گنجینه معماری کرمان

[vahid_pakrou]

[h=3]حفظ اصالت تاريخي شهرهاي ايران در گرو تدوين طرح جامع معماري[/h]

با گذشت چند سال از وقوع زلزله پنجم دي سال جاري دربم و آسيب جدي ارگ و خانه هاي اين شهر تاريخي، اكنون دغدغه بازسازي مجدد اين شهر و حفظ الگوهاي معماري سنتي، بيش از گذشته نمود پيدا كرده است. اين كه شهر جديد بم تا چه اندازه از گذشته تاريخي خود فاصله مي گيرد و چهره جديد شهر بم چگونه خواهد بود، سوالي است كه تاكنون پاسخ هاي متفاوتي را از سوي كارشناسان داشته است. اما رييس بخش سازه مركز تحقيقات و مسكن وزارت مسكن و شهرسازي هر چند بر اين امر تاكيد مي كند كه بم بايد براساس ريشه هاي تاريخي و معماري گذشته خود دوباره شكل تازه اي بگيرد، اما در عين حال مدعي است كه نمي توان بافت قديمي شهر بم را تماما از خشت ساخت.

با گذشت نزديك به دو ماه از وقوع زلزله پنجم دي سال جاري دربم و آسيب جدي ارگ و خانه هاي اين شهر تاريخي، اكنون دغدغه بازسازي مجدد اين شهر و حفظ الگوهاي معماري سنتي، بيش از گذشته نمود پيدا كرده است. اين كه شهر جديد بم تا چه اندازه از گذشته تاريخي خود فاصله مي گيرد و چهره جديد شهر بم چگونه خواهد بود، سوالي است كه تاكنون پاسخ هاي متفاوتي را از سوي كارشناسان داشته است. اما رييس بخش سازه مركز تحقيقات و مسكن وزارت مسكن و شهرسازي هر چند بر اين امر تاكيد مي كند كه بم بايد براساس ريشه هاي تاريخي و معماري گذشته خود دوباره شكل تازه اي بگيرد، اما در عين حال مدعي است كه نمي توان بافت قديمي شهر بم را تماما از خشت ساخت.
با «سيد مهدي زهرايي» كه استاد دانشگاه تهران نيز هست در اين مورد به گفت و گو نشسته ايم:

* علت اصلي تخريب گسترده ساختمان ها و بناهاي شهر بم را در چه مي دانيد؟

_ اين تخريب ها به دليل عدم كلاف بندي در پي ساختمان و نبود ديوارهاي مستحكم باربر بود كه موجب فروپاشي اين شهر شد. از آنجا كه ساختمان هاي آجري اغلب فاقد اسكلت فلزي هستند تمام بار سازه بر ديوارهاي باربر بنا منتقل مي شود و اگر اين ديوارها استحكام نداشته و مناسب با توان و تحمل بار سازه احداث نشده باشند، در زلزله هايي با قدرت كمتر هم ايستايي خود را از دست داده و پابرجا نمي مانند.
در مورد بم علت اصلي تخريب ها اين بود كه تنها تعداد محدودي از ساختمان ها داراي كلاف بندي در پي بنا بودند و عمليات اجراي آنها به شكل ضعيفي انجام شده بود بنابراين هنگام بروز زلزله بنا نتوانسته بود يكپارچگي خود را حفظ كند و البته علاوه بر بناهاي قديمي شهر بم، بسياري از ساختمان هاي نوساز نيز كه كمتر از ده سال از زمان احداث آنها گذشته نيز تخريب شدند زيرا به رغم بتن بودن و وجود اسكلت فلزي و نيمه فلزي، به دليل عدم سيستم مهاربندي جانبي اين بناها فاقد مقاومت در برابر لرزه زمين و زلزله با درجه ريشتر بالا بودند. سيستم مهاربندي جانبي، سيستمي است كه بنا را در برابر فشارها و بارهاي جانبي باد يا زلزله مقاوم كرده و نبود اين سيستم در بناهاي خشتي و آجري بيش از بناهاي داراي اسكلت فلزي مشهور است. اين در حالي است كه اجراي سيستم مهاربندي جانبي در ساختمان هاي شهر بم يا وجود نداشت و يا به صورت غير كارشناسي اجرا شده بود و همه اين عوامل موجب شد كه ساختمان هايي كه به زعم مردم در برابر زلزله پايدار هستند، فرو بريزند.

* بسياري از كارشناسان معتقدند شهر بم را مي توان با استفاده از تكنولوژي روزآمد ساختماني و به شكل تاريخي خود براساس معماري خشتي بنا كرد، به گونه اي كه هويت تاريخي خود را حفظ كند. اين نظريه در عمل تا چه اندازه قابل اجرا است؟

_‌ با توجه به پيشرفت هاي علمي در زمينه معماري و سازه نمي توان از مصالحي كه بشر 500 سال پيش براي شهرسازي استفاده كرده بود، در ساخت جديد شهر بم در قرن 21 استفاده كرد. چنين اقدامي براساس علوم ساختمان در زلزله پذيرفته شده نيست. شهر بم را بايد براساس استانداردهاي روز علمي جهان و اصول مقاوم سازي نوين مهندسي از نو ساخت.

* علي رغم اين گفته شما، بسياري از متخصصان خشت در ايران و جهان معتقدند كه مي توان بناي خشتي مستحكمي ساخت كه ميزان مقاومت آن بالا باشد. در كنفرانس اخير خشت و معماري در يزد بر اين نظريه تاكيد شد و نمونه هايي هم در كشورهاي مختلف وجود دارد.

_ ‌بازسازي شهر بم براساس مقاوم سازي با سازه هاي خشتي پروژه اي هزينه بر و نيازمند صرف زمان طولاني است. مقاوم سازي بافت ها و بناهاي تاريخي به اندازه احداث يك بناي جديد هزينه دارد و شايد مقاوم سازي يك بناي تاريخي نيازمند تخصيص اعتباري بيش از احداث يك بناي جديد باشد، با توجه به اين شرايط نمي توان خانه هاي تخريب شده شهر بم را براساس معماري سنتي و خشت و گل ساخت.

* پس مي توان گفت كه در صورت به كارگيري اصول صحيح معماري خشتي و استفاده دقيق از خشت، مي توان بناهاي مسكوني و ... را از خشت ساخت و استحكام آن را تقويت كرد. آيا شما مدعي هستيد كه نمي توان براي احياي بم با خشت، مصالح خشتي را به نوعي مقاوم كرد؟

_ خير، نمي توان مثلا در خشت بتن تزريق كرد، زيرا اساسا خشت از جمله مصالحي است كه كمترين مقاومت را در برابر كشش هاي جانبي از خود نشان مي دهد. مقاومت خشت در برابر كشش پنج كيلوگرم بر سانتي متر مربع و مقاومت بتن حدود 100 كيلوگرم بر سانتي متر مربع است.

* اما تجربه مقاوم سازي بناهاي خشتي و تكنولوژي هاي مرتبط در اين زمينه در ايران و يا ساير كشورهاي تاريخي وجود دارد! در اين مورد چه مي گوييد؟

_ البته اين تجربه وجود دارد و بسياري از كشورها همچون ايتاليا در اين زمينه كار كرده اند و آثار تاريخي متعدد در جهان تاكنون در برابر زلزله مقاوم سازي شده و مي توان از اين تجربه ها استفاده كرد ... . امكان مقاوم سازي بناهاي خشتي با درصدي از خطا وجود دارد و متخصصاني هستند كه در اين زمينه فعاليت كنند اما در عين حال بايد هزينه هاي اين پروژه تامين شود و به دليل سنگين بودن اين هزينه عملا نمي توان پروژه مقاوم سازي بناهاي تاريخي را در وسعت يك شهر اجرا كرد. ضمن اين كه مقاوم سازي بناهاي سنگي در ايتاليا به مراتب هزينه كمتري از مقاوم سازي بناهاي خشتي در ايران خواهد داشت. زيرا بحث مقاوم سازي بناهاي سنگي از طريق تزريق بتن و مقاوم سازي محل اتصال سنگ ها امكان پذير است اما در مورد خشت نمي توان چنين اقدامي كرد زيرا خشت به شدت آسيب پذير بوده و با كمترين كششي فرو مي پاشد.

* با توجه به هزينه بر بودن مقاوم سازي بناهاي تاريخي خشتي و مشكلاتي كه اشاره شد، آيا راهكار مشخصي براي احداث بناهاي خشتي مقاوم وجود دارد؟

_ تنها اقدام در اين زمينه، احداث خانه هايي با اسكلت فلزي است كه نماي آن با معماري خشتي احداث شده باشد. در غير اين صورت نمي توان سازه هاي خشتي مقاومي در برابر زلزله احداث كرد. ضمن اين كه احداث بناهاي خشتي مقاوم در برابر زلزله براساس سيستم هاي مقاوم سازي بناهاي تاريخي كه آن هم مستلزم صرف اعتبارات هنگفت است، تنها مي تواند در يك طبقه امكان پذير باشد و سازه هاي خشتي بيش از يك طبقه با كوچك ترين لرزه اي فرو مي پاشد. ضمن اين كه براي مقاوم سازي اين بناها بايد اطراف آن را كلاف كشي كرد.

* عوارض نامطلوب كلاف كشي در مورد مقاوم سازي يك محوطه تاريخي همچون ارگ بم كاملا محسوس است، آيا راهكار بهتري را نمي توان ارايه داد؟

_ تنها راه مقاوم سازي ارگ بم، كلاف كشي در پي اين ساختمان هاي خشتي است و يا اين كه بناهاي جديد با اسكلت فلزي و معماري خشتي احداث شود به گونه اي كه علاوه بر مقاوم سازي بنا هويت تاريخي اين محوطه نيز حفظ شود. ببينيد، براساس تحقيقات سازه و علوم مهندسي روز نمي توان سازه هاي خشتي مقاوم در برابر زلزله هفت ريشتري و بالاتر از آن احداث كرد.

* به هر حال اكنون بخش قابل توجهي از خانه هاي تاريخي موجود در بافت هاي قديمي نيازمند مقاوم سازي هستند و بايد توجه داشت كه نمي توان شهر تاريخي چون يزد را كاملا تخريب كرد و از نو ساخت. در چنين مواردي چه بايد كرد؟

_ مقاوم سازي شهر بم و ساير شهرهايي از اين دست و بناهاي تاريخي و حتي بافت قديمي و داراي ارزش فرهنگي بايد به تدريج انجام شود. بايد براساس برنامه ريزي كارشناسي روند مقاوم سازي شهرها اولويت بندي شود. بهترين تصميم در شرايط فعلي كه ما اكنون با حجم عظيمي از بناهاي غير مقاوم رو به رو هستيم تخريب اين خانه هاي غير مقاوم و احداث بناهاي مقاوم جديد است و در اين شرايط هر چقدر كه تعداد بناهاي غير مقاوم كمتر شود به همان اندازه امنيت شهري كه محل سكونت هزاران نفر از مردم است افزايش خواهد يافت. تخريب خانه هاي غير مقاوم الزاما به معناي تخريب بافت و هويت تاريخي شهرهاي كشور نيست. تدوين طرح جامع معماري براي شهرهاي تاريخي و اجراي معماري هاي منطبق بر هويت تاريخي شهرها در احداث بناهاي جديد مي تواند ضامن ماندگاري اصالت تاريخي شهرهاي كشور باشد.

​

 

[maxer]

گنجینه معماری کرمان

سلام و درود بر دوستان ِ عزیز معماری ..

این تاپیک را برای "گنجینه معماری کرمان" افتتاح می کنیم ، و از این پس مطالب مرتبط را در اینجا قرار می دهیم .

موفق باشید...
.
.
.
قوانین این تاپیک :
1- لطفا ،در عنوان پست ِ خود ، نام ِ مکانی را که می خواهید ارائه و بررسی کنید ، بنویسید .
2- به خاطر احترام به قانون ِ نشر ، ذکر ِ منبع را فراموش نفرمایید .
3- عکسها را از سایتهای معتبر آپلود کنید، تا پست ها بعد از گذشت ِ زمان ، دچار مشکل نشوند .
4- لطفا جهت ِ حفظ ِ انسجام و تسلسل ، از دادن ِ پست های بی ارتباط با موضوع (اسپم) اکیدا خودداری نمائید .

فهرست مطالب:

1.گنبد جبلیه#1
2.روستای میمند#2-#4-#6-#7
3.مسجد جامع #3
4.باغ موزه هرندی#5
5.مجموعه تاریخی گنجعلی خان#5-#13-#14
6.کویر شهداد#5
7.ارگ بم#8
8.آرامگاه شاه نعمت الله#9
9.باغ شاهزاده ماهان کرمان#10
10.ارگ راین#11-#12
11.بم ،روایتی از یک سفر#15


تکمیل فهرست1393/03/11

---

گنبد جبلیه



در منتهی الیه شرقی کرمان گنبد بزرگ و عجیبی از سنگ و گچ بنا گردیده که دست تطاول روزگار در تخریب آن کوتاه آمده است. این گنبد هشت ضلعی تماماً از سنگ و عرض و پی آن نیز در پایه به سه متر می رسد. در هشت طرف آن هشت درب با عرض دو متر قرار گرفته که اخیراً برای مستحکم ساختن بنا و جلوگیری از تخریب آن، درگاه ها را با سنگ مسدود کرده اند و فقط یکی را باز گذاشته اند. قسمت بالای گنبد از آجر ساخته شده است و معلوم نیست که آیا روی گنبد کاشی بوده یا نه؟
در داخل گنبد ظاهراً گچبری ها و تزئین کاری هایی وجود داشته که قسمت بالا ریخته و قسمت پایین را تخریب کرده اند. از تاریخ بنا و منظور از ساختمان این گنبد مطلبی ذکر نشده است. "سر پرسی سایکس" در کتاب هشت سال در ایران می نویسد: از قبرستان که رد می شوید یک ساختمان هشت ضلعی سنگی خواهید دید که گنبدی به شکل دو هلال بر آن قرار گرفته و قطر داخل آن 18فوت و هر طرفی نیز 18فوت و نوک آن اجری و منتهی الیه آن دایره است. این محل را جبلیه می نامند و تنها ساختمان سنگی کرمان همین گنبد جبلیه است.

