گل برف یا مُوگِه Convallaria magalisاین گیاه از تیره لاله ها Liliaceae است و به انگلیسی Lily of the Valley نامیده می شود . در اروپا بصورت وحشی در جنگل ها می روید . گیاهی است دائمی کهدارای ریزوم متعدد و نازک بوده و ارتفاع آن به ۱۰ – ۲۰ سانتیمتر میرسد . ساقه آننرم و فاقد گره بوده ، برگها به تعداد دو عدد بشکل تخم مرغی ، نیزه ای که از قاعدهگیاه خارج می گردد . گل آذین خوشه ای یکسویه بوده و از گلهای متعدد کوچک سفید رنگ ومعطر که شکل زنگوله را دارند ، تشکیل شده است . گلها معمولا در اردیبهشت تا تیرماهدر روی گیاه ظاهر می شوند .
▪ دو نژاد از این گیاه معروف هستند:
۱) موگِه برلن ، که دارای گلهای بسیار درشت ( ۸ میلیمتر قطر ) وتعداد گلها در روی ساقه گل دهنده در حدود ۸ تا ۱۵ می باشد .
۲) موگِه نانت ، که دارای گلهای ریزتر و کمتر از نژاد قبلی است . این گیاه را جهت تزئین حاشیه باغچه نظیر بنفشه و یا در سایه درختچه های انبوه کهسایه آفتاب است و باغچه های تخته سنگی Rock-Garden می کارند . در اروپا مخصوصاآلمان برای برای گل بریده کشت می کنند که خانمها از آن دسته های کوچکی تهیه کردهجهت تزئین یقه لباس و یا میز نهارخوری و یا اشیاء فانتیزی نظیر کوسن و غیره بکار میبرند . گل برف به سرما مقاوم بوده ، در منطقه ای که آب و هوای معتدل دارد می تواندزمستان را در هوای آزاد بماند بدون اینکه از سرما آسیب ببیند . کشت و تکثیر : کشتاین گیاه در اواخر تابستان و پائیز صورت می گیرد و تا بهار هم می توان انجام دادد . تکثیر آن با تقسیم ریزوم انجام می شود و قطعات ریزوم باید دارای جوانه ریشه دارباشد . آنها را به فاصله ۶-۱۰ سانتیمتر و به عمق ۳ – ۵ سانتیمتر می کارند . گیاهیکساله گل نمی دهد . گیاه دوساله تولید برگ کرده ، گاهی خوشه کوچکی تولید می کنند واز سال سوم است که در روی گیاه خوشه قوی و زیبا حاصل می شود . برای پیش رس کردنباید ابتداء ریزومها را آماده کرده و آماده کردن ریزومها شامل دو مرحله است :
الف) استراحت ریزومها : برای این که ریزومها را به حال استراحتببرند ، آنها را در پائیز از خاک خارج کرده مدت دوماه در حرارت معمولی نگهداری میکنند .
ب) بیدار کردن ریزومها : که به طرق مختلف زیر صورت می گیرد :
۱سرما : ریزومها را بطور عمودی در جعبه قرار می دهند و بینآنها خزه و تورب میگذارند و جعبه را در اطاقهای سرد در حرارت ۵/۰ تا ۳ درجهسانتیگراد قرار می دهند . از این ریزومهای یخ زده می توان تمام سال استفاده کرد ،ولی معمولا از آنها برای تهیه گل در زمستان یا بهار استفاده می کنند . قبل از کاشتاین ریزومها باید مدتی آنها را در هوای آزاد گذاشت تا یخشان باز شود .
۲بخار اِتِر : ریزومها را درون جعبه غیرقابل نفوذ قرار داده ودر حرارت ۲۰ درجه سانتیگراد می گذارند و سپس اِتِر را از بیرون ، درون ظرفی که درسقف جعبه کار گذاشته اند میریزند و ۴۸ ساعت صبر می کنند . ۳) آب گرم : می توانریزومها را به مدت ۱۲ الی ۱۶ ساعت در آبی که درجه حرارتش ۳۵ تا ۴۰ درجه باشد خیسنمود . پس از آماده شدن ریزومها ریشه ها را میبرند و ریزومها را در روی سکوی گلخانهبطور عمودی قرار می دهند و بین آنها خزه یا تورب میریزند . در ۱۰ روز اول درجهحرارت گلخانه ۲۰ و تاریکی مطلق وجود دارد و پس از آن درجه حرارت را به ۲۵ – ۲۸ درجهمیرسانند و پس از اینکه اندام هوائی به ۵۴سانتیمتر رسید ، گیاهان را در نور قرار داده درجه حرارت رانیز کم کرده و به ۱۶ – ۱۸ درجه سانتیگراد می رسانند . در روزهای اول باید رویگیاهان روزی ۲ – ۳ بار آب پاشید . ولی به محض ظاهر شدن گلها آب پاشی روی برگها بایدقطع شود . چنانچه از ریزومهای آماده استفاده شود ، گیاهان پس از تقریبا دو هفته گلمی دهند و چنانچه از ریزومهای معمولی استفاده شود ، پس از ۳ تا ۵ هفته به گل مینشینند . خاک باید سبک و محتوی هوموس باشد و آبیاری بطور منظم و فراوان از فروردینتا اواخر گل دهی گیاهصورت گیرد ، بطوریکه همیشه تازه و مرطوب باشد . سپس بایدآبیاری را بتدریج کم کرد تا هنگام استراحت کاملا قطع کرد . خواص داروئی : تنتورموگِه ( گل برف ) در طب برای تقویت قلب مصرف میشود و مصرف مقدار بیشترش نوعی مسهلاست . گاهی آنرا بجای دیژیتال نیز بکار می برند .
