مقدمه:
هدف نهایی ایمنی کاهش حوادث ناشی کاراست ،لذا سرمایه گذاری در ایمنی موجب افزایش بهره وری می شود ، حوادث همیشه بسیارپرهزینه تر از آنچه که به ظاهر دیده می شود . به این دلیل که هزینه های پنهان بسیاری وجود دارند که قابل درک نمی باشند. برخی از هزینه ها واضح و برخی دیگر نامرئی هستند. حادثه ناشی ازکار هزینه مستقیم مانند غرامت کارکنان، هزینه های پزشکی و غرامت های بیمه ای افراد مصدوم و هزینه غیر مستقیم مانند. هزینه آموزش و جایگزینی یک کارگر دیگر، تعمیر اموال یا تجهیزات صدمه دیده، کاهش طول عمر مفید تجهیزات، بررسی حادثه و اعمال اقدامات اصلاحی ،هزینه های مربوط به تأخیر در عرضه محصولات، تضعیف روحیه، افزایش غیبت و درد و رنج کارگر، افزایش کارهای اداری و واکنشهای مصرف کننده ضرر دیده و.... دارد،
هدف ازبیان مقدمه فوق تبیین ارتباط حوادث ناشی ازکار با بهره وری است .همانطوری که بیان شد حوادث ناشی ازکار باعث افزایش هزینه های تولید شده وبهره وری را کاهش می دهد. طبق بررسیهای بعمل آمده چهار درصد از توليد ناخالص داخلي هر كشوري صرف جبران خسارات ناشي از كار مي‌شود چهار درصد از توليد ناخالص داخلي هر كشوري صرف جبران خسارات ناشي از كار مي‌شود كه اين رقم در كشور ما حدود دو درصد است. اگر نرخ رشد توسعه هفت درصدي باشد ،چهار درصد توليد ناخالص داخلي كشوري صرف جبران خسارات حوادث ناشي از كار شود، اين رقم بسيار زيادي است.ارطرفی طبق آمار وارقام اعلام شده 88 درصد از حوادث ناشي از كار مربوط به منشاء انساني است و اين موضوع به دليل نبود آموزش، رعايت ايمني در کاراست
تعریف بهره وری:
بهره وری عبارتست از نسبت مقدارحاصل شده به مقدار منابع مصرف شده دریک دوره تولید است. بعبارتی بهره وری کسری است از برون داده ها (صورت)به درون داده هاست(مخرج) است
بهره وری کار: کارائی تولید در سطح فرد،مؤسسه یابخش خاص اقتصادی یا مقدارمحصول تولید شده به وسیله کارگران دریک واحد زمان بهره وری کارنامیده می شود. وبرحسب میزان محصول تولید شده دریک واحد«کار-زمان» بیان می شود.
هدف از بهره وری:
به دست آوردن حداكثر سود ممكن با بهره‌گيري و استفاده بهينه از نيروي كار، توان، استعداد و مهارت نيروي انساني، ماشين، پول، تجهيزات و... به منظور ارتقاي رفاه جامعه».در گذشته منظور از بهره‌وري تنها بهره‌وري كار و اين كه چگونه مي‌توان با بهره‌برداري بهتر از نيروي انساني ميزان توليد را افزايش داد، مد نظر بوده است.
رشد بهره وري منوط به بهره وری نيروي كار، بهره وري سرمايه و بهره‌وري كل عوامل توليد می باشد
حوادث ناشی ازکار:
حوادث ناشی از کار عبارت از حوادثی است که درحین انجام وظیفه و به سبب آن برای بیمه شده اتفاق می افتد. مقصود از حین انجام وظیفه تمام اوقاتی است که بیمه شده در کارگاه، موسسات وابسته، ساختمانها و محوطه آن مشغول کار باشد و یا به دستور کارفرما در خارج از محوطه کارگاه مامور انجام کاری می شود. ضمناً اوقات رفت و آمد بیمه شده از منزل به کارگاه و یا بلعکس جزو این اوقات محسوب می شوند. همچنین حوادثی که حین اقدام برای نجات سایر بیمه شدگان آسیب دیده و مساعدت به آنان اتفاق می افتد حادثه نا شی از کار محسوب می گردد.