ایرانیان معتقدند که این محل مقبره یکی از زرتشتیان بوده و برخی نیز عقیده دارند که مزار سید محمد تباشیری است. ولی نسبت اخیر را در بعضی نقاط تکذیب می کنند. بدیهی است در زمانی که این قبرستان را ویران کرده اند سنگ این مقبره را برداشته اند و برای نمایی به کار برده اند برخی این گنبد را متعلق به سلجوقیان می دانند. ولی این ادعا درست نیست.
"جبلی" تحریف یافته کلمه "گبری" است و بر طبق قواعد اشتقاق های فارسی "گ" به "ج" تبدل شده است. قدمت این گنبد را از این کلمه که آن را گنبد "گبر" نیز گفته اند می توان حدس زد که شاید مربوط به پیش از اسلام باشد و از بناهای زرتشتی و گبری است گرچه استیل آن با استیل آتشکده تطابق ندارد.

از سبک معماری آن نیز استنباط می شود بنای مذکور مربوط به اواخر دوره ساسانی است که اوائل اسلام تعمیر و مرمت شده است و یا اینکه در اوائل اسلام با الهام از معماری ساسانی بنا گردیده است.
اما هرچه هست همين ناشناختگى بر مورد توجه بودن اين بنا براى مردم افزوده است . اما ظاهراً پژوهشگران تاكنون تحقيق جامعى در مورد تاريخ آن نكرده اند . به هر حال، هر چند سبك اين بنا بى شباهت با آثار سلجوقى نيست و نيز ويژگى هاى خاص معمارى دوران سلجوقى كه عبارت از اتساع و استحكام و عظمت بنا است در آن نمود دارد، ولى پايه و وضع كلى بنا قدمت بيشترى را نشان مى دهد و شايد يادگارى از دوران پيش از اسلام باشد كه برخى، روايات تاريخى نيز اين حدس را تأييد مى كند، چه اين كه سازنده گنبد را ارشير بابكان دانسته اند . ولى آتشكده شمردن اين بنا به علت عدم مشابهت آن با سبك و روش اين گونه آثار قابل قبول نيست. البته از روايات محلى كرمان چنين بر مى آيد كه سال ها پيش در يكى از زاويه هاى اين گنبد، سنگ گورى وجود داشته كه مردم كرمان به آن علاقه داشتند و بر سر اين مقبره نذر مى دادند و شمع و كندر دود مى كردند و نقل است كه اين سنگ در سيل مهيب كرمان در سال ۱۳۳۳ شمسى از ميان رفته است.
مطابق روايت ديگرى قبر دانيال حكيم، مشهور به پيرمراد، در اين مكان بوده و در داخل آن نيز بت هايى قرار داشته است . به طورى كه نقل مى كنند، سال ها پيش از اين، در دل اين گنبد گنجى عظيم بود كه اين روايت خود يادآور يكى از نام هاى آن موسوم به گنبد گنج است.
در عين حال، مردم كرمان به اين نظريه نيز اعتقاد دارند كه ملات اين بنا با شير شتر ساخته شده و همين امر را علت استحكام اين بناى «كم شناخته شده» مى دانند.
وضعيت فعلى
گنبد جبليه كرمان كه در سال ۱۳۱۶ شمسى به ثبت آثار ملى رسيده، اخيراً مرمت شده و از ۳ سال قبل به عنوان موزه سنگ (كتيبه هاى تاريخى) كاربرى يافته است . در آن مى توان كتيبه هايى مانند كتيبه مسجد آبدر اشكان را بر، كوچك ترين سنگ قبر كشف شده در استان كرمان به ابعاد ۲۲*۲۶ سانتى متر، وقفنامه سنگى آتشكده قناتغستان و سنگ قبر ميرزا آقاخان كرمانى را مشاهده كرد.
لینک مطلب در روزنامه ایران:
http://www.iran-newspaper.com/1386/860417/html/iran.htm​

 

[JMSBeta]

گنجینه معماری کرمان

روستای میمند در استان کرمان قرار داره و جز هفت روستای عجیب کشورمونه روستای میمند شهر بابك بی شك یكی از باستانی ترین سكونتگاه های بشر در جهان است كه از دوازده هزار سال پیش تاكنون همچنان پا برجاست و به حیات خود ادامه می دهد عکس اول نمایی از دور این روستاست

این مطلب حاوی چند تصویر زیبا از روستای صخره ای میمند می باشد که آنها را از لینک زیر می توان مشاهده نمود

[FONT=arial, helvetica, sans-serif]قریه ایرانیه عجیبه [/FONT]​

​

​

​

​

​

​

​

​

براي مشاهده سايت روستاي ميمند و عكسهاي جالب اين روستا از لينك زير استفاده كنيد:

http://www.meymand.com/
​

 

[JMSBeta]

مسجد جامع (مسجد مظفری ) کرمان

مسجد جامع (مسجد مظفری ) کرمان

میدان مشتاقیه یا به قول خوده کرمانی ها میدان مشتاق وقتی در این میدان قرار میگیرید به خصوص اینکه در شب با ماشین با سرعت زیاد از این میدان به سمت خیابان شریعتی کرمان به پیچید بی گمان چشمان هر کس به ایوان زیبا و پر نقش و نگار مسجد جامع کرمان جلب می شود ایوانی با کاشکی کاری هایی بدیع با نور پر دازی نه چندان جالب اما پر نور چشمان مرا به خود دوخت و مرا تا صبح هنگام در آتش دیدار دوباره و دقیق سوزاند .

​

میدان مشتاقیه یا به قول خوده کرمانی ها میدان مشتاق وقتی در این میدان قرار میگیرید به خصوص اینکه در شب با ماشین با سرعت زیاد از این میدان به سمت خیابان شریعتی کرمان به پیچید بی گمان چشمان هر کس به ایوان زیبا و پر نقش و نگار مسجد جامع کرمان جلب می شود ایوانی با کاشکی کاری هایی بدیع با نور پر دازی نه چندان جالب اما پر نور چشمان مرا به خود دوخت و مرا تا صبح هنگام در آتش دیدار دوباره و دقیق سوزاند .
حدود ساعت ۹ صبح خود را به محلی که دل ما را ربوده بود رساندیم اما وقتی صبح آنجا را دیدم با آن تصویری که در شب بر ذهن بر جای مانده بود کمی جای خوردم . ایوان همان ایوان بود با همان کاشی کاری های زیبا و بدیع اما پیش در آمد این تصنیف بسیار افتضاح بود از میدان مشتاق تا درب ورودی کمی فاطه بود حدود ۲۰-۳۰ متر که این ۲۰-۳۰ متر را معمولا باطرح رواقهایی با قوسهای پنج او هفت در طرفین می پوشانیدند اما یک طرف همان طرح رواقها را داشت و در طرف دیگر یک مجموعه تجاری نیمه ساز بتنی خوب شما بهتر از من می دانید که مجموعه های تجاری که می سازیم چگونه اند !
● این از پیش در آمد این تصنیف
جلو تر که می رویم کاشی کارهای نیمه سالم و جذاب در میان آن همه خرابی و ناهمگونی همچنان متحد و با شعور به تنازی در دیدگانمان نقش ایفا می کنند . وقتی از آن همه رنگ و نقش می گذریم و وارد می شویم در رو به رو با ایوانی رفیع و با شکوه روبه رو می شوید و در سمت راست این هشتی تابلویی را می بینیم که آنچه را که در پایین ملاحظه می فرمایید بر روی آن نوشته شده بود :
" براساس کتیبه سردر اصلی , روز چهارشنبه هفتم شوال سال ۷۰۵ هجری قمری به دستور " امیدمبارز الدین محمد مظفر " (سرسلسله آل مظفر) واستاد "حاج محمد یزدی " آغاز گردید و در اواخر سال ۷۵۵ هجری به پایان رسیده است .
درقسمت غربی مسجد ایوانی است که بنای اصلی آن متعلق به دوره آل مظفر است ولی در دوره های بعدی الحاات و تعمیراتی در مسجد صورت گرفته است از جمله تعمیرات والحاقاتی که در دوره صفوی (شاه عباس دوم ) انجام یافته , بخشی از بدنه محراب مسجد است. مسجد با نقشه چهار ایوانی ساخته شده و دارای سردری رفیع و باشکوه , ایوان , شبستان , مناره و صحنی بسیار زیبا می باشد. سردر بزرگ و بلند با کاشیکاری جالب آن ,شباهت زیادی با مسجد جامع یزد دارد. در طرف دری که از خیابان مظفری وارد مسجد می شوند. سنگی بسیار عالی و شفاف به دیوار نصب است که به سنگ آینه شهرت دارد. این مسجد از یک صحن به ابعاد ۸۴ ×۴۷ × ۵۶/۶۶ متر و چهار ایوان تشکیل شده که امروز صحن آن وسیع تر شده است . درایوان ضلع غربی محراب بسیار عالی و زیبائی وجود دارد که حاشیه بالای آن از سنگ مرمر سبز با خطوط بسیار شیوا و دلنشین منقوش و حجاری شده و درانتهای خطوط قرآنی چنین رقم زده شده " عمل خواجه ... معمار اصفهانی " .
ساختمان مسجد برطبق اصول قرینه سازی , دوایوان بزرگ تابستانی و زمستانی دارد . ارزشمندترین قسمت بنا کارشیکاری معرق محراب و سردر شرقی مسجد می باشد . دراین مسجد انواع کاشی های معرق , هفت رنگ ساده و چندرنگ کار شده است .
دراین بنای باشکوه مقرنس گچ بری شده در هشتی یک یاز ورودیها و محراب مقرنس شده با کاشیکاری بسیار ظریف معرق و نیز مقرنسهای معرق شده ورودی اصلی را می بینیم.
ساختمان مسجد به سبک بناهای اسلامی و شامل سه ایوان بزرگ غربی ( قبله ) و شمالی و جنوبی است سردرجنوب غربی از آثار عهد صفوی است. مناره و گلدسته مسجد در زمان کریم خان زند ۱۱۷۶ هجری قمری مرمت یافته است سردر رو به شرق مسجد از شلیک توپ های آقامحمدخان قاجار خرابی یافت ولی بعدها مرمت شد .
تعمیرات حفاظتی و اساسی بنا از سال ۱۳۴۸ شروع شده و هنوز هم ادامه دارد .
این بنا درجوار بازار و در قالب شهر واقع شده و به جهت موقعیت خاصی که دارد محل اصلی برپایی نماز جماعت بوده است ."
خوب حالا باما همرا شوید تا آنچه را که راجع به مسجد به عین دیده ام برایتان باز گو کنم – همین حالا هم که در حال تایپ این مطلب هستم برای اینکه بهتر در آن حال و هوا قرار گیرم دارم تلف هایی را که از آنجا خریده ام را می خورم.بفرمائیید- در همین مطالب بالا خواندیم که:
درقسمت غربی مسجد ایوانی است که بنای اصلی آن متعلق به دوره آل مظفر است ولی در دوره های بعدی الحاات و تعمیراتی در مسجد صورت گرفته است از جمله تعمیرات والحاقاتی که در دوره صفوی (شاه عباس دوم ) انجام یافته , بخشی از بدنه محراب مسجد است.
اما واقیعت آن است که دستکاری هایی که در مسجد انجام شده فقط به دوره صفویه محود نشده و تا همین دهه ۶۰ خورشیدی خودمان هم ادامه داشته همین که از آن هشتی جدا می شوید و به صحن حیاط بدون حوض می رسید پنجره های فولادی را می بینید که به صورتی کاملا الحاقی و بیگانه به ایوانهای سمت راست و چپتان وصل شده اند جالب انجاست که حتی دربهای ورودی شبستانهای مسجد هم فولادی نیستند و مسلم است که ان زمان اصلا فولاد نبوده و چوب بوده ولی آن پنچره ها که به گونه ای آن ایوانها را پو شانیده اند فولادی هستند و تازه سال نصب آنها هم اگر دقت کنید بر روی آنها حکشده و نوشته شده بود نصب به سال ۱۳۶۶.!!!!!!
خوب حالا شما بگوییید این سازمان میراث فرهنگی چی نوشته کدام را باور کنم .
نکته دیگر جالب توجه در این مسجد این است که کاشی کاری هایی که در این مسجد انجام شده توسط دو نفر به نامهای
۱)" عمل خواجه ... معمار اصفهانی
۲) عمل علی کرمانی
(که اسم دومی در میان کاشی کاری های ایوانی که از درب وارد می شوید و روبه روی شماست نوشته شده- البته باید دقت کنید )
در زمانهای متاخر انجام شده اما از حق نگذریم هر دوی آنها استاد بودند و زیبا با یک بافت کاشی کاری کرده اند . حوب حالا شما بگوئید چرا سازمان میراث فرهنگی اسم دومی را در کتیبه ورودی نیاورده؟
این مسجد یک ورودی دیگری هم از خیابان فکر کنم مظفری سابق اسم امروزی آن را نمی دانم که در حال حاضر این درب را بسته اند و نمونه عالی کاربندی های زیبای هشتی آْن از دید مراجعان پنهان شده هشتی زیبا و بدیع و وقتی که نور آفتاب از نور گیر آن به داخل هشتی می تابد رقصی از نور در میان کچ کاری هایی بی نظیر به پا می شود که در ذهن ما همچنان حک شده و در ذهن هر بیننده دیگری حک خواهد شد . و باید ببینید تا باور کنید و به ذهن بسپارید .
به قوا استاد کریم پیر نیا : معماری ایرانی را باید دید .
اما وقتی از این هشتی بیرون می آییم و به سمت آن ایوانی که کاشی کاری آن را عمل علی کرمانی انجام داده می رویم آن همه سر مستی و زیبایی در وجودتان ته نشین می شود و خشک می شود در این ایوان که محراب اصلی مسجد وجود دارد آنقدر بد زشت و ناشیانه ترمیم شده است که آدمی دلش می خواهد همان آجرهای گری که بیرون زده را بر دارد بر سر مسئول ترمیم این مسجد بکوبد به طرز ناشیانه ای گچ ها را مالده بودند تا اینکه گچ کاری کرده باشند . خلاصه به طرز احمقانه ای آنجا را مثلا ترمیم کرده بودند- به خدا یا دم رفت دوربنم را با خود بر دارم اصلا فراموش کرده بودم به خدا بیش از ۴ بار سرم را به دیوار کوفتم که چرا دوربین را بر نداشتم .- از شبستانهای این مسجد برای تان نگفتم بعضی از آنها که موکت نداشت چه برسد به فرش درش مثل تمام خانه های خدایی که می سازیم قفل بود و تبدیل به انباری شده بود و فقط یکی از کوچک ترین شبستانهای این مسجد بزرگ باز بود و وقتی توی این شبستان وارد می شدید آنقدر کوچک به نظر می آمد که فقط ۷ یا ۸ نفر مرد قسمت برادران در حال نماز خواندن بودند و تازه به طرز عجیبی آنجا را شوفاژ هم کرده بودند آنقدر وحشتناک که سریع از آنجا خارج شدم . درب موزه آن هم که بسته بود و ما نتوانستیم از آنجا دیدن کنیم واقعا اگر در ایام عید نوروز در این موزه ها را باز نمی کنند پس کی باز میکنند ؟
این مسجد با بازار بررگ در رابطه است توسط ورودی که در طرف چپ سر در ورودی این مسجد وجود دارد مر تبط است که ْن در هم بسته است. نمی دانم با چندمین ۴ سوق بازرا بزرگ کرمان در ارتباط است و واقعا وقتی وارد بازارهای کرمان می شویم این ریتم را بارها و بارها درک و احساس می کنیم .
بازار -مسجد –خانه با همین وحدت و هماهنگی.
ما خودمان اصفهان بوده ایم و اصفهان را دیده ایم و ۸ سال در اصفهان زندگی کرده ایم معماری کرمانی به پای اصفهانی نمی رسد ولی شهر سازی و بازار سازی کرمانی فرا تر از اصفهانی است . ( البته کرمانی و اصفهانی قدیم را می گوییم )
خوب این هم از مسجد جامع کرمان بسان یک تصنیف که نوازندگان این تصنیف باهم هماهنگ نیستند و تک نوازی های زیبایی از گوشه و کنار این مسجد شنایش می شود .

