هوا و پوسيدن حفظ كند: «قال اتونى افرغ عليه قطرا» گفت:اكنونمسمذاببرايمبياوريد تا روى اين سد بريزيم.
در حقيقت او مىخواست آهن آلات را با حرارت به يكديگر پيوند داده و با ريختن مس مذاب روى آنها سد يكپارچه و غيرقابل نفوذى به وجود آورد.
گويا در دانش امروز اثبات شده است كه اگر مقدارى مس به آهن اضافه كنند، مقاومت آن را بسيار زيادتر مىكند. و ذو القرنين اقدام به چنين كارى كرد.
سرانجام سد آهنين و مرتفع ذو القرنين ساخته شد و به صورت مانعى مستحكم بر سر راه اقوام ياجوج و ماجوج قرار گرفت. آنچنان مرتفع كه نمىتوانستند از روى آن عبور كنند، و به قدرى مستحكم كه نمىتوانستند در آن حفره يا راه نفوذى ايجاد كنند:
«فما اسطاعوا ان يظهروه وما استطاعوا له نقبا» پس از آن، ديگر آن گروه مفسد قادر نبودند از روى آن عبور كرده يا راه نفوذ و حفرهاى در آن ايجاد كنند.
در اينجا ذو القرنين از فرصت استفاده كرده و مردم را به ياد خداوند، نعمات او و قيامت مىاندازد و توجه مىدهد كه اين امنيت، نتيجه مرحمت و لطف خداوند است و بايد بدانند كه دنيا و آنچه در آن است، فقط مدت زمان معينى خواهد ماند و آن هنگام كه خداوند بخواهد، در آستانه قيامت، همه چيز ويران خواهد شد:
«قال هذا رحمة من ربى» گفت: اين سد خود نعمتى از سوى پروردگار من است.
يعنى اين خداوند بود كه از رحمتخود اراده كرد تا سد و سپرى براى شما مردم در مقابل اقوام ياجوج و ماجوج ايجاد كنيم، اما بدانيد:
«فاذا جاء وعد ربى جعله دكاء وكان وعد ربىحقا» هنگامىكه وعده پروردگارم (قيامت) فرا رسد،آن را در هم مىكوبد و وعده پروردگارم حق است و مطمئنا تحقق خواهد يافت.
[h=2]فصل چهارم[/h] [h=3]نكات جالب و پندآموز[/h] يكى از مهمترين قسمتهاى نقل هر داستان، طرح نكات جالب و آموزنده آن است.در اين فصل به پيروى از كتاب ارزنده تفسير نمونه و با بهرهگيرى از آن، دوازده نكته جالب و پندآموز از داستان ذو القرنين را بازنويسى كرده و تقديم مىنماييم:
1- نخستين درسى كه از اين داستان مىآموزيم، آن است كه در اين جهان هيچ كارى بدون توسل به اسباب آن انجام نمىگيرد. به همين جهت، خداوند براى پيشرفت كار ذو القرنين اسباب پيشرفت و پيروزى را به او داد: «واتيناه من كل شىء سببا» و وسايل دستيابى به هر چيزى را در اختيارش گذارديم و او هم از اين اسباب به خوبى بهره گرفت: «فاتبع سببا». بنابراين آنها كه انتظار دارند بدون تهيه اسباب و وسايل لازم و بدون استفاده از آنها به پيروزى برسند، به جايى نخواهند رسيد، حتى اگر ذو القرنين باشند!
2- يك مديريت فراگير، نمىتواند نسبتبه تفاوت و تنوع مجموعه تحت ادارهاش و شرايط مختلف آنها بىاعتنا باشد، به همين دليل ذو القرنين كه صاحب يك حكومت الهى بود، به هنگام برخورد با اقوام گوناگون كه هركدام زندگى مخصوص به خود داشتند، متناسب با آنها رفتار كرد و همه را زير بال و پر خويش گرفت.
3- تكليف شاق هرگز مناسب يك حكومت عدل نيست. به همين دليل ذو القرنين بعد از آن كه تصريح كرد: من ظالمان را مجازات خواهم كرد و صالحان را پاداش نيكو خواهم داد، اضافه نمود: «وسنقول له من امرنا يسرا»; يعنى ما براى مردم صالح اين سرزمين قوانين و برنامههاى آسانى وضع خواهيم كرد تا توانايى انجام آن را از روى ميل و رغبت و شوق داشته باشند.
4- از نكات جالب اين داستان وجود سه نوع متفاوت از مردم به طور همزمان در مناطق مختلف مىباشد، مردمى گرفتار ظالمين داخلى و تا حدى متمدن، به طورى كه گويا ذو القرنين بعد از برقرارى نظم و مجازات ظالمين، براى آنان قوانينى هم وضع كرد; مردمى از جهت تمدن در حد صفر، به طورى كه حتى سايبانى هم براى خود نساخته بودند; و مردمى ديگر از جهت صنعت و اقتصاد در حدى مطلوب، ولى گرفتار ناامنى و غارتگران خارجى.