حوادث ناشی ازکار ممكن است به نتايج در اثر حادثه پديد آيد، قسمتي از كارخانه‌ها يا وسايل، ماشين يا ابزار ممكن است در نتيجه حادثه صدمه ببيند و منجر به برهم خوردن نظم و اختلال در توليد شود.
تأثیر حوادث ناشي از كار در بهره وري و توسعه:
1- ازنظر انسانی:
نيروي كار به عنوان يكي از عوامل توليد و وارده (داده) در فرمول بهره‌وري در مخرج كسر قرار مي‌گيرد و هر چقدر مخرج كسر عدد كمتر و هزينه‌هاي مربوط به آن نيز رقم پايين‌تري باشد، ميزان بهره‌وري بيشتر خواهد بود.
وقوع حادثه ناشی ازکارباعث صدمه، قطع عضو، نقص عضو،معلوليت، ناراحتي‌هاي رواني و مرگ هر يك
از اين نتايج يا جمع آنها برای کارگر می شود. کارفرما وسازمانهای بیمه گر باید هزینه های زیادی صرف درمان ،استراحت پزشکی، غرامت ومستمری ازکارافتادگی می نمایند. عدم حضور کارگر در محیط کار بعلت از کار افتادگی ناشی از حادثه ، در ظاهر فقط زیان ناشی از عدم تولید یا ارائه خدمت خود اوست در صورتیکه وظیفه او بر دوش همکاران می افتد ، فشار عصبی ناشی از حادثه بر همکاران سنگینی می کند ، زمینه ترک کار برای سایر کارکنان را ایجاد می نماید ، هزینه های غیر مستقیم درمان ، بیمه و افزایش حق بیمه کارکنان متجلی می گردد مدیریت را به جای پرداختن به مسائل سازمانی به مسائل دیگری که در اثر حادثه ظاهر می گردد .درگیر می نماید و در فرآیند جذب و
استخدام نیروی جدید تاثیر می گذارد و نهایتا به کاهش کارآیی و اثر بخشی سازمان می انجامد
2- از نظر اقتصادی:
امروزه مهمترین عامل برای اندازه گیری بهره وری عامل کاراست وتحت تأثیر کاهش ضایعات ،تجهیزات واستفاده بهتر ازمنابع موجوداست ..بروز هر حادثه در محیط کار اثرات غیر مستقیم اقتصادی و اجتماعی دارد حوادث به هر صورت و درجه ای که باشد برای گارگر، کارفرما وجامعه زیانهای اقتصادی در بردارد. این زیانها به صورت مستقیم وغیرمستقیم می باشد.
وقوع حوادث یا سبب آسیب دیدن دستگاه ها و تجهیزات، مواد خام، محصولات و محیط کاری می شود كاهش توليد، كاهش كيفي محصول در اثر بكارگيري كارگر جديد به جاي كارگر حادثه ديده، افزايش هزينه اضافه كار براي جبران كاهش توليد، تعمير و تعويض قطعات ماشين آسيب ديده، هزينه آموزش و جايگزيني فرد جديد، اتلاف وقت و هزينه حقوقي و هزينه درماني و پزشكيبه همراه خواهند داشت. بدیهی است تمامی این موارد بر اقتصاد و بهره وری واحدهای صنعتی تاثیر منفی خواهند گذاشت
حفظ نیروی کار وسرمایه تأثیر فراوانی بر بالا بردن بهره وری خواهد گذاشت:
حفاظت از نیروی کار و حفظ سرمایه:
فشارهای ناشی از کار، ترس از حوادث، نبود امنیت شغلی، وابستگی مادی، گرفتاری خانوادگی و سایر کمبودها، روح و روان ما را می آزارد. در این شرایط نیاز به صیانت از نیروی کار و حفظ جان در مقابل خطرات محیط کار و برطرف کردن نیازهای معنوی و مادی شدیداً احساس می شود که کارگر و کارمند با طمانینه و خیال خاطر به کار ادامه داده و به روند تولید نیز کمک کند. انسان هایی که چشم، دست، پا، گوش، ریه، مغز و اعضای مختلف اندامشان را در روند کار و حوادث و بیماری های ناشی از آن از دست می دهند و آثاری که از کوتاه مدت و بلندمدت در روحیه افراد و خانواده و جامعه و حتی نسل های آینده می گذارد و زیان هایی که انسان ها در پی این حوادث به صورت زیان مادی متحمل می شوند ناشی از نامناسب بودن محیط کاری، عدم تطابق کار با انسان و عدم رعایت مسائل ایمنیاست.