 

[محـسن ز]

ميمند روستايي صخره‌اي از توابع شهرستان شهربابک واقع در استان کرمان ، با مردماني با روح نرم و لطيف، روستايي ‌دستكند با چند هزار سال قدمت يادآور ايامي است كه انسانها خدايان خود را در بلنداي‌كوهها جستجو ميكردند و كوه مظهر صلابت و قدرت و الهه عزم و اراده و ايمان تلقي مي‌شد. اين بناي دستكند باستاني، بي‌گمان از نخستين سكونتگاه‌هاي بشري در ايران به شمار مي‌رود، دوراني كه هنوز ايرانيان مهرپرست بودند و كوهها را مقدس مي‌شمردند، اعتقادي كه بعدها نيز جلوه تاريخي و مذهبي داشت و همانگونه كه حضرت موسي(ع) در كوه طور به عبادت و عبوديت مي‌پرداخت و پيامبرگرامي اسلام نيز در غار و كوه حرا به پيامبري مبعوث گرديد. به هر تقدير چند هزار سال پيش از اين، انسانهايي با تيشه عشق و همت و حميت و با اراده و عزمي‌راسخ، فرهادگونه دل سنگ‌ها را شكافتند و يادگاري را به جا گذاشتند كه امروزه پس از گذشت ساليان همچنان نماد عزم و اراده و اقتدار اجداد ايراني به‌شمار مي‌رود. هنوز كسي واقف نيست كه اين مجموعه به دست چه كساني بوجود آمده و انگيزه اين مردمان از احداث چنين بناهايي چه بوده، اما انگيزه مردمان آن زمان بسيار مورد اهميت قرار دارد، چون در آن زمان و با آن وسايل ابتدايي، آفرينش چنين مجموعة با عظمتي با معماري بي‌نظير فابل تحسين است. عده‌اي از محققين نيز معتقدند كه مهرپرستان از غارهايي كه با دست در دل‌كوه كنده‌اند فقط براي عبادت و دفن مردگان استفاده مي‌كردند و بعد از مدتي بنا به اضطرار ناشي از‌آب و هوا و يا هر عامل محيطي مؤثر ديگري، اين غارها را براي سكونت برگزيده‌اند. آئين مهرپرستي قبل از ظهور آئين‌زرتشت در ايران رواج داشته و تا مدتها پس از ظهور وي نيز ادامه داشته‌است. ميمند به دليل استحكام دفاعي در طول تاريخ كمتر دستخوش تحولات كالبدي و اجتماعي شده است و بيشترين تغيير در آن مربوط به چند دهة اخير مي‌باشد. اين تمدن در ابتدا برگرفته از آئين‌مهرپرستي و بعد از آن آئين‌زرتشت بوده‌است. در زمان ساسانيان شهربابك به عنوان زادگاه بابك سرسلسلة ساساني مورد توجه خاص آنها بوده‌است. پس از ظهور اسلام و ورود آن به ايران مردم ميمند كه به ئين‌زرتشتي معتقد بودند به اسلام گرويده و مذهب شيعه را پذيرا گشتند.​

 

[Seti.Star]

گنجینه معماری کرمان

هر چند برای بازدید از آثار و جاذبه‌های تاریخی متعدد شهر كرمان و مناطق اطراف آن چند روز وقت نیاز است، اما در یك گردش 24 ساعته در این شهر می‌توان تعدادی از آثار و جاذبه‌های تاریخی و طبیعی آن را از نزدیك دید و لذت برد.

---

باغ‌ موزه هرندی واقع در چهارراه طهماسب‌آباد شهر كرمان بهترین مكان برای شروع یك گردش یك ‌روزه در این شهر است. مكانی تاریخی كه هنگام طلوع خورشید اشعه‌های آن از لابه‌لای شاخ و برگ درختان كاج سربه فلك كشیده این باغ‌موزه عبور می‌كند و بر ساختمان موزه زیبایی می‌تابد كه یادآور روز‌های دربه‌دری و تبعید رضاشاه است.
رضاشاه كه از طریق اصفهان و یزد عازم بندرعباس و تبعید به جزیره موریس بود، غروب دوشنبه 31 شهریور 1320 به كرمان وارد شد و در این محل منزل گزید.

ساختمان مركزی این موزه در دوطبقه و در میان باغ و در كنار آب نماهای مختلف بنا شده و امروزه به عنوان موزه سازهای استاد مسعود و موزه باستان‌شناسی استفاده می‌شود.
باغ ‌موزه هرندی بیش از یكصد سال قبل حدود سال‌های 1280 در فضایی به مساحت 2500 متر توسط عدل‌السلطان احداث شد و بعدها مرحوم آقاشیخ ابوالقاسم هرندی كه از تجار یزدی بود آن را خریداری كرد. با خروج از این باغ ‌موزه برای رسیدن به بزرگ‌ترین مجموعه تاریخی كرمان باید راسته خیابان شریعتی این شهر را در پیش گرفت. خیابانی كه موزه صنعتی و مطبوعات شهركرمان در آن واقع شده است.
اگر كمی دقت كنید پس از چهارراه باغ ملی در سمت چپ خیابان هنوز می‌توان از پشت دیوارهای بتنی ویرانه‌های كلیسای تاریخی كرمان را دید كه چند ماه پیش به دلایل نامعلوم شبانه تخریب شد.

مجموعه‌های تاریخی گنجعلی‌خان، وكیل، ابراهیم‌خان، سردار و حاج آقا علی در بازار كرمان هر یك نشانه‌ای از سبك معماری دوران مختلف تاریخ كرمان است​

[h=2]گنجعلی خان و کاخش[/h]از چهارراه طهماسب‌آباد محل باغ‌موزه هرندی تا مجموعه تاریخی گنجعلی‌خان دو چهارراه بر سر مسیر قرار دارد ‌‌كه در بافت تاریخی كرمان واقع شده رسید. در اینجا مجموعه‌های تاریخی گنجعلی‌خان و وكیل واقع شده است.
مجموعه گنجعلی‌خان كرمان كه از جمله پربیننده‌ترین اماكن فرهنگی و توریستی این شهر به شمار می‌رود شامل بازار، حمام، میدان، كاروانسرا، آب‌انبار، مسجد و ضرابخانه است.
بازار بزرگ كرمان از آثار مهم تاریخی و اقتصادی این شهر است كه به عنوان بزرگ‌ترین راسته بازار سرپوشیده ایران در دل مجموعه تاریخی گنجعلی‌خان قرار گرفته است.

مجموعه‌های تاریخی گنجعلی‌خان، وكیل، ابراهیم‌خان، سردار و حاج آقا علی در بازار كرمان هر یك نشانه‌ای از سبك معماری دوران مختلف تاریخ كرمان است. سقف بازار كرمان از پشت بام مانند نیمكره‌هایی است كه به سمت بالا دیده می‌شود و گنبدهای موازی شكل و پشت سر همی را ایجاد می‌كند.

[h=2]گشتی در حمام![/h]بازار بزرگ كرمان از20 بازار كوچك و فرعی تشكیل شده كه بزرگ‌ترین آن بازار اصلی است كه 1200متر طول و 4.5 متر عرض دارد. با قدم زدن در راسته بازار اصلی كرمان در جنب میدان گنجعلی‌خان، حمامی تاریخی و زیبا وجود دارد كه حمام گنجعلی‌خان نامیده شده است.

این حمام‌ها در ضلع جنوبی میدان و مشرف به بازار است و آن را می‌توان یكی از شاهكارهای معماری عصر صفویه نام برد. این حمام سال 1020 هجری قمری ساخته شده و از بخش‌های مختلف سرسرا، دالان، رختكن، هشتی و گرمخانه تشكیل شده است كه هریك زیبایی منحصر به فرد خود را دارد. سردر این حمام یكی از زیباترین بخش‌های آن است كه با آجرهای ساده، نیلی و مقرنس‌بندی توجه رهگذران بازار كرمان را به خود جلب می‌كند.
در گرمخانه حمام نیز مجسمه‌های كیسه‌كشان و دلاكان قرار دارد كه حوضی هشت ضلعی با ستون‌های سنگی یكپارچه كه دو به دو با هم قرینه‌اند و طاقی خیمه مانند آن را تشكیل می‌دهند.

[h=2]میدان پر ماجرا[/h]با گذر از میان بازار و مجموعه گنجعلی‌خان، در انتهای بازار به میدان شهدا می‌رسید؛ میدانی كه یك سمت آن مسجد تاریخی كرمان با شش ایوان و شبستان‌های متعدد با معماری زیبا واقع شده و چون نگینی بر تارك تاریخ می‌درخشد و قرن‌هاست با قامتی به بلندای ایمان و اخلاص، پایگاه معنویت و زیب و زیور آثار تاریخی به شمار می‌رود.
در سمت دیگر میدان شهدای شهر كرمان، بنای مشتاقیه با دو گنبد فیروزه‌ای زیبا واقع شده است. این بنا از سه گنبد تشكیل شده كه مقبره‌های مشتاق علی شاه، شیخ اسماعیل و كوثر علی شاه از بزرگان صوفیه را درخود جای داده است.
در سمت چپ میدان شهدا خیابانی به نام زریسف واقع شده كه آتشكده زرتشتیان در آن قرار دارد. بنای این آتشكده در باغ مصفایی كه قبلا منزل مسكونی جهانگیر اشیدری بوده واقع شده و آتش موجود در آن بر اساس نظر موبدان زرتشتی همان آتش چندهزار ساله‌ای است كه از هند به این آتشكده انتقال یافته است.