5- ذو القرنين حتى جمعيتى را كه به گفته قرآن سخنى نمىفهميدند و سادهلوح بودند، از نظر دور نداشت و به درددل آنها گوش فراداد و نيازشان را برطرف ساخت و ميان آنها و دشمنشان سد محكمى برپا كرد; با اينكه مىتوانست چنين مردمى را با وعده و وعيد قانع كند و زحمتى براى آنان متحمل نشود، ولى بدون هيچگونه چشمداشتى به سازندگى در آن منطقه همت گماشت.
6- امنيت، نخستين و مهمترين شرط يك زندگى سالم و اجتماعى است. به همين جهت ذو القرنين براى تامين امنيت قومى كه مورد تهديد و غارت بودند، پرزحمتترين كارها را برعهده گرفت و براى جلوگيرى از يورش مفسدان، نيرومندترين سدها را ساخت.
اصولا تا وقتى كه جلو مفسدان با قاطعيت و با نيرومندترين مانع گرفته نشود، جامعه روى سعادت را نخواهد ديد. به همين دليل حضرت ابراهيمعليه السلام هنگام بناى كعبه نخستين چيزى كه از خداوند سبحان براى آن سرزمين تقاضا كرد، نعمت امنيتبود: «رب اجعل هذا البلد امنا واجنبنى وبنى ان نعبد الاصنام» (19) پروردگارا! اين شهر (مكه) را شهر امنى قرار ده! و فرزندانم را از پرستش بتها دور نگاه دار.
[h=3]سفر به كوههاى ياجوج و ماجوج[/h] ذو القرنين بعد از مسافرت به منتهىاليه مشرق دوباره حركت كرد، سرزمينها را در نورديد تا به تنگهاى در ميان يك سد طبيعى طولانى رسيد. اين سد طبيعى، احتمالا كوههايى بوده كه همچون يك ديوار عظيم بين دو منطقه فاصله انداخته بودند و تنها راه ارتباطى بين آن دو منطقه، تنگهاى بيش نبوده است; تنگهاى كه آن رشته كوههاى طولانى را به دو نيم كرده و تبديل به دو ديوار مىكرده است و ظاهرا كلمه «سدين دو سد» در قرآن به همين معناست:
«ثم اتبع سببا حتى اذا بلغ بين السدين وجد من دونهما قوما» همچنان راه خود را ادامه داد تا به ميان دو كوه رسيد و در كنار آن دو كوه مردمى را يافت... .
نزديك آن تنگه، گروهى از مردم زندگى مىكردند و اين همان تنگهاى است كه به درخواست مردم ساكن آن منطقه، سد ذو القرنين بر آن ساخته شد.
مردمى كه نزديك آن تنگه زندگى مىكردند اين مردم، از نظر فهم افراد بسيار سادهاى بودند. مرحوم علامه طباطبايى در توضيح آيه كريمه «وجد من دونهما قوما لا يكادون يفقهون قولا» در نزديكى آن دو كوه مردمى را ديد كه هيچ سخنى را نمىفهميدند، چنين فرموده است: «اين جمله كنايه از سادگى و بساطت فهم آن مردم است» (18) .
اما در عين حال كه در اين حد از فهم و سادگى بودند، با ديدن ذو القرنين و شناخت توانايىهاى او، از وى درخواستساختن سدى كردند و از پيشنهاد پرداخت دستمزد به ذو القرنين معلوم مىشود كه هم داراى فهم اقتصادى بودهاند و هم امكانات اقتصادى داشتهاند. همچنين از نظر نيروى كار، شناخت آهن و فلزها و توانايى و امكان بهرهبردارى از آن، در حد قابل قبولى بودهاند كه جزئيات آن در ضمن داستان سدسازى معلوم خواهد شد.
[h=3]پيشنهاد و درخواستساختن سد[/h] مردمى كه نزديك آن تنگه زندگى مىكردند، از هجوم و غارت اقوام ياجوج و ماجوج در زحمت و شكنجه بودند. اقوامياجوج و ماجوج طوايفى جنگطلب و غارتگر بودند كه در جايىپشتآن تنگهو كوهها زندگى مىكردند و هر از گاهى از طريق آن تنگه به اين مردم حمله كرده و آنها را قتل و غارت مىكردند. لذا اين تنگه، محل نفوذ يا موضعى سوق الجيشى براى برترى نظامى آن اقوام غارتگر بوده است.
اين مردم مظلوم وقتى قدرت و توانايى ذو القرنين را ديدند، مقدم او را غنيمتشمرده و دستبه دامن او زدند:
«قالوا يا ذا القرنين ان ياجوج و ماجوج مفسدون فى الارض» گفتند: اى ذو القرنين، اقوام ياجوج و ماجوج در اين زمين فساد و ظلم مىكنند.
