رخدادهای تاریخی و آیینی ایران

[آزرمیدخت]

شنبه 17 اردیبهشت:
• برپایی جشن خرمن و تقسیم محصول میان کشاورزان در دهلران
• روز اسناد ملی
• 1337 خورشیدی، گشایش رصدخانه شیراز
• 1370 خورشیدی، درگذشت مهرداد اوستا شاعر و ادیب معاصر


یکشنبه 18 اردیبهشت:
• 1380 خورشیدی، ثبت جان پناه سنگی توچال در فهرست آثار ملی ایران
• روز جهانی صلیب سرخ و هلال احمر


دوشنبه 19 اردیبهشت:
• روز ورهرام و اردیبهشت ماه
• آیین پنجاه به در، پنجاهمین روز سال در میان مردم قزوین
• 1029 خورشیدی، پایان ساخت بنای تاج محل پس از 18 سال به دست استاد عیسی و دیگر معماران ایرانی
• 1358 خورشیدی، ثبت جهانی سه اثر ملی تخت جمشید، زیگورات چغازنبیل و میدان نقش جهان اصفهان در فهرست آثار فرهنگی میراث جهانی یونسکو


چهارشنبه 21 اردیبهشت:
• 194 میلادی، آغاز جنگ سه ساله ایران و روم بر سر توسعه نفوذ سیاسی ایران در مناطق بین النهرین در زمان بلاش چهارم شاه اشکانی


آدینه 23 اردیبهشت:
• 894 میلادی، تصرف جزیره ایرانی هرمز از سوی ناوگان پرتغال
• کشته شدن "برگمهر" وزیر نامور و باتدبیر خسرو انوشیروان در سال 590 میلادی به دستور خسرو پرویز


http://www.amordadnews.com/neveshtehNamyesh.aspx?NId=4093

 

[آزرمیدخت]

امرداد :

شنبه 24 اردیبهشت:

• لغو امتیاز تنباکو و تحریم آن در سال 1270 خورشیدی

یکشنبه 25 اردیبهشت:

• روز بزرگداشت فردوسی
• روز جهانی خانواده

سه شنبه 27 اردیبهشت:

• روز ارتباطات و روابط عمومی
• آغاز ساخت تونل کندوان مازندران در سال 1317 خورشیدی

چهارشنبه 28 اردیبهشت:

• روز بزرگداشت حکیم عمر خیام نیشابوری
• روز جهانی موزه و میراث فرهنگی

پنجشنبه 29 اردیبهشت:

• زادروز دکتر محمد مصدق در سال 1261

http://www.amordadnews.com/neveshtehNamyesh.aspx?NId=4139

 

[آزرمیدخت]

رخدادهای تاریخی و آیینی ایران از 31 اردیبهشت تا 6 خرداد

امرداد :


شنبه 31 اردیبهشت:

• سالروز شاه شدن «پوراندخت» در سال 630 ميلادي

یکشنبه 1 خرداد:

• روزی که کوروش بزرگ در لشکرکشی سال 545 پیش از میلاد، دولت لیدی را برچید.
• ورود نخستين چاپخانه مدل گوتنبرگ به ايران در سال 1640 ميلادي یعنی 370 سال پيش
• روز بزرگداشت ملاصدرا

دوشنبه 2 خرداد:

• شاه اسماعیل صفوی در سال 1524 میلادی پس از 23 سال سلطنت درگذشت.
• روز آزادسازی خرمشهر در سال 1361 خورشیدی

سه شنبه 3 خرداد:

• روز زاده شدن اسماعیل سامانی در سال 849 میلادی، مردی که پرچم زنده کردن زبان پارسی و فرهنگ ایرانی را بر دوش گرفت.

چهارشنبه 4 خرداد:

• جشن خوردادگان

پنجشنبه 5 خرداد:

• نخستین چاه نفت ایران در مسجد سلیمان در 5 خرداد 1287 به نفت رسید.

آدینه 6 خرداد:

• آغاز به کار نخستین دوره مجلس شورای اسلامی در ساختمان سنای پیشین در سال 1359 خورشیدی
• در سال 1309 خورشیدی امتیاز چاپ اسکناس های ایران که تا آن زمان منحصرا در دست انگلیسی ها بود لغو شد.

 

[آزرمیدخت]

روزنگار هفته ● رخدادهای تاریخی و آیینی ایران از 14 تا 20 خورداد امرداد : يكشنبه 15 خورداد:

• تصرف شهر تاريخي گندي شاپور در دوره ساسانيان به دست اعراب
• ژوئن سال 538 ارتش ایران شهر آنتیوک را از روم شرقی پس گرفت
• هفتم ژوئن سال 988 ميلادي (دوران فردوسي) يك بانوي با تدبير رئيس ايالت ري و ساير مناطق مركزي ايران از جمله اراك شد
• روز جهاني محيط زيست
• قيام 15 خورداد

دوشنبه 16 خورداد:

• ششم ژوئن سال 344 پيش از ميلاد اردشير دوم، شاه هخامنشي ايران شورش قبرسي ها برضد امپراتوري ايران را درهم شكست
• در ادامه اخراج «شهر به شهر» سلوكيان (جانشينان اسكندر مقدوني) از مشرق زمين، پنجم ژوئن سال 154 پيش از ميلاد مهرداد اشكاني شاه وقت ايران منطقه بابل (عراق جنوب غربي امروز) را تصرف كرد و قلمرو خود را تا آن سوي فرات گسترش داد
• گشايش موزه سكه

سه‌شنبه 17 خورداد:

• پرده‌برداري از تنديس فردوسي در ميدان فردوسي تهران در سال 1338 خورشيدي

چهارشنبه 18 خورداد:

• كشته شدن ابومسلم خراساني در بغداد به تحريك منصور خليفه عباسي در سال 134 خورشيدي
  روز ورهرام

پنجشنبه 19 خورداد:

• نهم ژوئن سال 630 ميلادي اسپهبد شهربراز (شهروراز) ژنرال مشهور ايراني و فاتح مصر در شهر تيسفون كشته شد

آدينه 20 خورداد:

• سالروز كودتاي قوچان، قتل نادرشاه و تغيير مسير تاريخ خاور زمين در دهم ژوئن سال 1747
• روز جهاني صنايع دستي

برگرفته از تارنمای دکتر انوشیروان کیهانی زاده

http://www.amordadnews.com/neveshtehNamyesh.aspx?NId=4326

 

[آزرمیدخت]

رخدادهای تاریخی و آیینی ایران از 21 تا 27 خورداد امرداد :

شنبه 21 خورداد:

• اردشير پاپكان بنيادگذار دودمان ساسانيان يازدهم ژوئن (مصادف با 21 خرداد) در سال 226 ميلادي سكه زرين «شعله جاويدان» را پول ملي (سراسري) ايران اعلام داشت و به جريان گذارد.
• تاسيس بزرگترين کتابخانه دنياي باستان و نخستين کتابخانه عموي ـ پژوهشي جهان در گندي شاپور

یکشنبه 22 خورداد:

• روزي كه «همدان» پايتخت ايران شد در سال 625 پيش از ميلاد
• نبرد همدان و پيروزي خيره كننده ايرانيان استقلال طلب در 12 ژوئن سال 813 ميلادي

دوشنبه 23 خورداد:

• سالروز درگذشت اسكندر مقدوني در سال 323 پيش از ميلاد

چهارشنبه 25 خورداد:

• دستور احياء صنعت فرش ايران با اصالت باستاني اش از سوی شاه اسماعيل صفوي

برگرفته از تارنمای دکتر انوشیروان کیهانی زاده



http://www.amordadnews.com/neveshtehNamyesh.aspx?NId=4374

 

[آزرمیدخت]

رخدادهای تاریخی و آیینی ایران از 28 خورداد تا 3 تیر

رخدادهای تاریخی و آیینی ایران از 28 خورداد تا 3 تیر

شنبه 28 خورداد:

• 18ژوئن 232 ميلادي جنگ دیگری میان ایران و امپراتوری روم آغاز شد. در طول جنگ، فرماندهي ارتش ايران را اردشير پاپكان (ساساني) موسس دودمان ساسانیان برعهده داشت.
• سالروز درگذشت ابوعلي سينا دانشمند، فيلسوف و اديب بزرگ ايران
  

یکشنبه 29 خورداد:

• شاپور دوم (ذوالاكتاف) از دودمان ساسانيان كه 17 ساله شده بود از آخرين روز بهار سال 326 میلادی (21 ژوئن = 31 خرداد)، خود به عنوان شاه رسما زمام امور ايران را به دست گرفت.

چهارشنبه 1 تیر:

• شهر كرمان در نخستين روز تابستان سال 654 ميلادي (در آن سال؛ 22 ژوئن و برابر يكم تيرماه) به تصرف عرب درآمد که «مجاشع بن مسعود سلمي» فرماندهي آنان را بر عهده داشت.

پنجشنبه 2 تیر:

• 23 ژوئن سال226 ميلادی (دوم تیرماه) اردشير پاپكان در معبد آناهيد تاجگذاري كرد و شاه ايران شد و ناسيوناليسم ايراني را بر محور ملت گرايي و آموزشهاي زرتشت احياء كرد.
• درگذشت جمشيد كاشاني رياضيدان بزرگ ايراني در سال 1429 ميلادي
• دوم تير ماه 1287 هجري خورشيدي (23 ژوئن 1908) سرهنگ لياخوف فرمانده روس واحد مركزي قزاق دستور داد كه ساختمان مجلس در ميدان تاريخي بهارستان را با توپ گلوله باران كنند.

http://www.amordadnews.com/neveshtehNamyesh.aspx?NId=4442

 

[آزرمیدخت]

رخدادهای تاریخی و آیینی ایران از 4 تا 10 تیر

رخدادهای تاریخی و آیینی ایران از 4 تا 10 تیر

شنبه 4 تیر:

• خشم خراساني ها از قتل ابومسلم ،20 روزطول كشيد تا خبر قتل ابومسلم خراساني از بغداد به توس (خراسان) برسد و خشم خراساني ها را باعث آيد. ابومسلم خراساني 5 ژوئن سال 755 ميلادي در بين النهرين (عراق امروز) به تحريك منصور خليفه عباسي ترور شده بود.

یکشنبه 5 تیر:

• 26 ژوئن سال 363 ميلادي (روزي چون امروز) و در جريان جنگ دو امپراتوري روم و ايران، ژوليانFlavius Claudius Julianus (فلاويوس كلاوديوس ژوليانوس) امپراتور روم از دودمان كنستانتينيان كه در حال فرار از برابر ارتش توانمند ايران بود در منطقه سامرا (عراق امروز) هدف زوبين يك سرباز ايراني قرار گرفت، شديدا زخمي شد و چند ساعت بعد (27 ژوئن) درگذشت.
• تصرف شهر باکو از سوی روسیه در سال 1723 میلادی

دوشنبه 6 تیر:

• روزي كه ايرانيان دوباره بر سراسر ايران حاكم شدند، ايالت كرمان 27 ژوئن سال 967 ميلادي (ششم تيرماه) به متصرفات فناخسرو ديلمي پيوست. در آن زمان ايالت كرمان كه جنوب آن را خليج فارس و درياي عمان تشكيل مي داد به مراتب وسيعتر از امروز بود. با پيوستن كرمان به قلمرو عضدالدوله، سراسر ايران داراي حكومت هاي ايراني شد كه سامانيان و آل بويه سهم بيشتري داشتند. قلمرو عضدالدوله پس از پيوستن كرمان، شامل سراسر جنوب و مركز ايران بود.
• بخارا، سمرقند و تاشکند به دست چينيان، پس از سقوط ساسانيان و فروپاشي امپراتوري ايران، منطقه فرارود (خراسان بزرگتر) بيش از مناطق ديگر ايرانزمين دچار خلاء قدرت شده بود. «فرارود» آخرين منطقه اي بود که يزدگرد سوم (آخرين شاه ساساني) جهت ايستادگي در برابر عرب به آنجا رفته بود. پس از ترور او در مرو، پادگانهاي ايرانی در مرزهاي شمال شرقي ميهن هم (که در منطقه فرارود به «مرزبان» موسوم بودند و بزرگترين پاسگاه آنها در «خجند» استقرارداشت) منحل شدند.

سه شنبه 7 تیر:

• پناهنده شدن امپراتور شكست خورده هند به ايران، بيست و هشتم ژوئن سال 1540 ميلادي به دربار قزوين- پايتخت آن زمان ايران- خبر رسيد كه همايون شاه امپراتور هند قصد پناهنده شدن به ايران (دربار شاه طهماسب صفوي) را دارد. همايون شاه در جنگ هفدهم ماه مي آن سال، از يك خان پشتون (افغان) شكست خورده بود و چون در دهلي هم معارضان و مخالفان فراوان داشت ترجيح داده بود كه به ايران بيايد و پناهنده شود. در آن روز شاه طهماسب قصد ديدار از زنجان را داشت که اين خبر را دريافت کرد.
• روزي كه قائم مقام در باغ نگارستان اعدام شد! در اين روز در سال 1835 ميلادي به دستور محمد شاه قاجار، ميرزا ابوالقاسم قائم مقام صدر اعظم وقت ايران را كه خود او بارها گفته بود كه سلطنتش را مديون كارداني وي مي داند تنها به اين سبب كه در صدد تغيير فرمانده گارد سلطنتي برآمده بود در باغ نگارستان (محل فعلي ساختمان وزارت فرهنگ و ارشاد - ديوار به ديوار بهارستان) خفه كردند، زيرا شاه سوگند خورده بود كه خونش را نريزد!

چهارشنبه 8 تیر:

• نخستين قرارداد مرزي تاريخ بشر كه ميان ايران و ليدي بسته شد، طبق آثار و اسناد به دست آمده، 29 ژوئن سال 590 پيش از ميلاد (هشتم تیرماه)، ميان دولت ايران (حكومت مادها يا Medes به پايتختي همدان) و دولت ليدي (Liadia = Lydia آناتولي غربي - قسمتي از غرب تركيه امروز) قرارداد تعيين مرز بسته شد كه نخستين قرارداد از اين دست در تاريخ جهان به شمار مي رود و نخستين فصل كتاب «تاريخ انعقاد پيمان هاي سياسي» با آن آغاز شده است.

پنجشنبه 9 تیر:

• گوشه ای از ضديت آلمانی ها و انگليسی ها با يکديگر در ايران درجريان جنگ جهانی اول، سي ام ژوئن 1916 (نهم تيرماه و در جريان جنگ جهاني اول) نيروهاي انگليسي (عمدتا هندي) به فرماندهي ژنرال «پرسي سايكس (که براي ما تاريخ هم نوشت و دهها سال، حتي در دانشکده هاي ما به دانشجويان تلقين مي شد که به کتاب او استناد کنند!)» به نام راندن آلمانيها و نيروهاي هوادارشان از منطقه تحت نفوذ انگلستان در ايران (جنوب و جنوب شرقي كشور) وارد شهر كرمان شدند و آلمانيها كه مورد حمايت نيروي ژاندارم و گروهي از مردم محل بودند منطقه را تخليه كردند. نظاميان ژنرال پرسي سايکس قبلا با کشتي از هند به بندر عباس منتقل شده بودند.

آدینه 10 تیر:

• نافرماني مصريان از حكمرانان ايراني خود و سركوب شدن آنان توسط سربازان اعزامي از كرمان و فارس، تا اول ژوئيه سال 425 پيش از ميلاد، ديگر برحكمران ايراني مصر مسلم شده بود كه آتني ها بار ديگر به تحريك مصريان بر ضد امپراتوري ايران دست زده بودند. مصريان در يكصدمين سال حكومت ايرانيان بر آنان، در پرداخت ماليات به حكمران ايراني مصر تعلل مي كردند و اين تعلل كه به تدريج عموميت يافته بود سوء ظن حكمران را برانگيخته بود و در اين زمينه دست به بررسي گسترده زده بود.
• جشن تیرگان

برگرفته از تارنمای دکتر انوشیروان کیهانی زاده

http://www.amordadnews.com/neveshtehNamyesh.aspx?NId=4511

 

[آزرمیدخت]

رخدادهای تاریخی و آیینی ایران از 11 تا 17 تیر

رخدادهای تاریخی و آیینی ایران از 11 تا 17 تیر

شنبه 11 تیر:

• يك اشتباه دودمان غزنويان را بر باد داد ، يك ماه پس از اين كه مسعود غزنوي برادرش محمد را كور كرد تا بدون داشتن رقيب و با خاطري آسوده برجاي پدر (محمود غزنوي) بنشيند، در قلمرو غزنويان ـ ايران خاوري آن زمان (افغانستان و پاكستان كنوني) ـ ميان مردم دو دستگي بروز كرد كه در دراز مدت به تضعيف حكومت غزنويان و پايان كار آنان انجاميد.