آزاد بودن از رنج و عذاب، هدفی عمومی است که در بین همه مردم عقیده یی مشترک است. توجه به امنیت همیشه جزیی اصلی از طبیعت انسان است. با وجود اینکه تاکنون مطالب زیادی در مورد فواید به کارگیری و توجه به اصول ایمنی و بهداشت حرفه یی برای حفاظت و ارتقای سطح سلامتی نیروی انسانی در محیط کار و حراست از منابع مالی و سرمایه های صنعتی خوانده ایم، هنوز هم ایمنی و بهداشت حرفه یی در بسیاری از واحدهای صنعتی به عنوان رشته یی پرهزینه شناسایی می شود. شاید درک اینکه ایمنی و بهداشت حرفه یی بتواند نقش بسزایی در بهره وری بسیاری از واحدهای صنعتی داشته باشد، برای اکثر افراد مشکل باشد.ارتقای سطح بهره وری در واحدهای صنعتی به شیوه های متفاوتی امکان پذیر است. این امر از طریق به کارگیری روش های مختلف مدیریتی صورت می پذیرد. خسارت های مالی و جانی، عواقب و پیامدهای منفی همه حوادث صنعتی را تشکیل می دهند. بنابراین وقوع حوادث یا سبب آسیب دیدن دستگاه ها و تجهیزات، مواد خام، محصولات و محیط کاری می شود یا صدمات غیرقابل جبران جسمی و جانی را به همراه خواهند داشت. بدیهی است تمامی این موارد بر اقتصاد و بهره وری واحدهای صنعتی تاثیر خواهند گذاشت. از این رو توجه به اصول ایمنی و بهداشت حرفه یی اهمیت ویژه یی می یابد زیرا تنها با به کارگیری این اصول است که می توان رخداد حوادث و بیماری های شغلی را کاهش داد. با توجه به آنچه ذکر شد مزایای توجه به رعایت اصول ایمنی و بهداشت حرفه یی شامل افزایش روحیه، کاهش فشار کار، کاهش جراحات و صدمات، کاهش حوادث، افزایش راحتی و افزایش حس رفاه و سلامتی می شود.برای کارفرما نیز کاهش حوادث، افزایش کیفیت محصول، افزایش کارایی کارگران، کاهش مخارج درمانی آنها، کاهش مخارج و هزینه غرامات و استفاده بهتر از نیروی انسانی را دربرخواهد داشت. ماحصل تمامی موارد فوق افزایش بهره وری، رعایت و توجه به اصول ایمنی و بهداشت حرفه یی است. باید توجه داشت که ایمنی (میزان دوری از خطر) یک موضوع حفاظت نسبی در برخورد با خطر است و یک پدیده نسبی محسوب می شود و اقدامات اجرایی ایمنی در پنج مرحله انجام می پذیرد: 1- تعریف و شناسایی خطرات 2- ارزیابی خطرات 3- بررسی راه های کنترل خط 4- انتخاب راه حل بهتر 5- به کار بردن سیستم ثابت ایمنی. ایمنی به دو صورت عمومی و اختصاصی مفهوم پیدا می کند که ایمنی عام در صنعت شامل تشکیلات ایمنی در سیستم از لحاظ نیروی انسانی و ساختار اداری، شرایط نظم و انضباط کارگاهی، وضعیت دستورات ایمنی، آموزش کارگران، شرایط عبور و مرور، آگاهی پرسنل و بسیاری از مفاهیم از قبیل علائم هشدارها و پوسترها است.ایمنی اختصاصی هم شامل ایمنی ساختمان و انبارها، ماشین آلات، وسائط نقلیه، برق، حریق و ایمنی فردی است. براساس ماده 93 قانون کار برای صیانت از نیروی انسانی و منابع مادی و نظارت بر حسن اجرای مقررات حفاظتی و بهداشتی در محیط کار و پیشگیری از حوادث و بیماری ها در کارگاه هایی که وزارت کار و امور اجتماعی و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ضرورت تشخیص دهند، کمیته حفاظت فنی و بهداشت کار باید هر ماه یک بار در کارخانه تشکیل شود. از آنجا که نیروی کار هر کشور به ویژه کشورهای در حال توسعه، بخش پراهمیت از سرمایه ملی دانسته شده و از پایه های توسعه اقتصادی و اجتماعی انگاشته می شود،
