Sarp
مدیر بازنشسته
امروزه وهابیت به عنوان یک فرقه ضاله به گونه‌ای دست به تخریب اسلام ناب محمدی(ص) زده است که سراسر دنیا با توجه به اعمال و رفتار این گروه افراطی دین اسلام را به عنوان دینی خشک و خشن که هیچ‌گونه انعطاف و مهربانی در آن وجود ندارد تلقی می‌کنند. از این جهت بر تمامی مسمانان جهان است تا با جدا نمودن صفوف خود از این گروه ضاله، ماهیت آن را در جهان افشا نمایند تا بر همگان واضح و روشن شود که وهابیت وصله ناهمگونی است که هرگز به جهان اسلام نخواهد چسبید. با این رویکرد با «حجت‌الاسلام والمسلمين عباس جعفری»، دانشآموخته حوزه علمیه قم و دبير شوراي كتاب مجمع جهانی اهل‌بیت(ع) گفت‌وگویی را ترتیب دادیم که از حضور شما خوانندگان محترم می‌گذرد:
ابنا: لطفا خصوصیات و ویژگی‌های فرقهي وهابیت در زمان حاضر را توضيح دهيد؟
ــ البته وهّابیت در زمان حاضر، دیگر آن وهّابیت خشن در دهه‌هاى نخستین قرن بیستم میلادی نیست که در راه استقرار حاکمیت خويش، با کمک اربابان قدرتمند خود مانند انگلستان هرگونه صداى مخالف مانند آل‌رشید در کویت که مورد حمایت عثمانیان بود و شرفاى مکّه را سرکوب نمود، بلکه وهّابیت کنونى به حاکمیتى به ظاهر مهربان با مردم و متمایل به دسترسى به آخرین پیشرفت‌هاى علمى و صنعتى جهان و مظاهر نوین تمدن و رفاه تبدیل شده است. البته عوامل فريب خورده ي وهابيت مانند: طالبان و القاعده در مناطق مختلف مثل پاكستان و افغانستان و عراق و.....از انجام هر گونه جنايت و كشتار نسبت به شيعيان كوتاهي نمي كنند.
ابنا: به نظر به نظر می‌رسد وهابیت باید منابع مالی قابل توجهی در اختیار داشته باشد؟
ــ کاملاً درست است، البته این منابع همه از قدرت نفت و ثروت فراوان کشور عربستان است که به اعتراف کشورهاى صنعتى دنیا، وهابیت بر بیش‌ترین و بزرگ‌ترین مخزن‌هاى نفت جهان تسلط دارد......
ابنا: مركز اصلي پيدايش و گسترش مذهب وهابیت در عربستان سعودی است و به نظر می‌رسد سرنوشت مردم و کشور عربستان به نوعی با این فرقه گره خورده باشد. شما این مطلب را تأیید می‌کنید؟
ــ بله، امروزه همانطور که فرمودید منافع بخش عمده‌اى از مردم عربستان با خاندان سعودى گره خورده است.از این رو حفظ آل‌سعود و تسلّط آنان بر امور کشور و شؤون مملکتى با هر قیمت، در درجه اولِ اهمیت قرار گرفته است. جمعیت خاندان آل‌سعود که بیش از چهار هزار نفر مى‌باشند عمده مشاغل و پست‌هاى کلیدى را در سراسر کشور وسیع و پهناور عربستان در دست دارند. از طرف دیگر در مرکزیت وهابی‌ها عربستان، پادشاه یا همان مَلِک، حاکم مطلق است و هیچ کس حق عزل او را ندارد و تاکنون که بیش از هفتاد سال از تأسیس حکومت آل‌سعود مى‌گذرد، هیچ‌گونه قانونی که در برابر اراده پادشاه قرار داشته باشد،وضع نشده است.
ابنا: مذهب رسمی کشور عربستان چه مذهبی است؟
ــ مذهب رسمى کشور عربستان، سنّى حنبلى است که بر اساس تعالیم محمدبن‌عبدالوهّاب اداره مى‌شود و فقط یک اقلیّتى پانزده درصدی در منطقه شرقى، قطیف، احساء، دمام و ظهران شیعه مى‌باشند و خاندان محمدبن‌عبدالوهّاب که به«آل‌الشیخ» معروف شده‌اند، پست‌هاى مهم فتوا، ارشاد، تبلیغات، آموزش مذهبِ وهّابیت و مانند آن را در دست دارند.
