بانو کاساندان دخترفرناسپه از شاهدختان خاندان هخامنشی بود. وی از اصالت ایرانی برخورداربود. او همسر و همراه و همفکر همیشگی بزرگ مردی به نام کوروش بود. کوروشبزرگ در طول زندگی خود فقط یک زن اختیار کرد و او کاساندان نام داشت.
کاساندانقبل از کورش درگذشت و بعد از او کورش در اندوهی فراوان ماند و برای همیشهو به احترام همسرش تنهایی را برگزید. کوروش کاساندان را بسیار دوستمیداشت.هنگام مرگ کاساندان در بابل ۶ روز عزای عمومی اعلام شد.مقبرهکاساندان در پاسارگاد ، در کنار آرامگاه کوروش بزرگ میباشد.
پساز کورش بزرگ او نخستین شخصیت قدرتمند کشور بزرگ ایران بود. کاساندان ملکه28 کشور آسیائی بود كه کورش بزرگ بر آنها پادشاهی می کرده است. مورخینیونانی و گزنفون از وی با نیکی و بزرگ منشی یاد می کرده اند.
کاساندان ملکه ایران ۵ فرزند با نام های کمبوجیه ، بردیا ، آتوسا ، رکسانه و ارتیستونه داشت.
پسربزرگ کاساندان و کورش، کمبوجیه دوم، جهانگشایی کرد و مصر را به امپراتوریهخامنشیان افزود. بردیا نیز مدتی کوتاه بر تاج تخت نشست. اما آتوسا رابیشک باید با دیدی دگر نگریست. چرا که دختر کورش بودن چنان «جایگاه ویژهای» به او بخشید که داریوش بزرگ او را به همسری خویش برگزید. و فرهیختگی ودرایت آتوسا در تمام طول تاریخ زبانزد شد.
بی شک کاساندان مادری بزرگ بود که چنین فرزندان بزرگی پرورش داد که هر یکنامی نیک در تاریخ دارند. وی همچنین همسری نمونه بود چرا که در همه مراحلسخت دوشادوش کوروش کبیر حضور داشت و همراه همیشگی او بود.
نوشتههای تاریخی نشان می دهد كه كوروش نه تنها در امور سپاهیگری دارای نبوغنظامی و در جهانگشایی و كشور داری بسیار انسان دوست و نوع پرور بوده بلكهدر امور خانوادگی نیز یكی از وفادارترین مردان روزگار بوده است.
در مرگ این بانوی بزرگ همچنان اختلاف نظر وجود دارد برای نمونه آقای غیاث آبادی آورده اند که :
درگذشت کاساندان، بانوی کورش: 21 اسفند ایرانی، 26 آدار آرامی، 19 مارسمیلادی، . (شماره این روز را به دلیل تخریب متن کتیبه نمیتوان خواند. امابه احتمال در روز پیش از آغاز سوگواری بوده است که با شش روز سوگواری، یکدوره هفت روزه تکمیل میشده است).
در مرگ این بانوی بزرگ همچنان اختلاف نظر وجود دارد برای نمونه آقای غیاث آبادی آورده اند که :
درگذشت کاساندان، بانوی کورش: 21 اسفند ایرانی، 26 آدار آرامی، 19 مارسمیلادی، . (شماره این روز را به دلیل تخریب متن کتیبه نمیتوان خواند. امابه احتمال در روز پیش از آغاز سوگواری بوده است که با شش روز سوگواری، یکدوره هفت روزه تکمیل میشده است).
هرودوت و چند تن ار تاریخ نویسانان مشهور می نویسند :
مصریان به منظور این كه شكست خود را از ایرانیان به نحوی جبران كنند شهرتدادند كه كوروش دختر آماژیس فرعون مصر را برای ازدواج خواستگاری كرده استاما فرعون مصر بجای آمازیس دختر زیباروی اپرس فرعون سابق مصر به نام نییتیس را كه خود او برانداخته بود برای كوروش فرستاد و كمبوجیه از نی یتیسمتولد شده است .
اما داستان مذكور را مصریان برای دلخوشی خود جعل كرده بودند تا از شدتخفتی كه بر اثر شكست بوسیله ایرانیان تحمل كردند كاسته باشند . زیرا اولاهمه می دانستند كه ولیعهد ایرانی باید پارسی و از خاندان سلطنتی باشد وثانیا همه آگاه بودند كه مادر كمبوجیه كاساندان هخامنشی بوده است.
مصریان به منظور این كه شكست خود را از ایرانیان به نحوی جبران كنند شهرتدادند كه كوروش دختر آماژیس فرعون مصر را برای ازدواج خواستگاری كرده استاما فرعون مصر بجای آمازیس دختر زیباروی اپرس فرعون سابق مصر به نام نییتیس را كه خود او برانداخته بود برای كوروش فرستاد و كمبوجیه از نی یتیسمتولد شده است .
اما داستان مذكور را مصریان برای دلخوشی خود جعل كرده بودند تا از شدتخفتی كه بر اثر شكست بوسیله ایرانیان تحمل كردند كاسته باشند . زیرا اولاهمه می دانستند كه ولیعهد ایرانی باید پارسی و از خاندان سلطنتی باشد وثانیا همه آگاه بودند كه مادر كمبوجیه كاساندان هخامنشی بوده است.
