reza.ajami
عضو جدید
لومینسانس
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
پرش به: ناوبری, جستجو
لومینسانس، تابش فوتون‌های فرابنفش، مرئی یا فروسرخ از یک نمونهٔ تحریک‌شده توسط الکترون‌ها است.
فهرست مندرجات
[نهفتن]
[ویرایش] ریشهٔ لغوی
اصطلاح لومینسانس از واژهٔ لاتینی «لومن» به معنای «نور» گرفته شده‌است.
[ویرایش] تاریخچه
لومینسانس نخستین بار در سال ۱۸۸۸ توسط فیزیکدانی به نام Eilhardt Widemann برای توصیف تمام پدیده‌های نور که صرفاً به سبب افزایش دما به وجود نیامده‌اند، معرفی شد.
[ویرایش] انواع
گونه‌های مختلف لومینسانس بر اساس حالت تحریک به شکل زیر طبقه‌بندی می‌شوند:
انواع لومینسانسنوعنحوه‌ی تحریکفتولومینسانس (فلورسانس - فسفرسانس - فلورسانس تاخیری)جذب نور (فوتون‌ها)رادیولومینسانستابش‌های یونیزه کننده (اشعه ایکس - اشعه آلفا - اشعه بتا - اشعه گاما)کاتدلومینسانساشعه کاتدی (پرتو الکترونی)الکترولومینسانسمیدان الکتریکیترمولومینسانسگرم کردن پس از ذخیره‌ی انرژی اولیهکمولومینسانسفرآیندهای شیمیایی (مثلاً اکسیداسیون)بایولومینسانسفرآیندهای بیوشیمیاییتریبولومینسانسنیروهای اصطکاکی و الکترواستاتیکیسونولومینسانسامواج مادون صوت[ویرایش] منابع
آلومينات استرانسيم از جديد ترين مواد فسفرسانس مي باشد كه در تهيه وسايل اسباب بازي كاربرد دارد.
فسفرسانس( پديده ی Luminescence مواد نور افشا در تاريکی)
فسفرسانس و فلوئورسانس پديده هايي هستند كه در آنها يك ماده خاص كه بطور عام به آن فسفر گفته ميشود پس از قرار گرفتن در مقابل نور مرئي يا غيره مرئی يا حرارت ( تحريك شده ) اين انرژي را در خود ذخيره مي كند و سپس آن انرژي را بصورت طيفي از امواج مرئي در طول مدت زماني منتشر مي كند . اگر اين بعنوان شباهت اين دو پديده باشد تفاوت آنها در اختلاف زماني بين اين دو دريافت و تابش يا به عبارت ديگر دوام تابش است . اگر زمان تحريك كمتر از ۱۰ به توان ۸- ثانيه باشد، اين پديده را Fluorescent مي ناميم و اگر زمان تحريك بيش از ۱۰ به توان ۸- ثانيه باشد آن را Phosphorescent مي ناميم.به عبارتي در فسفرسنس تحريك طولاني تر و تشعشع طولاني تري داريم و در فلوئورسنس تحريك كوتاهتر تر و تشعشع كوتاهتري تري داريم.
در فلوئورسانس كه نمونه آن نور مهتابي يا صفحه تلويزيون است تابش آني است و تقريبا" بلافاصله بعد از قطع نور تمام ميشود . در حالي كه در فسفرسانس ماده بعد از قطع نور نيز تا مدتي به تابش ادامه ميدهد كه مقدار آن بسته به ماده مورد استفاده مي تواند از چند ثانيه تا چندين روز طول بكشد . در فلوئورسانس برانگيختگي ميان دو تراز اصلي با انرژي هاي E1,E2 اتفاق مي افتد كه جابجايي بين أنها كاملا" أزاد است .الكترون با دريافت انرژي بر انگيخته شده وبه تراز E2 مي رود وپس از 8تا 10 ثانيه دوباره به تراز اول بر مي گردد و فتوني با انرژي E2-E1 تابش مي كند اما در فسفرسانس ماجرابدليل وجود يك تراز مياني كمي پيچيده تر است اين تراز كه مابين تراز پايه و برانگيخته قرار دارد تراز نيمه پايدار مي باشد و مانند يك دام براي الكترونها عمل ميكند به خاطر شرايط خاص اين تراز انتقال الكترون از أن به ساير ترازها ممنوع واحتمال أن بسيار كم است بنابراين چنانچه الكتروني پس از برانگيختگي از تراز E2 در دام تراز نيمه پايدار بيافتد انجا مي ماند تا زماني كه به طريقي ديگر مجددا" برانگيخته شود وبه تراز E2 برگردداين اتفاق مي تواند تحت تاثير جنبشهاي گرمايي اتمها يا مولكولهاي مجاور ويا برانگيختگي نوري روي دهد اما احتمال وقوع أن بسيار كم است به همين دليل چنين الكترونهايي تا مدتها در تراز مياني مي مانند (بسته به ساختار اتمي ماده و شرايط محيطي) وهمين عامل تاخير در باز تابش بخشي از انرژي دريافت شده است.تحريك اين ماده ها به گونه هاي مختلف انجام مي شوند: بمباران فوتوني، الكترونها، يونهاي مثبت، واكنشهاي شيميايي، گرما و گاهي اوقات ( مخصوصاً در جانداران ) تنش هاي مكانيكي... راز کرمهای شب تاب در فسفرسانس است.