و از او تقاضاى ساختن مانعى در مقابل حمله آن طايفه ستمگر كردند و تاكيد نمودند كه در مقابل ساختن اين سد، اموالى را نيز بهعنوان دستمزد پرداختخواهند كرد:
«فهل نجعل لك خرجا على ان تجعل بيننا و بينهم سدا» آيا حاضرى پولى از ما بگيرى و ميان ما و آنها سدى ايجاد كنى؟
ذو القرنين پيشنهاد اجرت آنها را نپذيرفت و گفت: من به اموال شما احتياجى ندارم و از شما اجر و مزدى نمىخواهم:
«قال ما مكنى فيه ربى خير» ذو القرنين در جواب ايشان پاسخ داد: اموال و امكاناتى كه پروردگارم در اختيارم گذاشته، از مالى كه شما به من وعده مىدهيد بهتر است.
با اين حال گفت: اگر مىخواهيد چنين مانعى بسازم، بايد مرا با كارگران خود كمك كنيد و مصالح ساختمانى بياوريد:
«فاعينونى بقوة اجعل بينكم و بينهم ردما» اجر و مزد نمىخواهم، فقط مرا با نيروى انسانى كمك كنيد تا ميان شما و آنها سد محكمى ايجاد كنم!
بالاخره قرار شد سدى با نيروى انسانى مردم و طراحى، مديريت و اجراى ذو القرنين ساخته شود و بدين ترتيب، كار سدسازى شروع شد.
[h=3]سدسازى[/h] ابتدا ذو القرنين دستور داد تا قطعات بزرگى از آهن بياورند و آنها را درون تنگه روى هم بچينند:
«اتونى زبر الحديد» قطعاتبزرگآهن برايم بياوريد و آنها را روى هم بچينيد.
مردم آهن زيادى آوردند و بر روى هم چيدند تا بالاخره تنگه ميان دو كوه پر شد:
«حتى اذا ساوى بين الصدفين» آنگاه گفت: هيزم و مواد آتشزا بياوريد و در اطراف سد آتش روشن كنيد و با نصب دمهاى آهنگرى (و وسايلى از اين قبيل) در اطراف سد، در آتش بدميد تا قطعات آهن سرخ و گداخته شود.
«قال انفخوا حتى اذا جعله نارا» گفت: در آتش بدميد. آنان چنين كردند، تا حدى كه آتش قطعات آهن را كاملا سرخ و گداخته كرد.
در مرحله آخر مجموعه آن سد آهنين را با لايهاى از مس پوشانيد تا آن را از نفوذ هوا و پوسيدن حفظ كند: «قال اتونى افرغ عليه قطرا» گفت:اكنونمسمذاببرايمبياوريد تا روى اين سد بريزيم.
در حقيقت او مىخواست آهن آلات را با حرارت به يكديگر پيوند داده و با ريختن مس مذاب روى آنها سد يكپارچه و غيرقابل نفوذى به وجود آورد.
گويا در دانش امروز اثبات شده است كه اگر مقدارى مس به آهن اضافه كنند، مقاومت آن را بسيار زيادتر مىكند. و ذو القرنين اقدام به چنين كارى كرد.
سرانجام سد آهنين و مرتفع ذو القرنين ساخته شد و به صورت مانعى مستحكم بر سر راه اقوام ياجوج و ماجوج قرار گرفت. آنچنان مرتفع كه نمىتوانستند از روى آن عبور كنند، و به قدرى مستحكم كه نمىتوانستند در آن حفره يا راه نفوذى ايجاد كنند:
«فما اسطاعوا ان يظهروه وما استطاعوا له نقبا» پس از آن، ديگر آن گروه مفسد قادر نبودند از روى آن عبور كرده يا راه نفوذ و حفرهاى در آن ايجاد كنند.
در اينجا ذو القرنين از فرصت استفاده كرده و مردم را به ياد خداوند، نعمات او و قيامت مىاندازد و توجه مىدهد كه اين امنيت، نتيجه مرحمت و لطف خداوند است و بايد بدانند كه دنيا و آنچه در آن است، فقط مدت زمان معينى خواهد ماند و آن هنگام كه خداوند بخواهد، در آستانه قيامت، همه چيز ويران خواهد شد:
«قال هذا رحمة من ربى» گفت: اين سد خود نعمتى از سوى پروردگار من است.
يعنى اين خداوند بود كه از رحمتخود اراده كرد تا سد و سپرى براى شما مردم در مقابل اقوام ياجوج و ماجوج ايجاد كنيم، اما بدانيد:
«فاذا جاء وعد ربى جعله دكاء وكان وعد ربىحقا» هنگامىكه وعده پروردگارم (قيامت) فرا رسد،آن را در هم مىكوبد و وعده پروردگارم حق است و مطمئنا تحقق خواهد يافت.
[h=2]فصل چهارم[/h] [h=3]نكات جالب و پندآموز[/h] يكى از مهمترين قسمتهاى نقل هر داستان، طرح نكات جالب و آموزنده آن است.در اين فصل به پيروى از كتاب ارزنده تفسير نمونه و با بهرهگيرى از آن، دوازده نكته جالب و پندآموز از داستان ذو القرنين را بازنويسى كرده و تقديم مىنماييم:
1- نخستين درسى كه از اين داستان مىآموزيم، آن است كه در اين جهان هيچ كارى بدون توسل به اسباب آن انجام نمىگيرد. به همين جهت، خداوند براى پيشرفت كار ذو القرنين اسباب پيشرفت و پيروزى را به او داد: «واتيناه من كل شىء سببا» و وسايل دستيابى به هر چيزى را در اختيارش گذارديم و او هم از اين اسباب به خوبى بهره گرفت: «فاتبع سببا». بنابراين آنها كه انتظار دارند بدون تهيه اسباب و وسايل لازم و بدون استفاده از آنها به پيروزى برسند، به جايى نخواهند رسيد، حتى اگر ذو القرنين باشند!