یکشنبه 12 تیر:

• نخستين توطئه آتني ها بر ضد ايران در مصر، سوم ژوئيه سال 460 پيش از ميلاد، آتني ها كه چشم طمع به ثروت مصر دوخته بودند ناوگاني را روانه اين كشور كردند تا مصريان را بر ضد ايرانيان بشورانند. ايران نيروي قابل ملاحظه اي در مصر مستقر كرده بود و همين نيروي عظيم مانع پيروز شدن توطئه آتني ها شد.
• ناسيوناليسم ايراني عامل اقتدار ساسانيان، سوم ژوئيه سال 324 ميلادي، كنستانتين امپراتور روم كه براي سركوبي رقيبان رومي خود به بيزانتيوم Byzantium لشكر كشيده بود تصميم گرفت در اينجا و نه چندان دور از محل شهر «تروا» شهري به نام خود بسازد تا به امپراتوري ايران نزديك باشد و اخبار مربوط به تحركات ساسانيان را سريعتر دريافت كند و تصميمات مربوط به خنثي كردن اين تحركات در شهر تازه ساز كه يكي از دو پايتخت روم [پايتخت شرقي] خواهد بود گرفته شود.
• قتل مازيار به دست خليفه عباسي، ورخان اروپايي كه در باره بپاخيزي ايرانيان برضد خلفاي اموي و عباسي تحقيق كرده اند وقوع قتل «مازيار» حكمران وقت مازندران (تبرستان ــ تپورستان) به دست المعتصم خليفه عباسي را سوم ژوئيه سال 839 ميلادي نوشته اند. مازيار از خاندان اسپهبدان مازندران پسر قارن و قارن پسر ونداد هرمز و ونداد نوه سوخرا بود. مازيار در آمل بر اثر خيانت برادرش «كوهيار» كه فريب عوامل خليفه را خورده بود دستگير و به سامرا (سامره) منتقل و به المعتصم تحويل داده شده بود كه پس از شكنجه بسيار كشته شد. جسد مازيار که زير شکنجه کشته شده بود در همان محلي که جسد بابک خرمدين بر دار شده بود به دار کشيده شد.
  
  

دوشنبه 13 تیر:

• اصلاحات اداري داريوش بزرگ و قراردادن مصر به عنوان يك ايالت ايران ،

• 4 جولاي سال 489 پيش از ميلاد داريوش بزرگ - شاه شاهان - كه بر تمركز امور و ايراني بودن هر كار تعصب مي ورزيد و پيدايش ناسيوناليسم نيرومند ايراني را به او نسبت مي دهند تصميم گرفت كه قلمرو ايران به 30 ايالت تقسيم شود و هر ايالت را ساتراپي ناميد.
• اتمام كار ساختن بند امير در فارس، مطابق اسناد متعدد، كار ساختن «بند امير» در چهارم جولاي سال ۹۷۹ ميلادى كاملاً به پايان رسيد. عضدالدوله ديلمى (فناخسرو) از دودمان بوئيان ايران اين بند (سد) را بر روى رود «كر Kor» در استان فارس - نزديك شيراز - ساخته است.

سه شنبه 14 تیر

• روزي كه قباد ساساني دستور نوسازي شهر دربند قفقاز را پس از اخراج خزرها صادر کرد، قباد يكم، شاه ساساني ايران، پس از عقب راندن خزرها به آن سوي رود ولگا و بازگرداندن نظم و آرامش به قفقاز شمالي، در ژوئيه سال 527 ميلادي (طبق محاسبه تقويم نگاران، پنجم ژوئيه) دستور بازسازي شهر دربند (واقع در داغستان امروز و تلفظ كنوني: دربنت) را صادر و بودجه لازم را اختصاص داد. قباد خسروانوشيروان وليعهد خود را به عنوان ناظر بر اين نوسازي تعيين كرد.

چهارشنبه 15 تیر:

• 57 سال حکومت ايرانيان بر يمن، يمن از نيمه اول جولاي در سال 571 ميلادي پس از اخراج حبشي ها از آن سرزمين در قلمرو ايران قرار گرفت. مورخان عثماني آغاز حكومت ايرانيان بر يمن را سال 575 ذكر كرده اند.
• تعويض حكمران نافرمان گرجستان، ششم جولاي سال 1631 ميلادي ژنرال رستم خان فرمانده نيروهاي اعزامي از اصفهان به قفقاز، به نافرماني تهمورث حكمران گرجستان پايان داد. در پي اين رويداد، دربار صفوي در اصفهان «خسروميرزا» را به جاي حکمران سابق به فرمانداري گرجستان تعيين كرد.

پنجشنبه 16 تیر:

• روزي كه «حسن صبّاح» كار مبارزه را آغاز، مورخان، متفق القول، هفتم ژوئيه (16 تيرماه) سال 1071 ميلادي (450 هجري خورشيدي) را روزي مي دانند كه حسن صبّاح كار ديواني [امور اداري دولتي] را رها كرد تا راه مبارزه با فساد، تجاوز، سلطه گري و زورگويان را در پيش گيرد و جهان بهتري بسازد. وي از نظر فلسفي معتقد به آزادي اجتماعي، تعاون، برادري، عدم تصرف مناطق و برتري بر ملل ديگر با توسل به نيروي مسلح بود و بخشودن پشيمان شدگان را تشويق و «حرص مال زدن» را نهي مي كرد.
• اعزام نخستين دانشجويان ايراني به انگلستان، دولت وقت ايران (دوران فتحعلي شاه) هفتم ژوئيه سال 1811 ميلادي دو ايراني را به عنوان دانشجو روانه انگلستان كرد. اين تصميم كه از سوي عباس ميرزا وليعهد وقت گرفته شده بود به تاييد وزير اعظم هم رسيده بود و سبب اتخاذ اين تصميم افزايش رفت و آمد فرستادگان انگلستان به ايران و نياز مبرم به مترجم ماهر و مورد اعتماد بود و نيز كساني بود كه انگلستان را ديده و از اوضاع واقعي آن آگاه باشند.

آدینه 17 تیر:

• حمله ناوگان عثماني به جزيره هرمز! ، دولت عثماني (تركيه) كه از زمان جنگ چالدران (اوت سال 1514) به دليل داشتن اسلحه آتشين (توپ و تفنگ) و از اين لحاظ برتري نظامي، به حملات زميني خود به قلمرو ايران ادامه مي داد، در سال 1552 (زمان سلطنت شاه طهماسب صفوي) تصميم به حمله به جزاير ايراني خليج فارس گرفت. بهانه اين حمله دريايي اخراج پرتغالي هاي مسيحي از جزيره ايراني «هرمز» بود!. عثماني در سال 1546 ميلادي يمن را تصرف كرده بود و بر درياي سرخ و تنگه كليدي آن «باب المندب» مسلط شده بود و براي توسعه اين متصرفات، قدرت دريايي پرتغال را در برابر خود مي ديد.
• صلح سال 1555 ایران و عثمانی، از دست رفتن بغداد و تقسیم ارمنستان ، سازش شاه طهماسب صفوی و سلطان سلیمان عثمانی که در پی سه جنگ حاصل شد از هشتم جولای 1555 میان ایران و عثمانی صلح برقرارکرد ـ صلحی که تقریبا دهه برقرار بود. این سه جنگ از سال 1533 آغاز شده بود و یکی پس از دیگری تا سال 1553 ادامه داشت و مذاکرات صلح تا انعقاد قرارداد سال 1555 دو سال طول کشیده بود.
  

برگرفته از تارنمای دکتر انوشیروان کیهانی زاده

http://www.amordadnews.com/neveshtehNamyesh.aspx?NId=4587

 

[آزرمیدخت]

رخدادهای تاریخی و آیینی ایران از 18 تا 24 تیر

رخدادهای تاریخی و آیینی ایران از 18 تا 24 تیر

امرداد : شنبه 18 تیر:

فرماندار تخارستان برضد دولت اشکاني و سپس پناهنده شدن او به چين، اختلاف نظر ميان حكمران تخارستان (منطقه اي در شمال شرقي افغانستان امروز) و دربار اشكانيان از جولای 127 پيش از ميلاد آغاز شد. شاه وقت از دودمان اشكاني سركوبي فرماندار ياغي با فرستادن سرباز را بر مذاكره با او ترجيح داد.

ارزش خاک ميهن براي ناصرالدين شاه! ـ هدیه گوشه ای از ایران به «اعليحضرت تزار همه روسيه!»، اسناد قرارداد مورخ 27 ماه می 1893 روسيه و ايران 9 جولای همين سال [روزي چون امروز] ميان دو دولت مبادله شد و در اروپا [نه در تهران!] انتشار يافت!. به موجب اين قرارداد، ناصرالدين شاه قاجار منطقه مرزي «فيروز» را به «اعليحضرت تزار همه روسيه!» بخشيده بود و خط مرزي دو كشور به سود روسيه تغيير يافته بود. اين ناحیه اينک در جمهوري ترکمنستان واقع شده است.

یکشنبه 19 تیر:

سپاه 40 هزار نفري ناپديد شده ايران در غرب صحراي مصر! ، در تابستان سال 525 پيش از ميلاد، و طبق محاسبات تقويم نويسان بر پايه نوشته هاي هرودت و ساير مورخان باستان نگار؛ ژوئيه اين سال (چنين ماهي در دو هزار 534 سال پيش)، يك سپاه چهل هزار نفري ايران كه از سوي كامبيز دوم (کامبوزيا = كمبوجيا = کمبوجیه، پسر و جانشين كوروش بزرگ) مامور شناخت و تصرف مناطق جنوبي ليبي و ضميمه ساختن آنها به متصرفات ایران در مصر شده بود در غرب صحراي مصر و در منطقه واحه سيوا گرفتار توفان شن شد و در زير شن مدفون گرديد كه فصلي از تاريخ قرون قديم تحت عنوان «سپاه گمشده پارسيان» را تشكيل مي دهد. در سالهاي اخير باستان شناسان موفق به يافتن آثاري از اين سپاه شده اند و تلاش در اين زمينه ادامه دارد.

دوشنبه 20 تیر:

عمليات نظامي ناموفق آقاخان محلاتي، آقاخان محلاتي (فرقه اسماعيليه) كه در زمان محمدشاه قاجار دست به چند اقدام مسلحانه ناموفق زده بود يازدهم ژوئيه سال 1841 ميلادي پس از عبور از کوير لوت از طريق قائن رهسپار افغانستان و از آنجا عازم هند شد.

سه شنبه 21 تیر:
لشكركشي غير ضروري ايران به روم شرقي؛ درسی برای همه نسلها ، 12 جولای سال 605 ميلادي، ارتش ايران به تصميم خسرو پرويز ـ شاه وقت ـ براي جنگ با روم شرقي از دو سمت ـ جنوب شرقي و جنوب غربي ـ به سوي قلمرو اين كشور به حركت درآمد. ستون یکم پس از بیرون راندن رومیان از سوریه و عبور از كوههاي «تاروس» واقع در آناتولی غربی (ترکیه) تا دروازه های قسطنطنیه (استانبول) پیش رفت. «تاريخ» از اين لشكر كشي به عنوان «جنگ غير ضروري» كه باعث تضعيف هردو امپراتوري و بعدا ازميان رفتن هر دو دولت ــ يكي پس از ديگري شد نام برده است.


چهارشنبه 22 تیر:
پيروزي بزرگ ارتش ايران در ديشيا، و تصرف روماني و مولدوا تا اوكراين، ژوئيه سال 513 پيش از ميلاد، و طبق محاسبات تقويمي مورخان اروپايي؛ 13 ژوئيه ( 23 تيرماه و روزي چون امروز) ارتش ايران نيروهاي كنفدراسيون گتائه Getae را در كنار دانوب جنوبي، منطقه داكيه Daci =Dacia (تلفظ انگليسي: دي شيا = روماني امروز) شكست داد و سراسر بالكان شرقي را ضميمه قلمرو ايران ساخت (بالكان به معناي رشته كوههاي جنگلي، منطقه اي است كوهستاني شبه جزيره شكل در جنوب شرقي اروپا، از درياي آدرياتيك تا درياي سياه).

روزی که تبریز برای دومین بار به دست عثمانی افتاد، نيروهاي سلطان سليمان عثماني درجريان لشكركشي دوم این امپراتوری به ايران، 13 جولای 1534 شهر تبريز را تصرف كردند و سپس متوجه شروان، سلطانيه و حتي گيلان شدند. عثماني ها با استفاده از درگيري داخلی شاه طهماسب صفوي، ضدیت سران ایلات تُرک تشکیل دهنده نیروی قزلباش با یکدیگر و دشواري هايي كه با برادرانش داشت و نیز درگیری دولت صفویان با ازبکان در شمال شرق ایران، پاي به ايران گذارده بودند.


پنجشنبه 23 تیر:
نخستين تصوير يک شهبانوي ايران بر سكه ها - هرمز دوم معروف به نيک نفس، در جولاي سال 307 ميلادي (نيمه اول اين ماه و احتمالا چهاردهم جولاي) هرمز دوم، شاه ساساني ايران اجازه داد كه تصوير بانوي او - دختر پادشاه (محلي) كوشان - بر سكه ضرب شود.

آدینه 24 تیر:

روزي که محمد على شاه قاجار در ميهن خود، به سفارت روسيه پناهنده شد! 24 تير ماه 1288 (15 جولاي 1909) شهر تهران پس از يک روز جنگ خياباني به دست افراد مسلح بختياري، گيلان و مجاهدین مشروطیت افتاد و محمدعلي شاه قاجار پس از اطلاع از آن، با خانواده اش به ساختمان تابستاني سفارت روسيه در زرگنده قلهک پناهنده شد.

برگرفته از تارنمای دکتر انوشیروان کیهانی زاده



http://www.amordadnews.com/neveshtehNamyesh.aspx?NId=4660

 

[m sadeq]

عالی بود موفق باشید

 

[آزرمیدخت]

رخدادهای تاریخی و آیینی ایران از 25 تا 31 تیر

رخدادهای تاریخی و آیینی ایران از 25 تا 31 تیر

امرداد : شنبه 25 تیر:


روزي که مرداويز - قهرمان ملي ايرانيان همدان را آزاد ساخت ، شانزدهم جولای 931 ميلادي «مرداويز» قهرمان ملي ايرانيان كه براي احياء استقلال، آزادی و حاکمیت ملی ايران كمر همت بسته بود شهر همدان را از عوامل خليفه عباسي پس گرفت و آنجا را به نام «مردم ايران» متصرف شد. همدان كه از آن به عنوان نخستين پايتخت ايران در هزاره اول پيش از ميلاد نام برده مي شود در سال 642 ميلادي (سال شكست ارتش ايران در نهاوند از عرب)، سقوط كرده بود.

دوشنبه 27 تیر:

مقدمه ايجاد واحد ثابت در ارتش ايران، بر پايه اسناد موجود در آرشيوها و آثار باستاني، در چنين روزهايي (ماه اول تابستان ـ جولاي) در سال 465 پيش از ميلاد در خيابانهاي شهر شوش و نيز تخت جمشيد كه به تازگي تكميل شده بود سربازان تازه اي با يونيفورم ويژه و تنها مسلح به نيزه و كمان و دشنه كمري (خنجري كه خميدگي و انحناء نداشت) كه با نظم خاصي گام برمي داشتند و هر دم به اطراف خود متوجه نمي شدند، داراي قدي بلند و باريك اندام بودند جلب نظر مي كرد و نمايندگان سياسي ملل دوردست در دو پايتخت امپراتوري ايران اين رويداد را گزارش كرده اند.

سه شنبه 28 تیر :

دیدار داریوش از مصر و دستور تدوین تاریخ مصریان، كشفيات باستانشناسي مبدأ تقويم مصري هارا روزي مصادف با 19 جولای سال 2781 پيش از ميلاد (28 تیرماه) به دست داد که از آن پس رویدادهای مصر باستان با آن تطبیق داده می شود.