ابنا: شيخ محمد بن عبدالوهاب چگونه توانست ریشه‌های حکومت وهابی‌ها را در عربستان شکل دهد؟
ــ قبل از آن‌که به سؤال شما پاسخ دهم لازم است اشاره کوتاهی به زندگی محمد بن عبدالوهّاب و تفكرات وهابيت داشته باشم. محمد بن عبدالوهّاب نجدى تمیمى در سال 1115 هـجری در عُیینه(یکى از مناطق نجد در جزیرة العرب) به دنیا آمد. او مدت‌ها زیر نظر پدر، برادر و استادان خود علوم حدیث، تفسیر قرآن و تاریخ ( به ويژه آثار ابن تيميه ) را فرا گرفت تا این‌که پدرش در سال 1153 هـجری از دنیا رفت. او مسافرت‌هاى متعددى انجام داد و سرانجام در سال 1160 هـجری رهسپار «درعیه» شد و با محمدبن‌سعود، حاکم منطقه آشنا و آراء و پندارهاى خود مبنى بر دعوت به توحید خالص و سلفى‌گرى را مطرح و او را مجذوب خود کرد و پیمان محکمى با هم امضا نمودند.
ابنا: آيا متن پیمان‌نامه موجود است؟ مفاد آن را توضيح دهيد؟
ــ بله، بر اساس این پیمان تقسیم کارى صورت گرفت، یعنى سمت سازمان‌دهى و رهبرى نیروها و نصب والى و حاکم براى مناطق به عهده محمدبن‌سعود و سِمَت فتوا دادن، قضاوت و نصب قاضى براى مناطق و اجراى حدود، تعزیرات و جمع و نظارت بر توزیع بیت‌المال بر عهده محمدبن‌عبدالوهّاب گذاشته شد. در سایه این پیمان و اتحاد بین محمدبن‌عبدالوهّاب به عنوان امام الدین(العقیدة) و محمدبن‌سعود به عنوان امام السیف(الجیش) با هدف گسترش توحید و مبارزه با بدعت‌ها، حمله به مردم روستاها و شهرها آغاز شد و قریب شصت‌سال این وحدت و همکارى ادامه پیدا کرد.
ابنا: در طول این شصت سال شيخ محمد بن عبدالوهاب چه برنامه‌هایی را دنبال می‌کرد؟ به زمان مرگ او هم اشاره بفرمایید؟
ــ در طول این مدت، محمد بن عبدالوهّاب با تمسّک به ظواهر بعضى از آیات و احادیث، تمامى مخالفان خود را کافر و مشرک خطاب مى‌کرد و فتواى قتل آنان و مصادره اموالشان را صادر مى‌نمود. او پس از تألیف کتاب‌هاى متعدد و تربیت شاگردان و طرف‌داران زیاد در سال 1206هـ. درگذشت و در درعیه به خاک سپرده شد.
ابنا: آیا مبانی فکری محمد بن عبدالوهاب و توجیهات او برای کافر قلمداد نمودن مخالفان خود همین توجیهاتی است که وهابی‌ها برای مرتد نمودن دیگران به کار می‌بندند؟
ــ به نکته خوبی اشاره کردید. من در این‌جا برای شما به عمده‌ترین مبانی فکری عبدالوهاب اشاره می‌کنم تا همانطور که شما هم فرمودید معلوم شود دستاویز وهابی‌ها برای مشرک خواندن دیگران همان مبانی فکری عبدالوهاب است. یکی از این موارد بحث توحید است که عبدالوهاب معتقد است معناى«لااله الاالله» برائت جستن از هر معبودى غیر از الله و اخلاص کامل به خداى یگانه است و هرکسى که به غیر خداوند متوسل شود مشرک مى‌باشد، چون از غیر خدا طلب کمک و یارى کرده است. در بحث«شفاعت» هم می‌گوید درخواست شفاعت از پیامبر و اولیاى الهى جائز نیست و بدعت است. یا در بحث«قبور» معتقد است ساختن بنا روى قبر و نذر و نیاز و مانند آن شرک و بدعت است. در باب«جنگ و جهاد» هم می‌گوید هرکسى که دعوت به توحید خالص را نپذیرد و با آن مخالفت کند، مال او حلال و خونش هدر است. (چنان كه قبلا هم گفتم محمد بن عبد الوهاب بيشتر اين افكار و عقائد را از آثار و كتابهاي ابن تيميه آموخته بود). جنگ‌هاى حکّام آل‌سعود و وهّابیان در حمله به مکّه، مدینه، عراق(نجف و كربلا)، یمن و سوریه بر این اساس بوده است. البته علما و دانشمندان شیعه پاسخ‌هاى مناسبى به ادعاهاى وهّابیان داده‌اند.