2- يك مديريت فراگير، نمىتواند نسبتبه تفاوت و تنوع مجموعه تحت ادارهاش و شرايط مختلف آنها بىاعتنا باشد، به همين دليل ذو القرنين كه صاحب يك حكومت الهى بود، به هنگام برخورد با اقوام گوناگون كه هركدام زندگى مخصوص به خود داشتند، متناسب با آنها رفتار كرد و همه را زير بال و پر خويش گرفت.
3- تكليف شاق هرگز مناسب يك حكومت عدل نيست. به همين دليل ذو القرنين بعد از آن كه تصريح كرد: من ظالمان را مجازات خواهم كرد و صالحان را پاداش نيكو خواهم داد، اضافه نمود: «وسنقول له من امرنا يسرا»; يعنى ما براى مردم صالح اين سرزمين قوانين و برنامههاى آسانى وضع خواهيم كرد تا توانايى انجام آن را از روى ميل و رغبت و شوق داشته باشند.
4- از نكات جالب اين داستان وجود سه نوع متفاوت از مردم به طور همزمان در مناطق مختلف مىباشد، مردمى گرفتار ظالمين داخلى و تا حدى متمدن، به طورى كه گويا ذو القرنين بعد از برقرارى نظم و مجازات ظالمين، براى آنان قوانينى هم وضع كرد; مردمى از جهت تمدن در حد صفر، به طورى كه حتى سايبانى هم براى خود نساخته بودند; و مردمى ديگر از جهت صنعت و اقتصاد در حدى مطلوب، ولى گرفتار ناامنى و غارتگران خارجى.
5- ذو القرنين حتى جمعيتى را كه به گفته قرآن سخنى نمىفهميدند و سادهلوح بودند، از نظر دور نداشت و به درددل آنها گوش فراداد و نيازشان را برطرف ساخت و ميان آنها و دشمنشان سد محكمى برپا كرد; با اينكه مىتوانست چنين مردمى را با وعده و وعيد قانع كند و زحمتى براى آنان متحمل نشود، ولى بدون هيچگونه چشمداشتى به سازندگى در آن منطقه همت گماشت.
6- امنيت، نخستين و مهمترين شرط يك زندگى سالم و اجتماعى است. به همين جهت ذو القرنين براى تامين امنيت قومى كه مورد تهديد و غارت بودند، پرزحمتترين كارها را برعهده گرفت و براى جلوگيرى از يورش مفسدان، نيرومندترين سدها را ساخت.
اصولا تا وقتى كه جلو مفسدان با قاطعيت و با نيرومندترين مانع گرفته نشود، جامعه روى سعادت را نخواهد ديد. به همين دليل حضرت ابراهيمعليه السلام هنگام بناى كعبه نخستين چيزى كه از خداوند سبحان براى آن سرزمين تقاضا كرد، نعمت امنيتبود: «رب اجعل هذا البلد امنا واجنبنى وبنى ان نعبد الاصنام» (19) پروردگارا! اين شهر (مكه) را شهر امنى قرار ده! و فرزندانم را از پرستش بتها دور نگاه دار.
«ثم اتبع سببا حتى اذا بلغ بين السدين وجد من دونهما قوما» همچنان راه خود را ادامه داد تا به ميان دو كوه رسيد و در كنار آن دو كوه مردمى را يافت... .
نزديك آن تنگه، گروهى از مردم زندگى مىكردند و اين همان تنگهاى است كه به درخواست مردم ساكن آن منطقه، سد ذو القرنين بر آن ساخته شد.
مردمى كه نزديك آن تنگه زندگى مىكردند اين مردم، از نظر فهم افراد بسيار سادهاى بودند. مرحوم علامه طباطبايى در توضيح آيه كريمه «وجد من دونهما قوما لا يكادون يفقهون قولا» در نزديكى آن دو كوه مردمى را ديد كه هيچ سخنى را نمىفهميدند، چنين فرموده است: «اين جمله كنايه از سادگى و بساطت فهم آن مردم است» (18) .
اما در عين حال كه در اين حد از فهم و سادگى بودند، با ديدن ذو القرنين و شناخت توانايىهاى او، از وى درخواستساختن سدى كردند و از پيشنهاد پرداخت دستمزد به ذو القرنين معلوم مىشود كه هم داراى فهم اقتصادى بودهاند و هم امكانات اقتصادى داشتهاند. همچنين از نظر نيروى كار، شناخت آهن و فلزها و توانايى و امكان بهرهبردارى از آن، در حد قابل قبولى بودهاند كه جزئيات آن در ضمن داستان سدسازى معلوم خواهد شد.