بنابراین حفاظت از تندرستی نیروی کار از اهمیتی شایان توجه برخوردار است بی گمان، اقتصادی شکوفا و صنعتی خودکفا بدون داشتن نیروی کار سالم و تندرست امکان پذیر نخواهد بود.یکی از مهم ترین حواس ما حس بینایی بوده و برای ما اهمیت حیاتی دارد. در دوران قدیم مردم اوقات زندگی خود را در فضاهای باز می گذراندند و از نور خورشید استفاده می کردند لذا اجزای دستگاه بینایی انسان طی سالیان دراز خود را با این منبع نور وفق داده اند، مردمان امروزی بیشتر زمان خود را در داخل ساختمان هایی می گذرانند که حتی طی روز هم با نور مصنوعی روشن می شوند. در طرح این سیستم های روشنایی متاسفانه دقت کافی به عمل نمی آید و اثرات این سیستم های معیوب به صورت خستگی چشم، سردرد، نقص بینایی و تصادف های ناشی از کمی نور با درخشندگی و چشم زدگی بروز می کند. نقایص بینایی بستگی به اشتغال افراد نیز دارد و در افرادی که کارهای دقیق مثل نقشه کشی و“ انجام می دهند آمار نقایص بالاتر است. در ابتدای پیدایش روشنایی برقی حتی یک چراغ برق در یک اتاق، نسبت به چراغ نفتی یا روغنی که آن زمان معمول بود، آنقدر ارجح بود که کمتر کسی کفایت روشنایی چراغ برق را مورد سوال قرار می داد. در نتیجه تعداد زیادی خانه ها و ساختمان ها که امروزه از چراغ برق استفاده می کنند نصف و حتی گاهی یک چهارم نور لازم را هم ندارند. جای تعجب است که برای انجام کارهایی مثل ساختن پل ها و ساختمان ها و“ به مهندسان متخصص مراجعه می شود لیکن مساله روشنایی معمولاً به دست اشخاصی که اطلاعات کافی ندارند و از خطرات سیستم های معیوب آگاه نیستند و حتی اصول بدیهی را نیز رعایت نمی کنند سپرده می شود و در خیلی موارد دیده شده که در کارگاه ها، چراغ ها به گونه یی قرار گرفته اند که در معرض دید مستقیم کارگران است و چراغ های بزرگ طوری تعبیه شده اند که خود چراغ ها یا درخشندگی میزهای کار و ماشین ها باعث چشم زدگی می شود، یا سایه های ناراحت کننده ایجاد می کنند. پیشرفت صنایع ازدیاد واحدهای صنعتی و تولیدی و نیاز روزافزون به بازده بیشتر صنایع برای نیازهای مصرف کنندگان ایجاب می کند که کار بیشتر در محیط های بسته در مدت شب و روز ادامه داشته باشد، بنابراین استفاده از نور مصنوعی به تدریج توسعه یافته است. امروزه مساله روشنایی برای کارگاه های بزرگ صنعتی اهمیت ویژه یافته است زیرا کمبود روشنایی در محیط کار افزون بر ایجاد خستگی اعصاب آسیب های دیگری به سلامت و بینایی کارگر وارد می آورد. به طور کلی می توان اهداف تامین روشنایی بسنده و مناسب را چنین بیان کرد:
1- بیشترین حفاظت از بینایی کارگران
2- پیشگیری از حوادث ناشی از کار
3- کاهش عامل ایجاد خستگی و فشار ناشی از روشنایی کافی
4- بهبود کیفیت فرآورده
5- افزایش بازده کار.برای دستیابی به روشنایی مطلوب و رضایت بخش باید به توزیع مطلوب فرکانس ها و نور کافی بدون ایجاد سایه های مزاحم و تعیین درخشندگی سطوح دقت کرد تا سبب چشم زدگی کارگران در محیط کارگاه نشود.