ابنا: آیا در حال حاضر نقاطی از عربستان هم هستند که از برنامه‌های مذهبی آل‌سعود تبعیت نکرده باشند. منظورم این است که آیا وهابی‌ها بر تمام نقاط عربستان سیطره دارند؟
ــ ببینید پس از آغاز و استمرار دعوت وهّابیان و استقرار حاکمیت آل‌سعود، بیشتر سرزمین‌هاى مردم مسلمان جزیرة العرب مانند شهرهاى مکّه، مدینه، طائف، دمام، نجران، بریده، الکبار، هفوف، جدّه، تبوک، ریاض، قطیف، الأحساء و مناطق دیگر به تصرف و اشغال حاکمان سعودى در آمد و به اجبار آیین وهّابیان رسمیت یافت، ولى تعدادى از مسلمانان مناطق شرقى مانند قطیف، احساء، عسیر و نجران که قبلاً شیعه اثنا عشرى بودند، تسلیم نشدند و هنوز هم مراسم دینى و مذهبى را طبق اعتقاد خود (شيعه)عمل مى‌کنند.
ابنا: وهابی‌ها از چه شیوه‌هایی برای گسترش شعائر مذهبی خود استفاده می‌کنند؟
ــ وهابی‌ها نسبت به آیین‌ها و شعایر مذهبى سخت‌گیرى زیادى دارند و با تعمیر و ساختن قبور پیامبران، زیارت قبور اموات، توسل به اولیاى الهى، نذر براى مردگان، طلب شفاعت و بزرگداشت آنها به طور جدّى برخورد مى‌کنند. تمامى کتاب‌ها، مجلات و سخنرانی خطیبان در مساجد، به ویژه مسجدالحرام و مسجدالنبى(ص) که چاپ و منتشر مى‌شود، درباره مباحث توحید و شرک، بدعت و نهى مردم در استفاده از دعا و توسّل و شفاعت مى‌باشد.
ابنا: به نظر می‌رسد اوج گسترش شعائر مذهبی وهابیت در موسم فریضه حج انجام می‌گیرید؟
ــ کاملاً درست است. به دلیل اهمیتى که مسأله حج در بین مسلمانان جهان دارد و همه ساله میلیون‌ها زن و مرد مسلمانِ عاشق حضور در مراسم عبادى ـ سیاسى حج و زیارت قبر مقدّس پیامبرگرامى(ص) و صحابه ایشان و بازدید از مکان‌های تاریخى عازم عربستان مى‌شوند، حاکمان سعودى وزارت خانه مستقلى به نام«حج» تشکیل داده‌اند که وظیفه اساسى و مهم آن رسیدگى به مسائل حج و حجّاج مى‌باشد. تمامى علما و دانشمندان وهّابى، باید آمادگى کامل در جهت برگزارى مراسم را داشته باشند و احکام و سؤالات شرعى حاجیان را طبق مذهب وهّابیت پاسخ گویند. البته اداره ي حرمین شریفین یعنی مکّه و مدینه از وظایف عمده وزارت حج و شؤونات اسلامى است. این وزارت خانه به طور منظّم کتاب‌ها و مجلاتى براى معرفى مکان‌هاى تاریخى و اعمال مذهبى مسلمانان طبق مذهب وهّابیت چاپ، منتشر و توزیع مى‌کند.
ابنا: غیر از اداره حرمین شریفین چه نهادهای دیگری زیر نظر وزارت خانه حج قرار دارد؟
ــ مؤسسات و نهادهاى متعددى مانند: مجلس شوراى الدعوة و الارشاد، المجلس الاعلى و الشؤون الاسلامیة، ریاسة شؤون الحرم المکّى والحرم المدنى، دور الحج فى نشرة الدعوة، هیئة الأمر بالمعروف و النهى عن المنکر، و چندین مجموعه دیگر از مجموعه‌هایی هستند که زیر نظر وزارت حج فعالیت مى‌کنند و هر کدام به سهم خود با برپایى جلسات، سخنرانى‌ها در داخل و خارج كشور، تألیف کتاب و چاپ نشریات و توزیع و اهداى آنان به ویژه در ایام حج یعنی ماه‌هاى ذى القعده و ذى الحجه، به وظایف خود عمل مى‌کنند.