[h=3]پيشنهاد و درخواستساختن سد[/h] مردمى كه نزديك آن تنگه زندگى مىكردند، از هجوم و غارت اقوام ياجوج و ماجوج در زحمت و شكنجه بودند. اقوامياجوج و ماجوج طوايفى جنگطلب و غارتگر بودند كه در جايىپشتآن تنگهو كوهها زندگى مىكردند و هر از گاهى از طريق آن تنگه به اين مردم حمله كرده و آنها را قتل و غارت مىكردند. لذا اين تنگه، محل نفوذ يا موضعى سوق الجيشى براى برترى نظامى آن اقوام غارتگر بوده است.
اين مردم مظلوم وقتى قدرت و توانايى ذو القرنين را ديدند، مقدم او را غنيمتشمرده و دستبه دامن او زدند:
«قالوا يا ذا القرنين ان ياجوج و ماجوج مفسدون فى الارض» گفتند: اى ذو القرنين، اقوام ياجوج و ماجوج در اين زمين فساد و ظلم مىكنند.
و از او تقاضاى ساختن مانعى در مقابل حمله آن طايفه ستمگر كردند و تاكيد نمودند كه در مقابل ساختن اين سد، اموالى را نيز بهعنوان دستمزد پرداختخواهند كرد:
«فهل نجعل لك خرجا على ان تجعل بيننا و بينهم سدا» آيا حاضرى پولى از ما بگيرى و ميان ما و آنها سدى ايجاد كنى؟
ذو القرنين پيشنهاد اجرت آنها را نپذيرفت و گفت: من به اموال شما احتياجى ندارم و از شما اجر و مزدى نمىخواهم:
«قال ما مكنى فيه ربى خير» ذو القرنين در جواب ايشان پاسخ داد: اموال و امكاناتى كه پروردگارم در اختيارم گذاشته، از مالى كه شما به من وعده مىدهيد بهتر است.
با اين حال گفت: اگر مىخواهيد چنين مانعى بسازم، بايد مرا با كارگران خود كمك كنيد و مصالح ساختمانى بياوريد:
«فاعينونى بقوة اجعل بينكم و بينهم ردما» اجر و مزد نمىخواهم، فقط مرا با نيروى انسانى كمك كنيد تا ميان شما و آنها سد محكمى ايجاد كنم!
بالاخره قرار شد سدى با نيروى انسانى مردم و طراحى، مديريت و اجراى ذو القرنين ساخته شود و بدين ترتيب، كار سدسازى شروع شد.
[h=3]سدسازى[/h] ابتدا ذو القرنين دستور داد تا قطعات بزرگى از آهن بياورند و آنها را درون تنگه روى هم بچينند:
«اتونى زبر الحديد» قطعاتبزرگآهن برايم بياوريد و آنها را روى هم بچينيد.
مردم آهن زيادى آوردند و بر روى هم چيدند تا بالاخره تنگه ميان دو كوه پر شد:
«حتى اذا ساوى بين الصدفين» آنگاه گفت: هيزم و مواد آتشزا بياوريد و در اطراف سد آتش روشن كنيد و با نصب دمهاى آهنگرى (و وسايلى از اين قبيل) در اطراف سد، در آتش بدميد تا قطعات آهن سرخ و گداخته شود.
«قال انفخوا حتى اذا جعله نارا» گفت: در آتش بدميد. آنان چنين كردند، تا حدى كه آتش قطعات آهن را كاملا سرخ و گداخته كرد.
در مرحله آخر مجموعه آن سد آهنين را با لايهاى از مس پوشانيد تا آن را از نفوذ هوا و پوسيدن حفظ كند: «قال اتونى افرغ عليه قطرا» گفت:اكنونمسمذاببرايمبياوريد تا روى اين سد بريزيم.
در حقيقت او مىخواست آهن آلات را با حرارت به يكديگر پيوند داده و با ريختن مس مذاب روى آنها سد يكپارچه و غيرقابل نفوذى به وجود آورد.
گويا در دانش امروز اثبات شده است كه اگر مقدارى مس به آهن اضافه كنند، مقاومت آن را بسيار زيادتر مىكند. و ذو القرنين اقدام به چنين كارى كرد.
سرانجام سد آهنين و مرتفع ذو القرنين ساخته شد و به صورت مانعى مستحكم بر سر راه اقوام ياجوج و ماجوج قرار گرفت. آنچنان مرتفع كه نمىتوانستند از روى آن عبور كنند، و به قدرى مستحكم كه نمىتوانستند در آن حفره يا راه نفوذى ايجاد كنند:
«فما اسطاعوا ان يظهروه وما استطاعوا له نقبا» پس از آن، ديگر آن گروه مفسد قادر نبودند از روى آن عبور كرده يا راه نفوذ و حفرهاى در آن ايجاد كنند.