در نزدیكی گنبد جبلیه ، تخت دریا قلی‌بیك از آثار عصر صفویه و مقبره جمعی از مفاخر علمی، ادبی و سیاسی كرمان واقع شده كه در جوار باغ بیرم‌آباد قرار گرفته است. بنایی كه از كنار آن بزرگراهی می‌گذرد كه به میدان سرآسیاب، چهارراه زندان و سپس بزرگراه هفت‌باغ علوی می‌رسد. این بزرگراه 40 كیلومتری به شهر تاریخی ماهان منتهی می‌شود كه به دلیل وجود بنای جهانی باغ شاهزاده ماهان و آستانه شاه نعمت‌الله ولی شهرت دارد.

زیباترین جاذبه كویر شهداد كلوت‌ها هستند كه تماشای آنها به یك رویا شباهت دارد. كلوت‌ها بزرگ‌ترین عارضه طبیعی كلوخی دنیا و زیباترین و جذاب‌ترین پدیده كویر به شمار می‌روند​

[h=2]یک شب کویری[/h]پس از خروج از شهر ماهان برای تجربه كردن یك تنوع آب و هوایی سرد و گرم در فاصله چند كیلومتری از هم باید جاده قدیم ماهان به سمت كرمان را طی كنی و در فاصله 20 كیلومتر مانده به شهر كرمان وارد جاده‌ای شوی كه به سمت منطقه سیرچ و كویر شهداد می‌رود.
جاده‌ای كه از میان كوه‌های سر به فلك كشیده منطقه سیرچ كه در تمامی طول سال قله‌های آنها پوشیده از برف است می‌گذرد. دامنه كوه‌های منطقه سیرچ در فصل زمستان و هنگام بارش برف محل اسكی و تفریح مردم كرمان و مناطق اطراف است.
در این منطقه هوا آنقدر سرد است كه حتی در تابستان نیز احساس سرما می‌كنی؛ اما درست 40 كیلومتر آنطرف‌تر از منطقه سرسبز سیرچ با آب و هوای بسیار خنك، كویر خشك و گرم شهداد واقع شده است.
این كویر پهنه گسترده‌ای از دانه‌های ریز شن است كه در سایه روشن آفتاب هر لحظه به رنگی در می‌آید و یقین و باور آدمی را بیش از پیش به عظمت پروردگار افزون می‌سازد.

زیباترین جاذبه كویر شهداد كلوت‌ها هستند كه تماشای آنها به یك رویا شباهت دارد. كلوت‌ها بزرگ‌ترین عارضه طبیعی كلوخی دنیا و زیباترین و جذاب‌ترین پدیده كویر به شمار می‌روند.
كویر شهداد با خورشید، آسمانش و نقش‌های چشم‌نوازش از زیباترین جاذبه‌های طبیعی كرمان به حساب می‌آید. با گردشی چند ساعته در كویر شهداد اكنون خورشید در حال غروب كردن است و هوا رو به تاریكی می‌رود.
با فرا رسیدن شب برای كویرنوردی و لذت دیدن آسمان پرستاره كویر، كمپ كویری شهداد بهترین مكانی است كه می‌توانید برای اقامت شبانه در كویر بیابید. این كمپ كویری به آب آشامیدنی سالم، آشپزخانه، سرویس بهداشتی، آلاچیق‌های متعددی مجهز است و خیال شما را برای اقامت در كویر آسوده می کند.

بخش گردشگری تبیان ​

---

برگرفته از جام جم

 

[Seti.Star]

[h=1]روستاي تاريخي ميمند[/h]روستاي ميمند کرمان بي شك يكي از باستاني ترين سكونتگاه هاي بشر در جهان است كه از دوازده هزار سال پيش تا كنون همچنان پا برجاست و به حيات خود ادامه ميدهد. به عقيده محققين هسته هاي اوليه روستاي ميمند متعلق به زماني است كه ايرانيان مهر پرست بوده اند و آنها را مقدس مي شمرده اند.

آنها تاريكي غارها را براي عبادت برگزيده و مرده هاي خود را درون دخمه هاي كنده شده در كوه قرار مي دادند. و بدين ترتيب در ميمند تعدادي عبادتگاه و مقبره بنا گرديده. مهرپرستان به پايداري، استقامت و زوال ناپذيري كوه ها معتقد بودند و بر اساس همين اعتقاد خانه هاي خود را نيز در دل كوه مي كندند. عده اي از محققين نيز معتقدند كه مهر پرستان از غار هايي كه با دست در دل كوه مي كنده اند فقط براي عبادت و دفن مردگان استفاده ميكردند و بعد از مدتي بنا به اضطرار ناشي از آب و هوا سكونت گزيده اند.

آئين مهر پرستي قبل از ظهور زرتشت در ايران رواج و تا مدتها از ظهور وي نيز ادامه داشته است. بر اساس دانسته هاي جديد تاريخ ظهور زرتشت 6000 سال قبل از ميلاد مسيح و لذا قدمت ميمند حداقل 6000 سال پيش از ميلاد مسيح مي باشد. نقوش 10 هزار ساله و سفال هاي 6000 ساله از جمله مستندات مكشوفه اي هستند كه تاريخ ميمند را گواهي مي دهند. ميمند به دليل استحكام دفاعي در طول تاريخ كمتر دستخوش تحولات كالبدي و اجتماعي شده و بيشترين تغيير آن مربوط به چند ماه اخير است. مجموعه اي از آثار بسيار قديمي همچون خانه هاي صخره اي پراكنده معبد، قلعه و برجهاي مختلف ( مربوط به هزاران سال پيش) وجود دارد كه ميمند را از يك روستا به يك مجموعه با تمدن خاص تبديل مي كند. اين تمدن در ابتداء بر گرفته از آئين مهر پرستي و بعد از آن آئين زرتشت بوده است.

در سطح شيب دار و در طبقات مختلف (2 تا 5 طبقه) بريدگي هايي به صورت شكاف هاي افقي ايجاد شده است. طول اين بريدگيهايي كه به آنجا كيچه گفته مي شود به 6 الي 9 متر مي رسد تا د ر انتها به ارتفاع مورد نظر براي كندن خانه ميرسد انتهاي كيچه به فضائي ايوان مانندي به نام دالان مي رسد كه مهمترين عنصر محل است به لحاظ اينكه اغلب امور روزمره خانواده در آن صورت مي گيرد در اطراف هر كدام از اين دالانها بين يك تا پنج خانه صخره اي وجود دارد اين منازل مسكوني در پنج طبقه و به شکل پلكاني و يك در ميان روي هم قرار دارند. به نحوي كه هيچكدام از آنها با يكديگر برخوردي ندارند. فاصله كيچه ها در طبقه زيرين بيشتر از فاصله آنها در طبقات بالايي است. در حدود 400 كيچه كوچك و بزرگ در ميمند وجود دارد. فضاي داخلي خانه ها گاهي شكل مربع مستطيل يا مدور دارد و از ورودي كوتاهي كه ارتفاع آن به 75 تا 76 سانتيمتر ميرسد نور مي گيرند.

درهاي ورودي چوبي و به داخل ديوار ايوان روزنه اي ايجاد كرده اند كه از طريق آن و بوسيله ابزاري به نام كليدون (كليد دان) در قفل يا باز مي شود شكل ورودي اتاق ها در روستاي ميمند منطبق با مدل بدن انسان است. به طوري كه عرض ورودي در قسمت پائين يعني 65 الي 80 سانتي متر ميرسد پايين ورودي منازل از سطح كيچه حدود 15 تا 20 سانتي متر برجستگي دارد كه اين برجستگي مانع ورود آب و خاك به داخل منازل مي شود. بر بدنه شيبدار تپه هاي غربي و شرقي مسيرهاي متعدد پياده به صورت خطوط نسبتا" كمرنگ مشاهده مي شوند اما اين مسيرها نمي توانند چندان دائمي باشند. زيرا با قطعات سنگهايي كه از بالا دست حركت ميكنند و يا بوسيله اهالي مرتبا" در حال تغيير هستند در لابلاي حفره هاي مسكوني بي هيچ نظمي چرخش مي كنند. مي توان ادعا نمود كه در روستاي صخره اي ميمند بر خلاف همه سكونتگاه هاي شناخته شده شهري و روستائي كوچه ها يا معبري وجود ندارد كوچه در فرهنگ ميمند صرفا" به مسيرهاي افقي كه در دل شيبدار تپه ها به عمق رفته و در انتها به منازل غار مانند مسكوني مي رسد اطلاق مي شود.

منبع : نماي ايران

 

[Seti.Star]

آسمـانخراش 3 هزار ساله ایرانی

آسمـانخراش 3 هزار ساله ایرانی

[h=1]

[/h]آسمانی لاجوردی، انبوه جنگل‌های بنه یا پسته وحشی، سرزمینی كه پوشش آن از گدازه‌های آتشفشانی است و یك معماری ویژه با خانه‌هایی در دل كوه را كه كنار هم بگذارید نتیجه‌اش می‌شود روستای تاریخی میمند كه مركز دهستان میمند از توابع شهرستان شهربابك است و در استان كرمان قرار دارد. این روستای تاریخی را می‌توانید در 38 كیلومتری شهرستان شهربابك، در نزدیكی محور یزد - سیرجان – بندرعباس و در مسیری كوهستانی بیابید.

[h=2]برنده جایزه مركوری[/h]در مجموع 406 كیچه این روستا،2560 اتاق وجود دارد و درجه حرارت این اتاق‌ها حدود 5 درجه با بیرون متفاوت است؛ یعنی در تابستان 5 درجه خنك‌تر و در زمستان 5 درجه گرم‌تر است. ساكنان این روستا آداب و رسوم خاص خودشان را دارند و در زبان و گویش آن‌ها هنوز از كلمات پهلوی ساسانی استفاده می‌شود. روستای 3 هزارساله میمند تنها روستای تاریخی در جهان است كه هنوز روابط سنتی زندگی در آن جریان دارد و می‌توان تعامل انسان و طبیعت را به‌خوبی در آن مشاهده كرد. این روستا هفتمین منظر فرهنگی، طبیعی و تاریخی جهان بود كه جایزه «مركوری» را دریافت كرد.

[h=2]غارهایی به نام خانه‌[/h]در این روستای فوق‌العاده حدود 406 واحد مسكونی در دل كوه وجود دارد كه تمام سنگی است و به آن «كیچه» می‌گویند. تمام این خانه‌ها در دل صخره‌های روبه‌روی هم كنده شده و اگرچه نمای بیرونی‌شان فقط ورودی خانه است كه مثل سوراخی در دل كوه پیداست ولی خانه‌ها حیاط هم دارند و جالب این‌كه گاهی كنار حیاط جایی برای نشستن و هواخوری هم تعبیه شده است. خانه‌های میمند كه به دوره‌های زمین‌شناسی 2 تا 3 هزار سال پیش مربوط می‌شود، هم‌اكنون سكونت‌گاه نزدیك به 140 نفر است كه یا هیچ‌گاه از سرزمین مادری خود كوچ نكرده‌اند یا به تازگی بازگشته‌اند و قصد زندگی در سكونت‌گاه نیاكان‌شان را دارند.

[h=2]زندگی در 3 فصل[/h]مردم میمند 4ماه اول سال را در دشت‌های پایین میمند زندگی می‌كنند و 4 ماه دوم را در آبادی‌های اطراف و باغ‌ها به سر می‌برند. میمندی‌ها فقط 4ماه سوم سال را در خانه‌های صخره‌ای این روستا ساكن می‌شوند. خانه‌های صخره‌ای میمند در تابستان خنك و در زمستان كاملا گرم هستند. مردم میمند با كمترین تخریب و صرف حداقل انرژی بیشترین بهره را از طبیعت برده‌اند و آداب و سنن آن‌ها نیز هنوز پویا و فعال است. موقعیت این روستا از لحاظ استراتژیك هم اهمیت دارد. به قول میمندی‌ها؛ اگر در ابتدای میمند كه آن را گلوگاه می‌نامند 2 تفنگچی 2 طرف رودخانه مستقر شوند به راحتی می‌توانند از ده دفاع كنند.

[h=2]آسمانخراش‌های چند هزار ساله[/h]تمام اتاق‌های این ده در دامنه كوه كنده شده و هر كوچه كنده شده در دل كوه به 3 یا 4 اتاق محدود می‌شود. خانه‌ها دودكش و بخاری ندارند و كاملا بدون منفذ است. این خانه‌ها از نظر تاریخی از آثار اولیه تمدن‌بشری محسوب می‌شود. در واقع خانه‌های این روستا در كنار هم شبیه آسمانخراش موربی است كه هزاران سال پیش در دل سنگ و كوه كنده شده است. این بنای باستانی بی‌گمان از نخستین سكونت‌گاه‌های بشری در ایران به شمار می‌رود به دورانی كه هنوز ایرانیان مهرپرست بودند و كوه‌ها را مقدس می‌شمردند. هنوز كسی نمی‌داند كه این مجموعه به دست چه كسانی خلق شده و انگیزه این مردمان از احداث چنین بناهایی چه بوده اما انگیزه مردمان آن زمان بسیار اهمیت دارد چون در آن زمان و با آن وسایل ابتدایی، آفرینش چنین مجموعه با عظمتی با این معماری بی‌نظیر قابل تحسین است.