ابنا: قطعاً وهابی‌ها در عربستان برای نهادینه کردن مبانی فکری خود مراکز علمی متعددی را تأسیس کرده‌اند. آیا از دانشگاه‌ها و مراکز علمی آنها آمار دقیقی در دست داریم؟
ــ بله، آمار به خوبی نشانگر گستره فعالیت‌های علمی وهابی‌ها است که من در این‌جا نگاه کوتاهی از این مراکز علمی به کاربران محترم ابنا ارائه خواهم داد. یکی از این مراکز علمی «جامعة ام‌القرى» است که در مکه واقع شده است. این دانشگاه در سال 1369 هـجری ابتدا به صورت كلية الشریعة تأسیس و در سال 1401 هـجری با موافقت مجلس الوزراء به جامة ام‌القرى تغییر نام داد. هدف از تأسیس این دانشگاه، آموزش زبان عربى و گسترش فرهنگ اسلامى براى برادران و خواهران مى‌باشد و در شهرهاى جدّه و طائف نیز شعبه دارد. دانشکده‌هاى کلیة الشریعة، مرکز البحوث العلمى، احیاء التراث الاسلامى، مرکز البحوث النفسیة و التربویة و چندین مرکز دیگر از مجموعه‌هایی هستند که زیر نظر این دانشگاه فعالیت مى‌کنند. این دانشگاه تاکنون کتاب‌ها و مجلات متعددى را چاپ و منتشر کرده است. یکی دیگر از این مراکز علمی الجامعة الاسلامیة است که در مدینة منوّرة فعالیت می‌کند. این دانشگاه هم در سال 1380 هـ براى خدمت به جهان اسلام و کمک به آموزش و تربیت علما و مبلّغان مذهبى در شهر مدینه تأسیس شد که تاکنون فعالیت‌هاى فراواني در زمینه چاپ و نشر کتاب و مجله انجام داده است.از دیگر دانشگاه‌ها می‌توان از دانشگاه الامام محمدبن‌سعود الاسلامیة را نام برد که در سال 1394 هـ با هدف خدمت به جهان اسلام در زمینه بحث‌هاى اسلامى و گسترش و تبلیغ آن در کشورهاى گوناگون تأسیس شد که دانشکده‌هاى مهم کلیة اللغة العربیة، کلیة اصول الدین، کلیة العلوم الاجتماعیة، المعهد العالى للقضاء و مرکز البحوث وابسته به آن هستند که کتاب‌ها و مجلّات گوناگونى در زمینه اهداف خود چاپ و توزیع نموده‌اند. دانشگاه الملک سعود از دیگر دانشگاه‌های این کشور است که از سال 1398 هـ. در زمینه مباحث تربیتى، اقتصادى، ادبى، ادارى، بیمارستانى و سایر علوم فنى مانند زراعت و هندسه تأسیس شد و آثار و تألیفات زيادي به زبان‌هاى عربى و انگیسى منتشر نموده است. دانشگاه جامعة الملک عبدالعزیز هم از سال 1405 هـ. تأسیس و در زمینه مباحث اقتصادى و ادارى و آداب و علوم انسانى و زمین شناسى، هندسه و مانند آن فعالیت مى‌کند. از مهم‌ترین مراکز علمى این دانشگاه«مرکز أبحاث الاقتصاد الإسلامى» مى‌باشد که تاکنون 207 کتاب و 20 نشریه مهم منتشر نموده و با سازمان کنفرانس اسلامى نیز همکارى دارد.
ابنا: ظاهراً مرکز «رابطة العالم الاسلامی» یکی از مهم‌ترین مراکز مذهبی عربستان است؟
ــ بله، این مرکز در سال 1381 هـجری توسط «ملک سعود» در مکه افتتاح شد و تاکنون 48 سال از تأسیس آن مى‌گذرد و از پرقدرت‌ترین سازمان‌هاى مذهبى در عربستان به حساب می‌آید. اين سازمان در كشورهاي ديگر نيز شعبه دارد.
ابنا: این مرکز چه وظیفه مهمی را به عهده دارد؟
ــ وظایف مهم این مرکز، آموزش‌هاى اسلامى، چاپ و توزیع قرآن و کتب اسلامى، آموزش زبان عربى، کمک مالى به کشورها و اداره مؤسسات خیریه در سراسر جهان است، البته نهادهایی مانند مجمع فقه اسلامى، شوراى عالى جهانى مساجد، مؤتمر(کنفرانس) تربیت اسلامى، جمعیت اسلامى جوانان زیر نظر این مرکز قرار دارند.