در اينجا ذو القرنين از فرصت استفاده كرده و مردم را به ياد خداوند، نعمات او و قيامت مىاندازد و توجه مىدهد كه اين امنيت، نتيجه مرحمت و لطف خداوند است و بايد بدانند كه دنيا و آنچه در آن است، فقط مدت زمان معينى خواهد ماند و آن هنگام كه خداوند بخواهد، در آستانه قيامت، همه چيز ويران خواهد شد:
«قال هذا رحمة من ربى» گفت: اين سد خود نعمتى از سوى پروردگار من است.
يعنى اين خداوند بود كه از رحمتخود اراده كرد تا سد و سپرى براى شما مردم در مقابل اقوام ياجوج و ماجوج ايجاد كنيم، اما بدانيد:
«فاذا جاء وعد ربى جعله دكاء وكان وعد ربىحقا» هنگامىكه وعده پروردگارم (قيامت) فرا رسد،آن را در هم مىكوبد و وعده پروردگارم حق است و مطمئنا تحقق خواهد يافت.
[h=2]فصل چهارم[/h] [h=3]نكات جالب و پندآموز[/h] يكى از مهمترين قسمتهاى نقل هر داستان، طرح نكات جالب و آموزنده آن است.در اين فصل به پيروى از كتاب ارزنده تفسير نمونه و با بهرهگيرى از آن، دوازده نكته جالب و پندآموز از داستان ذو القرنين را بازنويسى كرده و تقديم مىنماييم:
1- نخستين درسى كه از اين داستان مىآموزيم، آن است كه در اين جهان هيچ كارى بدون توسل به اسباب آن انجام نمىگيرد. به همين جهت، خداوند براى پيشرفت كار ذو القرنين اسباب پيشرفت و پيروزى را به او داد: «واتيناه من كل شىء سببا» و وسايل دستيابى به هر چيزى را در اختيارش گذارديم و او هم از اين اسباب به خوبى بهره گرفت: «فاتبع سببا». بنابراين آنها كه انتظار دارند بدون تهيه اسباب و وسايل لازم و بدون استفاده از آنها به پيروزى برسند، به جايى نخواهند رسيد، حتى اگر ذو القرنين باشند!
2- يك مديريت فراگير، نمىتواند نسبتبه تفاوت و تنوع مجموعه تحت ادارهاش و شرايط مختلف آنها بىاعتنا باشد، به همين دليل ذو القرنين كه صاحب يك حكومت الهى بود، به هنگام برخورد با اقوام گوناگون كه هركدام زندگى مخصوص به خود داشتند، متناسب با آنها رفتار كرد و همه را زير بال و پر خويش گرفت.
3- تكليف شاق هرگز مناسب يك حكومت عدل نيست. به همين دليل ذو القرنين بعد از آن كه تصريح كرد: من ظالمان را مجازات خواهم كرد و صالحان را پاداش نيكو خواهم داد، اضافه نمود: «وسنقول له من امرنا يسرا»; يعنى ما براى مردم صالح اين سرزمين قوانين و برنامههاى آسانى وضع خواهيم كرد تا توانايى انجام آن را از روى ميل و رغبت و شوق داشته باشند.
4- از نكات جالب اين داستان وجود سه نوع متفاوت از مردم به طور همزمان در مناطق مختلف مىباشد، مردمى گرفتار ظالمين داخلى و تا حدى متمدن، به طورى كه گويا ذو القرنين بعد از برقرارى نظم و مجازات ظالمين، براى آنان قوانينى هم وضع كرد; مردمى از جهت تمدن در حد صفر، به طورى كه حتى سايبانى هم براى خود نساخته بودند; و مردمى ديگر از جهت صنعت و اقتصاد در حدى مطلوب، ولى گرفتار ناامنى و غارتگران خارجى.
5- ذو القرنين حتى جمعيتى را كه به گفته قرآن سخنى نمىفهميدند و سادهلوح بودند، از نظر دور نداشت و به درددل آنها گوش فراداد و نيازشان را برطرف ساخت و ميان آنها و دشمنشان سد محكمى برپا كرد; با اينكه مىتوانست چنين مردمى را با وعده و وعيد قانع كند و زحمتى براى آنان متحمل نشود، ولى بدون هيچگونه چشمداشتى به سازندگى در آن منطقه همت گماشت.
6- امنيت، نخستين و مهمترين شرط يك زندگى سالم و اجتماعى است. به همين جهت ذو القرنين براى تامين امنيت قومى كه مورد تهديد و غارت بودند، پرزحمتترين كارها را برعهده گرفت و براى جلوگيرى از يورش مفسدان، نيرومندترين سدها را ساخت.
اصولا تا وقتى كه جلو مفسدان با قاطعيت و با نيرومندترين مانع گرفته نشود، جامعه روى سعادت را نخواهد ديد. به همين دليل حضرت ابراهيمعليه السلام هنگام بناى كعبه نخستين چيزى كه از خداوند سبحان براى آن سرزمين تقاضا كرد، نعمت امنيتبود: «رب اجعل هذا البلد امنا واجنبنى وبنى ان نعبد الاصنام» (19) پروردگارا! اين شهر (مكه) را شهر امنى قرار ده! و فرزندانم را از پرستش بتها دور نگاه دار.