نتیجه:
وقوع حوادث ناشی ازکار از نظر اقتصادی وانسانی باعث افزایش هزینه تولید شده و ضرر وزیانهای زیادی به کارفرمایان وارد می نماید ودرنهایت باعث پایین آمدن بهره وری می شود. ایمنی وحفاظت از نیروی کار وسرمایه در واحدهای تولیدی باعث افزایش بهره وری خواهد شد
هدف نهایی ایمنی کاهش حوادث ناشی کاراست ،لذا سرمایه گذاری در ایمنی موجب افزایش بهره وری می شود ، حوادث همیشه بسیارپرهزینه تر از آنچه که به ظاهر دیده می شود . به این دلیل که هزینه های پنهان بسیاری وجود دارند که قابل درک نمی باشند. برخی از هزینه ها واضح و برخی دیگر نامرئی هستند. حادثه ناشی ازکار هزینه مستقیم مانند غرامت کارکنان، هزینه های پزشکی و غرامت های بیمه ای افراد مصدوم و هزینه غیر مستقیم مانند. هزینه آموزش و جایگزینی یک کارگر دیگر، تعمیر اموال یا تجهیزات صدمه دیده، کاهش طول عمر مفید تجهیزات، بررسی حادثه و اعمال اقدامات اصلاحی ،هزینه های مربوط به تأخیر در عرضه محصولات، تضعیف روحیه، افزایش غیبت و درد و رنج کارگر، افزایش کارهای اداری و واکنشهای مصرف کننده ضرر دیده و.... دارد،
هدف ازبیان مقدمه فوق تبیین ارتباط حوادث ناشی ازکار با بهره وری است .همانطوری که بیان شد حوادث ناشی ازکار باعث افزایش هزینه های تولید شده وبهره وری را کاهش می دهد. طبق بررسیهای بعمل آمده چهار درصد از توليد ناخالص داخلي هر كشوري صرف جبران خسارات ناشي از كار مي‌شود چهار درصد از توليد ناخالص داخلي هر كشوري صرف جبران خسارات ناشي از كار مي‌شود كه اين رقم در كشور ما حدود دو درصد است. اگر نرخ رشد توسعه هفت درصدي باشد ،چهار درصد توليد ناخالص داخلي كشوري صرف جبران خسارات حوادث ناشي از كار شود، اين رقم بسيار زيادي است.ارطرفی طبق آمار وارقام اعلام شده 88 درصد از حوادث ناشي از كار مربوط به منشاء انساني است و اين موضوع به دليل نبود آموزش، رعايت ايمني در کاراست
تعریف بهره وری:
بهره وری عبارتست از نسبت مقدارحاصل شده به مقدار منابع مصرف شده دریک دوره تولید است. بعبارتی بهره وری کسری است از برون داده ها (صورت)به درون داده هاست(مخرج) است
بهره وری کار: کارائی تولید در سطح فرد،مؤسسه یابخش خاص اقتصادی یا مقدارمحصول تولید شده به وسیله کارگران دریک واحد زمان بهره وری کارنامیده می شود. وبرحسب میزان محصول تولید شده دریک واحد«کار-زمان» بیان می شود.
هدف از بهره وری:
به دست آوردن حداكثر سود ممكن با بهره‌گيري و استفاده بهينه از نيروي كار، توان، استعداد و مهارت نيروي انساني، ماشين، پول، تجهيزات و... به منظور ارتقاي رفاه جامعه».در گذشته منظور از بهره‌وري تنها بهره‌وري كار و اين كه چگونه مي‌توان با بهره‌برداري بهتر از نيروي انساني ميزان توليد را افزايش داد، مد نظر بوده است.
رشد بهره وري منوط به بهره وری نيروي كار، بهره وري سرمايه و بهره‌وري كل عوامل توليد می باشد
حوادث ناشی ازکار:
حوادث ناشی از کار عبارت از حوادثی است که درحین انجام وظیفه و به سبب آن برای بیمه شده اتفاق می افتد. مقصود از حین انجام وظیفه تمام اوقاتی است که بیمه شده در کارگاه، موسسات وابسته، ساختمانها و محوطه آن مشغول کار باشد و یا به دستور کارفرما در خارج از محوطه کارگاه مامور انجام کاری می شود. ضمناً اوقات رفت و آمد بیمه شده از منزل به کارگاه و یا بلعکس جزو این اوقات محسوب می شوند. همچنین حوادثی که حین اقدام برای نجات سایر بیمه شدگان آسیب دیده و مساعدت به آنان اتفاق می افتد حادثه نا شی از کار محسوب می گردد.