ابنا: بنابراین این مرکز باید هزینه‌های زیادی را برای ترویج وهابیت در دنیا کرده باشد؟
ــ کاملاً درست است. این سازمان طى 10سال گذشته نزدیک به یک‌میلیارد ریال صرف ساختمان و بناهاى اسلامى و ترویج اسلام سعودى نموده و دولت عربستان مبلغ 35 میلیون ریال به سازمان‌هاى خیریه، بیمارستان‌ها و درمانگاه‌ها در خارج از کشور، 20میلیون ریال به نشر و حفظ قرآن و ارشاد اسلامى کمک کرده است. همچنین بیش از یک‌هزار مسجد و صدها مرکز اسلامى در سراسر جهان زیر نظر این سازمان مشغول فعالیت هستند. علاوه بر این کمک‌هاى این مرکز در کشورهاى دیگر براى احداث 2 مؤسسه اسلامى، 1259 مسجد، 1069 مدرسه، 200 مؤسسه مذهبى، 134 دانشگاه، 41 درمانگاه، 76 بیمارستان و یک دانشکده جهان عرب در پاریس هزینه شده است.
ابنا: لطفا خصوصیات و ویژگی‌های فرقهي وهابیت در زمان حاضر را توضيح دهيد؟
ــ البته وهّابیت در زمان حاضر، دیگر آن وهّابیت خشن در دهه‌هاى نخستین قرن بیستم میلادی نیست که در راه استقرار حاکمیت خويش، با کمک اربابان قدرتمند خود مانند انگلستان هرگونه صداى مخالف مانند آل‌رشید در کویت که مورد حمایت عثمانیان بود و شرفاى مکّه را سرکوب نمود، بلکه وهّابیت کنونى به حاکمیتى به ظاهر مهربان با مردم و متمایل به دسترسى به آخرین پیشرفت‌هاى علمى و صنعتى جهان و مظاهر نوین تمدن و رفاه تبدیل شده است. البته عوامل فريب خورده ي وهابيت مانند: طالبان و القاعده در مناطق مختلف مثل پاكستان و افغانستان و عراق و.....از انجام هر گونه جنايت و كشتار نسبت به شيعيان كوتاهي نمي كنند.
ابنا: به نظر به نظر می‌رسد وهابیت باید منابع مالی قابل توجهی در اختیار داشته باشد؟
ــ کاملاً درست است، البته این منابع همه از قدرت نفت و ثروت فراوان کشور عربستان است که به اعتراف کشورهاى صنعتى دنیا، وهابیت بر بیش‌ترین و بزرگ‌ترین مخزن‌هاى نفت جهان تسلط دارد......
ابنا: مركز اصلي پيدايش و گسترش مذهب وهابیت در عربستان سعودی است و به نظر می‌رسد سرنوشت مردم و کشور عربستان به نوعی با این فرقه گره خورده باشد. شما این مطلب را تأیید می‌کنید؟
ــ بله، امروزه همانطور که فرمودید منافع بخش عمده‌اى از مردم عربستان با خاندان سعودى گره خورده است.از این رو حفظ آل‌سعود و تسلّط آنان بر امور کشور و شؤون مملکتى با هر قیمت، در درجه اولِ اهمیت قرار گرفته است. جمعیت خاندان آل‌سعود که بیش از چهار هزار نفر مى‌باشند عمده مشاغل و پست‌هاى کلیدى را در سراسر کشور وسیع و پهناور عربستان در دست دارند. از طرف دیگر در مرکزیت وهابی‌ها عربستان، پادشاه یا همان مَلِک، حاکم مطلق است و هیچ کس حق عزل او را ندارد و تاکنون که بیش از هفتاد سال از تأسیس حکومت آل‌سعود مى‌گذرد، هیچ‌گونه قانونی که در برابر اراده پادشاه قرار داشته باشد،وضع نشده است.
ابنا: مذهب رسمی کشور عربستان چه مذهبی است؟
ــ مذهب رسمى کشور عربستان، سنّى حنبلى است که بر اساس تعالیم محمدبن‌عبدالوهّاب اداره مى‌شود و فقط یک اقلیّتى پانزده درصدی در منطقه شرقى، قطیف، احساء، دمام و ظهران شیعه مى‌باشند و خاندان محمدبن‌عبدالوهّاب که به«آل‌الشیخ» معروف شده‌اند، پست‌هاى مهم فتوا، ارشاد، تبلیغات، آموزش مذهبِ وهّابیت و مانند آن را در دست دارند.