پاسخ به پرسشی پیرامون ذوالقرنین از سوی علما
پاسخ علما به پرسشی درباره ی ذوالقرنین و کوروش چند روز پیش از طریق ارسال پرسش ، نظر چند تن از علما و مفسران ایران را در زمینه ذوالقرنین و کوروش خواسته بودم که تا کنون پاسخ دو تن از علما به دستم رسیده که تصویر آنرا در اینجا قرار می دهم :
متن پاسخ دفتر آیت الله مکارم شیرازی :
با اهداء سلام و تحیت بارها گفته ایم آنچه در تفسیر نمونه آمده نظریه ابوالکلام آزاد است که به عنوان یک تفسیر ذکر شده ومساله بت پرستی کوروش از نظر تاریخی ثابت نیست ، همگان می توانند آن تفسیر را به عنوان یک نظریه ذکر کنند ولی مسلما جنبه قطعیت ندارد.
پاسخ دفتر آیت الله صافی گلپایگانی :
با توجه به این نکات به نظر موضوع تا حد زیادی روشن شده است و بسیاری از علاقه مندان به کوروش که صرفا به جهت استناد مطلق به تفسیر نمونه و المیزان و بدون در نظر گرفتن تئوری بودن این ادعا ، آنرا حکم شرعی و قطعی می دانستند ، دیگر بهانه ای برای ادامه ی این شیوه استدلال نخواهند داشت.
منابع قابل استناد مذهبی در زمان فعلی !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
| ||||||||
|
وبلاگ حق و باطل !عرض کردم لینک وبلاگ / وبسایت در بین پستها موجود است
برای نمونه پست 148
اتفاقا منظور بنده از کپی پیست هم همین بود
سایتهای معلوم الحال مزین به منابع معتبر باشند چه مشکلی دارد که بهشان استناد شود ؟!
صفه اول وبلاگ محشره
دانلود کتاب ( یا هر چیز دیگه ... ) اربابان جهل !
بعدشم عکس اهورا مزدا
و بعدشم ....
اینا که اصلا معلوم الحال بودن یک سایت رو که نشون نمیده ؟
به قول انگلیسی‌ها :
you must be joking !
حیوان از بعضی آدما با شرف تره. مخصوصا از آدمای ریاکار و تملق گو
وبلاگ حق و باطل !
صفه اول وبلاگ محشره
دانلود کتاب ( یا هر چیز دیگه ... ) اربابان جهل !
بعدشم عکس اهورا مزدا
و بعدشم ....
اینا که اصلا معلوم الحال بودن یک سایت رو که نشون نمیده ؟
به قول انگلیسی‌ها :
you must be joking !
همه متون همراه با منابع بیرونی (و نه دست نوشته صاحب وبلاگ) هستند
این وبلاگ فقط زحمت جمع آوری را کشیده
البته فکر میکنم فهمیده تر از این باشید که این چیزها را به شما یادآوری بکنم
اوه اوه مطلب این وبلاگ خداست خداست :
آخرين مطالب
قسمت ششم مستند تاریخی-اجتماعی اربابان جعل
پاسخ به پرسشی پیرامون ذوالقرنین از سوی علما
آیا کوروش دروغ گفته ؟!
آیا ساسانیان خورشید را می پرستیدند؟!
مستند اربابان جعل
نکاتی چند در سخنرانی آندره گدار در 1326
تفاوت مکتب شیعه با مکتب ایرانی (+دانلود 2ویدئو کلیپ)
بررسی جعلیات کتاب «دو قرن سکوت» نوشته عبدالحسین زرین کوب
عظمت دانش و دانشمند در آموزه های اسلام
چند ایرادبر ایده استاد غیاث آبادی(قتل عام مردم اکد=کوروش یانبونید)
نقدی بر جعلنامه انصاری- كوروش پيامبر خون، آتش وبت پرستي(10)
جنبش غیرت زدایی ...
نقدی بر جعلنامه انصاری -كوروش پيامبر خون ، آتش و بت پرستي(۹)
نقدی بر جعلنامه انصاری -كوروش پيامبر خون ، آتش و بت پرستي(8)
الله اكبر -بخش نخست- نقدي جلعنامه دكتر مسعود انصاري
نقدی بر جعلنامه انصاری -كوروش پيامبر خون ، آتش و بت پرستي(7)
گوساله سامری یا گاور بالدار در بین النهرین و تخت جمشید ؟!
بابل=باب الله (2) آيا نوروز و سوگواري از بابل به ايران آمده ؟!
جعل حديث و روايت
دکتر پرویز رجبی چه گفت که وادار به سکوت شد ؟
مجسمه ای که مال کوروش نیست !