برای ساختن مواد درخشنده در تاريکی بايد فسفری وجود داشته باشد که با استفاده از نور معمولی انرژی بگيرد و طول تابش ان زياد باشد.برای مثال دو فسفری که اين ويژگی ها را دارند مثل ( Zinc Sulfide ) و ( Strontium Aluminate ). که ( Strontium Aluminate ) بهتر است برای طول تابش بيشتر. اين مواد با پلاستيک مخلوط ميکنند و مواد درخشنده در تاريکی را ميسازند.
بعضی مواقع ممکن است شما موادی را ببينيد که ميدرخشند ولی به انرژی احتياجی ندارند!يکی از ان مثالها بروی عقربه های ساعتهای گران قيمت است.درانها فسفر با يک عنصر راديو اکتيو مخلوط شده (مثل راديوم- radium) که ان عنصر با انتشار راديو اکتيو فسفر را مرتبا با انرژی ميکند.
شرحي از نحوه ي كار لامپ هاي فلوئورسنت :
در اين لامپها يك تخليه ي الكتريكي در محيطي از بخار جيوه و يك گاز خنثي ( مانند آرگون ) انجام مي شود. بخار جيوه بر اثر اين تخليه ي انرژي و جذب اين انرژي، شروع به تشعشع مي كند و طول موج اين تشعشع ۲۵۳۷ آنگستروم است كه در محدوده ي طيف UV ( فرا بنفش ) است.
از ديگر سوي، دبواره ي داخلي لامپ را با مواد فسفرسنتي پوشش مي دهند و اين مواد توسط اشعه ي UV تحريك شده، نور مرئي تابش مي كنند. در دهه ي ۱۹۴۰ اين پوشش Zn2SiO4 (سيليكات زيركونيم) بود و از Mn بعنوان Activator استفاده مي كردند. بعدها يك محلول فسفاتي به صورت Ca5.(PO4)3.(Cl,F).Sb3+ion.Mn2+ion - كه Sb3+ion يعني يون ۳ بار مثبت آنتيموان - استفاده شد كه Activator ان، Sb ( آنتيموان ) بود.
چه موادي اين گونه هستند (نام عنصر ها) و رنگ نور انها به چه بستگي دارد؟
فُسفُرسانس از جمله خواص فیزیکی برخی مواد شیمیایی از قبیل فسفر ، باریم سولفید و کلسیم سولفید است. این مواد نور با طول موج معینی را جذب کرده ، آن را به صورت تابش با طول موج بلندتر نشر می‌کنند.
http://shimigonabad.tripod.com/A/phosphorSans.htm#top
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
پرش به: ناوبری, جستجو
لومینسانس، تابش فوتون‌های فرابنفش، مرئی یا فروسرخ از یک نمونهٔ تحریک‌شده توسط الکترون‌ها است.
فهرست مندرجات
[نهفتن]
[ویرایش] ریشهٔ لغوی
اصطلاح لومینسانس از واژهٔ لاتینی «لومن» به معنای «نور» گرفته شده‌است.
[ویرایش] تاریخچه
لومینسانس نخستین بار در سال ۱۸۸۸ توسط فیزیکدانی به نام Eilhardt Widemann برای توصیف تمام پدیده‌های نور که صرفاً به سبب افزایش دما به وجود نیامده‌اند، معرفی شد.