چهارشنبه 29 تیر:

ماموریت سرجان ملکم در ایران و آغاز سلطه طولانی لندن، لُرد ولسلی (ریچارد کالی وسلی) فرماندار انگلیسی هندوستان در جولای 1799 جان ملکم نظامی ـ دیپلمات انگلیسی را که زبان فارسی می دانست و تاریخ ایران را خوانده بود ماموریت تهران داد تا وضعیت و راه رفتار با مقامات وقت ایران را به دست آورد و بکوشد با دولت ایران قراردادی با هدف تامین منافع انگلستان در منطقه امضا کند.
برگرفته از تارنمای دکتر انوشیروان کیهانی زاده


http://www.amordadnews.com/neveshtehNamyesh.aspx?NId=4705

 

[آزرمیدخت]

رخدادهای تاریخی و آیینی ایران از 1 تا 7 امرداد

رخدادهای تاریخی و آیینی ایران از 1 تا 7 امرداد

امرداد : شنبه 1 امرداد:

• آغاز فصل خرماپزان در نخلستان های استان های جنوبی ایران

یکشنبه 2 امرداد:

• پایان دوره هفت ساله جنگ های ایران و روم در زمان سلطنت خسرو انوشیروان در سال 579 میلادی
• ضعف ایران و پیشروی روسیه در منطقه فرارود ـ چرا عشق آباد؟ ناصرالدين شاه دوم مرداد 1328هجري خورشيدي (24 جولای1859) تسليم نظر رجال ملي گراي وقت شد و حمزه ميرزا (حشمت الدوله) و ميرزا محمد (قوام الدوله) را مامور دفاع از مرو و نواحي اطراف آن (امروزه؛ جمهوری ترکمنستان) كرد که زير تهديد روس ها قرارداشتند. این رجال که در آن زمان انگشت شمار بودند در هر فرصتي به ناصرالدين شاه فشار مي آوردند كه مانع تصرف فرارود (ماوراءالنهر) و به ويژه شهرهاي تاريخي ايران در آن منطقه از جمله بخارا، مرو، سمرقند، خجند و ... توسط روس ها شود كه مهد فرهنگ و تمدن ايراني و ادبيات پارسي بودند. در يك جلسه مشورتي حتي به ناصرالدين شاه گفته شده بود كه مي توان براي اين منظور از سراسر كشور داوطلب جمع آوري كرد و فرستاد و نام دفاع ميهني بر آن نهاد.

دوشنبه 3 امرداد:

• جشن امردادگان
• سرآغاز قيام ايرانيان بر ضد حكومت عرب ، 25 جولای 645 ميلادي، و چند ماه پس از آغاز خلافت عثمان، مردم «شهر ري» كه به تصرف عرب درآمده بود بر ضد حاكم عرب شهر قيام كردند كه اين بپاخيزي آنان بعدا به دست سربازان اعزامي «سعد بن ابي وقّاص» سركوب شد. در آن زمان هنوز يزدگرد سوم آخرين شاه ساساني ايران زنده بود و در شمال خاوري كشور (خراسان بزرگتر) مقاومت مي كرد.

سه شنبه 4 امرداد:

• خزرها و اولويت سركوبي آنان ـ خزرها که به دست اشکانیان پراکنده اروپا شدند و بعدا ازمیان رفتند، جولای سال 199 ميلادي و طبق نوشته برخي از مورخان و برپايه تطبيق تقويمها؛ 26 جولای، بلاش چهارم شاه اشكاني ايران اقوام مهاجر خزر را كه ازشمال شرقی آسياي ميانه به سوي غرب به حركت در آمده و دسته اي از آنها وارد برخي از مناطق ساحلي درياي مازندران (درقفقاز) شده و درحال دست اندازي بيشتري بودند به آن سوي دربند (تلفظ روسي آن: دربنت) عقب راند. بلاش با اين كه در معرض حمله نيروهاي «سه وروس» امپراتور روم بود كه وارد ساحل شرقي مديترانه شده و قلمرو ایران را تهدید می کردند، به بيرون راندن خزرها اولويت داده بود و با ارسال يك پيام صلحجويانه به «سه وروسSeverus»، ارتش ايران را مامور بيرون راندن خزرها كرده بود و موفق شد.
• شكست سخت ارتش روم از ايران در جولاي 297 ميلادي ، 26 جولاي سال 297 ميلادي ارتش ايران در نقطه اي نه چندان دور از رود فرات، ميان حرّان Harran (جنوب غربي تركيه) و الرقه Arragheh (شمال مركزي سوريه و شرق حلب) ارتش روم به فرماندهي گالريوسGalerius داماد ديوكلتيانوسDiocletianus امپراتور روم را شكستي سخت داد. گالريوس كه پس از اين شكست به آنتيوك عقب نشيني كرده بود مورد تحقير شديد ديوكلتيانوس قرار گرفت. ديوكلتيانوس (ديوكلتيان) گالريوس را واداركرد كه پياده و افتان و خيزان مسافتي طولاني را در پيشاپيش او و در مسير حركتش راه برود. با وجود اين، ديوكلتيانوس وي را به اين شرط كه قول زدن شبيخون به قرارگاه نرسي (نرسه) شاه ساساني ايران را بدهد خلع درجه و مقام نكرد. اين سومين نبرد نيروهاي ايران و روم در دوران سلطنت نرسي بود كه ايران آن را آغاز كرده بود.

چهارشنبه 5 امرداد:

• شاه عباس شهر گنجه را از عثماني ها پس گرفت، لشكريان شاه عباس كه براي اخراج عوامل عثماني (تركيه) از چند منطقه در قفقاز ايران وارد اين منطقه شده بودند در اين روز در سال 1606 ميلادي كه در آن تاريخ مصادف با ماه محرم بود شهر گنجه (زادگاه گنجوي شاعر معروف) را كه اينك در جمهوري آذربايجان قرار گرفته است پس گرفتند. در جنگي كه روي داد بيش از دو هزار و پانصد تن از عساكر عثماني كشته شدند. شاه عباس سپس محمد پاشا فرماندار منصوب از سوي عثماني در گنجه را كه به اسارت گرفته شده بود به زندان مازندران فرستاد. اندكي بعد، شماخي نيز با جنگ پس گرفته شد كه عثماني در اين نبرد هم سه هزار كشته تلفات داد و تا آن سوي «قارص» عقب نشست. به مناسبت آزاد شدن گنجه، در همان روز اين شعر ساخته شد: (در محرم گنجه از عباس شد). عثماني ها قبلا با استفاده از منازعات داخلي شاهزادگان صفوي به قفقاز ايران تعرض كرده بودند.

پنجشنبه 6 امرداد:

• آغاز شهریما نخستین فصل سال در گاهشماری دریایی جنوب ایران
• دو بار پیشنهاد انتقال پايتخت از تيسفون به استخر (شيراز)، ولی ...، درپي افتادن «حیره» به دست اعراب مسلمان در ماه می 633 میلادی و سپس محاصره شهر انبار در جولای همان سال که هر دو منطقه در قلمرو ایران بودند (واقع در غرب تیسفون ـ پایتخت وقت) و انتظار حملات بیشتری از جانب عرب، بزرگان کشور 28 جولای به یزدگرد سوم شاه وقت متذکر شدند که ممکن است ابوبکر (خلیفه وقت) حملات نظامی وسیعتری را تدارک ببیند و پیشنهاد کردند که بهتر است ضمن دفاع در غرب فرات، پایتخت نیز به استخر (شیراز) منتقل شود زیرا که عبور نیروی عرب از کوههای میان راه دشوار خواهد بود.

آدینه 7 امرداد:

• ثبت غار دواشکفت (کرمانشاه) از دوره پارینه سنگی و فرهنگ موستری به شماره 5976 در فهرست آثار ملی ایران
• مراسم گاوجنگی به مدت 10 روز در روستای شیرکلای نور (مازندران) برگزار می شود. این مراسم را تشک جنگی نیز می نامند.
• ساختمان پستخانه تهران و اهميت دولتي بودن آن، پستخانه ايران به نام «پستخانه جليله» از هفتم امرداد 1313 (29 جولای 1934) در ساختمان تازه خود [خیابان سپه سابق ـ سه راه خیّام) که پنجم امرداد گشایش یافته بود بکار روزمره پرداخت. كار ساختن اين عمارت با هزینه پانصدهزار تومان شش سال طول كشيده بود. ایران نخستین کشور جهان است که پستخانه دایرکرده است. سابقه تاسيس پستخانه درايران به زمان داريوش (چهارم جولای سال 489 پیش از میلاد) باز مي گردد كه پستخانه آمريكا شعار 2500 ساله آن را بر سردر خود نصب كرده است. قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران در اصل 44 خود، پست را همانند راديو و تلويزيون، تلگراف و تلفن (مخابرات)، راه و راه آهن و ... دولتي (در مالکيت عمومي) و در اختيار دولت قرارداده است.

برگرفته از تارنمای دکتر انوشیروان کیهانی زاده



http://www.amordadnews.com/neveshtehNamyesh.aspx?NId=4768

 

[آزرمیدخت]

رخدادهای تاریخی و آیینی ایران از 8 تا 14 امرداد

رخدادهای تاریخی و آیینی ایران از 8 تا 14 امرداد

امرداد :

شنبه 8 امرداد: روز بزرگداشت سهروردي (شيخ اشراق) بازسازي بندر صور با هزينه ايران، مولفان تاريخ عهد باستان تكميل كار نوسازي بندر صور در فنيقيه (لبنان امروز) با هزينه ايران را اواخر ژوئيه (نيمه تابستان) سال 535 پيش از ميلاد ذكر كرده اند. اين بندر سه هزار ساله و چهارمين شهر بزرگ لبنان امروز در سال 573 پيش از ميلاد توسط ارتش بخت النصر دوم امپراتور بابل تصرف و ويران شده بود. قدمت ايجاد صور به 850 تا 1300 پيش از ميلاد مي رسد (تلفظ يوناني آن «تور» به معناي «صخره ميان دريا» است كه انگليسي زبانها آن را «تاير» و فرانسوي زبانها «تير» تلفظ مي كنند) مرگ بلاش اول شاه باتدبير اشکاني ‏، تصوير بلاش يکم بر سكه اش كه موجود است. بلاش اول شاه انتخابي ايران در دوران اشكانيان، سي ام ژوئيه سال 77 ميلادي درگذشت. يكشنبه 9 امرداد: ورود ابومسلم به خراسان، طبق روايات متعدد و تطبيق تقويم ها، ابراهيم بن محمد معروف به ابومسلم كه در «تاريخ» ابومسلم خراساني ناميده شده است 31 ژوئيه سال 745 ميلادي (نهم امرداد) براي سر و سامان دادن به مخالفان بني اميه كه در عين حال از بني عباس پشتيباني مي كردند وارد خراسان شد. دوشنبه 10 امرداد: روز جهاني شير مادر چله خرد تابستاني، ار 10 تا 30 امرداد در گاهشماري سربيشه بيرجند چهارشنبه 12 امرداد: آغاز زيارت پيرناركي فتح نيشابور از سوي يعقوب ليث صفاري و انقراض طاهريان در سال 252 خورشيدي مهاجرت سکاهای ایرانی نژاد به جنوب روسیه ، مهاجرت سكاها (به نوشته مورخان يونان باستان: سيتي ها) به جنوب روسيه كه يك قوم ايراني بودند در تابستان 700 سال پيش از ميلاد پايان يافت. سكاها از سغد (تاجيكستان امروز و مناطق اطراف آن) به حركت درآمده بودند. دستگيري بابك خرم دين، بابك خرم دين صاحب يك فرضيه اجتماعي تازه و عقيده مذهبي ديگر و رهبر يك جنبش انقلابي كه در آذربايجان و مناطق شمالغربي ايران بر ضد خلافت عباسي به پا خاسته بود و دردسر بزرگي براي خليفه وقت ايجاد كرده بود، سوم اوت 837 ميلادي در حال فرار، در ارمنستان دستگير شد. پنجشنبه 13 امرداد: جشن فندق در رودبار شهرستان قزوين‏،‌ در اين جشن پس از چيدن فندق دوشيزگاني كه نامزد شده‌اندبراي همسران خود از مغز فندق گردنبندي به نام گلوانه مي‌سازند و هديه مي‌دهند. آدينه 14 امرداد: سالروز مشروطه پارلمانی شدن حکومت ایران، 14 امرداد 1285 هجري خورشيدي (پنجم آگوست 1906)، مظفرالدين شاه قاجار سرانجام فرمان مشروطيت را امضاء كرد و نخستين جلسه مجلس شورای ملّی در كاخ گلستان و با حضور وی تشكيل شد. برگرفته از تارنمای دکتر انوشیروان کیهانی زاده http://www.amordadnews.com/neveshtehNamyesh.aspx?NId=4890

 

[آزرمیدخت]

رخدادهای تاریخی و آیینی ایران از 15 تا 21 امرداد

رخدادهای تاریخی و آیینی ایران از 15 تا 21 امرداد

شنبه 15 امرداد:

• در سال 1348 خورشیدی، نخستین آزمون سراسری ورود به دانشگاه ها با شرکت حدود پنجاه هزار داوطلب برگزار شد.

یکشنبه 16 امرداد:

• موافقت با تدريس استادان ايراني در دانشگاه قسطنطنيه، به نوشته سه گاهنامه جداگانه؛ هفتم، هشتم و يا 13 آگوست سال 425 ميلادي، شاه وقت ايران، بهرام پنجم (بهرام گور) درخواست تئودوريس دوم امپراتور روم را پذيرفت كه استادان ايراني بتوانند ـ چنانچه بخواهند ـ براي تدريس در دانشگاه نوبنياد قسطنطنيه (استانبول) به اين شهر بروند و اين موافقت در «كارنامك» يا روزنامك (روزنامه) دربار شاهي آن زمان درج شده است.

دوشنبه 17 امرداد:

• آغاز نوروزما، نخستین ماه سال در گاهشماری باستانی دیلمی
• شكست بزرگ روم از ارتش ايران، هشتم اوت سال 40 پيش از ميلاد ارتش ايران با در هم شكستن ارتش روم، سوريه را پس گرفت. واحدهاي نظامي ايران سپس به پيشروي خود ادامه داده و فلسطين را هم تماما تصرف کردند.
• فتح نیشابور به دست یعقوب لیث صفاری و انقراض سلسله طاهریان در سال 252 خورشیدی
• روز خبرنگار

سه شنبه 18 امرداد:

• تاسیس بانک مرکزی ایران در سال 1339 خورشیدی
• سالروز پيروزي ايرانيان و تصرف تنگه ترموپيل در سال 480 پيش از ميلاد ، نهم آگوست سال 480 پيش ازميلاد (مطابق 18 امرداد) واحدهاي كوهستاني ارتش ايران - تنها ابر قدرت وقت بر روي کره زمين - در جريان لشكركشي خشايارشا به يونان و اروپاي جنوبي، پس از يک رشته جنگ شديد در ارتفاعات مشرف بر تنگه ترموپيل (Thermopylae Pass) واقع در شمال يونان، نظاميان اسپارت، «تسپي ان Thespian» ها و تبان ها Thebans از جمله «لئونيداس» پادشاه اسپارت را نابود و راه را براي عبور واحدهاي پياده و سوار امپراتوري باز و بي خطر كردند تا به سوي آتن به پيشروي خود ادامه دهند.

چهارشنبه 19 امرداد:

• پايان نبرد تنگه ترموپيل و پيشروي ارتش ايران به سوي آتن، برخي مورخان قرن 20 با محاسبات تازه تقويمي پايان کامل نبرد ترموپيل و مقاومت لئونيداس پادشاه اسپارت را در اين محل تا آخرين نفر، دهم آگوست سال 480 پيش ازميلاد (مطابق 19 مرداد) تعيين کرده اند و با توجه به شواهد تاريخي تازه نوشته اند که نبرد ترموپيل سه روز طول کشيده بود, نه دو روز که قبلا ذکر شده بود.

پنجشنبه 20 امرداد:

• جنگ دريايي ايران و يونانيان در دماغه آرتميسيوم، يازدهم اوت سال 480 پيش از ميلاد، «اوريبيادسEurybiades» فرمانده اسپارتي بخشي از ناوگان اتحاديه يونانيان كه از نتيجه جنگ ترموپيل و كشته شدن لئونيداس پادشاه اسپارت با همه نيروهايش در اين تنگه، آگاه نبود تصميم گرفت كه با 127 كشتي سه رديف پاروزن ( تريرمTrireme) به ناوگان ايران كه به موازات نيروي زميني خود در حركت بود و آذوقه رساني مي كرد شبيخون بزند.