لایه آذرین ضخیمی كه روی روستا وجود دارد، ‌مانند دژی طبیعی از نفوذ به روستا جلوگیری می‌كند. تنها مسیر دسترسی، شیارهای طبیعی به‌نام رخنه است كه در مواقع لزوم بسته می‌شدند​

[h=2]پناهگاهی طبیعی[/h]لایه آذرین ضخیمی كه روی روستا وجود دارد، ‌مانند دژی طبیعی از نفوذ به روستا جلوگیری می‌كند. تنها مسیر دسترسی، شیارهای طبیعی به‌نام رخنه است كه در مواقع لزوم بسته می‌شدند. دستكندها در چند تراز مختلف، در شیب كوه و 2طرف دره، كنده شده‌اند و میانگین اتاق‌های موجود در هر كیچه به 4 می‌رسد.

[h=2]دكوراسیون باستانی[/h]برای اتاق‌ها، طاقچه در اندازه‌های مختلف كنده شده‌ است كه جای رختخواب، ظروف، صندوق و چراغ است. به همین دلیل كنار دیوارهای خانه گنجه گذاشته نمی‌شود. در واقع با كندن دیوار، حفره یا طاقچه‌ای به‌وجود می‌آید كه اشیا و لوازم خانه در آن‌ها گذاشته می‌شود یا بعضی وسایل در آن‌ها آویزان می‌شود. كل یك خانه ممكن است شامل یك یا چند اتاق و اصطبل باشد كه كیچه نام دارد.

هر واحد یك ورودی مشترك دارد و ممكن است در پاگرد طویله در یك سو و اتاق نشیمن در طرف دیگر باشد. همه كیچه‌ها یك ساختار ندارند زیرا هم از نظر اندازه و هم از نظر تعداد اتاق‌ها متفاوت هستند. جدا كردن اتاق‌ها از پستوها یا پوشاندن برخی از طاقچه‌ها با پرده‌های پارچه‌ای صورت می‌گیرد. كلیدون هم چیزی است كه در دیوار كنار در نصب می‌شود و كلید را در آن قرار می‌دهند تا زبانه پشت در قرار گیرد. ساختن اجاقی در اتاق‌ها كه در زبان محلی دیدون (didon) به آن می‌گویند و سوزاندن هیزم طی سالیان متمادی موجب سیاهی رنگ سقف و بدنه اتاق‌ها شده. كف پوش‌ها هم بیشتر نمد، مخشیف، گلیم یا قالیچه است.

[h=2]مسجدی با محراب سنگی[/h]مسجد میمند حاصل تغییراتی است كه در یك یا چند واحد مسكونی داده شده است؛ این مسجد حدود 120متر مربع وسعت داشته و شكلی مدور و نامنظم دارد. بعد از عبور از راهرویی به پهنای یك و نیم متر به صحن مسجد می‌رسیم؛ سقف مسجد روی 3ستون سنگی به ارتفاع 2 متر بنا شده است. محراب مسجد هم در سنگ كنده شده و حدود یك متر ارتفاع دارد.

[h=2]در مرز دشت و كوهستان[/h]آب و هوای میمند از معتدل كوهستانی است كه از ویژگی‌های آن زمستان‌های سرد و تابستان‌های معتدل است. روستای ‌میمند در مرز مشترك دشت و كوهستان قرار دارد و درگذشته پوشیده از درختان ‌پسته و بادام‌وحشی بوده‌ كه در حال حاضر محدود به دشت‌های اطراف روستای میمند می‌شود. كمی نزدیك‌تر به روستای ‌میمند نیز درختان توت و شاه‌‌توت به وفور یافت می‌شود. دشت میمند همچنین پر از جانوران بیابانی مثل مار، سوسمار، جوجه تیغی، لاك‌پشت و خرگوش است. دركوهستان‌های‌میمند هم حیوانات‌ وحشی مختلفی مثل آهو، پلنگ، گرگ، روباه، بزكوهی، كبك و پرندگان شكاری یافت ‌می‌شود.

بخش گردشگری تبیان ​

---

 

[Seti.Star]

[h=1]زیبا چون ارگ بم[/h]
ارگ راین بعد از ارگ بم دومین بنای خشتی استان كرمان محسوب شده و می تواند به عنوان یکی دیگر از قطبهای توریستی کرمان خودنمائی کند. این ارگ در جنوب غربی شهر كنونی راین و بر بالای قلعه ای با شكوه و عظمت خودنمایی می كند . این بنای خشتی با مساحتی بیش از 20 هزار متر مربع تا حدودی به ارگ تاریخی بم شبیه است . پلان قلعه تقریباً مربع شكل و با چندین برج در اطراف مزین شده است . دور تا دور قلعه را حصاری در برگرفته كه ارتفاع آن اندكی بیش از 10 متر است . تنها ورودی قلعه از جبهه شرقی است كه با سر در بزرگ و باشكوه به محوطه داخلی راه دارد .
بعد از عبور از كوچه شرقی – غربی به چهار سوی كوچك هشت ضلعی می رسیم كه انتهای راهروی آن به چهار ساختمان زیبا كه احتمالاً محل حاكم نشین بوده ختم می شود . این خانه ها به وسیله حصار و با برج هایی در اطراف محصور شده است . چنین به نظر می رسد كه خانه های یاد شده در زمان قاجار ساخته شده باشند زیرا پلان و نقشه آن ها شبیه بناهای این دوره است .

قلعه ، عناصری چون بازار ، اصطبل ( تابستانی و زمستانی ) زورخانه و محل عامه نشین دارد .از قدمت و زمان بنیان اولیه قلعه اطلاع دقیقی در دست نیست و تاكنون هیچ شواهد و مداركی كه قدمت آن را دقیقاً مشخص کند به دست نیامده است و تا زمانی كه تحقیقات علمی و كاوش های باستان شناسی انجام نپذیرد نمی توان تاریخ دقیقی برای آن منظور كرد .

این قلعه را میرزا حسین خان راینی ، جد سادات راین ساخته است . قلعه راین طی اعصار گذشته متأسفانه بر اثر عوامل طبیعی و انسانی تخریب، ویران و تاكنون بارها مرمت و تعمیر شده است .
قلعه راین یكی از مهم ترین آثاری است كه می تواند بر تاریخ هزار ساله این خطه گواهی دهد و بر سند موجودیت راین قبل از اسلام مهر تأیید نهد . این قلعه مدرك گویایی است كه شاید قدمت و سابقه این دیار را به دوره ساسانیان می رساند و همانند راوی و قصه گوی پیر و سالخورده ای كه ناملایمات و طوفان حوادث كمرش را خم كرده و بر رخسارش چین و شكن افكنده ، از حكایات و داستان های تلخ و شیرینی كه عمری با آنها قرین و دمساز بوده با ما سخن می گوید .

این بنا تا به حال مورد بی مهری مسئولین قرار گرفته ، چرا که همچون ستاره ای کم فروغ درکنار ارگ بم مهجور مانده بود ولی این پتانسیل امروز به واسطه تخریب ارگ بم از اهمیت بیشتری برخوردار بوده ومحتاج توجه ویژه می باشد . چرا که میتواند همچون ارگ قدیم بم مایه فخر یار کریمان باشد .

منبع: کویرهای ایران

 

[Seti.Star]

آرامگاهی که باید از نزدیک دید

آرامگاهی که باید از نزدیک دید

چطور باید برایتان تعریف كنیم كه باور كنید اغراق نیست و حقیقت دارد؟ چطور باید برایتان بگوییم كه بدبین نشوید و نگویید در توصیفش زیاده‌روی كرده ایم؟ نه! راهی ندارد. مگر این كه اعتماد كنید آنچه برایتان می‌گویم حتی جزو كوچكی از زیبایی آمیخته با شكوه این آرامگاه را هم در بر نمی‌گیرد.

---

جایی كه از آن حرف می‌زنیم، آرامگاه شاه نعمت‌الله ولی در 30 كیلومتری جنوب شرقی كرمان در شهر ماهان است. شاه نعمت‌الله ولی، بر”‹اساس اسناد منتشر شده از سوی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان كرمان، عارفی عاشق در نیمه اول قرن هشتم بوده است كه 103 سال عمر كرده و بنا بر وصیت خودش در ماهان به خاك سپرده شده و جسم او حتی بدون جان هم، منشأ خیر و رحمت برای اهالی ماهان شده است، تا آنجا كه ”‹ سال 840 هـ . ق پیروانش برایش آرامگاهی بنا كرده‌اند و بعد در دوره‌های مختلف بخصوص قاجاریه، بزرگانی بخش‌هایی به آن اضافه كرده‌اند.

در واقع این مجموعه طی شش قرن بنا شده و تداوم معماری ایران را در شش قرن گذشته و به صورت زیبایی به تماشا می گذارد؛ بنایی بسیار بزرگ با 2 حوض آیینه‌ای وسط حیاطش كه دورشان را درخت‌هایی كهنسال احاطه كرده‌اند، به اضافه صحن اتابكی، صحن حسینیه، صحن میرداماد، صحن وكیل‌الملكی و رواق شاه‌عباسی و هر بار با اضافه شدن بخشی به آرامگاه، نقش و نگارهایی از گل‌ها و پیچك‌های پیچ و تاب‌خورده روی كاشی‌هایش جان گرفته‌اند و سقفش، به مقرنس‌هایی چشم‌نواز و شگفت‌انگیز مزین شده‌اند و گچ‌بری‌ها آنقدر سقف بلندش را جان داده‌اند كه هر بازدیدكننده‌ای در نخستین بازدید، مبهوت سقفش می‌شود و یادش می‌رود به صدای درویش‌هایی كه دعا می‌خوانند گوش كند یا مجسمه شاه نعمت‌الله ولی را پشت دیوار شیشه‌ای ببیند كه انگار با چشم‌هایش تازه‌واردها را دنبال می‌كند.

ورودی امروزی این آرامگاه از سمت شرق است که به صحن اتابکی و از آنجا به صحن وکیل الملکی که به رواق های دوره قاجاریه و گنبدخانه و رواق شاه عباسی و صحن حسینیه دسترسی دارد منتهی می‌شود. آخرین صحن این بنا بیگلربیگی است که به خانه متولی باشی می رسد.

در واقع این مجموعه طی شش قرن بنا شده و تداوم معماری ایران را در شش قرن گذشته و به صورت زیبایی به تماشا می گذارد؛ بنایی بسیار بزرگ با 2 حوض آیینه‌ای وسط حیاطش كه دورشان را درخت‌هایی كهنسال احاطه كرده‌اند، به اضافه صحن اتابكی، صحن حسینیه، صحن میرداماد، صحن وكیل‌الملكی و رواق شاه‌عباسی​

بیشترین توسعه این مجموعه در دوران قاجاریه انجام شده. معماران آن استاد «کمال الدین حسین» و بانی آن بکتاش خان (رواق و صحن میرداماد), «استاد رضاً و بانی آن»عبدالحمید میرزاً (صحن حسینیه) بوده اند. اما بد نیست بدانید که قدیمی ترین قسمت آستانه، گنبدی است که بر مزار شاه قرار دارد که در سال 840 هجری قمری ساخته شده است.

در جنوب شرقی حرم دری خاتم کاری است که به چله خانه باز می شده و اکنون چله خانه جزو رواق شده است . چله خانه احتمالا قبل از عصر صفویه ساخته شده که در زمان احداث رواق آن را حفظ نموده اند. تزئینات داخل آن بنا به تنوع رنگ ها مربوط به دوران بعد از تیموریان است . چله خان نیز مانند گنبد از قدیمی ترین آثار ساختمانی مجموعه است. در شرقی، رواق شرقی، به صحن دلگشایی باز می شود که سی و دو متر عرض و چهل و چهار متر ارتفاع دارد.

از ملحقات آرامگاه، کاروانسرایی است از دوره قاجاریه که کنار ضلع غربی آستانه قرار گرفته است. این کاروانسرا که ورودی آن در جهت شمال واقع شده از شاه نشین و صحن و حجره هائی در اطراف تشکیل می شده. این کاروانسرا به مرور به صورت نیمه مخروبه درآمده و عملا استفاده ای از آن نمی شد تا اینکه برنامه تعمیرات و احیای کامل کاروانسرا انجام شد .
در این آرامگاه، موزه ای هم برپا شده که در آن اشیای نفیسی به خصوص اشیایی مثل کشکول و تبرزین و شمعدان و ... وجود دارد و البته دو صفحه از قرآنی باقی مانده که به خط کوفی است را می توانید ببینید که تاریخ کتاب مطمئنا از هشتصد سال پیشتر است.