[ویرایش] انواع
گونه‌های مختلف لومینسانس بر اساس حالت تحریک به شکل زیر طبقه‌بندی می‌شوند:
انواع لومینسانسنوعنحوه‌ی تحریکفتولومینسانس (فلورسانس - فسفرسانس - فلورسانس تاخیری)جذب نور (فوتون‌ها)رادیولومینسانستابش‌های یونیزه کننده (اشعه ایکس - اشعه آلفا - اشعه بتا - اشعه گاما)کاتدلومینسانساشعه کاتدی (پرتو الکترونی)الکترولومینسانسمیدان الکتریکیترمولومینسانسگرم کردن پس از ذخیره‌ی انرژی اولیهکمولومینسانسفرآیندهای شیمیایی (مثلاً اکسیداسیون)بایولومینسانسفرآیندهای بیوشیمیاییتریبولومینسانسنیروهای اصطکاکی و الکترواستاتیکیسونولومینسانسامواج مادون صوت[ویرایش] منابع
آلومينات استرانسيم از جديد ترين مواد فسفرسانس مي باشد كه در تهيه وسايل اسباب بازي كاربرد دارد.
فسفرسانس( پديده ی Luminescence مواد نور افشا در تاريکی)
فسفرسانس (پديده ی Luminescence مواد نور افشا در تاريکی) منبع : ملا صدرا)
فسفرسانس و فلوئورسانس پديده هايي هستند كه در آنها يك ماده خاص كه بطور عام به آن فسفر گفته ميشود پس از قرار گرفتن در مقابل نور مرئي يا غيره مرئی يا حرارت ( تحريك شده ) اين انرژي را در خود ذخيره مي كند و سپس آن انرژي را بصورت طيفي از امواج مرئي در طول مدت زماني منتشر مي كند . اگر اين بعنوان شباهت اين دو پديده باشد تفاوت آنها در اختلاف زماني بين اين دو دريافت و تابش يا به عبارت ديگر دوام تابش است . اگر زمان تحريك كمتر از ۱۰ به توان ۸- ثانيه باشد، اين پديده را Fluorescent مي ناميم و اگر زمان تحريك بيش از ۱۰ به توان ۸- ثانيه باشد آن را Phosphorescent مي ناميم.به عبارتي در فسفرسنس تحريك طولاني تر و تشعشع طولاني تري داريم و در فلوئورسنس تحريك كوتاهتر تر و تشعشع كوتاهتري تري داريم.
در فلوئورسانس كه نمونه آن نور مهتابي يا صفحه تلويزيون است تابش آني است و تقريبا" بلافاصله بعد از قطع نور تمام ميشود . در حالي كه در فسفرسانس ماده بعد از قطع نور نيز تا مدتي به تابش ادامه ميدهد كه مقدار آن بسته به ماده مورد استفاده مي تواند از چند ثانيه تا چندين روز طول بكشد . در فلوئورسانس برانگيختگي ميان دو تراز اصلي با انرژي هاي E1,E2 اتفاق مي افتد كه جابجايي بين أنها كاملا" أزاد است .الكترون با دريافت انرژي بر انگيخته شده وبه تراز E2 مي رود وپس از 8تا 10 ثانيه دوباره به تراز اول بر مي گردد و فتوني با انرژي E2-E1 تابش مي كند اما در فسفرسانس ماجرابدليل وجود يك تراز مياني كمي پيچيده تر است اين تراز كه مابين تراز پايه و برانگيخته قرار دارد تراز نيمه پايدار مي باشد و مانند يك دام براي الكترونها عمل ميكند به خاطر شرايط خاص اين تراز انتقال الكترون از أن به ساير ترازها ممنوع واحتمال أن بسيار كم است بنابراين چنانچه الكتروني پس از برانگيختگي از تراز E2 در دام تراز نيمه پايدار بيافتد انجا مي ماند تا زماني كه به طريقي ديگر مجددا" برانگيخته شود وبه تراز E2 برگردداين اتفاق مي تواند تحت تاثير جنبشهاي گرمايي اتمها يا مولكولهاي مجاور ويا برانگيختگي نوري روي دهد اما احتمال وقوع أن بسيار كم است به همين دليل چنين الكترونهايي تا مدتها در تراز مياني مي مانند (بسته به ساختار اتمي ماده و شرايط محيطي) وهمين عامل تاخير در باز تابش بخشي از انرژي دريافت شده است.تحريك اين ماده ها به گونه هاي مختلف انجام مي شوند: بمباران فوتوني، الكترونها، يونهاي مثبت، واكنشهاي شيميايي، گرما و گاهي اوقات ( مخصوصاً در جانداران ) تنش هاي مكانيكي... راز کرمهای شب تاب در فسفرسانس است.