ابنا: شيخ محمد بن عبدالوهاب چگونه توانست ریشه‌های حکومت وهابی‌ها را در عربستان شکل دهد؟
ــ قبل از آن‌که به سؤال شما پاسخ دهم لازم است اشاره کوتاهی به زندگی محمد بن عبدالوهّاب و تفكرات وهابيت داشته باشم. محمد بن عبدالوهّاب نجدى تمیمى در سال 1115 هـجری در عُیینه(یکى از مناطق نجد در جزیرة العرب) به دنیا آمد. او مدت‌ها زیر نظر پدر، برادر و استادان خود علوم حدیث، تفسیر قرآن و تاریخ ( به ويژه آثار ابن تيميه ) را فرا گرفت تا این‌که پدرش در سال 1153 هـجری از دنیا رفت. او مسافرت‌هاى متعددى انجام داد و سرانجام در سال 1160 هـجری رهسپار «درعیه» شد و با محمدبن‌سعود، حاکم منطقه آشنا و آراء و پندارهاى خود مبنى بر دعوت به توحید خالص و سلفى‌گرى را مطرح و او را مجذوب خود کرد و پیمان محکمى با هم امضا نمودند.
ابنا: آيا متن پیمان‌نامه موجود است؟ مفاد آن را توضيح دهيد؟
ــ بله، بر اساس این پیمان تقسیم کارى صورت گرفت، یعنى سمت سازمان‌دهى و رهبرى نیروها و نصب والى و حاکم براى مناطق به عهده محمدبن‌سعود و سِمَت فتوا دادن، قضاوت و نصب قاضى براى مناطق و اجراى حدود، تعزیرات و جمع و نظارت بر توزیع بیت‌المال بر عهده محمدبن‌عبدالوهّاب گذاشته شد. در سایه این پیمان و اتحاد بین محمدبن‌عبدالوهّاب به عنوان امام الدین(العقیدة) و محمدبن‌سعود به عنوان امام السیف(الجیش) با هدف گسترش توحید و مبارزه با بدعت‌ها، حمله به مردم روستاها و شهرها آغاز شد و قریب شصت‌سال این وحدت و همکارى ادامه پیدا کرد.
ابنا: در طول این شصت سال شيخ محمد بن عبدالوهاب چه برنامه‌هایی را دنبال می‌کرد؟ به زمان مرگ او هم اشاره بفرمایید؟
ــ در طول این مدت، محمد بن عبدالوهّاب با تمسّک به ظواهر بعضى از آیات و احادیث، تمامى مخالفان خود را کافر و مشرک خطاب مى‌کرد و فتواى قتل آنان و مصادره اموالشان را صادر مى‌نمود. او پس از تألیف کتاب‌هاى متعدد و تربیت شاگردان و طرف‌داران زیاد در سال 1206هـ. درگذشت و در درعیه به خاک سپرده شد.
ابنا: آیا مبانی فکری محمد بن عبدالوهاب و توجیهات او برای کافر قلمداد نمودن مخالفان خود همین توجیهاتی است که وهابی‌ها برای مرتد نمودن دیگران به کار می‌بندند؟
ــ به نکته خوبی اشاره کردید. من در این‌جا برای شما به عمده‌ترین مبانی فکری عبدالوهاب اشاره می‌کنم تا همانطور که شما هم فرمودید معلوم شود دستاویز وهابی‌ها برای مشرک خواندن دیگران همان مبانی فکری عبدالوهاب است. یکی از این موارد بحث توحید است که عبدالوهاب معتقد است معناى«لااله الاالله» برائت جستن از هر معبودى غیر از الله و اخلاص کامل به خداى یگانه است و هرکسى که به غیر خداوند متوسل شود مشرک مى‌باشد، چون از غیر خدا طلب کمک و یارى کرده است. در بحث«شفاعت» هم می‌گوید درخواست شفاعت از پیامبر و اولیاى الهى جائز نیست و بدعت است. یا در بحث«قبور» معتقد است ساختن بنا روى قبر و نذر و نیاز و مانند آن شرک و بدعت است. در باب«جنگ و جهاد» هم می‌گوید هرکسى که دعوت به توحید خالص را نپذیرد و با آن مخالفت کند، مال او حلال و خونش هدر است. (چنان كه قبلا هم گفتم محمد بن عبد الوهاب بيشتر اين افكار و عقائد را از آثار و كتابهاي ابن تيميه آموخته بود). جنگ‌هاى حکّام آل‌سعود و وهّابیان در حمله به مکّه، مدینه، عراق(نجف و كربلا)، یمن و سوریه بر این اساس بوده است. البته علما و دانشمندان شیعه پاسخ‌هاى مناسبى به ادعاهاى وهّابیان داده‌اند.
ــ ببینید پس از آغاز و استمرار دعوت وهّابیان و استقرار حاکمیت آل‌سعود، بیشتر سرزمین‌هاى مردم مسلمان جزیرة العرب مانند شهرهاى مکّه، مدینه، طائف، دمام، نجران، بریده، الکبار، هفوف، جدّه، تبوک، ریاض، قطیف، الأحساء و مناطق دیگر به تصرف و اشغال حاکمان سعودى در آمد و به اجبار آیین وهّابیان رسمیت یافت، ولى تعدادى از مسلمانان مناطق شرقى مانند قطیف، احساء، عسیر و نجران که قبلاً شیعه اثنا عشرى بودند، تسلیم نشدند و هنوز هم مراسم دینى و مذهبى را طبق اعتقاد خود (شيعه)عمل مى‌کنند.