فراوری: الهام مرادیبخش گردشگری تبیان ​

---

برگرفته از جام جم، وفاق

 

[فرهيخته]

معرفی باغ شاهزاده(ماهان ـ كرمان)

باغ شاهزاده ماهان كرمان یكی از نمونه باغ تخت‌های ایرانی است كه از شرایط مساعد طبیعی ممتازترین بهره برداری را نموده است. باغ شاهزاده، ماهان در عصر قاجار در دوران یازده ساله فرمانفرمایی عبدالحمید میرزا ناصرالدوله (١٢٩٨ ه . ق تا ١٣٠٩ ه. ق) احداث گردید كه با مرگ وی ساخت باغ ناتمام ماند. محل استقرار این باغ در نزدیكی مقبره «شاه نعمت الله ولی» در دامنه ارتفاعات جوپار است.
وجود خاك حاصلخیز، آفتاب لازم، وزش باد ملایم و نسیم و بالاخره دسترسی به آب (قنات تیگران) امكان ایجاد باغی در آن مقیاس را در گستره‌ای خشك و بی آب و علف، معجزه گونه فراهم ساخته است.
باغ تخت شاهزاده در دامنه ارتفاعات جوپار به مساحت٥/٥ هكتار با شكلی مستطیلی با شیبی حدود ٦/٤% شكل گرفته و حصاری بلند آن را از جو نامساعد اطراف جدا می‌سازد.
آب منبع حیات بخش این باغ از بخش فوقانی باغ داخل می‌گردد. محورهای اصلی و فرعی و تخت‌های مسطح در نظر ویژه‌ای آبیاری شده و سبز انبوه و كم نظیری را در چارچوب طرح باغ به وجود آورده است.
نهر آبی كه وارد باغ می‌گردد در جهت طولی باغ به گونه‌ای توزیع می ‌گردد كه علاوه بر آبیاری كرت‌ها و مسیرها با استفاده از شیب تند زمین كه شرایط اولیه باغ تخت‌های است بر روی محور اصلی و میانی باغ به صورت نهری وسیع، آبشره‌ها و آبشارها به عنصر اصلی كیفیت بخش باغ بدل می‌گردد.
در دو انتهای محور اصلی، یعنی در برابر اولین تخت كه بنای اصلی روی آن قرار دارد و ورودی باغ، برابر سر در خانه، دو استخر طراحی گردیده كه سطح وسیع آب، صدا و جهش آب و فواره‌ های آنها به مطبوعیت باغ می‌افزاید.
بناهای باغ عبارتند از كوشك اصلی یعنی سكونتگاه دائمی ‌و یا فصلی مالك كه در انتهای فوقانی باغ قرار دارد. سر در خانه در مدخل باغ به صورت بنایی خطی جبهه ورودی باغ را اشغال كرده و در دو طبقه بنا گردیده است. طبقه فوقانی دارای اطاق هایی است كه برای زندگی و پذیرایی پیش بینی شده‌اند. سایر بناهای خدماتی باغ از حصار اصلی استفاده نموده و به صورت دیواری مركب بناهای مختلف خدماتی را در نقاط مناسب در خود جا داده است. ورودی های فرعی باغ نیز در دو ضلع طولی پیش بینی شده‌اند. طرح اندازی باغ شازده از چشم اندازهای باغ كه از ویژگی های اصلی باغ تخت‌ها می‌باشد به بهترین وجه استفاده نموده است. دید روهای ممتد در جهت طولی باغ از كوشك اصلی به سایر قسمت‌های باغ و بالعكس از سردر خانه غنای خاصی به زندگی در باغ می‌دهد. مناظر بیرونی باغ كه از داخل و یا از بیرون باغ قابل رؤیت هستند، در نمایش تضاد دو كیفیت زیست محیطی باغ و خارج باغ از نمونه‌های كم نظیر و منحصر به فرد باغ شازده می‌باشد.
نظم درختكاری، انتخاب مناسب گیاهان در ایجاد سایه و یا رنگ آمیزی متناسب در فصل های مختلف باغ ارزش های استثنایی ای را برای آن تعریف می‌كند.
باغ شازده ماهان در اوج والایی و شادابی كیفیت‌های طبیعی و مصنوعی خود به خاطر دگرگونی شرایط سیاسی و اجتماعی دوران، برای مدتی طولانی خالی از سكنه و متروك ماند و دچار آسیب های فراوانی گردید. خرابی های وارد شده كلیه قسمت‌های باغ را در بر می‌گیرد.
ویرانی‌ها شامل ویرانی بناهای اصلی و همچنین محوطه باز باغ می‌گردد. یعنی باغ سازی و عناصر اصلی شكل دهنده باغ نیز (آبراه‌ها، استخرها، پیاده راه‌ها و بالأخره طبیعت گیاهی باغ نظیر درختان، كرت‌ها، بسترهای گلكاری) از این گزند در امان نمی‌مانند.
باغ یك بار در سال ١٣٥٧ خورشیدی مرمت گردید. همچنین در زلزله سال ١٣٦٠ آسیب هایی دید كه مرمت شد.
این باغ به دلیل ویژگی ها و جذابیت‌های تاریخی و ارزش های فضایی كه دارد به عنوان یكی از نمونه باغ تخت‌های ایرانی مورد توجه دوستداران باغ ایرانی است. علاوه بر این باغ به عنوان فضایی تفرجگاهی، پذیرای عده زیادی است كه برای گذران اوقات فراغت از مناطق اطراف به آنجا رفته و ساعاتی را در آن می‌گذرانند.

نظام استقرار

باغ شاهزاده ماهان با مختصات جغرافیایی٣٠ درجه و ٤ دقیقه عرض شمالی و ٥٧ درجه و ١٧ دقیقه طول شرقی می‌باشد. ارتفاع این منطقه از سطح دریای آزاد ١٨٥٠ متر است. با توجه به این كه باغ شاهزاده در دامنه كوه جوپار قرار گرفته ، از ارتفاع ٢٠٠٠ متر از سطح دریای آزاد برخوردار است.
این باغ در فاصله ٣٥ كیلومتری جنوب شرقی شهر كرمان و در فاصله شش كیلومتری شهر ماهان در مسیر جاده كرمان ـ بم در نزدیكی ارتفاعات جوپار بنا گردیده است.
واقع شدن منطقه در مسیر عبوری كرمان به بم و در مسیر جاده كهن ابریشم از عواملی است كه این محل را برای احداث یك باغ اشرافی مناسب می‌ ساخته است. باغ شاهزاده به گونه‌ای استقرار یافته كه حداكثر استفاده از مناظر بدیع داخلی را به صورت زیر امكان پذیر می‌سازد: در بدو ورود ، به ویژه در طبقه فوقانی سردرخانه به غیر از دیدها و مناظر بیرونی باغ، منظره چهارباغ و در جهت عكس آن منظره كوه را امكان پذیر می‌سازد. این مناظر عمده یعنی رؤیت حركت آب، حوض ها و آبشارها هركدام به نوبه خود تأكیدی بر محورهای عمود بر محور اصلی دارند و توأم با نظام گیاهی مناظر بدیع داخلی را ارائه می‌دهند.
باغ در بستر كویر در میان ارتفاعات جوپار و بلوار شكل گرفته است. كوه‌های پر برف جوپار منظر زیبایی در محور اصلی باغ ارایه می‌دهند كه ویژگی خاص این منطقه است.


نظام فضایی

ـ رابطه باغ با فضای بیرونی

وجود ارتفاعات بلند رشته كوه‌های جوپار به ویژه منظری بسیار جالب برای باغ در این گستره فراهم آورده است. در این بستر باز، باغ با دیوارهای نسبتاً بلندی محصور گردیده و با انبوه ویژه‌ای از درختان همچون نگینی در كویر خودنمایی می‌كند.
ورودی به باغ از این گستره باز و فضای بكر كویری ـ از مسیر یك چهار باغ است كه با درختان به ایجاد فضایی ممتد و جهت دار به سوی باغ هدایت می‌گردد.



ـ سردر ورودی

سردر ورودی به صورت حجمی شفاف، ایجاد فضای واحدی میان این پیش فضا، چهارباغ و داخل باغ می‌نماید. در داخل این بنا دید به فضاها در دو سوی محور اصلی باغ امكان پذیر بوده و فضای بیرونی با درون باغ به صورت سیال و در یكدیگر ادغام می‌شوند.

فضای داخل باغ

در بدو ورود به باغ كل فضای باغ در راستای محور اصلی و در ادامه آن و مناظر ارتفاعات جوپار رؤیت می‌شود. این چشم انداز طولانی با حجم بالا خانه در انتها بسته می ‌شود و با حضور درختان در دو جانب محور كه در مواقعی از سال رنگ های متفاوت دارند تقویت می‌شود.
حضور جریان سراسری آب در محور اصلی باغ، آبشارها و صدای آن به تعریف این محور كیفیت مطلوبی می‌دهد؛ و انعكاس درختان و بنای سردرخانه و بالاخانه در دو استخر باغ ابعاد جدیدی به فضا می ‌دهد. نور و سایه نیز به سهم خود در این فضاسازی نقش مهمی را ایفا می‌كنند.

نظام فضایی زمین

باغ به خاطر اختلاف سطح حدوداً ٢٠ متری در طول محور اصلی به طور مناسبی تقسیم ‌بندی گردیده است. این تقسیم بندی سطوح كه از شیب طبیعی ناشی می‌شود ماهیت باغ تخت را تعریف می‌كند.


نظام هندسی

شكل اصلی باغ شاهزاده مستطیلی با نسبت تقریبی چهار به یك می‌باشد. طول كلی داخل باغ ٤٠٧ متر و عرض آن ١٢٢ متر است.تقسیم بندی كلی باغ به صورت یك محور طولی و دو كانون (محوطه بنای اصلی باغ در قسمت بالا و محوطه ورودی در قسمت پایین) قابل تشخیص است.
محورهای فرعی به صورت افقی و عمود بر محور اصلی در مرز اختلاف سطح ها، كرت‌ها را كه شمار آنها در هر طرف هشت می‌باشد به وجود آورده‌اند.
بناهای باغ به سه دسته تقسیم شده‌اند: بنای اصلی در بالاترین تخت قرار دارد. بنای سردر خانه در بخش ورودی و سایر بناهای خدماتی مماس به دیوار اصلی و خارج از آن واقع شده‌اند.
سطح بنای بالاخانه ٤٨٧ متر مربع و سطح سردر خانه ٢٣٤ متر مربع و فاصله این دو از یكدیگر ٣٢٥ متر است.

نظام معماری

نظام معماری در رابطه تنگاتنگ با نظام فضایی و نظام هندسی باغ است. محدوده باغ با دیواری بلند و مركب محصور گردیده است . این دیوار با بناهایی كه در داخل آن و یا با تصرف بخشی از وسعت بیرونی باغ مشخص شده، باغ را از محیط خارج جدا می‌سازد.زمین آرایی تخت باغ، و طبقه طبقه شدن آن از طریق سطوح كرت‌ها، سطح باغ را آینه وار در معرض دید قرار می‌دهد و بنابراین رابطه ساده بین نظاره گر و زمین مسطح به صورت غنی تری در می‌آید و مشاركت نقش توپوگرافی زمین در فضای باغ را تشدید می‌كند. جریان آب به ویژه حوض ها علاوه بر تاكید محورها و آب نمای سراسری به صورت آب شره‌ها سطوح شفافی را بروی زمین برای انعكاس دیگر عناصر ارایه داده است. درخت‌های سایه افكن ویژگی های معماری فضای باغ را تاكید و تشدید می‌كنند.
سردر خانه از معماری شفافی برخوردار است كه امكان رؤیت چند جانبه باغ را میسر می‌سازد. از جمله، منظری كه از ارتفاع فوقانی به سمت بالاخانه و پایین كوه‌ها جوپار كه در فصول مناسب پوشیده از برف هستند رؤیت می‌شود از یكسو، و منظر دیگری كه به سمت مقابل ورودی باغ در امتداد چهار باغ تا دور دست كوه‌های بلوار ادامه می ‌یابد.
بنای بالاخانه طویل ترین بنای منفرد باغ می‌باشد كه عمود بر محور اصلی و در انتهای آن قرار گرفته و بخش پایانی محور محسوب می‌شود. با این كه در پشت آن قسمتی از حیاط واقع است اما از آنجا كه حیاط مذكور اهمیت حیاط اصلی را ندارد این حجم از بنا رابطه اصلی را با حیاط پشتی قطع می‌كند.

آرایش محیط
كفسازی

سطوح كف در باغ عمدتاً از مخلوط قلوه سنگ با ملات تشكیل شده است این تركیب در دو محدوده اطراف بالاخانه و سردرخانه توسط نقوش هندسی تزئین می‌گردد. از آجر در پله‌ها و حاشیه باغچه‌ها استفاده شده و سنگ در مرز میان كرت‌ها با پیاده راه‌ها و دیگر لبه بندی‌ها وجود دارد.


مصالح

مصالح بناهای باغ عمدتاً آجر و اندود می‌باشد كه در جاهایی مانند سردرخانه توسط كاشی نره مزین گردیده است. بنای بالاخانه كلاً اندود می‌باشد. دیواره باغ اندود كاهگل است كه در نزدیكی سردر خانه و بالاخانه به دلیل خصوصیت فضایی محوطه‌های مذكور به تركیب آجر و اندود گچ تبدیل می‌گردد.

نظام كاربری ها

بازشناسی كاركردی

باغ شاهزاده ماهان در مقایسه با انواع باغ ها اعم از باغ ـ شكارگاه‌ها، بستان ها، باغ قلعه‌ها و باغ سكونتگاه‌ها در زمان ساخت خود (دوره قاجار) به عنوان فضایی سكونتگاهی و تفرجگاهی شكل گرفت. با توجه به وجود دو محوطه وسیع در جلوی بالاخانه و سر در خانه كه با نرده‌های چوبی محصور شده‌اند نشان می‌دهد كه باغ علاوه بر سكونتگاه محلی برای پذیرایی و تشریفات نیز پیش بینی شده بود.