بابل ، باب الله ( بررسی داستانسرایی یهود علیه بخت النصر )
نقدی بر جعلنامه انصاری -كوروش پيامبر خون ، آتش و بت پرستي(6)
سوء استفاده اسلام ستیزان از یک نظریه فقهی (تفخیذ )
هخامنشیان قومی بیگانه از جنوب استپ های روسیه (2)
نقدی بر جعلنامه انصاری -كوروش پيامبر خون ، آتش و بت پرستي(5)
نقدی بر جعلنامه انصاری -كوروش پيامبر خون ، آتش و بت پرستي(4)
نقدی بر جعلنامه انصاری -كوروش پيامبر خون ، آتش و بت پرستي(3)
نقدی بر جعلنامه انصاری -كوروش پيامبر خون ، آتش و بت پرستي(2)
نقدی بر جعلنامه انصاری -كوروش پيامبر خون ، آتش و بت پرستي(1)
:آخرين مطالب
قسمت ششم مستند تاریخی-اجتماعی اربابان جعل
پاسخ به پرسشی پیرامون ذوالقرنین از سوی علما
آیا کوروش دروغ گفته ؟!
آیا ساسانیان خورشید را می پرستیدند؟!
مستند اربابان جعل
نکاتی چند در سخنرانی آندره گدار در 1326
تفاوت مکتب شیعه با مکتب ایرانی (+دانلود 2ویدئو کلیپ)
بررسی جعلیات کتاب «دو قرن سکوت» نوشته عبدالحسین زرین کوب
عظمت دانش و دانشمند در آموزه های اسلام
چند ایرادبر ایده استاد غیاث آبادی(قتل عام مردم اکد=کوروش یانبونید)
نقدی بر جعلنامه انصاری- كوروش پيامبر خون، آتش وبت پرستي(10)
جنبش غیرت زدایی ...
نقدی بر جعلنامه انصاری -كوروش پيامبر خون ، آتش و بت پرستي(۹)
نقدی بر جعلنامه انصاری -كوروش پيامبر خون ، آتش و بت پرستي(8)
الله اكبر -بخش نخست- نقدي جلعنامه دكتر مسعود انصاري
نقدی بر جعلنامه انصاری -كوروش پيامبر خون ، آتش و بت پرستي(7)
گوساله سامری یا گاور بالدار در بین النهرین و تخت جمشید ؟!
بابل=باب الله (2) آيا نوروز و سوگواري از بابل به ايران آمده ؟!
جعل حديث و روايت
دکتر پرویز رجبی چه گفت که وادار به سکوت شد ؟
مجسمه ای که مال کوروش نیست !
بابل ، باب الله ( بررسی داستانسرایی یهود علیه بخت النصر )
نقدی بر جعلنامه انصاری -كوروش پيامبر خون ، آتش و بت پرستي(6)
سوء استفاده اسلام ستیزان از یک نظریه فقهی (تفخیذ )
هخامنشیان قومی بیگانه از جنوب استپ های روسیه (2)
نقدی بر جعلنامه انصاری -كوروش پيامبر خون ، آتش و بت پرستي(5)
نقدی بر جعلنامه انصاری -كوروش پيامبر خون ، آتش و بت پرستي(4)
نقدی بر جعلنامه انصاری -كوروش پيامبر خون ، آتش و بت پرستي(3)
نقدی بر جعلنامه انصاری -كوروش پيامبر خون ، آتش و بت پرستي(2)
نقدی بر جعلنامه انصاری -كوروش پيامبر خون ، آتش و بت پرستي(1)
اوه اوه مطلب این وبلاگ خداست خداست
بله
مطالب این وبلاگ خداست
برای کسانی که چشم به روی حقیقت نبسته باشند
ناراحت نمیشید منم یه وبلاگ بهتون معرفی کنم
و بگم فقط یه نگاه بهش بندازین ؟
آخه من زیاد به این چیزا مثل شما حساسیت ندارم اگر ناراحت نمیشی بارتون میفرستم چون زنگ ناهارم تموم شد متأسفانه
اوه اوه مطلب این وبلاگ خداست خداست
آخرين مطالب
قسمت ششم مستند تاریخی-اجتماعی اربابان جعل
پاسخ به پرسشی پیرامون ذوالقرنین از سوی علما
آیا کوروش دروغ گفته ؟!
آیا ساسانیان خورشید را می پرستیدند؟!
مستند اربابان جعل
نکاتی چند در سخنرانی آندره گدار در 1326
تفاوت مکتب شیعه با مکتب ایرانی (+دانلود 2ویدئو کلیپ)
.
.
نقدی بر جعلنامه انصاری -كوروش پيامبر خون ، آتش و بت پرستي(1)
چکار به عناوین دارین شاید همه رو به درستی اثبات کرده. به موضوع اصلی جواب بدین. نظر اون عالم دینی رو هم که دیدین.
- وضعیت
Similar threads
| Thread starter | عنوان | تالار | پاسخ ها | تاریخ |
|---|---|---|---|---|
|
وصیت نامه داریوش کبیر | گفتگوی آزاد | 2 | |
|
وصیت نامه داریوش بزرگ | گفتگوی آزاد | 0 | |
|
وصیت نامه داریوش | گفتگوی آزاد | 1 | |
|
آخرین سخنان داریوش بزرگ (وصیت نامه) | گفتگوی آزاد | 1 | |
| F | وصیت نامه الکساندر | گفتگوی آزاد | 3 |