آدینه 21 امرداد:

• سالروز آغاز دفاع مردانه ژنرال «آريو برزن» که نمونه اي است از جانبازي ايرانيان در راه ميهن، بر پايه يادداشتهاي روزانه "كاليستنسCallisthenes" مورخ رسمي اسكندر و محاسبات تقويمي، 12 آگوست سال 330 پيش از ميلاد، نيروهاي اين فاتح مقدوني در پيشروي به سوي "پرسپوليس" پايتخت آن زمان ايران، در يك منطقه كوهستاني صعب العبور (دربند پارس، «تكاب» در كهگيلويه) با يك هنگ ارتش ايران به فرماندهي ژنرال «آريو برزن Ario Barzan » رو به رو و متوقف شدند و اين هنگ 1000 تا 1200 نفری چندين روز مانع ادامه پيشروي ارتش انبوه اسكندر شده بود كه مصر، بابل و شوش را قبلا تصرف و در سه جنگ، داريوش سوم را شكست و فراري داده بود. سرانجام اين هنگ با محاصره كوهها و حمله به افراد آن از ارتفاعات بالاتر از پاي درآمد و فرمانده دلير آن نيز برخاك افتاد.
• http://www.amordadnews.com/neveshtehNamyesh.aspx?NId=4930

 

[آزرمیدخت]

شنبه 22 امرداد: روزي كه چين با ايران همسايه شد - انتقال واژه "چين" از ايران به غرب، سال 94 ميلادي و طبق محاسبات تقویمی، 13 آگوست این سال ارتش چين كار تصرف منطقه درّه رود «تاريمTarim» و نواحي اطراف آن از جمله (كاشغرستان و قره شهر امروز) را تكميل كرد و در شمال شرقي منطقه فرارود (ماوراء النهر و طبق منطقه بندی جغرافيون غرب؛ آسياي ميانه) با ايران همسايه ديوار به ديوار شد. پايان حكومت غزنويان بر ايران خاوري، 13 آگوست سال 1152 ميلادي علاء الدين غور با تصرف غزنه به عمر حكومت 155 ساله غزنويان بر ايران خاوري پايان داد. حد غربي حكومت غزنويان بر ايران، ايالت ري بود. درگذشت علي سامي‏ باستان شناس و نخستين ايراني كاوشگر تخت جمشيد در سال 1368 خورشدي دوشنبه 24 امرداد: بسته شدن شهر غار ـ ساخته «واردزيا» به دستور شاه طهماسب، به دستور شاه طهماست اول (متولد 1514 و متوفي در 1576 ميلادي) كه 52 سال بر ايران سلطنت كرد در 15 آگوست سال 1551 شهر «واردزيا» واقع در گرجستان كه در درون كوه ساخته شده بود بسته شد زيرا كه به صورت يك مركز آموزش كشيش و ترويج مسيحيت درآمده بود. چهارشنبه 26 امرداد: قتل اشك شانزدهم، شانزدهمين پادشاه سلسله اشكاني بر اثر توطئه‌اي در شكارگاه سلطنتي خود در سال 6ميلادي پنجشنبه 27 امرداد: درگذشت محمد غفاري كمال‌الملك نقاش برجسته ايراني در نيشابور در سال 1319 خورشيدي آغاز ماه مهرگو يا بادخنگ در روستاي ماخونيك در خراسان جنوبي آدينه 28 امرداد: پايان حكومت غزنويان بر ايران خاوري در سال 531 خورشيدي آتش‌سوزي سينما ركس آبادان در سال 1357 خورشيدي برگرفته از تارنمای دکتر انوشیروان کیهانی زاده http://www.amordadnews.com/neveshtehNamyesh.aspx?NId=4989

 

[آزرمیدخت]

رخدادهای تاریخی و آیینی ایران از 29 امرداد تا 4 شهريور

رخدادهای تاریخی و آیینی ایران از 29 امرداد تا 4 شهريور

شنبه 29 امرداد:

• جنگ شاه عباس با ازبكان در مشهد و شكست ازبكان در سال 976 خورشيدي

يكشنبه 30 امرداد:

• جشن شهريورگان‏، اين جشن در روز شهريور از ماه شهريور برگزار مي‌شود
• انتقال پايتخت ايران به شهر نيشابور، 21 آگوست سال 441 ميلادي، يزدگرد دوم شاه وقت ايران از سلسله ساساني تصميم گرفت كه براي نزديك بودن به شمال خاوري كشور و جلوگيري از ورود باقيمانده هونها به فرارود (بخش شمال شرقي خراسان بزرگتر) موقتا پايتخت را از تيسفون (نزديك بغداد) به نيشابور (از شهرهاي خراسان) منتقل کند. شهرهاي بزرگ و معروف ديگر خراسان وقت عبارت بودند از سمرقند، بخارا، مرو، خجند، بلخ و هرات.
• كشته شدن ماكان كاكي، ماكان كاكي يكي از سرداران احياء استقلال ايران كه بر شمال كشور حكومت داشت 21 آگوست سال 940 ميلاد ي(329 هجري قمري) در جنگ با سربازان سردار ديگر ايراني از سامانيان كشته شد و خبر كشته شدن او بوسيله كبوترنامه بر كه بر پايش جمله «ماكان كاسمه (ماکان بمانند اسمش شد يعني ديگر زنده نيست)» را بسته بودند تا سبك باشد به نصر ساماني در بخارا رسانده شد و اين روزي غم انگيز در تاريخ وطن ما است كه يك ايراني به دست ايراني ديگر كشته مي شد. حال آن كه در اصل هر دو يك هدف مقدس را كه تحقق استقلال وطن بود دنبال مي كردند.
• اجباري شدن تعيين نام خانوادگي براي مردم در سال 1314 خورشيدي
• ثبت روستاي ماسوله از دوره زنديه و قاجار در فهرست آثار ملي ايراني در سال 1354 خورشيدي

دوشنبه 31 امرداد:

• خروج فريدون از پناهگاه براي جنگ با ضحاك و كين‌خواهي پدر به روايت شاهنامه
• آخرين تعرّض ايران به يونان، 22 آگوست سال 337 پيش از ميلاد، اردشير سوم شاه وقت ايران از دودمان هخامنشي دستور حمله نظامی تازه به يونان را صادر كرد. وي در پايان نخستين سال سلطنت خود چنين تصميمي را گرفته بود.
• جنگ ايران و عثماني بر سر ايروان، امپراتوري عثماني 22 آگوست سال 1635 شهر ايروان را از دست ايران خارج ساخت كه شاه صفي با اعزام نيروي تازه نفس از اصفهان آن را پس گرفت.
• روز بزرگداشت پورسينا، روز پزشك

سه‌شنبه 1 شهريور:

• سالروز جنگ چالدران و درسي كه بايد از آن گرفت، 23 آگوست سال 1514 ميلادي، دشت چالدران در نزديكي خوي صحنه نخستين و در عين حال معروفترين جنگ عثماني (تركيه) و ايران بود. هدفهاي سليم اول سلطان عثماني از لشكر كشي به ايران عبارت بود از: جلوگيري از گسترش مذهب شيعه اثني عشري كه مذهب رسمي ايرانيان اعلام شده بود به متصرفات عثماني و پيوستن شيعيان قلمرو عثماني (معروف به علویان) به قلمرو دولت تازه تاسيس صفوي ايران؛ ضميمه كردن مناطق كردنشين شمال غربي و محل سكونت تركمانان (در شرق تركيه امروز و شمال شرقي عراق كه از آق قويونلوها و قره قويونلوها و بقاياي سلجوقيان بوده اند) به قلمرو خود، مانع شدن از گسترش و رشد «ايرانيسم»كه با روي كار آمدن شاه اسماعيل صفوي دوباره سربلند كرده بود.

چهار‌شنبه 2 شهريور:

• شهر قزوين قتلگاه خاندان صفوي! ، 24 آگوست 1577 ميلادي، شاه اسماعيل دوم از سلسله صفوي كه نوشته اند مردي سفاك بود و شهر قزوين را به قتلگاه خاندان صفوي و رجال وقت تبديل كرده بود، ناگهان درگذشت. در توطئه هاي وقت، يک شاهزاده خانم صفوي به نام پريخان خانم دست داشت. اسماعيل دوم که قبل از شاه شدن در زندان بود دو سال سلطنت کرد. وي جانشين شاه طهماسب شده بود كه 43 سال سلطنت كرده بود. شاه طهماسب بود که پايتخت را به شهر قزوين منتقل ساخته بود.

پنج‌شنبه 3 شهريور:

• مجسمه شاپور یکم در تنگ چوگان، در جریان افتادن منطقه ای از ایران که اینک استان فارس است به دست اعراب، 25 آگوست سال 643 میلادی یک سردار عرب به نام نصر ابن سیار در تنگ چوگان وارد غاری شد که مجسمه بزرگ سنگی شاپور یکم در آنجا قرارداده شده بود و غار پر از آثار تاریخی و هنری ایرانیان بود.

آدينه 4 شهريور:

• دو تصميم ديگر بهرام گور: پاسخ به خواست ارمنيان و موافقت با ورود کولي ها به ايران، يك روحاني ارمني 26 آگوست 429 ميلادي از ارمنيان مسيحي شده خواست كه به صورت گروهي از بهرام پنجم (بهرام گور) شاه وقت ايران بخواهند كه اردشير (ارته سز) فرماندار آنان را بردارد و از آن پس هم برايشان از ميان مسيحيان فرماندار تعيين كند.

برگرفته از تارنمای دکتر انوشیروان کیهانی زاده

http://www.amordadnews.com/neveshtehNamyesh.aspx?NId=5049

 

[آزرمیدخت]

رخدادهای تاریخی و آیینی ایران از 5 تا 11 شهريور

رخدادهای تاریخی و آیینی ایران از 5 تا 11 شهريور

شنبه 5 شهريور:•آلپ ارسلان سلجوقي رومانوس ديوژنس امپراتور روم شرقي را که به اسارت نيروهاي او درآمده بود آزادکرد، آلپ ارسلان سلجوقي 27 آگوست 1071 و يک روز پس از پيروزي بر امپراتوري روم شرقي و اسيرکردن رومانوس ديوژنس تصميم گرفت که اورا رهاسازد. برخي از مورخان نوشته اند: " پس از اينکه رومانوس امپراتور روم شرقي را به حضور آلپ ارسلان آوردند از او پرسيد که اگر نتيجه جنگ معکوس بود و وي اسير روميان (دولت بيزانس) شده بود چه مي کرد و رومانوس پاسخ داده بود شمارا مي کشتم. آلپ ارسلان در برابر اين جواب گفته بود که من بالعکس، و تصميم گرفته ام که شمارا آزاد کنم و برويد و باقيمانده قلمرو خودرا اداره کنيد و ....".•تصرف اصفهان به دست تيمور لنگ و قتل عام اصفهاني ها، از تصرف اصفهان توسط نيروهاي امير تيمور گوركان (تيمور لنگ) و قتل عام مردم آن و ساختن مخروطهاي ده متري از كله هاي مقتولين 621 سال مي گذرد. اصفهان در 27 آگوست سال 1387 ميلادي، پس از يك مقاومت چشمگير به دست تيموريان افتاد. •زادروز محمدبن زكرياي رازي دانشمند و پزشك ايراني و كاشف الكل در سال ٢٤٤ خورشيدييكشنبه 6 شهريور:•پايه‌گذاري سلسله تاريخي اشكانيان به دست ارشك جنگچوي دلير پارت در سال ٢٥٦ پيش از ميلاددوشنبه 7 شهريور:•... و ميترائيسم در ايرانزمين نماد مهرورزي و دوستي و دانايي شد ـ پیدایش جشن مهرگان، محاسبات تقويمي تازه بر پايه نوشته هاي يونانيان و روميان عهد باستان نشان مي دهد كه آگوست سال 500 پيش از ميلاد – دوران پادشاهي داريوش بزرگ – و به احتمال زیاد 29 آن ماه، ميترا [در زبانهاي اروپايي میثرا] از سوي دربار هخامنشي پس از مشورت با روحانيون آيين زرتشت، به عنوان مظهر (سمبل) نور (آفتاب، مهر و دانايي رسميت يافت.•برگزاري جشن خزان يا مغان، امروزه اين جشن در برخي نقاط ايران مانند دماوند برگزار مي‌شود. انگيزه برپايي اين جشن پايان تابستان و تغيير فصل بوده و گويا به شمار نياوردن كبيسه‌ها موجب پيدايش دو جشن خزان شده كه دومين آن در آغاز مهرماه بوده است.سه‌شنبه 8 شهريور:•درگذشت بلاش اول پادشاه اشكاني، در سال 77 ميلادي. گردآوري و تدوين كتاب اوستا به فرمان او انجام گرفت.•آغاز جنگ چالدران بين شاه اسماعيل صفوي و سلطان سليم اول عثماني در سال 893 خورشديچهارشنبه 9 شهريور: •سالروز تقسيم ايران ميان انگلستان و روسيه ـ شرم آورترين رويداد استعماري قرن 20، سي و يکم آگوست 1907 ميلادي (نهم شهریور 1286) قرارداد تقسيم كشور مستقل و باستاني ايران، دارای گذشته ای تابناك، مهد تمدن و 13 قرن يك ابر قدرت، به دو منطقه نفوذ انگلستان و روسيه ميان اين دو قدرت اروپايي در شهر سن پترزبورگ پايتخت وقت روسیه امضاء شد که در کتابهای تاریخ از آن به عنوان Anglo – Russian Entente یاد شده است.آدينه 11 شهريور: •يک آتني 240 کيلومتر دويد تا اسپارتي ها را از لشکر کشي ايرانيان آگاه سازد - داستان نامگذاري دوي "ماراتن"، يك ميهندوست آتني به نام فيليپيدس Philippidess پس از اطلاع از تصرف جزيره "اوبوآ" توسط نيروي دريابرد ايران و پياده شدن طليعه اين نيرو در "آتيكا" و دشت ماراتن، 240 كيلومتر فاصله آتن تا اسپارت را در دو شبانه روز دويد تا از سران اسپارت بخواهد كه نیروی کمکی به آتن بفرستند.•ثبت مدرسه دارالفنون تهران از دوره قاجار در فهرست آثار ملي ايران در سال 1375 خورشيدي•روز صنعت چاپبرگرفته از تارنمای دکتر انوشیروان کیهانی زاده http://www.amordadnews.com/neveshtehNamyesh.aspx?NId=5078

 

[آزرمیدخت]

رخدادهای تاریخی و آیینی ایران از 12 تا 18 شهريور

رخدادهای تاریخی و آیینی ایران از 12 تا 18 شهريور

شنبه 12 شهريور:

• آغاز کار نوسازي آرامگاه فردوسي در توس، سوم سپتامبر 1928 (12 شهريور 1307) كار نوسازي آرامگاه فردوسي، ايراني بزرگي كه خود را وقف خدمت به ايران و زبان پارسي كرده بود در توس خراسان آغاز شد. اين ساختمان باشكوه پس از تكميل و آنگاه تزيين مجدد، بيستم مهرماه سال 1313 هجري طي مراسمي كم نظير با حضور رضا شاه و مستشرقين و ايرانشناسان سراسر جهان، اديبان كشور و مقامات فرهنگي و دولتي گشايش يافت.
• درگذشت پروفسور محمود حسابي، دانشمند و فيزيكدان ايراني در بيمارستان دانشگاه ژنو سوئيس

سه‌شنبه 15 شهريور:

• آغاز سلطنت بهرام چهارم، سيزدهمين شاه ساساني پس از مرگ پدرش شاپور سوم در سال 388 ميلادي

يكشنبه 13 شهريور:

• روز بزرگداشت ابوريحان بيروني

چهارشنبه 16 شهريور:

• افتادن زودگذر تبريز به دست سلطان سليم عثماني، هفتم سپتامبر سال 1514 (16 شهریور) نظاميان عثماني وارد تبريز شدند. اين یگانها به فرماندهي مستقيم سليم اول سلطان عثماني 23 آگوست (15 روز پيش از آن) در دشت چالدران نيروهاي شاه اسماعيل صفوي را شكست داده بودند. سلطان سليم و نظامیانش بر اثر حملات غير منظم (چريكي) نيروهاي شاه اسماعيل و مقاومت مردم تبريز نتوانستند مدت طولاني در اين شهر بمانند و بیرون رفتند.

پنجشنبه 17 شهريور:

• اعطاي نخستين مدرك دكتراي ادبيات فارسي در ايران به دكتر محمد معين در سال 1321 خورشيدي

آدينه 18 شهريور:

• روزی که فرهاد دوم وارثان اسكندررا از آسيا بيرون راند، در آخرين ماه تابستان 129 پيش از ميلاد و طبق بعضي از تاريخها، نهم سپتامبر این سال، فرهاد دوم شاه اشكاني در جنگي كه با سلوكيها در سوريه كرد، براي هميشه وارثان اسكندر مقدوني را از آسيا بيرون راند و شكست ايران از ارتش اسكندر تلافي شد. در اين جنگ 17 هزار سلوكي كشته و 12 هزار و هفتصد تن اسير شدند و اين اسراء هرگز آزاد نشدند. علت پيروزي اسكندر مقدوني بر هخامنشيان اين بود كه در نخستين جنگ، فرماندهان محلی ارتش (و به احتمال زیاد با موافقت شاه هخامنشي وقت – داريوش سوم) عمدتا از جنگجویان مزدور خارجي (مرسنر) استفاده كرده بودند.
• آغاز جنگ‌هاي معروف به جنگ‌هاي هفت‌ساله ميان ايران و روم در زمان سلطنت خسرو انوشيروان ساساني در سال 572 ميلادي
  
  http://www.amordadnews.com/neveshtehNamyesh.aspx?NId=5225

 

[آیورودا]

بسيار عالي////

 

[آزرمیدخت]

رخدادهای تاریخی و آیینی ایران از 19 تا 25 شهريور

رخدادهای تاریخی و آیینی ایران از 19 تا 25 شهريور

شنبه 19 شهريور:

• مهستان ايران مهرداد سوم را از شاهي بركنار كرد، دهم سپتامبر سال 56 پيش از ميلاد مهستان Mehestan (سناي ايران) در پي وصول شكايتهاي متعدد از مهرداد سوم، با اكثريت آراء وي را از شاهي ايران بركنار كرد و برادرش «ارد Orod» را به شاهي برگزيد. مهرداد سوم با اين كه در دوره كوتاه سلطنت خود در جنگ با روميان و طوايف غيرايراني آن سوي سيردريا به پيروزي نائل شده بود مردي خودسر و ستمگر بود و دست به تصفيه بدون دليل مقامات كشوري و لشكري زده بود و بدون دادرسي، به چند مورد مصادره اموال اقدام كرده بود و باعث گسترش نارضايي در كشور شده بود.