نظام آبیاری

منبع حیاتی باغ شازده جریان آب هایی است كه از كوه‌های اطراف سرچشمه می گیرد. قنات تیگران كه از ارتفاعات كوه جوپار سرچشمه می‌گیرد منبع آب این باغ است. جریان فوق از مرتفع ترین سطح وارد باغ گردیده و نظام آبیاری طراحی شده باغ را به وجود می‌آورد.نظام آبیاری در باغ شازده كلاً تابع دو اصل می‌باشد. یكی آبیاری گیاهان باغ و دوم بهره برداری از موجودیت و كیفیت‌هایی كه آب می‌تواند در باغ ایجاد نماید.
بررسی وضع اولیه باغ نشان می‌دهد كه حركت پلكانی آب در محور میانی تا بیرون از باغ نیز ادامه داشته است. این فضا در حال حاضر با رواق هایی بازسازی و سنگ فرش شده است. دو استخر اصلی باغ در قسمت بالا و در قسمت ورودی دارای فواره‌هایی بوده‌اند كه آب را به ارتفاع قابل ملاحظه‌ای پرش می‌دادند. این راه حل كمتر در باغ های ایرانی دیده شده است و یقیناً متاثر از شناخت باغ ها و چشمه‌های اروپایی است.

نظام گیاهی

انتخاب و آرایش گیاهان در باغ شاهزاده ماهان نقش تعیین كننده‌ای در هویت باغ دارا می‌باشد.درختان و نباتاتی كه در بستر منطقه باغ شاهزاده ماهان دیده می‌شوند به ترتیب زیر می‌باشند:
ـ درختان همیشه سبز و باد شكن: درختان سوزنی برگ مانند كاج ها، سروها
ـ درختان سایه دار: درختان برگ پهن مانند نارون وحشی و چتری، زبان گنجشك یا وَن، چنار و سپیدار. این درختان علاوه بر این كه از نظر ایجاد سایه اهمیت دارند در آب و هوای منطقه مقاومت می‌كنند.
گیاهان زینتی: از گیاهان زینتی از قبیل سروهای زینتی پیراكانتا و گونه‌های ارس زینتی و شیر خشت كه در زمستان گل های ریز می‌دهد.
درختان میوه در كرت ها كاشته می‌شوند و خصوصاً از دیدروهای سمت بالاخانه به پایین در فصولی كه میوه دارند منظر جالب و رنگارنگی را به وجود می‌آورند.
درختان دیگر در باغ، بید، ون، بم، شنگ و كاج هستند.


منبع:تبيان

 

[Seti.Star]

دومین بنای خشتی بزرگ جهان

دومین بنای خشتی بزرگ جهان

ارگ راین بر دامان دومین بنای خشتی بزرگ جهان با20 هزار متر مربع مساحت روییده. با دنیایی از داشته های بی مثل و آغوشی گرم گشوده برای گردشگرانی که به کرمان سفر می کنند. اما این ابر شهر خشتی جهان همچنان در سایه ارگ بم و بی توجهی های مسئولان چشم به راه رونق است.

• 

بخش گردشگری تبیان

---

​

 

[فرهيخته]

ارگ راین آئینه عظمت فرو ریخته ارگ بم کرمان

ارگ راین آئینه عظمت فرو ریخته ارگ بم کرمان

​

ارگ راین به عنوان یکی از بزرگترین بناهای خشتی دنیا پس از فرو ریختن ارگ بم آئینه ای است که عظمت فرو ریخته ارگ بم در آن منعکس می‌شود. ارگ راین یکی از بناهای خشتی استان کرمان است که پس از فرو ریختن ارگ 2500 ساله بم مورد توجه علاقمندان به بناهای خشتی و تاریخی قرار گرفت.
ارگ راین در غیاب عظمت فرو ریخته ارگ تاریخی بم با قدمتی پنج هزار ساله چون خواهری کوچکتر از نام ارگ بلند آوازه بم دفاع می‌کند.
این ارگ تاریخی و زیبا در زمینی به زیر بنای 20 هزارمتر مربع در جنوب غربی بخش راین از توابع شهرستان کرمان در 110 کیلومتری مرکز استان کرمان واقع شده است.
این ارگ زیبا در گذشته محل داد و ستد کاروانهای تجاری بوده که از این مسیر بین جنوب و شمال استان و دیگر قسمتها تردد می‌کرده اند، البته ارگ راین در کنار خود قلعه های دیگری داشته است که طی گذشت سالیان دراز برخی از قلعه های اطراف آن از بین رفته اند.
این ارگ تاریخی شامل قسمتهای مختلفی است ولی علیرغم دارا بودن محوطه های مختلف تنها با یک در خروج و ورود کاروانها و افرادی که قصد ورود به این قلعه را داشته اند کنترل می‌شده است که این درب بزرگ در قسمت شرقی ارگ قرار دارد که با سر در زیبایی مزین شده است.

​

ارگ راین در جنوب غربی این شهر واقع شده و ارتفاع آن از سطح دریا 2222 متر است و از قسمت های مختلفی چون برج مادر، قلعه حکومتی، آتشکده ها، محل زندگی افراد مختلف اجتماع به صورت بخش‌هایی جدا از هم و بازارو خانه های مردم تشکیل شده است.
نکته جالب در این ارگ تاریخی که زمانی شهری بزرگ و آباد با دژ محکم بوده این است که محله زندگی مشاغل مختلف اجتماعی در این ارگ از هم جدا هستند به طوری که می‌توان به محله زندگی پیشه‌وران، تجار، کشاورزان، نزدیکان حکومتی، موبدان و...اشاره کرد که نشان دهنده وجود طبقات اجتماعی مختلف در جامعه شهری آن زمان بوده است.
این ارگ تاریخی بربلندای تپه ای واقع شده است و دور تا دور این ارگ را دیواری به بلندای 10 مترحصار کرده است و قلعه حکومتی در مرکز این ارگ واقع شده است.

​

یکی از قسمت های دینی این ارگ قسمت نگهبانی است که نزدیک در ورودی قرار گرفته و از بالا با یک سوراخ مربع شکل به پایین دید دارد و در زمان قدیم نگهبانان ورود و خروج افراد را از اینجا چک می‌کردند و همچنین در زمان وقوع جنگ از این قسمت بر سر دشمن آب جوشان یا آتش ریخته می‌شد.
قسمت های مختلف این ارگ با پله های جالب و بعضا مدور از هم جدا می‌شود بخش هایی از این قلعه قدیمی‌در اثر گذشت زمان فرو ریخته است اما طی چند سال گذشته به ویژه بعد از وقوع زلزله بم و فرو ریختن ارگ شکوهمند بم این قلعه و ارگ راین بود که مورد توجه میراث فرهنگی قرار گرفت و مرمت ها و بازسازی ها آغاز شد.
در ورودی این ارگ هنوز جایگاه آهنگران و افرادی که به شغل چاقو سازی و ساخت ابزار فلزی مشغول اند فعال است و کما بیش به همان سبک و سیاق قدیم به ساخت این ابزار مشغول هستند و هنوز هم چاقو های شاخی راین از این مکان که قلب تاریخی راین و کرمان زمین است به دیگر نقاط راه می‌یابند چاقوهایی که از همان زمان قدیم با شاخ بز و دیگر حیوانات اهلی ساخته می‌شد وعطر حضور گذشتگان و پدران سخت کوش این مردمان هنوز در راهروهای این حجره ها به مشام می‌رسد.
کوچه های تو در تو و بازار ارگ از دیگر قسمت های دینی ارگ هستند که به اتاقها و حجره هایی ختم می‌شوند که گذشت زمان بر آنها تاثیرات نسبتا محسوسی گذاشته است که کمرنگ شدن نقوش برخی از دیواره ها از جمله این تاثیرات گذشت زمان است.
در قسمت ارگ حکومتی خانه اعیان و خوش نشینان واقع شده است که از نحوه ساخت و معماری و مصالح به کار رفته بین این قسمت با قسمت عامه نشین تفاوت محسوسی وجود دارد.

​

ارگ راین شامل مکتب خانه، بارانداز، سرباز خانه، ساختمان قرنطینه و مسجد یا انبار بوده است و از چند سو برج های دیده بانی براطراف و اکناف این قلعه تسلط داشته اند به گونه ای که از این قلعه به ارگی تسخیر ناپذیر یاد می‌کنند.
گفته می‌شود قدمت این ارگ تاریخی به دوره ساسانیان می‌رسد و قلعه هایی با قدمت و سابقه بیشتر در این شهر وجود داشته که از بین رفته اند.
در زمان یزدگرد سوم لشکریان مجامع بن مسعود سلمی‌هنگام فتح کرمان نتوانستند به این ارگ دسترسی پیدا کنند چرا که دژی محکم بود.
ارگ راین در صورت توجه بیشتر توسط میراث فرهنگی می‌تواند برآمار گردشگران و توریست های استان بیفزاید کما اینکه از بعد از جدا شدن مسیری از راین به جیرفت تعداد افرادی که از این بنای تاریخی بازدید کرده اند چندین برابر گذشته شده است.
این ارگ تاریخی در شهر سر سبز و خوش آب هوای راین چون نگینی با رنگ و بوی گذشته تاریخی می‌درخشد.

گردآوری: گروه فرهنگ و هنر سیمرغ

 

[Seti.Star]

قلب تپنده‌ شهر کرمان

قلب تپنده‌ شهر کرمان

مجموعه گنجعلیخان یکی از معروفترین آثار تاریخی کرمان است، مجموعه‌ای شامل مسجد، حمام، بازار، آب انبار و کاروانسرا که در قدیم محل حضور تجار و محل رفت و آمدهای زیادی بوده است، بازار گنجعلی خان امروزی یکی از چندین قسمت بازار سر پوشیده بزرگ کرمان و کاروانسرا نیز یکی از مراکز خرید عمده تجار است.

---

گنجعلیخان از سرداران سلحشور دربار صفویه بود که به سال 1005 قمری به فرمان شاه عباس صفوی حاکم کرمان شد. او مردی لایق و حاکمی دلیر و مدیر بود. دوران حکومت وی در کرمان از روشن‌ترین دوران تاریخی این دیار است. در این دوره کرمان از ثبات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی خوبی برخوردار بود و این وضعیت از لیاقت و کفایت حاکم گنجعلیخان سرچشمه می‌گرفت.
از جمله بناهای عام‌المنفعه که به دستور این حاکم در شهر کرمان ساخته شد، مجموعه گنجعلیخان است که در دوران حکومت او احداث و امروزه از جاذبه‌های تاریخی و دیدنی شهر کرمان محسوب می‌شود.
این مجموعه که شاهکار معماری صفوی و تلفیقی از هنر معماری کهن و سنن تمدن کارمانیا است و به عنوان یکی از زیباترین بناهای تاریخی دیار کریمان نمایی از زندگی پیشینیان این دیار را منعکس می‌کند، در مرکز شهر کرمان و در حاشیه بازار واقع شده و در ساخت، شکل‌گیری و تکامل بازار کرمان تأثیر گذار بوده است.
مساحت مجموعه قریب به 11000 متر مربع، دارای یک میدان است و سایر آثار و ابنیه در محورهای شرقی – غربی و شمالی – جنوبی آن شکل گرفته‌اند.

حمامی که در زمان حکومت صفویه و در دوران حکومت حاکم عدل گستر کرمان یعنی "گنجعلیخان" بنا و بعد از او توسط پسرش "علیمردان‌خان" تکمیل شد و به شکل امروزی درآمد​

[h=2]حمام گنجعلیخان[/h]حمام گنجعلیخان کرمان یکی از حمام‌های ایران است که بدلیل قدمت و نوع معماری و همچنین به تصویر کشیده شدن سنت‌های اقشار مختلف کرمان کهن در لیست اولین حمام‌های مطرح ایران و همچنین قطب‌های گردشگری جای گرفته است.
از همان سر در ورودی زیبایی‌های چشم‌نوازی مشاهده می‌شود، مجسمه‌های مومی زیبایی که در جای جای حمام قرار داده شده‌اند شکل زنده‌ای به حمام بخشیده‌اند، مقرنس کاری‌ها، گچبریها، سنگبری‌ها، ستون‌های زیبا، نگارگری‌های روی دیوارها، کاشی‌کاری‌ها و.... و این نشان می‌دهد که عنصر زیبایی از دیرباز عضو لاینفک معماری ایرانی بوده و در ساخت همه چیز علاوه بر استحکام، جنبه زیباشناسی آن نیز در نظر گرفته می‌شده تا انسان حتی هنگام نظافت که یکی از ارکان اصلی دین است نیز احساس لذت داشته باشد.
حمامی که در زمان حکومت صفویه و در دوران حکومت حاکم عدل گستر کرمان یعنی "گنجعلیخان" بنا و بعد از او توسط پسرش "علیمردان‌خان" تکمیل شد و به شکل امروزی درآمد.
حمام گنجعلیخان بی‌شک یکی از زیباترین آثار تاریخی شهر کرمان است که حاصل دست معمار بزرگی چون "سلطان محمد معمار یزدی" است و در و دیوارش با کارهای خطاطی زیبای هنرمند معروف یعنی "علیرضا عباسی" مزین شده است ، وجود همین دو نام در لیست هنرمندانی که در این حمام کارهای خود را به نمایش گذاشته‌اند کافی است تا شاهکار بودن آثار هنری به کار رفته در این حمام اثبات شود.

