جلسه اول، انواع سیالات و مواد
جلسه اول، انواع سیالات و مواد
سیالات بطور کلی به دو دسته زیر تقسیم میشن:
- سیالات نیوتنی: مانند آب، محلولهای بسیار رقیق، گازها، که اگه به این سیالات افزودنی (Filler) اضافه بشه از حالت نیوتنی خارج میشن.
- سیالات غیرنیوتنی: مانند پلیمرها، مواد نفتی، روغنها، سیستمهای دوفازی (مانند سوسپانسیونها، امولسیونها، ژلها و ...).
اولین مطالعات رئولوژیکی روی سیالات نیتوتنی انجام شده. و نتایج این مطالعات به سیالات غیر نیوتنی گسترش داده شده.
رئولوژی علم "رابطه میان تنش و تغییر فرم سیال" هست. تو این علم سعی میکنم یاد بگیریم که وقتی به یک سیال خاص یه تنش خاص وارد میشه، چه تغییر فرمی در اون رخ میده.
در حالت کلی
مواد براساس عکس العمل خودشون به 3 دسته تقسیم میشن:
- جامد الاستیک
- سیال ویسکوز
- مواد ویسکوالاستیک (دقت شود که سیال ویسکوالاستیک با جامد ویسکوالاستیک فرق داره، اما هردو تو دسته ویسکوالاستیک ها هستند)
جامد الاستیک چیست؟ ماده ای است که وقتی تحت تنش قرار میگیره، از خود تغییر فرم
آنی نشون میده و با قطع تنش به جای خود برمیگرده. پس توجه به 2 تا نکته ضروریه: الف) تغییر فرم آنی هست، یعنی هیچ اختلاف فازی بین اعمال تنش و تغییر فرم وجود ندارد. ب) بعد از قطع تنش تغییر فرم کامل به جای خود برمیگرده. مثال بارز این ماده
فنر هست. در واقع جامد الاستیک کل انرژی رو که میگیره رو ذخیره میکنه، و با حذف تنش این انرژی رو آزاد میکنه. پس میتونیم بگیرم که اتلاف در مواد جامد الاستیک صفر هست. رابطه بین تنش و تغییر شکل برای جامد الاستیک به شکل زیر هست:

در این رابطه E مدول هست.
سیال ویسکوز چیست؟ سیال ماده ای است که وقتی تحت تنش قرار میگیرد، از خود تغییر فرم نشون میده، که با قطع تنش انی تغییر فرم بصورت
دائمی باقی میمونه. به عبارت دیگه کل انرژی دریافتی رو در خود تلف میکنه . که این انرژی صرف حرکت ملکولهای مواد میشه. از طرفی ملکولها با هم اصطکاک دارند. پس تغییر فرم نسبت به زمان خواهیم داشت. پس در یک سیال ویسکوز ایده آل کل انرژی دریافتی تلف میشه.
رابطه بین تنش و سرعت تغییر فرم رو با ویسکوزیته نشون میدیم. که برای سیالات نیوتنی عبارتست از:

در این رابطه γ تغییر فرم و η ویسکوزیته هست. توجه به این نکته مهمه که این رابطه برای سیالات نیوتنی درست هست. در ضمن همونطور که میبینبد تنش با
سرعت تغییر فرم رابطه داره (یعنی با مشتق تغییر فرم نسبت به زمان) که این مقدار رو ما با گاما دات نشون میدیم.