ابنا: وهابی‌ها از چه شیوه‌هایی برای گسترش شعائر مذهبی خود استفاده می‌کنند؟
ــ وهابی‌ها نسبت به آیین‌ها و شعایر مذهبى سخت‌گیرى زیادى دارند و با تعمیر و ساختن قبور پیامبران، زیارت قبور اموات، توسل به اولیاى الهى، نذر براى مردگان، طلب شفاعت و بزرگداشت آنها به طور جدّى برخورد مى‌کنند. تمامى کتاب‌ها، مجلات و سخنرانی خطیبان در مساجد، به ویژه مسجدالحرام و مسجدالنبى(ص) که چاپ و منتشر مى‌شود، درباره مباحث توحید و شرک، بدعت و نهى مردم در استفاده از دعا و توسّل و شفاعت مى‌باشد.
ابنا: به نظر می‌رسد اوج گسترش شعائر مذهبی وهابیت در موسم فریضه حج انجام می‌گیرید؟
ــ کاملاً درست است. به دلیل اهمیتى که مسأله حج در بین مسلمانان جهان دارد و همه ساله میلیون‌ها زن و مرد مسلمانِ عاشق حضور در مراسم عبادى ـ سیاسى حج و زیارت قبر مقدّس پیامبرگرامى(ص) و صحابه ایشان و بازدید از مکان‌های تاریخى عازم عربستان مى‌شوند، حاکمان سعودى وزارت خانه مستقلى به نام«حج» تشکیل داده‌اند که وظیفه اساسى و مهم آن رسیدگى به مسائل حج و حجّاج مى‌باشد. تمامى علما و دانشمندان وهّابى، باید آمادگى کامل در جهت برگزارى مراسم را داشته باشند و احکام و سؤالات شرعى حاجیان را طبق مذهب وهّابیت پاسخ گویند. البته اداره ي حرمین شریفین یعنی مکّه و مدینه از وظایف عمده وزارت حج و شؤونات اسلامى است. این وزارت خانه به طور منظّم کتاب‌ها و مجلاتى براى معرفى مکان‌هاى تاریخى و اعمال مذهبى مسلمانان طبق مذهب وهّابیت چاپ، منتشر و توزیع مى‌کند.
ابنا: غیر از اداره حرمین شریفین چه نهادهای دیگری زیر نظر وزارت خانه حج قرار دارد؟
ــ مؤسسات و نهادهاى متعددى مانند: مجلس شوراى الدعوة و الارشاد، المجلس الاعلى و الشؤون الاسلامیة، ریاسة شؤون الحرم المکّى والحرم المدنى، دور الحج فى نشرة الدعوة، هیئة الأمر بالمعروف و النهى عن المنکر، و چندین مجموعه دیگر از مجموعه‌هایی هستند که زیر نظر وزارت حج فعالیت مى‌کنند و هر کدام به سهم خود با برپایى جلسات، سخنرانى‌ها در داخل و خارج كشور، تألیف کتاب و چاپ نشریات و توزیع و اهداى آنان به ویژه در ایام حج یعنی ماه‌هاى ذى القعده و ذى الحجه، به وظایف خود عمل مى‌کنند.