این حمام تا 50 سال گذشته از جمله حمام‌های دایر شهر کرمان بود اما از مدت‌ها قبل و از حدود سال‌های 1347 با آغاز مرمت این بنای تاریخی عملا از حالت حمام به موزه گنجعلیخان تغییر نام داد و امروزه به نام موزه مردم شناسی یکی از پرجاذبه‌ترین نقاط دیدنی شهر و استان کرمان است و همه ساله در فصول مختلف میزبان گردشگران زیادی از سراسر دنیا است.
این حمام هم مثل همه حمام‌های معروف دیگر قسمت شاه‌نشین داشت که مربوط به افراد رده بالای اجتماع و جایگاه رعیت از روحانیون وتجار جدا بود. در غرفه‌های رختکن حمام فضای مناسبی برای استراحت، کشیدن قلیان و خوردن چای و حتی نماز خواندن وجود داشته است.
این حمام 26 متر طول، 30 متر عرض و حدود 1300 متر مربع زیربنا دارد، که شامل سردر، دالان ورودی، رختکن، هشتی حدفاصل گرمخانه، خزینه، چال حوض، بخش خصوصی و تون است.
فضای داخلی این حمام از قسمت‌های کلی چون سر در ورودی، گرمخانه، نظافت‌خانه، حاکم‌نشین و رختکن تشکیل شده است به طور مثال رختکن این حمام از قسمت‌های مختلفی شامل شش غرفه جداگانه تشکیل شده است که نور هر کدام از سوراخی که توسط معمار در سقف ایجاد شده تامین می‌شود و جالب اینکه نوع نور پردازی به گونه‌ای است که فضای تمام حجره‌ها نور مخصوص به خود را دارد.
قسمت دوم این حمام گرمخانه است که در فضایی هشتی مانند و با پیچ و خم‌های جالب خود مانع از دید عموم و همچنین هدر رفت گرمای درون گرمخانه می‌شود نکته جالب درباره گرمخانه این است که در این قسمت دو سنگ تقریبا قرمز رنگ وجود دارد که حکم ساعت را دارند و با گردش آفتاب زمان طلوع و غروب آفتاب را مشخص می‌کنند.
در دیگر قسمت‌ها نیز معماری‌های جالبی به کار رفته به طور مثال شبکه آب‌رسانی این حمام از نوع لوله‌کشی بوده و از قنات شهر تامین و آب خزینه نیز با آتش زدن بوته‌های بیابانی دیرسوز که دوام بیشتری داشتند گرم می‌شد.
اما یکی از اصلی‌ترین زیبایی‌های این حمام وجود مجسمه‌های مومی با هیبت انسانی در حال انجام فعالیت‌های مختلف است، مجسمه‌هایی در حال نماز، در حین چپق کشیدن و مشورت با هم، در حین کیسه کشیدن دلاک و دیگر اشکالی که در حمام‌های عصر صفویه در بین مردم آن زمان در حمام اتفاق می‌افتاد همگی و همگی در این حمام چشم‌نواز بازدید کنندگان هستند.
حمام گنجعلیخان همچنین آثاری از حاکم عدل گستر صفوی گنجعلیخان را نیز در خود دارد آثاری چون ظروف چای خوری زیبا و دیگر آثار دستی وقت، این حمام تاریخی زیر بنایی حدود 1300متر دارد.

[h=2]ضرابخانه[/h]از حمام که خارج می‌شویم به ضرابخانه می‌رسیم که تبدیل به موزه سکه شده و سکه‌های ایران ازهمه ادوار از اشکانی و ساسانی تا قاجاریه و پهلوی در آن به معرض نمایش درآمده این بنا در اواسط بازار غربی و در شمال میدان واقع شده و نقشه آن چهار طاقی و به شکل 8 ضلعی و دارای گنبد مرکزی و ایوان‌های جانبی است. طاق‌ها و ایوان‌های ضرابخانه با گچبری‌های زیبایی تزیین گردیده است.
این بنا از آثار اواخر دوره گنجعلیخان و محل ضرب سکه و مسکوکات طلا و و نقره دولتی بوده است، در حال حاضر انواع سکه‌های قدیمی در غرفه‌های آن به نمایش گذاشته شده و یکی از معتبرترین موزه‌های سکه ایران است.

[h=2]مسجد گنجعلیخان[/h]مسجد در ضلع شرقی و در جوار سرای گنجعلیخان واقع شده است. ورودی آن از طریق طاق‌نماهای میدان است که ساده اجرا شده‌اند. در بدنه داخلی طاق‌نما تزیینات گچبری با طرح گره دیده می‌شود که تماشاگر را به خود جلب می‌کند.
تاریخ احداث مسجد سال 1700 قمری است. نقشه گنبدخانه مربع است که در پاکار تبدیل به 8 و در مرکز گنبد تبدیل به نورگیر 12 ضلعی شده است. تمامی سطح داخلی گنبد با مقرنسکاری و تزیینات مرسوم دوره صفویه تزیین شده است.

[h=2]آب انبار[/h]در ضلع غربی میدان آب انبار قرار دارد که یک زمانی آب شرب اهالی اینجا و کسبه بازار را تامین می‌کرد و به شربتخانه نیز معروف بود، این بنا دارای سر دری زیبا با تزیینات مربوط به دوره صفویه است. تاریخ احداث آن 1029 قمری است. آب انبار به دستور علیمردان‌خان پسر گنجعلیخان بنا شده و معمار آن استاد عبدا… بوده است.
این آب انبار با دهلیزی طولانی و راه پله به پا آب راه دارد و مخزن آن در این قسمت واقع شده است. این محل یکی از معتبرترین آب انبارهای شهر در عصر خود تلقی می‌شد.

[h=2]سرای گنجعلیخان[/h]در ضلع شرقی میدان و در محور آن سر در بلند و زیبایی وجود دارد که تاریخ احداث آن سال 1007 قمری و ساختمان این سرا در دو طبقه احداث شده است.
در طبقه زیرین دکاکین و در طبقه بالا حجره‌های تجار ساخته شده‌اند. نمای این سرا دارای کاشیکاری معرق بوده است. طرح‌های مورد استفاده نقوش مرسوم عصر صفویه است که تحت تأثیر هنر نقاشی چین و مغول هستند.
نقشه سرا چهار ایوانی است که در ایوان‌های شرقی و شمالی و جنوبی تزییناتی از نوع گچبری و نقاشی وجود دارد و در دوره‌های بعدی ورودی‌هایی از طرفین شمال و جنوب به داخل آن گشوده‌اند که سرا را به بازارهای اختیاری و نمد مالی متصل می‌نماید.

[h=2]بازار گنجعلیخان[/h]و البته شیرین‌ترین قسمت میدان به خصوص برای خانم‌ها جایی نیست جز بازار قیصریه، این بازار به انواع سوغات کرمان مزین شده است که شامل صنایع دستی مانند پته و قالی و قالیچه و شیرینی‌های محلی خوشمزه یا همان کلمپه است و البته زیره و خرما و پسته هم که بماند ولی هیچ چیز مثل این ظروف مسی زیبا که بانوان ایرانی برایشان سر و دست می‌شکنند هواخواه ندارد.
این بازار خط مستقیمی است که در دو سوی آن دو دروازه ورودی و خروجی شهر یعنی دروازه ارگ و دروازه مسجد (وکیل) قرار دارد. طول آن حدود 3 کلیومتر و متشکل از کاروانسراها، سراها و تیمچه‌هایی است که همگی در دو راستای عمود بر هم جای گرفته‌اند.
بخشی از بازار بزرگ کرمان در مجاورت مجموعه گنجعلیخان قرار دارد که بازار مسگری و بازار گنجعلیخان از آن جمله‌اند. بازار مسگری در امتداد بازار کلاه مالی در ضلع شمالی و شرقی میدان گنجعلیخان هستند که عناصری مثل ضرابخانه و آب انبار در آن قرار گرفته‌اند.
همچنین بازار جنوبی گنجعلیخان که حمام در اواسط آن قرار دارد و بخشی از بازار بزرگ (راسته بازار) را تشکیل می‌دهد و در امتداد بازار سراج‌ها قرار دارد. در تلاقی بازار غربی و جنوبی در گوشه جنوب غربی، چهار سوق بزرگ شکل گرفته که معماری این فض.ا در نوع خود کم نظیراست.

​

---

برگرفته از ایسنا

 

[Seti.Star]

حمام گنجعلی‌خان به روایت تصویر

حمام گنجعلی‌خان به روایت تصویر

[h=1]حمام گنجعلی‌خان به روایت تصویر[/h]حمام گنجعلی خان اثری بدیع از نقاشی‌ها، مقرنس کاری‌ها، کاشیکاری‌ها و گچبرهای زیبا همراه با استفاده از تزیینات سنگی بسیار ظریف است. آب مورد نیاز این حمام از قناتی تأمین می‌شد که مظهر آن در میدان گنجعلی خان بود.
گنجعلی بیک ملقب به گنجعلیخان از حاکمان کرمان در زمان شاه عباس بود که کارهای عمرانی مهمی در کرمان انجام داده‌است. او برای اینکه در وسط شهر تفرجگاه‌های عمومی وجود داشته باشد، ابتدا یک میدان بزرگ ایجاد کرد. این میدان که بیش از صد متر طول و پنجاه متر عرض دارد از چهار طرف با بناهای اختصاصی شامل مدرسه، مسجد، بازار و حمام (1020 ه .ق )، چهارسوق، آب‌انبار و ضرابخانه محصور شده و یک مجموعه عالی از آثارعمرانی عصر صفوی است.

• حمام گنجعلی‌خان به روایت تصویر

• 

• 

• 

• حمام گنجعلی‌خان به روایت تصویر

• 

• حمام گنجعلی‌خان به روایت تصویر

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

بخش گردشگری تبیان​

 

[F A R Z A N E]

بم پس از ده سال؛ روایتی از یک سفر

بم پس از ده سال؛ روایتی از یک سفر

	احتمالا برای همه ما پیش اومده که گاهی به فکر فرو می رویم تا مروری بر گذشته داشته باشیم ، مروری بر گذشته ای که باعث میشه رکن اساسی وجود و تمامی امیال و آروزها رو دوباره مرور کنیم ، اما در نتیجه زلزله ای تمامی هستی و وجود گذشته ات به ویرانه ای تبدیل میشه. ​ نزدیک به 10 سال از زلزله بم می گذشت ، حسی که 10 سال پیش داشتم رو به نوع دیگری پیدا کرده بودم ، این بار ، به روی زمینی قدم می گذاشتم که روزی شاید سکونت گاه خانواده ای بود. ​ سفری که ابتدا به میل خودم نبود و تنها برای انجام پایان نامه ای در شهر بود. در ابتدا نمی دونستم که از کجا شروع کنم و کجا برم. ​ شهر تنها به لحاظ بصری جلوه ای از بازسازی داشت. اما شخصیت درون ساکنین چی؟ نمی دونستم ازشون راجب گذشته بپرسم یا نه. جوابت چی هست و چه واکنشی نسبت به سوالت نشون میدن.​ می دونستم که توی این سال ها از این همه سوال و جواب خسته شدن و می خوان زندگی رو با فراموشی گذشته ادامه بدن. ​ پیش خودم گفتم تعبیر گذشته ای که حالا بخش بزرگی از اون زیر خاک دفن شده چه معنی می تونه داشته باشه.​ زلزله ای به بزرگی 6/6 ریشتر، نزدیک به 50000 نفر قربانی این زلزله شدن و بیش از 4000 کودک سرپرست خودشون رو از دست دادن و 80 تا 90 درصد شهر به طور کامل ویران شده بود. ​ این یعنی از تمام خاطرات,وابستگی ها و همه دلبستگی هات ، تنها انباشته ای از خاک باقی بمونه.​ و اما "ارگ"... برای ساکنین بم نگریستن به ارگ دشوار است ، ارگ نماد شهر بود و تمام آبادی و عظمت اون فقط در عرض چند لحظه به تلی از خاک تبدیل میشه. بنایی که به لحاظ تاریخی نخستین نقطه تلاقی معماری و شهرنشینی ایران است و حتی لقب بزرگترین مجموعه خشتی رو به همراه داره. ​ حال ده سال پس از این زلزله ، ارگ ظاهر دیگری به خود گرفته، بهتر هست بگم که عظمت ارگ تنها با قدم نهادن در اون نمایان میشه. ارگ برای من سراسر عظمت بود، عظمتی که در حال بازسازی است و می خواهد همچون گذشته نمایان شود.​

رگه هایی از زلزله که هنوز مشاهده می شدند ​

بازار جدید بم ​

قسمتی از خانه ها(حوالی ارگ) ​

دور نمایی از ارگ ​

ورود به ارگ ​

به سمت بازار ​

حجره های ارگ ​

مسجد کوچک ​

حسینیه ارگ ​

بخش های ویرانه ای از ارگ ​

به سمت قسمت حاکم نشین ​

آب انبار و ساباط کلیمی ها ​

ورودی به قسمت حاکم نشین ​

سرباز خانه منبع:پوریا فرخی ​