حوادث ناشی ازکار ممكن است به نتايج در اثر حادثه پديد آيد، قسمتي از كارخانه‌ها يا وسايل، ماشين يا ابزار ممكن است در نتيجه حادثه صدمه ببيند و منجر به برهم خوردن نظم و اختلال در توليد شود.
تأثیر حوادث ناشي از كار در بهره وري و توسعه:
1- ازنظر انسانی:
نيروي كار به عنوان يكي از عوامل توليد و وارده (داده) در فرمول بهره‌وري در مخرج كسر قرار مي‌گيرد و هر چقدر مخرج كسر عدد كمتر و هزينه‌هاي مربوط به آن نيز رقم پايين‌تري باشد، ميزان بهره‌وري بيشتر خواهد بود.
وقوع حادثه ناشی ازکارباعث صدمه، قطع عضو، نقص عضو،معلوليت، ناراحتي‌هاي رواني و مرگ هر يك
از اين نتايج يا جمع آنها برای کارگر می شود. کارفرما وسازمانهای بیمه گر باید هزینه های زیادی صرف درمان ،استراحت پزشکی، غرامت ومستمری ازکارافتادگی می نمایند. عدم حضور کارگر در محیط کار بعلت از کار افتادگی ناشی از حادثه ، در ظاهر فقط زیان ناشی از عدم تولید یا ارائه خدمت خود اوست در صورتیکه وظیفه او بر دوش همکاران می افتد ، فشار عصبی ناشی از حادثه بر همکاران سنگینی می کند ، زمینه ترک کار برای سایر کارکنان را ایجاد می نماید ، هزینه های غیر مستقیم درمان ، بیمه و افزایش حق بیمه کارکنان متجلی می گردد مدیریت را به جای پرداختن به مسائل سازمانی به مسائل دیگری که در اثر حادثه ظاهر می گردد .درگیر می نماید و در فرآیند جذب و
استخدام نیروی جدید تاثیر می گذارد و نهایتا به کاهش کارآیی و اثر بخشی سازمان می انجامد
2- از نظر اقتصادی:
امروزه مهمترین عامل برای اندازه گیری بهره وری عامل کاراست وتحت تأثیر کاهش ضایعات ،تجهیزات واستفاده بهتر ازمنابع موجوداست ..بروز هر حادثه در محیط کار اثرات غیر مستقیم اقتصادی و اجتماعی دارد حوادث به هر صورت و درجه ای که باشد برای گارگر، کارفرما وجامعه زیانهای اقتصادی در بردارد. این زیانها به صورت مستقیم وغیرمستقیم می باشد.
وقوع حوادث یا سبب آسیب دیدن دستگاه ها و تجهیزات، مواد خام، محصولات و محیط کاری می شود كاهش توليد، كاهش كيفي محصول در اثر بكارگيري كارگر جديد به جاي كارگر حادثه ديده، افزايش هزينه اضافه كار براي جبران كاهش توليد، تعمير و تعويض قطعات ماشين آسيب ديده، هزينه آموزش و جايگزيني فرد جديد، اتلاف وقت و هزينه حقوقي و هزينه درماني و پزشكيبه همراه خواهند داشت. بدیهی است تمامی این موارد بر اقتصاد و بهره وری واحدهای صنعتی تاثیر منفی خواهند گذاشت
حفظ نیروی کار وسرمایه تأثیر فراوانی بر بالا بردن بهره وری خواهد گذاشت:
حفاظت از نیروی کار و حفظ سرمایه:
فشارهای ناشی از کار، ترس از حوادث، نبود امنیت شغلی، وابستگی مادی، گرفتاری خانوادگی و سایر کمبودها، روح و روان ما را می آزارد. در این شرایط نیاز به صیانت از نیروی کار و حفظ جان در مقابل خطرات محیط کار و برطرف کردن نیازهای معنوی و مادی شدیداً احساس می شود که کارگر و کارمند با طمانینه و خیال خاطر به کار ادامه داده و به روند تولید نیز کمک کند. انسان هایی که چشم، دست، پا، گوش، ریه، مغز و اعضای مختلف اندامشان را در روند کار و حوادث و بیماری های ناشی از آن از دست می دهند و آثاری که از کوتاه مدت و بلندمدت در روحیه افراد و خانواده و جامعه و حتی نسل های آینده می گذارد و زیان هایی که انسان ها در پی این حوادث به صورت زیان مادی متحمل می شوند ناشی از نامناسب بودن محیط کاری، عدم تطابق کار با انسان و عدم رعایت مسائل ایمنیاست.