يكشنبه 20 شهريور:

• جنگ هرمزدگان و روي کار آمدن دودمان ساسانيان، پاره‌اي از مورخان، يازدهم سپتامبر سال 226 ميلادي (شهريور ماه) را سالروز جنگ هرمزدگان (نزديكان بهبهان) ذكر كرده اند و از آن به نام جنگ داخلي ايرانيان نام برده اند. در اين جنگ اردشير پاپكان حاكم پارس بر اردوان پنجم شاه اشكاني غلبه كرد كه با كشته شدن وي حكومت 476 ساله اشكانيان پايان يافت. اردشير برغم علاقه اي كه به کرمان داشت و پيش بيني مي شد كه اين شهر را مركز حكومت خود قرار دهد، پايتخت را از تيسفون (كنار دجله و 35 کيلومتري جنوب بغداد امروز) منتقل نكرد.

دوشنبه 21 شهريور:

• تصرف تراكيه براي ايران، 12 سپتامبر سال 492 پيش از ميلاد «مردونيا ــ مردونيه» ژنرال ايراني كه از سوي داريوش مامور حل مسئله منطقه ايوني (يوناني نژاد هاي آناتولي و جزاير درياي اژه) شده بود تراكيه را تصرف كرد (تراكيا، منطقه وسيعي در اروپاي جنوبي است كه غرب و شرق و جنوب آن را سه درياي سياه، اژه و مرمره محدود مي كنند و اينك در سه كشور تركيه، بلغارستان و يونان قرار گرفته است ـ استانبول اروپا در تراكيه قرار دارد). مردونيا كه داماد داريوش و شوهر آرتوزوسترا (تلفظ، يوناني است) بود پس از عبور از هلس پونت (داردانل) تراكيه را متصرف شده بود.
• روز سينما

سه‌شنبه 22 شهريور:

• سالروز جنگ ماراتن که 490 سال پيش از ميلاد روي داد، 13 سپتامبر سالروز نبرد يك روزه ماراتن Marathon است كه در سال 490 پيش از ميلاد روي داد و نيروي دريابرد ايران در آن موفق نبود و با تحمل تلفات عقب نشيني كرد. داريوش بزرگ، تنها با هدف گوشمالي آتني ها - نه تصرف آتن- كه يوناني زبانهاي آسياي صغير (شهرها و جزاير ايوني) قلمرو ايران را تحريك به شورش و نافرماني مي كردند يك سپاه پياده و سوار را با كشتي روانه سرزمين اصلي يونان كرد كه به صورت كشور- شهر يا ايالات متحده اداره مي شد.
• ثبت آتشكده زرتشتيان يزد و محوطه آن از 1313 خورشيدي در فهرست آثار ملي ايران

چهارشنبه 23 شهريور:

• ضرب سكه «داريك» در ايران، چهاردهم سپتامبر سال 488 پيش از ميلاد را روزی به دست داده اند که در آن روز داريوش بزرگ (Darius the Great) شاه وقت ايران دستور ضرب سكه ای را داد با وزن و شکل و عیار مشخص و یکنواخت تا واحد پول ايران قرارگيرد كه مورخان يوناني در كتابهاي خود آن را «داريك Daric (منتسب به داريوش)» نوشته اند. تا زمان رواج داريك، معاملات تجاري به صورت مبادله اجناس صورت مي گرفت كه كاري پيچيده بود و بازار هميشه نوسان داشت. ملل دیگر از طلا برای مبادله کالا و خدمات استفاده می کردند ولی نه بصورت سکه یکنواخت با عیار و وزن و شکل واحد. به عبارت دیگر تا سپتامبر 488 پیش از میلاد، بازرگانان و افراد شکل و عیار طلای «وسیله مبادله» را تعیین می کردند نه دولتها.
• روزي كه هارون الرشيد خليف عباسي شد، چهاردهم سپتامبر سال 786 ميلادي هارون الرشيد 23 ساله در بغداد بر جاي برادر خود الهادي كه تنها يك سال بر سر كار بود نشست و خليفه پنجم عباسيان شد. وي پسر المهدي خليفه سوم عباسي بود.

پنجشنبه 24 شهريور:

• زادروز ابوريحان بيروني دانشمند بزرگ ايراني، ابوريحان محمد بيروني دانشمند بزرگ ايراني15 سپتامبر 973 ميلادي درمنطقه خوارزم كه در قلمرو دولت سامانيان بود به دنيا آمد. طبق تقویم میلادی قدیم (ژولیان)، بيروني پنجم سپتامبر آن سال متولد شده بود. زادگاه او كه در آن زمان روستاي كوچكي بود بعدا به «بيروني» تجديد نام داده شده است. بيروني كه 75 سال عمر كرد 13 دسامبر سال 1048 ميلادي (22 آذر) در شهر غزنه (افغانستان امروز) وفات يافت.

آدينه 25 شهريور:

• روز بزرگداشت سالخوردگان در ايران باستان ، ايرانيان عهد باستان نخستين مردمي بوده اند كه براي اداي احترام و بزرگداشت و سپاسگزاري از سالخوردگان روز مشخصي را در سال تعيين كرده بودند و اين روز، 25 شهريور ماه هر سال بود و قدمت آن به 3 سه هزار سال مي رسد. در آن زمان و تا 14 قرن پيش، روزهاي هر ماه ايراني نام خاص داشت و روز 25 شهريور "اشيش وانگ Ashish vangh" خوانده مي شد كه روز رحمت خدا، اخلاقيات و معنويات و روان پاك بود.

برگرفته از تارنمای دکتر انوشیروان کیهانی زاده

http://www.amordadnews.com/neveshtehNamyesh.aspx?NId=5294

 

[آزرمیدخت]

رخدادهای تاریخی و آیینی ایران از 26 شهريور تا 1 مهر

رخدادهای تاریخی و آیینی ایران از 26 شهريور تا 1 مهر

يكشنبه 27 شهريور:

• تصميم تزار به تصرف قلمرو ايران در قفقاز، الكساندر يكم تزار روسيه، در دومين سال سلطنت خود به فکر جهانگشايي در جنوب و شرق آن كشور افتاد و در جلسه 18 سپتامبر سال 1802 ژنرالهاي خود، موضوع را مطرح ساخت. در مرحله نخست، هدف تزار تصرف همه گرجستان و قسمت هاي ديگري از قفقاز و نيز همه آلاسكا و غرب كاناداي امروز و شمال غربي ايالات متحده بود. حکمران شهر تفليس قبلا اعلام کرده بود که تحت فرمان تزار است نه دولت ايران زيرا که آغامحمدخان قاجار، شاه وقت ايران در لشکرکشي به تفليس براي تنبيه او دست به خشونت و اعدام متمردان زده بود.
• روز شعر و ادب فارسي بزرگداشت استاد شهريار

دو‌شنبه 28 شهريور:

• قدمت «ساعت آبي» در ايران، كاليستنس مورخ يوناني كه در لشكركشي اسكندر مقدوني به ايران همراه او بود و رويدادهاي روز و مشاهداتش را منظما يادداشت مي كرد در يادداشتي كه بعدا با محاسبات تقويمي معلوم شده كه متعلق به سپتامبر 328 پيش از ميلاد است نوشته است: در اينجا (ايران)، در دهكده ها كه آب را برحسب نوبت به كشاورزان براي زراعت مي دهند، يك فرد از ميان آنان (كشاورزان) انتخاب مي شود تا بر زمان نوبت نظارت داشته باشد. اين فرد در كنار مجراي اصلي آب و محل انشعاب آن ميان كشاورزان، بر سكويي مي نشيند و ظرفي فلزي را كه سوراخ بسيار ريزي در آن تعبيه شده است در ظرفي بزرگتر و پر از آب قرار مي دهد كه پس از پر شدن ظرف كوچك (يك بار و يا چند بار) كه به آهستگي و طبق محاسبه قبلي ابعاد سوراخ آن صورت مي گيرد، آب را قطع و آن را به جوي كشاورز ديگر باز مي كند و اين كار دائمي است و اين وسيله (ساعت آبي) عدالت را برقرار كرده و از نزاع كشاورزان بر سر آب مانع مي شود و ....
• سالروز جنگ نادر با اشرف قندهاري (افغان) در دامغان، 19سپتامبر سال 1729 (28 شهريور) سالروز نبرد نادرقلي افشار (در آن زمان، يك ژنرال و سپهسالار ايران) با اشرف قندهاري (افغان) در ميهماندوست دامغان است. ميدان اين نبرد خونين يكروزه در 20 كيلومتري شمال دامغان و كنار رود كوچك ميهماندوست بود. به نوشته كوكل انگليسي، در اين جنگ 12 هزار تن از نيروهاي اشرف كشته و نادر نيز 4 هزار كشته تلفات داشت. عده سربازان نادر (سپاه خراسان از جمله شهرهای هرات، بلخ، مرو و بخارا) در اين نبرد 25 هزار تن و شمار نيروهاي اشرف 50 هزار نفر بود.

سه‌شنبه 29 شهريور:

• دولت ايران و كشتي دو ـ بادبانه، تاريخ كشتي سازي و دريانوردي نشان مي دهد كه در آستانه پاييز (اواخر سپتامبر) سال 442 پيش از ميلاد، اردشير يكم (به نوشته مورخان يونان باستان: اردشير درازدست) شاه وقت ايران از دودمان هخامنشيان اعتبار لازم براي ساختن كشتي دو ـ بادبانه را از خزانه دولت در اختيار كشتي سازان فنيقي (سوري ـ لبناني) قرارداد تا در كارگاههاي كشتي سازي (شيپ يارد) بندر صور (تير) چنين كشتي هايي را بسازند.
• سالروز جنگ نادر با اشرف قندهاري (افغان) در دامغان ، 19سپتامبر سال 1729 (28 شهريور) سالروز نبرد نادرقلي افشار (در آن زمان، يك ژنرال و سپهسالار ايران) با اشرف قندهاري (افغان) در ميهماندوست دامغان است. ميدان اين نبرد خونين يكروزه در 20 كيلومتري شمال دامغان و كنار رود كوچك ميهماندوست بود. به نوشته كوكل انگليسي، در اين جنگ 12 هزار تن از نيروهاي اشرف كشته و نادر نيز 4 هزار كشته تلفات داشت. عده سربازان نادر (سپاه خراسان از جمله شهرهای هرات، بلخ، مرو و بخارا) در اين نبرد 25 هزار تن و شمار نيروهاي اشرف 50 هزار نفر بود.

چهارشنبه 30 شهريور:

• قتل ركسانا (روشنك) مادر ايراني تنها پسر اسکندر مقدوني، از نوشته هاي پلوتارك، ديودورس سيكلوس و اسناد ديگر چنين بر مي آيد كه ركسانا (روكسانا) زن ايراني اسكندر مقدوني و پسر 13 ساله او اسكندر چهارم در آخرين روز پاييز سال 310 پيش از ميلاد به دست كاساندروس (حکمران مقدونيه و چند شهر خودمختار يونان و يکي از چند جانشين اسکندر) مسموم و مقتول شدند. كاساندروس كه تاريخ از او به نام مردي بسيار جاه طلب و خشن نام برده است آرزوي سلطه بر سراسر سرزمين هايي را داشت كه اسكندر مقدوني تصرف كرده بود. وي پيش از مسموم كردن ركسانا، با از ميان برداشتن بسياري از رقيبان، عملا فرمانرواي همه يونان و مقدونيه شده بود كه اسكندر چهارم به عنوان جانشين پدرش اسما پادشاه آن مناطق بود.

پنجشنبه 31 شهريور:

• آغاز جنگهاي ايران و روم در دوران شاپور دوم، جنگهاي 13 ساله ايران و روم در دوران حكومت شاپور دوم (ذوالاكتاف) از دودمان ساسانيان 22 سپتامبر سال 337 ميلادي آغاز شد كه در «تاريخ عمومي» به جنگهاي دور اول معروفند. جنگهاي دور دوم از سال 359 آغاز شدند. در هر دو دور، ايرانيان پيروز شدند. در دور اول، كه جنگ تا سال 350 طول كشيد، روميان هرچه را كه در شرق مديترانه به دست آورده بودند از دست دادند و در دور دوم، امپراتورشان هم كشته شد.
• روزي كه عراق جنگ هشت ساله با ايران را آغاز كرد، حمله نظامي عراق به ايران كه از روزهاي قبل از آن پيش بيني شده بود، 31 شهريور 1359 (22 سپتامبر 1980) آغاز شد كه پيامدش يك جنگ هشت ساله بود و برخلاف تصور قبلي غرب، ايران در اين جنگ پرتلفات و پرهزينه حتي يك وجب از خاك خود را از دست نداد.

آدينه 1 مهر:

• جنگ ايران و روم برسر آبخازيا و اخراج روميان از قفقاز، 23 سپتامبر سال 542 ميلادي و در زمان پادشاهي خسرو انوشيروان، ارتش ايران شهر بندري سوخامي (تسوخامي) در آبخاريا را از روميان پس گرفت. رومي ها كه نام اين شهر (پايتخت كنوني آبخازيا) را به سباستوپوليس تغيير داده بودند پيش از عقب نشيني از شهر، بسياري از ساختمانها و ازجمله ارگ شهر را ويران ساخته بودند. ارگ ويران شده شهر كه بعدا براثر پيشروي دريا به زير آب فرو رفته است اخيرا توسط باستانشناسان شناسايي شده است.

برگرفته از تارنمای دکتر انوشیروان کیهانی زاده ​

 

[آزرمیدخت]

رخدادهای تاریخی و آیینی ایران از 2 تا 8 مهر

رخدادهای تاریخی و آیینی ایران از 2 تا 8 مهر

شنبه 2 مهر:

• امپراتوري روم در جنگ شکست خورد و به ايران غرامت داد، 25 سپتامبر سال 552 ميلادي ميان هيات اعزامي ايران از تيسفون به قسطنطنيه و دولت روم بر سر ترك مخاصمه نيروهاي دو كشور در ساحل درياي سپاه (منطقه ساحلي گرجستان امروز، منطقه آبخيز = آبخازيه) كه ايران در آن نبرد پيروز شده بود توافق حاصل شد. دولت روم شرقي پيشنهاد متاركه جنگ را داده بود.

يكشنبه 3 مهر:

• جنگ مذهبي ايران و روم و پيمان رفع دشواري زرتشتيان در روم و مسيحيان در ايران، 26 سپتامبر سال 422 ميلادي عهدنامه صلح ايران و روم كه به جنگ دو ساله دو ابر قدرت پايان داد و چند هفته پيش از اين به امضاء رسيده بود مبادله شد. در تاريخ عمومي (جهان)، از اين جنگ دو ساله به عنوان «جنگ مذهبي ايران و روم» نام برده شده است، زيرا كه پيش از امضاي معاهده صلح، پيروان آيين زرتشت (دين رسمي ايرانيان تا سده هفتم ميلادي) در قلمرو روم، و مسيحيان در قلمرو ايران از آزادي مذهب برخوردار نبودند.

سه‌شنبه 5 مهر:

• درد سرسازي يک شاهزاده ساساني براي ميهن! دولت ساسانيان ايران در اواخر دهه قرن سوم ميلادي دچار درد سرسازي يك شاهزاده جاه طلب به نام تيرداد پسر خسرو شده بود كه تاييد امپراتور وقت روم را براي پادشاهي خود بر ارمنستان به دست آورده بود. نرسي ساساني شاه وقت ايران براي دستگيري و محاكمه تيرداد به جرم خيانت به وطن، به ارمنستان نيرو فرستاد و تيرداد به رم فرار كرد و دولت روم را بر ضد وطن خود برانگيخت.
• سالروز فوت " وحشي بافقي" شاعر معروف، دائرةالمعارف شعر و شاعران (به زبان انگليسي)، سالروز درگذشت «وحشي بافق» شاعر ايراني را در چنين روزي در سپتامبر 1583 ميلادي ذكر كرده است. اين بيت پرمعنا ازوست:
  دل نيست كبوتر كه چو برخاست، نشيند ازگوشه بامي كه پريديم، پريديم

چهار‌شنبه 6 مهر:

• پيشنهاد روم به ايران: تقسيم خاور زمين ميان دو دولت! 28 سپتامبر سال 280 ميلادي بهرام دوم شاه ساساني در آستانه برگزاري جشن مهرگان پيشنهاد «پروبوس» امپراتور روم را براي تقسيم خاورزمين ميان دو ابرقدرت ايران و روم رد كرد و به فرستاده امپراتور روم تاكيد كرد كه دولت روم بايد دست خود را از آسيا كوتاه كند و از مديترانه شرقي پا فراتر نگذارد، ولي اضافه كرد كه ايران آماده است با روم در صلح و صفا به سر برد.