برای ساختن مواد درخشنده در تاريکی بايد فسفری وجود داشته باشد که با استفاده از نور معمولی انرژی بگيرد و طول تابش ان زياد باشد.برای مثال دو فسفری که اين ويژگی ها را دارند مثل ( Zinc Sulfide ) و ( Strontium Aluminate ). که ( Strontium Aluminate ) بهتر است برای طول تابش بيشتر. اين مواد با پلاستيک مخلوط ميکنند و مواد درخشنده در تاريکی را ميسازند.
بعضی مواقع ممکن است شما موادی را ببينيد که ميدرخشند ولی به انرژی احتياجی ندارند!يکی از ان مثالها بروی عقربه های ساعتهای گران قيمت است.درانها فسفر با يک عنصر راديو اکتيو مخلوط شده (مثل راديوم- radium) که ان عنصر با انتشار راديو اکتيو فسفر را مرتبا با انرژی ميکند.
شرحي از نحوه ي كار لامپ هاي فلوئورسنت :
در اين لامپها يك تخليه ي الكتريكي در محيطي از بخار جيوه و يك گاز خنثي ( مانند آرگون ) انجام مي شود. بخار جيوه بر اثر اين تخليه ي انرژي و جذب اين انرژي، شروع به تشعشع مي كند و طول موج اين تشعشع ۲۵۳۷ آنگستروم است كه در محدوده ي طيف UV ( فرا بنفش ) است.
از ديگر سوي، دبواره ي داخلي لامپ را با مواد فسفرسنتي پوشش مي دهند و اين مواد توسط اشعه ي UV تحريك شده، نور مرئي تابش مي كنند. در دهه ي ۱۹۴۰ اين پوشش Zn2SiO4 (سيليكات زيركونيم) بود و از Mn بعنوان Activator استفاده مي كردند. بعدها يك محلول فسفاتي به صورت Ca5.(PO4)3.(Cl,F).Sb3+ion.Mn2+ion - كه Sb3+ion يعني يون ۳ بار مثبت آنتيموان - استفاده شد كه Activator ان، Sb ( آنتيموان ) بود.
چه موادي اين گونه هستند (نام عنصر ها) و رنگ نور انها به چه بستگي دارد؟
زمان عملكرد كوتاه
ماده ي زمينه
Activator
رنگ تشعشع
كاربرد
CaWO4
بدون Activator
آبي
لامپ آبي
CaWO4
Pb
آبي كم رنگ
لامپ آبي
BaSi2O5
Pb
فرا بنفش
لامپ تشعشع طولاني مدت فرابنفش
Zn2SiO4
Mn
سبز
لامپ سبز
CaSiO3
Pb3Mn
بين زرد و نارنجي
لامپ رنگي با كيفيت بالا
Cd2B2O5
Mn
نارنجي / زرد
لامپ ترنر
Activator
رنگ تشعشع
كاربرد
CaWO4
بدون Activator
آبي
لامپ آبي
CaWO4
Pb
آبي كم رنگ
لامپ آبي
BaSi2O5
Pb
فرا بنفش
لامپ تشعشع طولاني مدت فرابنفش
Zn2SiO4
Mn
سبز
لامپ سبز
CaSiO3
Pb3Mn
بين زرد و نارنجي
لامپ رنگي با كيفيت بالا
Cd2B2O5
Mn
نارنجي / زرد
لامپ ترنر
زمان عملكرد طولاني
ماده ي زمينه
Activator
رنگ تشعشع
كاربرد
Zn2SiO4
Mn
زرد سبز
رادار و اسيلوگراف
CaSiO3
Pb3Mn
نارنجي
رادار
(Zn,Be).SiO4
Mn
سفيد
تلويزيون هاي دقيق
Activator
رنگ تشعشع
كاربرد
Zn2SiO4
Mn
زرد سبز
رادار و اسيلوگراف
CaSiO3
Pb3Mn
نارنجي
رادار
(Zn,Be).SiO4
Mn
سفيد
تلويزيون هاي دقيق
فُسفُرسانس از جمله خواص فیزیکی برخی مواد شیمیایی از قبیل فسفر ، باریم سولفید و کلسیم سولفید است. این مواد نور با طول موج معینی را جذب کرده ، آن را به صورت تابش با طول موج بلندتر نشر می‌کنند.
http://shimigonabad.tripod.com/A/phosphorSans.htm#top