آزاد بودن از رنج و عذاب، هدفی عمومی است که در بین همه مردم عقیده یی مشترک است. توجه به امنیت همیشه جزیی اصلی از طبیعت انسان است. با وجود اینکه تاکنون مطالب زیادی در مورد فواید به کارگیری و توجه به اصول ایمنی و بهداشت حرفه یی برای حفاظت و ارتقای سطح سلامتی نیروی انسانی در محیط کار و حراست از منابع مالی و سرمایه های صنعتی خوانده ایم، هنوز هم ایمنی و بهداشت حرفه یی در بسیاری از واحدهای صنعتی به عنوان رشته یی پرهزینه شناسایی می شود. شاید درک اینکه ایمنی و بهداشت حرفه یی بتواند نقش بسزایی در بهره وری بسیاری از واحدهای صنعتی داشته باشد، برای اکثر افراد مشکل باشد.ارتقای سطح بهره وری در واحدهای صنعتی به شیوه های متفاوتی امکان پذیر است. این امر از طریق به کارگیری روش های مختلف مدیریتی صورت می پذیرد. خسارت های مالی و جانی، عواقب و پیامدهای منفی همه حوادث صنعتی را تشکیل می دهند. بنابراین وقوع حوادث یا سبب آسیب دیدن دستگاه ها و تجهیزات، مواد خام، محصولات و محیط کاری می شود یا صدمات غیرقابل جبران جسمی و جانی را به همراه خواهند داشت. بدیهی است تمامی این موارد بر اقتصاد و بهره وری واحدهای صنعتی تاثیر خواهند گذاشت. از این رو توجه به اصول ایمنی و بهداشت حرفه یی اهمیت ویژه یی می یابد زیرا تنها با به کارگیری این اصول است که می توان رخداد حوادث و بیماری های شغلی را کاهش داد. با توجه به آنچه ذکر شد مزایای توجه به رعایت اصول ایمنی و بهداشت حرفه یی شامل افزایش روحیه، کاهش فشار کار، کاهش جراحات و صدمات، کاهش حوادث، افزایش راحتی و افزایش حس رفاه و سلامتی می شود.برای کارفرما نیز کاهش حوادث، افزایش کیفیت محصول، افزایش کارایی کارگران، کاهش مخارج درمانی آنها، کاهش مخارج و هزینه غرامات و استفاده بهتر از نیروی انسانی را دربرخواهد داشت. ماحصل تمامی موارد فوق افزایش بهره وری، رعایت و توجه به اصول ایمنی و بهداشت حرفه یی است. باید توجه داشت که ایمنی (میزان دوری از خطر) یک موضوع حفاظت نسبی در برخورد با خطر است و یک پدیده نسبی محسوب می شود و اقدامات اجرایی ایمنی در پنج مرحله انجام می پذیرد: 1- تعریف و شناسایی خطرات 2- ارزیابی خطرات 3- بررسی راه های کنترل خط 4- انتخاب راه حل بهتر 5- به کار بردن سیستم ثابت ایمنی. ایمنی به دو صورت عمومی و اختصاصی مفهوم پیدا می کند که ایمنی عام در صنعت شامل تشکیلات ایمنی در سیستم از لحاظ نیروی انسانی و ساختار اداری، شرایط نظم و انضباط کارگاهی، وضعیت دستورات ایمنی، آموزش کارگران، شرایط عبور و مرور، آگاهی پرسنل و بسیاری از مفاهیم از قبیل علائم هشدارها و پوسترها است.ایمنی اختصاصی هم شامل ایمنی ساختمان و انبارها، ماشین آلات، وسائط نقلیه، برق، حریق و ایمنی فردی است. براساس ماده 93 قانون کار برای صیانت از نیروی انسانی و منابع مادی و نظارت بر حسن اجرای مقررات حفاظتی و بهداشتی در محیط کار و پیشگیری از حوادث و بیماری ها در کارگاه هایی که وزارت کار و امور اجتماعی و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ضرورت تشخیص دهند، کمیته حفاظت فنی و بهداشت کار باید هر ماه یک بار در کارخانه تشکیل شود. از آنجا که نیروی کار هر کشور به ویژه کشورهای در حال توسعه، بخش پراهمیت از سرمایه ملی دانسته شده و از پایه های توسعه اقتصادی و اجتماعی انگاشته می شود،