پنجشنبه 7 مهر:

• روزي که جنگ دريايي سالاميس روي داد، امروز ، 29 سپتامبر ، سالروز جنگ دريايي سالاميس است كه در سال 480 پيش از ميلاد ميان ايران و اتحاديه يونانيان روي داد و ايران در آن موفق نشد . نيروي زميني يونانيان در برابر ارتش ايران توان مقاومت نداشت و همه اميد ژنرالهاي يوناني به جنگ دريايي بود . مورخان تعداد كشتي هاي ايران را 400 تا 700 نوشته اند ، ولي بيشتر اين كشتي ها به دست عنصر ايراني هدايت نمي شد . اين كشتي ها متعلق به وابستگان به ايران از جمله فينيقيه ، مصر و ايوني ها بودند كه نسبت به ايران تا پاي جان وفاداري نداشتند و فرماندهي يونانيان اين را مي دانست .
• پيام تاريخي فرهاد دوم به امپراتوري روم، در پي برافتادن جانشينان اسكندر در شرق مديترانه به دست ايران و در غرب آن توسط امپراتوري نوپاي روم، فرهاد دوم شاه وقت ايران از دودمان اشكاني پس از عقد معاهده دوستي با چين، 29 سپتامبرسال 115 پيش از ميلاد به دولت روم پيام فرستاد كه قلمرو ايران همان قلمرو هخامنشيان ( پيش از حمله اسكندر ) و پايتخت ان شهر تيسفون (كنار دجله) خواهد بود كه اخيرا ساخته شده است و اين قلمرو بايد از تعرض مصون باشد تا ميان دو كشور كه اينك همسايه شده اند صلح پايدار بماند.

آدينه 8 مهر:

• سالروز سومين جنگ اسكندر با ايرانيان، سومين جنگ اسكندر مقدوني با ايرانيان (امپراتوري پارسيان) سي ام سپتامبر سال 331 پيش از ميلاد در Gaugamela واقع درمنطقه اربلا (اربيل ـ كردستان امروز عراق) روي داد كه در اين جنگ هم ايران به دليل ضعف فرماندهي و وجود اختلاف ميان سران خاندان هخامنشي و سوء مديريت داريوش سوم ـ شاه وقت ـ موفق نبود و دست به عقب نشيني زد.
• روز بزرگداشت مولوي

 

[آزرمیدخت]

رخدادهای تاریخی و آیینی ایران از 9 تا 15 مهر

رخدادهای تاریخی و آیینی ایران از 9 تا 15 مهر

شنبه 9 مهر:

• سالروز سومين جنگ اسكندر با ايرانيان، سومين جنگ اسكندر مقدوني با ايرانيان (امپراتوري پارسيان) سي ام سپتامبر سال 331 پيش از ميلاد در Gaugamela واقع درمنطقه اربلا (اربيل ـ كردستان امروز عراق) روي داد كه در اين جنگ هم ايران به دليل ضعف فرماندهي و وجود اختلاف ميان سران خاندان هخامنشي و سوء مديريت داريوش سوم ـ شاه وقت ـ موفق نبود و دست به عقب نشيني زد. داريوش سوم پس از نخستين جنگ، فرصت كافي براي آماده كردن ارتش داشت، زيرا اسكندر به مصر رفته بود.
• شکست بطلميوس سوم از پارسيان، يکم اكتبر سال 243 پيش از ميلاد بطلميوس سوم از دودمان بطلميوسيان (جانشينان اسكندر در مصر) عقب نشيني از شوش را آغاز كرد. وي چندماه پيش از اين، در زماني كه سران حكومت سلوكيان (جانشينان اسكندر در ايران زمين) در شمال خاوري ايران زير ضربات اشكانيان قرار داشتند، تصميم به تصرف قسمتي از قلمرو آنان گرفت و با سپاهي از اسكندريه از راه دريا وارد غزه شد و پس از تصرف مناطق غرب فرات و بابل از دجله گذشت و شوش را متصرف شد، اما در شرق اين منطقه از نيروهاي محلي حكام ايراني شهرهاي پارس شكست خورد، به شوش بازگشت و تصميم به تخليه مناطق اشغالي گرفت و عازم مصر شد.
• آغاز «كهل خيزون» نهمين ماه سال در گاهشماري كوهدشت لرستان
• روز جهاني سالمندان

يكشنبه 10 مهر:

• جشن مهرگان، در روز مهر از ماه مهر، شانزدهمين روز از ماه مهر بر اساس گاهشماري ايران باستان(10 مهر كنوني) برگزار مي‌شود. اين جشن مربوط از به فرشته مهر كه در اوستا ميترا ناميده مي‌شود و به معني نور خورشيد و مهر و محبت و عهد و پيمان است.
• سالروز شاه شدن داريوش بزرگ پدر ناسيوناليسم ايراني، داريوش هخامنشي پسر ويشتاسپ از بزرگان پارس در نخستين روز از جشنهاي مهرگان( پس از تطبيق با تقويم ميلادي؛ دوم اكتبر) در سال 522 پيش از ميلاد، شاه ايران شد. در دوران حكومت 36 ساله داريوش بزرگ، قلمرو ايران از دره سند ( Indus) تا سواحل ليبي در افريقا، و از شمال درياي مرمره ( Thrace در اروپا ) تا كوههاي پامير در آسيا شامل همه خاورميانه امروز، آسياي ميانه، قسمتي از آسياي جنوبي، قفقاز ، مصر و قسمتي از سودان بود كه به استانهاي متعدد (ساتراپي) تقسيم شده و مستقيما زير نظر حكومت مركزي و بر پايه قوانين واحد اداره مي شدند و به آن قسمت كه سه طايفه ايراني در آن سكونت داشته، داراي نياكان و فرهنگ مشترك بوده و آيين هاي نوروز را گرامي داشته و يكسان برگزار كرده اند "ايران زمين" گفته اند(مادها از « ري » به سمت غرب و شمالغربي از جمله كردها و آذري ها، پارسها از منطقه ري به جنوب تاجزاير خليج فارس و از شرق تا آن سوي هندوكش و انتهاي بدخشان، و پارتها در شمال شرقي).

دوشنبه 11 مهر:

• نشست " لوکا " برضد ايران، سوم اكتبر سال 56 پيش از ميلاد سران دولت روم و مشاوران و ژنرالهاي آن كشور در نشست لوكا Luca تصميم گرفتند كه مناطق غرب رود فرات در آسيا و اراضي شمال و شمال غرب گٌل (فرانسه امروز) تا نزديكي برلن و جزاير بريتانيا در اروپا ضميمه قلمرو روم شود. با توجه به قيام اسپارتاکوس در سالهاي 71 - 72 پيش از ميلاد، قرار شد "پمپي" يكي از سه عضو شوراي عالي جمهوريت روم در شهر رم باقي بماند تا از قيام احتمالي ديگري كه مردم طبقه 3 روم و بردگان مستعد آن بودند جلوگيري كند و امنيت از دست نرود، ژوليوس سزار عضو ديگر شورا براي ادامه فتوحات به فرانسه برود و كراسوس رييس دوره اي شورا كه شهرت به آزمندي و جمع مال داشت داوطلب شد كه به شرق لشكر بكشد و براي تصرف اراضي غرب فرات با ايران در آويزد.
• ازدواج اردشير پاپكان با ميترا دختر اردوان پنجم، طبق حكايات و بر اين پايه پس از تطبيق تقويم ها، سوم اكتبر سال 226 ميلادي زماني به دست داده شده است كه در آن روز اردشير پاپكان كه خود را شاه همه ايران زمين اعلام كرده بود در جريان جشن هاي مهرگان در شهر تيسفون با ميترا دختر اردوان پنجم ازدواج كرد تا كدورت اشكانيان از او كه بر اردوان غلبه كرده و اردوان جان خود را از دست داده بود برطرف شود.
• آغاز به كار نخستين فرستنده تلوزيوني ايران در سال 1337 خورشيدي

سه‌شنبه 12 مهر:

• نفوذ فرهنگ ايراني در چين، به نوشته كرونيكل رويدادهاي تاريخي، بسط فرهنگ ايراني در چين سبب شده بود كه تا اكتبر سال 50 پيش از ميلاد (مهرماه 2059 سال پيش) تقريبا در همه چين واژه ايراني «ساتراپ (نگهبان و پاسدار شهرستان و ايالت)» را براي سران ایالتها بكار برند. مناسبات دیپلماتیک ایران و چین (داشتن سفیر دائم و مستقر در پایتخت) که در پامیر (تاجیکستان امروز) و مناطق شمالی آن با ایران همسایه بود از سال 213 پیش از میلاد (دو هزار و 222 سال پیش ـ زمان پادشاهی تیرداد یکم) برقرار شده بود.
• مراسم هزاره فردوسي و گشايش ساختمان تازه آرامگاه فردوسي، 12 مهرماه 1313 جشن هاي هزاره فردوسي با شركت اديبان، دانشمندان، سياستمداران و دولتمردان كشور و بيش از چهل مستشرق از ساير كشورها در تهران آغاز بكار كرد و 15 روز طول كشيد و ضمن آن به فردوسي كه گفته است «چو ايران نباشد تن من مباد» لقب «ميهندوسترين ايرانيان» داده شد كه عمر خود را بدون چشمداشت و داوطلبانه صرف خدمت به ايران، تاريخ آن و زبان پارسي كرد و تاريخ ايران (شاهنامه) را به شعر در آورد.

چهارشنبه 13 مهر:

• آخرين پيروزي مهم ارتش ايران در زمان انوشيروان دادگر، پنجم اكتبر 579 ميلادي، ارتش ايران مركب از 40 هزار سوار و يكصد هزار پياده، سوريه را از دست رومي‌ها خارج كرد و نزديك به 20 هزار رومي را به اسارت گرفت. ژوستين دوم امپراتور روم كه دو بار از خسروانوشيروان شكست نظامي خورده و از فرط اندوه خودرا بازنشسته و خانه نشين كرده بود پيش از كناره گيري، ژنرال تيبريوس را جانشين خود ساخته بود تا بتواند از عهده ارتش ايران برآيد كه تيبريوس هم در جنگ اكتبر 579 شكست خورد، ولي ديگر ژوستين دوم زنده نبود تا خبر اين شكست را بشنود.

پنجشنبه 14 مهر:

• اعتراف به اشتباه در مراسم مهرگان، سپاهي كه فرهاد دوم، شاه ايران از دودمان اشكاني، از اسيران مقدوني ـ يوناني به منظور سركوب كردن ياغيان شمال شرقي ايران تشكيل داده بود اواخر سپتامبر سال 131 پيش از ميلاد به جاي جنگ، به ياغيان پيوستند و فرهاد چند روز بعد در مراسمي در چهارمين روز از جشن هاي مهرگان ضمن اعلام اين موضوع، اعتراف به اشتباه خود كرد و از ژنرالهايش كه از آغاز مخالف اين كار بودند پوزش خواست.

 

[آزرمیدخت]

رخدادهای تاریخی و آیینی ایران از 16 تا 22 مهر

رخدادهای تاریخی و آیینی ایران از 16 تا 22 مهر

شنبه 16 مهر:

• حل اختلاف ایران و عثمانی برسر بین النهرین (عراق امروز)، هشتم اكتبر سال 1746 (16 مهر) دولت عثماني كه ارتش آن كشور در سال 1745 در منطقه «قارص» از ارتش ايران شكست خورده بود به نادرشاه پيشنهاد کرد که يك پيمان صلح دائم برای حل همه اختلافات دو دولت تنظیم و امضاء شود. نادرشاه در آگوست 1743 بغداد و بصره را از دست عثمانی خارج و پادگان نظامیان این دولت در کرکوک را گلوله باران کرده بود. عثمانی ها قبلا و در چند مورد شرایط صلحی را که میان آن دولت و دولت صفویه امضاء شده بود نقض کرده بودند.
• روز جهاني كودك

يكشنبه 17 مهر:

• ديدار نخستين هيات ديپلماتيك دائم ايران در چين، نهم اكتبر سال 516 ميلادي نخستين سفير دائمي ايران در چين كه با 90 تن همراهان خود وارد پايتخت اين كشور شده بود طي تشريفات مفصلي نامه خود را به وودي Wudi امپراتور تسليم و همرانش را معرفي كرد. درميان همراهان سفير ؛ يك موبد زرتشتي، 21 نظامي، سه ديپترتار(دفتردار ـ يا منشي) ، 4 مترجم، دو معمار و ... ديده مي شدند. اين نخستين بار بود كه ايران با يك هيات ديپلماتيك، روحاني به يك كشور بيگانه مي فرستاد، زيرا دولت وقت ايران در صدد تحميل دين ايرانيان به ملل ديگر نبود.

دوشنبه 18 مهر:

• سالگشت مرگ مامون، خليفه‌اي كه مادرش ايراني بود، دهم اكتبر سال 833 ميلادي مامون هفتمين خليفه عباسي كه مادرش يك ايراني بود، در جريان لشكركشي به آناتولي (تركيه آسيا) براي جنگ با روم شرقي، در شهر سارد ناگهان درگذشت. وي 47 ساله بود و 20 سال خلافت كرده بود. هارون الرشيد پدر او، قبلا مامون را به عنوان جانشين امين (پسر ديگرش) اعلام كرده و وي را فرمانداري كل خراسان داده بود كه پس از مرگ پدر، امين فرزند خود موسي را جانشين اعلام كرد و اين كار، فرصت مناسبي به دست ميهندوستان استقلال طلب ايراني داد تا به نام حمايت از مامون بپاخيزند، ارتش امين را در سه نبرد از جمله جنگ ري شكست دهند بغداد را بگيرند و سر امين را براي مامون به خراسان بفرستند.
• جشن انار در روستاي سنگان، در اين روز باغداران با نواختن ساز و دهل به باغ‌هاي خود رفته، پس از پايان جشن مجاز به چيدن انار مي‌شوند.

سه‌شنبه 19 مهر:

• روزي که ايران داراي قانون وظيفه عمومي (سربازي) شد، در اين روز از مهر ماه سال 1305 هجري خورشيدي در تهران اعلام شد كه از دهم آبان همان سال (31 اكتبر 1926) قانون نظام وظيفه عمومي در ايران به اجرا درمي آيد و پسران 18 ساله به بالاي ايراني مشمول خدمت سربازي خواهند بود و اين خدمت ملي دو سال طول خواهد كشيد. هنگام طرح لايحه اين قانون در مجلس كه خواست رضا شاه (پهلوي يكم) بود، برخي از روحانيون وقت با آن مخالفت كرده بودند.

چهارشنبه 20 مهر:

• برگزاري آيين بيست و پنجمين سده تاسيس امپراتوري ايران در پاسارگاد، بيستم مهرماه سال 1350 (اكتبر 1971) به مناسبت بيست و پنجمين سده ايجاد دولت مرکزي و تاسيس امپراتوري پهناور پارسيان، بزرگترين كنگره ايران شناسي با شركت تقريبا همه شرق شناسان جهان و مورخان مربوط در ميهن ما گشايش يافت. ايجاد دولت مرکزي ايران به دست کوروش بزرگ (سيروس = سايرس) در اكتبر سال 559 پيش از ميلاد صورت گرفته بود. وي در اکتبر سال 539 و پس از تصرف شهر بابل که 12 و يا 13 اکتبر صورت گرفت تاسيس امپراتوری (ايران واحد بعلاوه سرزمين هاي متصرفي) را اعلام داشت.
• گشايش ساختمان تازه آرامگاه فردوسي در توس، بيستم مهرماه سال 1313 خورشيدي (11 اكتبر 1934) رضا شاه پهلوي ساختمان باشكوه آرامگاه فردوسي را در توس خراسان طي مراسمي با حضور مستشرقين و ايرانشناسان سراسر جهان، اديبان كشور و مقامات فرهنگي و دولتي گشود.
• روز بزرگداشت حافظ

پنجشنبه 21 مهر:

• سالروز اعلام تاسيس امپراتوری ايران، صدور نخستين منشور ملل و اعلاميه حقوق بشر از سوي كوروش بزرگ، سيزدهم اكتبرسال 539 پيش از ميلاد، كوروش بزرگ بنيادگذار كشور ايران و نخستين شاه سراسري آن، بابل (بابيلونBabylon) را متصرف شد كه دولت آن از زمان نبوكدنزر دومNebuchadnezzar (بخت النصر) راه ستمگري نسبت به مردم خود و ملل ديگر در پيش گرفته بود. 13 اكتبر را «پروفسور بليك» به استناد كتب ديني در دايره المعارف كليساي مسيح درج كرده است و آن را كاملا دقيق مي داند. تصرف قلمرو امپراتوري بابل به دست ارتش ايران 29 اکتبر همين سال (16 روز بعد) تکميل شد و در همين روز (29 اكتبر 539 پيش از ميلاد) اعلاميه تاريخي کوروش كه از آن به عنوان نخستين «منشور ملل و حقوق انسان» نام برده مي شود و سفالنبشته اش معروف به استوانه کوروش (عكس بالا) موجود است صادر شد.

