اندیشه ایجاد موزه میراث روستایی گیلان
اندیشه ایجاد موزه میراث روستایی گیلان برای نخستین بار پس از زلزله 1369 گیلان – زنجان، از سوی دکتر محمود طالقانی مطرح گردید
این موزه که در نوع خود در آسیای مرکزی منحصر به فرد می باشد، با هدف پاسداشت و حفظ میراث مادی و معنوی مردم سرزمین گیلان طراحی و باحمایت مادی و معنوی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شروع به فعالیت نمود.در ساخت این موزه علاوه بر شناسایی، واچینی و دوباره چینی گونه های مختلف معماری روستایی، به میراث معنوی گیلان نیز توجه خاصی شده است، تا آنجا که در انتقال بناها به موزه سعی شده است نه تنها اصالت کالبد بنا، بلکه روح حاکم بر آن نیز حفظ و منتقل شود. بر اساس مطالعات انجام شده در گیلان که یکی از کوچکترین استان های کشور است، 9 حوزه سرشاخه فرهنگی – معماری شناسایی شده است. میراث مادی ( معماری، صنایع دستی و... ) و میراث معنوی ( آداب و رسوم، باورها و ارزش ها ) هر یک از این حوزه ها در قالب یک روستا در محل موزه طراحی و بازسازی خواهد شد.عملیات ساختمانی موزه در اردیبهشت 1384 آغاز شد و تا کنون 6 روستا مربوط به 6 حوزه فرهنگی – معماری گیلان، شامل روستاهای جلگه شرق، مرکز و غرب، کوهپایه شرق و غرب و کوهستان غرب، در محل موزه به بهره برداری رسیده است. عملیات ساخت فاز 7 ( روستای کوهستان شرق ) نیز در دست اجراست و عملیات ساخت فاز های 8 و 9 پروژه ( روستاهای ساحل شرق و غرب ) نیز در دستور کار قرار دارد.تا کنون 20 مجموعه مسکونی، شامل بنای مسک.نی و جانبی، از مناطق مختلف روستایی گیلان شناسایی، مستند سازی، واچینی و در محل موزه دوباره چینی شده است. علاوه بر این، 3 قهوه خانه سنتی، 1 مسجد، 1 کارگاه هنری و 1 کوزه ذغال گیری سنتی در محل موزه بازسازی شده است.در طراحی سایت موزه، محل هایی برای رستوران ها، چای خانه ها، بازارها، مساجد، مزارع و باغ های چای، شالیزار، کارگاه های آموزش و تولید صنایع دستی، محوطه بازی ها و نمایش های سنتی، مراکز تحقیقات کشاورزی و دامپروری، پژوهشگاه معماری و مردم شناسی، پارک کودک، باغ های پرورش گیاهان دارویی و درختان بومی، اردوگاه تفریحی، معماری چوب ملل و دو مجموعهخ مهمان پذیر با الهام از معماری روستایی گیلان به ظرفیت 150 واحد 3 تا 5 نفره، در نظر گرفته شده است.طراحی و ساخت تالار اجتماعات، بنای ورودی موزه و خانه پژوهشگران با الهام از معماری بومی گیلان و با کاربری جدید از جمله تجربه های موزه در راه دستیابی به معماری پایدار به عنوان زمینه اعتلای توسعه پایدار در ایران می باشد. تا کنون 24 بنای موزه، شامل 14 خانه مسکونی، 3 قهوه خانه، 1 کندوج، 1 تالار اجتماعات، 1 مسجد، ا کارگاه آهنگری، 1 کوره ذغال گیری سنتی، بنای ورودی و خانه پژوهشگران در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