بنابراین حفاظت از تندرستی نیروی کار از اهمیتی شایان توجه برخوردار است بی گمان، اقتصادی شکوفا و صنعتی خودکفا بدون داشتن نیروی کار سالم و تندرست امکان پذیر نخواهد بود.یکی از مهم ترین حواس ما حس بینایی بوده و برای ما اهمیت حیاتی دارد. در دوران قدیم مردم اوقات زندگی خود را در فضاهای باز می گذراندند و از نور خورشید استفاده می کردند لذا اجزای دستگاه بینایی انسان طی سالیان دراز خود را با این منبع نور وفق داده اند، مردمان امروزی بیشتر زمان خود را در داخل ساختمان هایی می گذرانند که حتی طی روز هم با نور مصنوعی روشن می شوند. در طرح این سیستم های روشنایی متاسفانه دقت کافی به عمل نمی آید و اثرات این سیستم های معیوب به صورت خستگی چشم، سردرد، نقص بینایی و تصادف های ناشی از کمی نور با درخشندگی و چشم زدگی بروز می کند. نقایص بینایی بستگی به اشتغال افراد نیز دارد و در افرادی که کارهای دقیق مثل نقشه کشی و“ انجام می دهند آمار نقایص بالاتر است. در ابتدای پیدایش روشنایی برقی حتی یک چراغ برق در یک اتاق، نسبت به چراغ نفتی یا روغنی که آن زمان معمول بود، آنقدر ارجح بود که کمتر کسی کفایت روشنایی چراغ برق را مورد سوال قرار می داد. در نتیجه تعداد زیادی خانه ها و ساختمان ها که امروزه از چراغ برق استفاده می کنند نصف و حتی گاهی یک چهارم نور لازم را هم ندارند. جای تعجب است که برای انجام کارهایی مثل ساختن پل ها و ساختمان ها و“ به مهندسان متخصص مراجعه می شود لیکن مساله روشنایی معمولاً به دست اشخاصی که اطلاعات کافی ندارند و از خطرات سیستم های معیوب آگاه نیستند و حتی اصول بدیهی را نیز رعایت نمی کنند سپرده می شود و در خیلی موارد دیده شده که در کارگاه ها، چراغ ها به گونه یی قرار گرفته اند که در معرض دید مستقیم کارگران است و چراغ های بزرگ طوری تعبیه شده اند که خود چراغ ها یا درخشندگی میزهای کار و ماشین ها باعث چشم زدگی می شود، یا سایه های ناراحت کننده ایجاد می کنند. پیشرفت صنایع ازدیاد واحدهای صنعتی و تولیدی و نیاز روزافزون به بازده بیشتر صنایع برای نیازهای مصرف کنندگان ایجاب می کند که کار بیشتر در محیط های بسته در مدت شب و روز ادامه داشته باشد، بنابراین استفاده از نور مصنوعی به تدریج توسعه یافته است. امروزه مساله روشنایی برای کارگاه های بزرگ صنعتی اهمیت ویژه یافته است زیرا کمبود روشنایی در محیط کار افزون بر ایجاد خستگی اعصاب آسیب های دیگری به سلامت و بینایی کارگر وارد می آورد. به طور کلی می توان اهداف تامین روشنایی بسنده و مناسب را چنین بیان کرد:
1- بیشترین حفاظت از بینایی کارگران
2- پیشگیری از حوادث ناشی از کار
3- کاهش عامل ایجاد خستگی و فشار ناشی از روشنایی کافی
4- بهبود کیفیت فرآورده
5- افزایش بازده کار.برای دستیابی به روشنایی مطلوب و رضایت بخش باید به توزیع مطلوب فرکانس ها و نور کافی بدون ایجاد سایه های مزاحم و تعیین درخشندگی سطوح دقت کرد تا سبب چشم زدگی کارگران در محیط کارگاه نشود.
نتیجه:
وقوع حوادث ناشی ازکار از نظر اقتصادی وانسانی باعث افزایش هزینه تولید شده و ضرر وزیانهای زیادی به کارفرمایان وارد می نماید ودرنهایت باعث پایین آمدن بهره وری می شود. ایمنی وحفاظت از نیروی کار وسرمایه در واحدهای تولیدی باعث افزایش بهره وری خواهد شد