آدينه 22 مهر:

• سان و رژه به مناسبت پيروزي نظامي اکتبر 579 ايران بر روم ـ ابتکار خسروانوشیروان و اقتباس لنین، 14 اكتبر سال 579 ميلادي جاركش ها در خيابانهاي تيسفون (مدائن = سلمان پاک ــ 36 کیلومتری جنوب بغداد) پايتخت آن زمان ايران به راه افتادند تا خبر پيروزي سپاه اعزامي ايران بر رومي ها در سوريه و بازپس گرفتن اين سرزمين را به آگاهي مردم برسانند و بگويند كه خودرا براي مراسم سان و رژه و جشن نظامي كه پس از ورود اسيران رومي و پرچمهاي گرفته شده از ايشان به تيسفون برگزار خواهد شد آماده كنند.

 

[آزرمیدخت]

رخدادهای تاریخی و آیینی ایران از 23 تا 29 مهر

رخدادهای تاریخی و آیینی ایران از 23 تا 29 مهر

شنبه 23 مهر:

• دو هزار و پانصد و هفتادمين سالروز تاسیس دولت واحد و مرکزی و دو هزار و پانصد و پنجاهمین سالروز ایجاد امپراتوری (شاهنشاهی) ایران، اکتبر 1971 مراسم سالروز باشکوه ایجاد دولت واحد و نیز امپراتوری مشترک المنافع ایران به مدت چهار روز (12 تا 16 اکتبر) در پاسارگاد و تخت جمشید برگزار شد و بسیاری از سران کشورها درآن شرکت کردند. همچنین بموازات این مراسم، به مناسبت بيست و پنجمين سده ايجاد دولت مرکزي و تاسيس امپراتوري (شاهنشاهی) پهناور پارسيان، بزرگترين كنگره ايران شناسي با شركت تقريبا همه شرق شناسان جهان و مورخان مربوط آغاز بکار کزده بود.

يكشنبه 24 مهر:

• طرح اداره ايران زير نظر يك هيات امناء سه نفره! 24مهرماه سال 1322(16 اكتبر 1943 ــ دوران جنگ جهاني دوم) وزيران امورخارجه آمريكا و انگلستان كه با شوروي ايران را در اشغال نظامي داشتند به تهران آمده بودند تا مقدمات نشست سران اين سه كشور را كه درجنگ بر ضد آلمان و ژاپن با هم متحد بودند در پايتخت ايران فراهم سازند و سپس براي تنظيم برنامه مذاكرات به مسكو بروند. تعيين تکليف ايران پس از جنگ، هم از جمله برنامه هاي اين نشست بود.

دوشنبه 25 مهر:

• تصرف «انشان» و طلوع دودمان هخامنشيان، طبق نوشته هاي هرودوت و ساير مورخاني كه در زمينه تاريخ ايران باستان تحقيق كرده اند و كشفيات باستانشناسان، هخامنش از بزرگان پارس در نخستين ماه پاييز (اکتبر) سال 675 پيش از ميلاد شهر «انشان ‏Anshan» واقع در 46 كيلومتري شمال شيراز امروز را تصرف كرد كه طلوع دودمان هخامنشيان است. شهر «انشان» يكي از دو پايتخت ايلام بود. پايتخت ديگر ايلام؛ شهر شوش بود. با اين فتح، نطفه امپراتوري ايران گذاشته شد كه هفت دهه بعد، كوروش دوم (كوروش بزرگ) با تصرف بابل آن را تكميل و در اكتبر سال 539 پيش از ميلاد در همين شهر آن را اعلام داشت كه شرح آن در استوانه كوروش آمده است.

سه‌شنبه 26 مهر:

• دستور ساختن «بردسير» كرمان به دستور اردشير ساساني، پس از تطبيق تقويم ها، 18 اكتبر روزي به دست داده شده است كه در آن روز در سال 222 ميلادي اردشير ساساني پسر پاپك و حكمران پارس دستور داده بود كه در ساتراپي (استان) كرمان، شهر «وه اردشير» را بسازند كه از زمان افتادن ايران به دست عرب، «بردسير» تلفظ مي شود. اردشير كه قبلا يك دژ نظامي در حاشيه شهر كرمان بر فراز تپه اي ساخته بود هنگامي تصميم به ساختن بردسير گرفته بود كه از حمايت «شهرات» حكمران منطقه كردستان امروز (آديابن) براي ساقط ساختن حكومت اشكانيان كه آلوده به فساد و ضعف شده بودند مطمئن شده بود.

چهارشنبه 27 مهر:

• اتحاد خشايارشا با كارتاژ (شمال افريقا) ، نوزدهم اكتبر سال 480 پيش از ميلاد را روزي نوشته اند كه خشايارشا رهبر وقت ايرانيان با دولت كارتاژ (تونس امروز و نواحي اطراف آن در شمال آفريقا كه رو به روي جزيره سيسيل و پاشنه ايتاليا در ساحل جنوبي مديترانه قرار گرفته و آثار ابنيه باستاني آن زمان باقي است) پيمان اتحاد بست. هدف خشارياشا از اين پيمان، ايجاد سد در برابر گسترش اتحاديه يوناني ها در جهت جنوب و غرب و درگير نگهداشتن اين اتحاديه در جنگهاي دوردست بود تا به فكر تعرض به ايوني ايران نيافتد (شهرهاي يوناني زبان واقع در غرب آناتولي و جزاير شرقي درياي اژه و درياي مديترانه از جمله قبرس، ايوني خوانده مي شدند.
• ديدار شاهزاده اشكاني از «رم» ،‌ تيرداد شاهزاده اشكاني 19 اكتبر سال 66 ميلادي با تشريفات ويژه اي وارد شهر «رم» شد تا با نرون امپراتور وقت روم ملاقات كند. گزارش اين ديدار را كه دولت روم براي انجام آن هزينه بسيار سنگين متحمل شده بود تاچيتوس، مورخ رومي مشروحا در كتاب خود آورده است. تيرداد از سوي بلاش ـ شاه ايرانزمين به پادشاهي ارمنستان كه آن زمان شامل همه اراضي شرقي تركيه امروز بود منصوب شده بود.

پنجشنبه ٢٨ مهر:

• تاريخنگار ارتش روم و آمار تلفات جنگ ايران و روم- نگاهي به يادداشت برداري از رويدادهاي روز ، مورخ ارتش روم در ذيل روز 20 اكتبر سال 351 ميلادي (اين روز را از انطباق تقويم ها به دست آورده اند) به صورت مبهم چنين نوشته است :
  كل تلفات جنگ نخست امپراتور كنستانتينوس دوم با ايران (منظور؛ جنگ سال 348 ميلادي با شاپور دوم مشهور به ذوالاكتاف است) 50 هزار و 231 نفر و تلفات كل جنگ دوم با ايران (منظور جنگ سال 350 ميلادي) 39 هزار و12 نفر. اين مورخ شايد به دليل عرق ملي روشن نساخته است كه اين ارقام، جمع تلفات دوكشور و يا به تنهايي ـ روم بوده است. از آنجا كه فاتح هر دو جنگ، ايران بود و طرف مغلوب نمي تواند كشتگان فاتح را شمارش كند به احتمال بسيار زياد اين تلفات سنگين را روميان تحمل كرده بودند. مورخ ارتش روم در زير اين ارقام نوشته است كه اين آمار نهايي را فرماندهي كل ارتش براي سناي روم تهيه كرده است و سپس توضيحات ديگر....
• سرمايه گذاري ايران در كروپ آلمان، 8 مهرماه 1355 (20 اكتبر 1976) اعلام شد كه دولت وقت ايران (نظام سلطنتي) 25 در صد از سهام شركت كروپ آلمان را خريداري كرده است. دولت وقت ايران دست به سرمايه گذاريهاي خارجي ديگري هم با دلاري حاصل از فروش نفت دست زده بود.

آدينه 29 مهر:

• پیروزی دریایی ایران در دماغه میکال ، 21 اكتبر سال 479 پيش از ميلاد، يك سال و چند هفته پس از جنگ دريايي سالاميس، ناوگان ايران در دماغه ميكال (جزيره آموس) دسته اي از كشتي هاي جنگي سه رديف پاروزن اتحاديه يونانيها را به دام انداخت و نابود كرد. مورخان رويدادهاي نظامي نوشته اند كه با اين فتح، ايرانيان ناموفق بودن خود در جنگ سالاميس را تلافي كردند. برپايه همين نوشته ها، در جريان جنگ دريايي دماغه ميكال چند افسر دريايي يونان كه در جنگ سالاميس شركت كرده بودند به اسارت ايرانيان درآمدند و براي تحقيق و كشف تاكتيك اغفال كننده يونانيان در سالاميس، به قلمرو ايران فرستاده شدند.
  

 

[آزرمیدخت]

رخدادهای تاریخی و آیینی ایران از 1 تا 6 آبان

رخدادهای تاریخی و آیینی ایران از 1 تا 6 آبان

دوشنبه 2 آبان:

• اعدام نماينده سياسي ايران به جرم نشستن پايين دست ژنرال رومي، 24 اكتبر سال 91 پيش از ميلاد «ارو رو باز» نماينده ايران در مذاكرات با امپراتوري روم كه در دادگاه به اعدام محكوم شده بود در ميدان بزرگ شهر تيسفون (مدائن) در ملاء عام اعدام شد. وي از بزرگان شهر صددروازه (دامغان) بود و زبان لاتين مي دانست. جرم او نشستن بر صندلي پايين تر از صندلي «سولا» ژنرال رومي در جلسه مذاكرات دو دولت بود. مهرداد دوم شاه وقت از دودمان اشكاني اين عمل «ارو رو باز» را بزرگ كردن رومي ها و به تعرض تشويق كردنشان تلقي كرده بود و دستور محاكمه او را در دادگاهي كه از پنج قاضي آن سه تن از دامغان ــ همشهريان متهم ــ بودند صادر و اين دادگاه وي را مقصر شناخت.

سه‌شنبه 3 آبان:

• ارشك (اشك يكم) كوشش خودرا براي نجات ايران آغاز مي كند، مورخاني كه روي تاريخ ايران باستان كار كرده اند در اين كه ارشك (اشك يكم) حكمران خراسان كوشش پي گير خود را از اكتبرسال 256 پيش از ميلاد براي نجات ايران آغاز كرده است متفق القولند و دو مورخ آمريكايي ــ ساندرسون و لامبرتون ــ در سال 1900 ميلادي آغاز اين تلاش را 25 اكتبر آن سال اعلام داشتند. اسكندر مقدوني پس از فتح ايران، هر شهر ميهن ما را به يك حكمران محلي سپرده بود و سياستي را به اجرا گذارده بود كه هيچكدام از اين حاكمان نتوانند با هم برسر تاسيس دولت واحدي در ايران كنار آيند.

چهارشنبه 4 ابان:

• نيروهاي روسيه در اکتبر 1915 وارد ايران شدند و دنباله قضايا، برغم اعلام بي طرفي درقبال جنگ قدرتهاي اروپايي، واحدهاي ارتش روسيه چهارم آبان 1296خورشيدي (26 اكتبر 1915) وارد بندر انزلي شدند و به سوي تهران به حركت در آمدند و دوهفته بعد، پس از تصرف قزوين خود را به كرج رسانيدند. با رسيدن نيروهاي روسيه به كرج در 18 آبان، گروهي از رجال وقت رهسپار قم وجماعتي ديگر روانه كرمانشاه شدند و سلطان احمدشاه قاجار هم به انديشه انتقال پايتخت از تهران به اصفهان افتاد.

پنجشنبه 5 آبان:

• نگاهي به سیاستهای 24 قرن پیش ايران در منطقه مدیترانه - يک استراتژي کامل، 27اكتبر سال 398 پيش از ميلاد «كونون» ادميرال مشهور آتني با شماري از افسران دريايي آتن كه به ايران پناهنده شده بودند به استخدام نيروي دريايي ايران درآمدند و به تصميم اردشير دوم شاه وقت از دودمان هخامنشي دراختيار «فرنه باز» ژنرال معروف ايران و فرمانده نيروهاي مستقر در غرب و شمال غربي شامل مصر، قبرس، فنيقيه و آناتولی قرار گرفتند و به نوسازي ناوگان ايران در اژه و مديترانه كمك بسيار كردند.

آدينه 6 آبان:

• تفرقه ميان درباريان ايران و گزارش نماينده روم در تيسفون، در سال 310 ميلادي كه زمان دقيق آن بعدا 28 اكتبر به دست داده شده است «ماكزن تيوس» امپراتور روم كه كشورش دچار دشواري هاي فراوان داخلي بود گزارش محرمانه نماينده سياسي دائمي روم در تيسفون پايتخت ايران را در نشست اعضاي سنا و ژنرالهاي رومي مطرح ساخت. نماينده روم در تيسفون در گزارش خود از ادامه تفرقه ميان درباريان ايران خبر داده بود و تاكيد كرده بود كه زماني بهتراز اين براي تعرض نظامي به ايران و انهدام قدرت آن به دست نخواهد آمد ، زيرا چند سال طول خواهد كشيد تا شاه 17 ساله بر اوضاع مسلط شود.

 

[آزرمیدخت]

رخدادهای تاریخی و آیینی ایران از 7 تا 13 آبان

رخدادهای تاریخی و آیینی ایران از 7 تا 13 آبان


شنبه 7 آبان:

• روز جهاني کوروش ، بيست و نهم اكتبر روز جهاني كوروش (سايرس دي Cyrus Day) نام گذاري شده است كه از ديرباز پارسيان، يهوديان، دوستداران حقوق بشر و هواداران اداره جهان به صورت ملل مشترك المنافع آن را گرامي داشته و رعايت مي كنند. اين روز به مناسبت تكميل تصرف امپراتوري بابل به دست ارتش پارسیان (29 اكتبر سال 539 پيش از ميلاد) و پايان دوران ستمگري در دنياي باستان برقرار شده است. دو هزار و 550 سال پيش در همين ماه اعلاميه تاريخي كوروش بزرگ در تعريف حقوق افراد و ملل و چگونگي تامين آن انتشار يافت كه پایه و نخستين سنگ بناي يك دولت مشترك المنافع جهاني و هر سازمان بين المللي بشمار مي آيد. حقوق انسان از دیدگاه کوروش که همان زمان مکتوب شده است موجود است و «استوانه کوروش» نامیده می شود و متفاوت از تعاريف اعلاميه حقوق بشر مصوب دوران انقلاب فرانسه نيست.

دوشنبه ٩ آبان:

• سالروز تصرف اصفهان به دست سپاه اعراب مسلمان، 31اكتبر سال 641 ميلادي شهر اصفهان به تصرف سپاه اعراب مسلمان در آمد. اين سپاه قبلا در نهاوند لشكريان يزدگرد سوم را شكست و او را به شرق ايران فراري داده بود. در جنگ اصفهان (سپاهان) پادگان اين شهر به فرماندهي «استندر» كه موفق به دريافت كمك و نيروي تقويتي از يزدگرد نشده بود كه خود در حال فرار بود شكست خورد. اعراب به دليل وجود چند آبادي و شهرك پردرخت و سرسبز با فاصله اي كم از اصفهان، اين مجموعه را «شهرستان» خواندند.
• تورانشاه سلجوقي شاه كرمان شد، در اين روز در سال 1083 ميلادي تورانشاه سلجوقي پسر ملك قاورد و پسر عموي ملكشاه، شاه كرمان شد كه در آن روزگار تا خليج فارس و درياي عمان امتداد داشت. ملك قاورد كه حاضر نشده بود پادشاهي برادر زاده خود ملكشاه را برسميت بشناسد به دست او كشته شده بود. از آثار باقي مانده از زمان حکومت ملك قاورد در شهر كرمان، مسجدي در مركز شهر موسوم به «مسجد ملك» است كه پس از انقلاب به مسجد امام تجديد نام شده است.