ابنا: قطعاً وهابی‌ها در عربستان برای نهادینه کردن مبانی فکری خود مراکز علمی متعددی را تأسیس کرده‌اند. آیا از دانشگاه‌ها و مراکز علمی آنها آمار دقیقی در دست داریم؟
ــ بله، آمار به خوبی نشانگر گستره فعالیت‌های علمی وهابی‌ها است که من در این‌جا نگاه کوتاهی از این مراکز علمی به کاربران محترم ابنا ارائه خواهم داد. یکی از این مراکز علمی «جامعة ام‌القرى» است که در مکه واقع شده است. این دانشگاه در سال 1369 هـجری ابتدا به صورت كلية الشریعة تأسیس و در سال 1401 هـجری با موافقت مجلس الوزراء به جامة ام‌القرى تغییر نام داد. هدف از تأسیس این دانشگاه، آموزش زبان عربى و گسترش فرهنگ اسلامى براى برادران و خواهران مى‌باشد و در شهرهاى جدّه و طائف نیز شعبه دارد. دانشکده‌هاى کلیة الشریعة، مرکز البحوث العلمى، احیاء التراث الاسلامى، مرکز البحوث النفسیة و التربویة و چندین مرکز دیگر از مجموعه‌هایی هستند که زیر نظر این دانشگاه فعالیت مى‌کنند. این دانشگاه تاکنون کتاب‌ها و مجلات متعددى را چاپ و منتشر کرده است. یکی دیگر از این مراکز علمی الجامعة الاسلامیة است که در مدینة منوّرة فعالیت می‌کند. این دانشگاه هم در سال 1380 هـ براى خدمت به جهان اسلام و کمک به آموزش و تربیت علما و مبلّغان مذهبى در شهر مدینه تأسیس شد که تاکنون فعالیت‌هاى فراواني در زمینه چاپ و نشر کتاب و مجله انجام داده است.از دیگر دانشگاه‌ها می‌توان از دانشگاه الامام محمدبن‌سعود الاسلامیة را نام برد که در سال 1394 هـ با هدف خدمت به جهان اسلام در زمینه بحث‌هاى اسلامى و گسترش و تبلیغ آن در کشورهاى گوناگون تأسیس شد که دانشکده‌هاى مهم کلیة اللغة العربیة، کلیة اصول الدین، کلیة العلوم الاجتماعیة، المعهد العالى للقضاء و مرکز البحوث وابسته به آن هستند که کتاب‌ها و مجلّات گوناگونى در زمینه اهداف خود چاپ و توزیع نموده‌اند. دانشگاه الملک سعود از دیگر دانشگاه‌های این کشور است که از سال 1398 هـ. در زمینه مباحث تربیتى، اقتصادى، ادبى، ادارى، بیمارستانى و سایر علوم فنى مانند زراعت و هندسه تأسیس شد و آثار و تألیفات زيادي به زبان‌هاى عربى و انگیسى منتشر نموده است. دانشگاه جامعة الملک عبدالعزیز هم از سال 1405 هـ. تأسیس و در زمینه مباحث اقتصادى و ادارى و آداب و علوم انسانى و زمین شناسى، هندسه و مانند آن فعالیت مى‌کند. از مهم‌ترین مراکز علمى این دانشگاه«مرکز أبحاث الاقتصاد الإسلامى» مى‌باشد که تاکنون 207 کتاب و 20 نشریه مهم منتشر نموده و با سازمان کنفرانس اسلامى نیز همکارى دارد.
ابنا: ظاهراً مرکز «رابطة العالم الاسلامی» یکی از مهم‌ترین مراکز مذهبی عربستان است؟
ــ بله، این مرکز در سال 1381 هـجری توسط «ملک سعود» در مکه افتتاح شد و تاکنون 48 سال از تأسیس آن مى‌گذرد و از پرقدرت‌ترین سازمان‌هاى مذهبى در عربستان به حساب می‌آید. اين سازمان در كشورهاي ديگر نيز شعبه دارد.
ابنا: این مرکز چه وظیفه مهمی را به عهده دارد؟
ــ وظایف مهم این مرکز، آموزش‌هاى اسلامى، چاپ و توزیع قرآن و کتب اسلامى، آموزش زبان عربى، کمک مالى به کشورها و اداره مؤسسات خیریه در سراسر جهان است، البته نهادهایی مانند مجمع فقه اسلامى، شوراى عالى جهانى مساجد، مؤتمر(کنفرانس) تربیت اسلامى، جمعیت اسلامى جوانان زیر نظر این مرکز قرار دارند.
ابنا: بنابراین این مرکز باید هزینه‌های زیادی را برای ترویج وهابیت در دنیا کرده باشد؟
ــ کاملاً درست است. این سازمان طى 10سال گذشته نزدیک به یک‌میلیارد ریال صرف ساختمان و بناهاى اسلامى و ترویج اسلام سعودى نموده و دولت عربستان مبلغ 35 میلیون ریال به سازمان‌هاى خیریه، بیمارستان‌ها و درمانگاه‌ها در خارج از کشور، 20میلیون ریال به نشر و حفظ قرآن و ارشاد اسلامى کمک کرده است. همچنین بیش از یک‌هزار مسجد و صدها مرکز اسلامى در سراسر جهان زیر نظر این سازمان مشغول فعالیت هستند. علاوه بر این کمک‌هاى این مرکز در کشورهاى دیگر براى احداث 2 مؤسسه اسلامى، 1259 مسجد، 1069 مدرسه، 200 مؤسسه مذهبى، 134 دانشگاه، 41 درمانگاه، 76 بیمارستان و یک دانشکده جهان عرب در پاریس هزینه شده است.