سه‌شنبه 10 آبان:

• باز پس گرفتن شهر «آمد(ديار بکر)»، يکم نوامبر سال 578 ميلادي دو ژنرال ايراني باشكست دادن سپاهيان روم شرقي «آمد Aamed (ديار بکر)» از شهرهاي آناتولي را پس گرفتند. اين دو ژنرال ايراني، «تام خسرو» و «آذرمان» سپس به پيشروي خود در جهت شمال غربي ادامه دادند. تيبريوس دوم كه تازه امپراتور روم شرقي (قسطنطنيه) شده بود وقتي که چنين ديد درخواست ترك مخاصمه كرد و حاضر به پرداخت غرامت شد.

چهارشنبه 11 آبان:

• سالروز قتل خواجه نظام الملك، خواجه نظام الملك دولتمرد مشهور ايراني، وزير سلجوقيان، مولف كتاب سياست نامه (در علم حکومت کردن)، و موسس دانشكده هاي موسوم به نظاميه دوم نوامبر سال 1092 ميلادي در نزديكي كرمانشاه به دست عوامل حسن صباح (فدائيان) كشته شد. امروزه اين نوع عمليات را «تروريستي» مي خوانند.

پنجشنبه ١٢ آبان:

• سالروز ايجاد شهر قزوين به دستور شاپور يکم، شاه ساساني ايران، سوم نوامبر سال 245 ميلادي شاپور يكم شاه وقت ايران از دودمان ساساني كه در دوران زمامداري خود ايران را ابرقدرت اول جهان كرده بود دستور بناي شهر قزوين را صادر كرد .كار ايجاد اين شهر سه سال طول كشيد و در اكتبر (جشن هاي مهرگان) سال 248 ميلادي پايان يافت. نام قزوين از طايفه اي به همين نام گرفته شده و يونانيان و روميان باستان و اينك جهانيان درياي مازندران را به نام اين طايفه درياي «كاسپين» مي خوانند، زيرا كه منطقه محل سكونت اين طايفه آريايي تا ديلمان، گيلان و سواحل غربي آن دريا امتداد داشته است.

 

[آزرمیدخت]

رخدادهای تاریخی و آیینی ایران از 14 تا 20 آبان

رخدادهای تاریخی و آیینی ایران از 14 تا 20 آبان


يكشنبه 15 آبان:

• سپاهيان ايران پيش به سوي قسطنطنيه، واحدهايي از ارتش ايران كه مامور تصرف قسطنطنيه (استانبول امروز) و پايان دادن به حكومت روميان بر گوشه شمال غربي آسيا شده بودند ششم نوامبر سال 608 ميلادي از كوههاي توروس (ترسوس واقع در جنوب غربي ترکيه امروز) گذشتند. فرماندهي ارتش امپراتوري ايران پس از بازگرفتن سوريه، نيروهاي خود را دو دسته کرده بود؛ يك سپاه مامور تصرف همه فلسطين و دو سپاه راهي تصرف قسطنطنيه شده بودند و سپاهياني كه مامور تصرف قسطنطنيه شده بودند در اين روز ازكوههاي توروس گذشته بودند .
• شش روز پس از اعلان جنگ انگلستان به ايران (بر سر هرات)، ششم نوامبر سال 1856 ميلادي ــ شش روز پس از اعلان جنگ انگلستان به ايران بر سر هرات، نيروهاي انگليسي مستقر در هند عازم جنگ با ايران شدند. اين عمليات ضد ايران را «سر جيمز آوت رام» فرماندهي مي كرد. در آن زمان لرد «پالمرستون» نخست وزير انگلستان بود. نيروهاي انگليسي يکم ژانويه سال 1857 (درست دو ماه پس از روز صدور اعلان جنگ) بوشهر را تصرف كردند و دولت وقت ايران را مجبور به صرف نظر كردن از هرات ساختند كه قرنها حاكم نشين خراسان و زادگاه شاه عباس و يكي از مراكز فرهنگ و ادب ايران بوده است.

دوشنبه 16 آبان:

• يك روز درخشان در تاريخ ايرانيان؛ روزي كه ايران بارديگر ابر قدرت جهان شد، هفتم نوامبرسال 260 ميلادي در شهر تيسفون (مدائن ــ 36 کيلومتري جنوب بغداد امروز) شاپور يكم، رئيس وقت كشور ايران از دودمان ساساني، در مراسمي در برابر والرين (پوبليوس ليسينيوس والريانوس) امپراتور روم و ژنرالهايش كه بر دست و پايشان زنجير بود؛ ايران را تنها ابر قدرت جهان اعلام كرد. والرين و ژنرالهايش درجنگ به اسارت ايران در آمده بودند و اين روز نه تنها يكي از روزهاي درخشان تاريخ ميهن گرامي ما، بلكه همه مشرق زمين است.
• ورود نيروهاي عثماني به آذربايجان در نوامبر 1914 ، در اين روز در سال 1293 (7 نوامبر 1914) متعاقب ورود نيروهاي روسيه به ايران، نيروهاي عثماني با مستشاران آلماني خود به آدربايجان وارد شدند. كردهاي قلمرو عثماني (تركيه و عراق) نيز از فرصت سوء استفاده و به ايران رخنه كردند و ....

سه‌شنبه 17 آبان:

• همه قلمرو امپراتوري روم در آسيا به تصرف ايران درآمد، پس از پيروزي درخشان ايران در جنگ سال 53 پيش از ميلاد در منطقه حرّان (كارهه) كه ضمن آن كراسوس از اعضاي سه گانه شوراي عالي رياست بر روم و پسرش كشته و هفت لژيون رومي منهدم شد، «ارد Orod» شاه وقت ايران از دودمان اشكاني به مداخله در امور روم پرداخت و اين مداخله در جريان جنگ داخلي روميان (سال 49 تا 44 پيش از ميلاد) به اوج خود رسيد و شاه ايران هردم از يكي از سرداران رومي كه بر سر كسب قدرت با هم مي جنگيدند حمايت و وعده كمك نظامي و اعزام سرباز مي داد و آتش اختلاف را شعله ور مي ساخت .

چهارشنبه 18 آبان:

• سالگشت مرگ يزدگرد يکم باني شهر يزد بر اثر لگد اسب، نهم نوامبر سال 420 ميلادي يزدگرد يكم از دودمان ساسانيان كه رهسپار جنگ و بيرون راندن هون ها از مناطق شمالي ماوراءالنهر بود در محل چشمه سبز (چهل و چند كيلومتري نيشابور) بر اثر لگد اسب كشته شد. وي خود تصميم به رام كردن يك اسب سركش گرفته بود. يزدگرد يكم 21 سال بر ايران سلطنت كرد و در دهه اول قرن چهارم ميلادي شهر يزد را ساخت كه نام وي بر آن نهاده شده است. از كارهاي مهم يزدگرد تحمل اديان ديگر در قلمرو ايران بود. فردوسي در باره واقعه درگذشت يزدگرد يكم چنين سروده است:
  بغريد و يك جفت زد بر سرش ــ به خاك اندر آمد سر و افسرش
  زخاك آمد و خاك شد يزدگرد ــ ........

پنجشنبه 19 ابان:

• سالروز گشايش آبراه درياي سرخ به رود نيل كه به تصميم داريوش بزرگ ساخته شد، دهم نوامبر سال 518 پيش از ميلاد كار ساختن آبراه ميان درياي سرخ و رودنيل به منظور عبور كشتي هاي ايران از خليج فارس به مديترانه تكميل شد. این روز پس از محاسبات تقویمی به دست آمده است. سنگنبشته هاي به دست آمده در طول این آبراه نشان مي دهد كه پس از اتمام كار هر قسمت از اين آبراه، جزئيات كار بر سنگ حك و در محل نصب مي شد كه مشروح آن دركتاب «تاريك و روشن هاي مصر باستان» تاليف مصرشناس آلماني «كارول ميسليويك» آمده است که اين کتاب توسط ديويد لورتن به انگليسي ترجمه شده و دانشكاه «كرنل» آمريكا آن رامنتشر ساخته است.

آدينه 20 آبان:

• سپاسگزاري سناي روم از دولت ايران، يازدهم نوامبرسال 401 ميلادي سناي روم از اقدام ايران مبني بر دادن آزادي مذهبي به مسيحيان سپاسگزاري كرد که در صورتجلسه مذاکرات آن روز اين مجلس درج شده و باقي مانده است. يزدگرد يکم، شاه ساساني ايران كه در سال 399 ميلادي به سلطنت رسيده بود پس از دريافت درخواست دولت روم مبني بر دادن آزادي انجام آيين هاي ديني به مسيحيان قلمرو ايران، برغم مخالفت موبدان زرتشتي با اين درخواست موافقت كرده بود.
  

 

[آزرمیدخت]

رخدادهای تاریخی و آیینی ایران از 21 تا 27 آبان

رخدادهای تاریخی و آیینی ایران از 21 تا 27 آبان


شنبه 21 آبان:

• اصفهان بارديگر پايتخت ايران شد، 12نوامبر سال 1598 ميلادي (21 آبان) شهر اصفهان يك بار ديگر پايتخت ايران شد. شاه عباس اول تصميم به انتقال پايتخت از قزوين گرفته بود و كار اين انتقال هفت سال طول كشيده بود. پيش از دوران سلطنت شاه عباس، اصفهان در سال 931 ميلادي به تصميم «مرداويز» قهرمان ملي ما كه سوداي احياء امپراتوري ايران باهمه مراسم و آيين هاي باستاني اش را در سر داشت، پايتخت اعلام شده بود. وي نخستين مراسم «سده» پس از ساسانيان را در همين شهر برگزار كرده بود و سخن گفتن و نوشتن، جز به فارسي را ممنوع ساخته بود. طغرل سلجوقي نيز مدتي اصفهان را پايتخت خود کرده بود. در سال 1915 هجری (1294 میلادی ـ زمان سلطنت احمد شاه ) هم تصميم گرفته شد كه اصفهان پايتخت شود كه به علت ورود نیروهای خارجی متخاصم یکدیگر به ایران و تبدیل ایران به گوشه ای از میدان جنگ جهانی اول عملي نشد.

دوشنبه 23 آبان:

• خشکسالي سه ساله ايران، 14 نوامبر 467 ميلادي، پس از سه سال خشكسالي شديد در ايران، ريزش باران آغاز شد كه يك هفته طول كشيد و پيروز ساساني شاه وقت دستور داد كه به اين مناسبت، از آن پس هر سال در چنين هفته اي جشن بگيرند. خشكسالي سه ساله ايران همزمان با هجوم پي در پي اقوام شمال شرقي معروف به هپتال ها بود كه بالاخره «پيروز» مجبور شد در گرگان براي جلوگيري از دست اندازي آنان سدي بلند، همانند ديوار چين بسازد كه مردم محل بقاياي آن را «سد سکندر!» گويند.

سه‌شنبه 24 آبان:

• تاسيس حكومت غزنويان، 15 نوامبر سال 988 ميلادي سبكتكين ازسران طوايف معروف به«تركان غز = اغوز ها» كابل را تصرف كرد كه مورخان اين روز را سالروز تاسيس حكومت غزنويان مي دانند كه عمدتا بر ايران خاوري و گاهی تا «ری» حكومت كردند. ساسانيان براي جلوگيري از ورود طوايف دوردست «آلتائیک» به فرارود (ماوراءالنهر)، در سرحدات شمالي اين منطقه (سير دريا = رود سيحون) پادگانهاي متعدد تحت عنوان «مرزبان» تاسيس كرده بودند كه پس از افتادن ايران به دست عرب، اين پادگانها برچيده شد و مهاجرت آن طوايف به «فرارود» آغاز گرديد و عباسيان و پيش از آنان حتي امويان به استفاده از مردان اين طوايف در ارتشهاي خود پرداختند كه اصطلاحا «غلام» خطاب مي شدند و از اين طريق قدرت يافتند. قدرت گرفتن سبكتكين هم از همين راه بود. وي عميقتر از پيشينيان خود در ايران خاوري پيشروي كرده بود.

چهارشنبه 25 آبان:

• نبرد قادسيه و تغيير مسير تاريخ ايرانيان، نبرد قادسيه ميان اعراب مسلمان و ايران 16 نوامبر 636 ميلادي آغاز شد و تا نيمروز 19 نوامبر بطول انجاميد. اين نبرد به شكست نيروهاي ايران انجاميد و متعاقب آن، اعراب تيسفون را تصرف كردند و سپس به تعقيب يزدگرد سوم شاه وقت كه از تيسفون عقب نشيني كرده بود پرداختند و در دو جنگ ديگر، جلولا و نهاوند، نيز او را شكست و به خراسان فراري دادند كه در مرو ترور شد. اعراب سپس ايران را شهر به شهر به تصرف درآوردند. در پي سقوط تيسفون بود كه اعراب از جزيرةالعرب به بين النهرين (عراق) مهاجرت كردند و شهرهاي كوفه و بصره را ساختند.
• روزي که سنگبنشته هاي ايران باستان خوانده شدند، 16 نوامبر 1846 را روزي نوشته اند كه «سر هنري راولينسونSir Henry C. Rawlinson» موفق به خواندن خطوط ميخي سنگنبشته داريوش بزرگ در بيستون شد و آن را ترجمه كرد. اين سنگنبشته مربوط به سال 519 پيش از ميلاد (2 هزار و 528 سال پيش) است كه حدود جغرافيايي ايران در آن مشخص شده و «سند مالكيت ميهن ما» بشمار مي رود - تنها كشور جهان كه چنين سندي را دارد. راولينسون از دهه 1830 تلاش خود را براي خواندن كتيبه هاي (خط ميخي) ايران باستان آغاز كرده بود.

پنجشنبه 26 آبان:

• كودتاي سياسي در ايران سال 487 ميلادي، با اين كه ارتش ايران به فرماندهي سپهبد «زرمهر» هپتالها را در فرارود (آسياي ميانه) شكستي سخت داده بود، بزرگان كشور در يك نشست محرمانه در 17 نوامبر سال 487 ميلادي تصميم گرفتند كه بلاش، شاه ساساني وقت را بركنار و قباد (گواد = گوات) را بر جاي او بنشانند و اين تصميم (كودتا)، بدون خونريزي عملي شد. بزرگان ايران از مسامحه بلاش در قبال خزرهاي مهاجر به مناطق شمالي درياي مازندران كه ستيزه جويي مي كردند خسته شده بودند.
• سالگشت درگذشت «جامي»، مولفان تاريخ فلسفه، پس از تطبيق تقويم ميلادي با تقويم هجري قمري، 16 نوامبر را سالگشت فوت نورالدين عبدالرحمن جامي شاعر و فيلسوف ايراني ذكر كرده اند كه در سال1492 (13 محرم 898 هجري قمري) در هرات از اين دنيا رفت. کرونيکلرهاي غرب سالروز درگذشت جامي را 19 نوامبر اين سال نوشته اند. جامي برجسته ترين فارسي سراي قرن پانزدهم ميلادي 18 اوت سال 1414 ميلادي (817 هجري قمري) در «جام» واقع در خراسان بزرگتر به دنيا آمده و در هرات و سمرقند تحصيل كرده بود. وي در عين حال از آخرين صوفيان بزرگ بشمار مي آيد.

آدينه 27 آبان:

• روزي كه بهرام گور، شاه ايران شد، در پي كشته شدن يزدگرد يكم شاه ساساني وقت با لگد اسب در نزديكي نيشابور در نهم نوامبر 420 ميلادي، هجدهم نوامبر اين سال بهرام پسر کوچکتر او خود را بهرام پنجم شاه ايران خواند. شاپور برادر بزرگ بهرام قبلا در يك درگيري كشته شده بود و «نرسي» برادر مياني، مقام پادشاهي را نمي پذيرفت و بزرگان ايران با شاه شدن بهرام (معروف به بهرام گور) موافق نبودند. يكي از دلايل مخالفت بزرگان اين بود كه مادر او سوشندخت، يك بانوي ايراني يهودي بود. بزرگان ايران (و به نوشته مورخان اروپايي: طبقه گرنديز، و يا گراندس) در دوران سلطنت 21 ساله يزدگرد نسبت به پيروان اديان ديگر، بسيار حساس شده بودند زيرا كه يزدگرد وسيعا به مسيحيان قلمرو ايران آزادي مذهبي و اجازه تاسيس كليسا و حتي تبليغ داده بود.
• روزي كه مجلس روسيه متن قرارداد تقسيم ايران را دريافت كرد! 18 نوامبر سال 1907 ايسفولسكي وزير امور خارجه وقت روسيه متن قرارداد انگلستان و روسيه منعقد در 31 اوت همين سال مبني بر تقسيم ايران ميان خود را به پارلمان تازه تاسيس روسيه (دوما) جهت اطلاع تسليم كرد. اين قرارداد كه بدون توجه به استقلال ايران كه 12 قرن قدرت اول و يا يكي از دو قدرت برتر جهان و از لحاظ ادبيات و معارف تا قرن هفدهم در سطوح بالا قرار داشت تنظيم و به اجرا گذارده شده بود در سن پترزبوگ به امضا رسيده بود.