پل جوادیه یکی از پلهای تهران است که در ورودی مسیر راه آهن ساخته شده و به نوعی دروازه این شهر محسوب میشود. این پل علاوه بر زیباییهایی که دارد، جزء سه نماد مهم شهر تهران است.
این
پل که در سال ۱۳۸۹ افتتاح شد، ۲۱۰ متر طول دارد که ۸۴ متر آن شیب راه شمالی- جنوبی است و ۱۰۴ متر و نیم آن معلق است.
هزینه احداث این پروژه که در آن ۶۰ هزار پیچ استفاده شده، ۴۰ میلیارد تومان اعلام شدهاست.
پیمانکار، مهندسان و مشاوران این پروژه ایرانی بودند و طرح این پل برگرفته از سوزن ریل قطار است و محل اتصال شمال و جنوب
تهران به شمار میرود.
با توجه به اینکه خاک رسی محوطه پل و بالا بودن سطح آبهای زیرزمینی منطقه از دیگر چالشهای احداث این پل بودهاست، برای جلوگیری از پیشامدهای احتمالی ۸۰ شمع بتنی در این پل به کار رفتهاست.
این پل که به عنوان نخستین پل معلق در کشور و سومین نماد شهر تهران پس از
برج آزادی و
برج میلاد، شناخته میشود، از جهت مهندسی و فنی منحصربهفرد است و نخستین پل سه پایه با تکنولوژی خاص در
ایران به شمار میرود. پل جوادیه در برابر زلزله مقاوم است و میتواند بزرگترین
زلزله را تحمل کند.
این پل دارای سه پایه بتنی نشیمنگاه، دو نشیمنگاه در سمت چپ و یک نشیمنگاه در سمت راست می باشد. پایههای فلزی پل از نوع باکس فلزی طراحی شده است که شکل هندسی و نمادین آن که عرشه پل اصلی به صورت آویز توسط کابلهای فولادی میباشد به صورت سوزن خط راه آهن میباشد.
پل سه پایه جوادیه همچنین دارای یک قوس اصلی با دهنهای 126 متری است که از 10 قطعه ساخته شده است و هر قطعه آن حدود 70 تن وزن دارد. 15 درصد وزن این قطعات مربوط به جوش آن است و برای نصب هر کدام از این قطعات، یک جرثقیل 700 تنی به کار رفته است.
ورق به کار رفته در طراحی و ساخت پل از نوع ST 52 بوده و کابلهای به کار رفته از خارج وارد شده است. تعداد کابلهای به کار رفته در پل 12عدد بوده که به ارتفاع 6 تا 30متر به عرشه 126متری این سازه متصل شده است و 18هزار تن بار را کنترل میکند.
بهدلیل متغیر بودن ارتفاع، کابلها به 3 تیپ متفاوت 19رشته، 37رشته و 61 رشتهای تقسیم شدهاند که هر کدام توان تحمل متفاوت بار پل را بهخود اختصاص میدهند و بهصورت جداگانه از توان حمل بالایی برخوردار بوده و از 250 تا 850 تن بار را تحمل میکنند.
در پل جوادیه از ضربهگیرهای هیدرودینامیک استفاده شده که ارتعاشات زلزله را دفع میکند و توان استقامت در زلزله ۱۰ریشتری را داشته و یکی از ویژگیهای بارز آن ایمنی بالا در برابر لرزههای شدید است که در این ارتباط ۸ لرزهگیر با ظرفیت ۲ هزار تن در پل نصب شده است.
طول کلی پل حدود 210 متر که شامل 4 دهانه دسترسی میباشد و پل اصلی به طول کلی 126 متر و عرض 30 (دو باند 14 متری و فاصله2 متر بین باندها) و ۱۰۴ متر و نیم آن معلق است.
این پل برای عبور 6 خط سواره رو با حاشیه ایمنی لازم و پیاده روهایی به عرض 2 متر در طرفین طراحی شده است. تعداد خطوط راه آهن موجود زیر پل جوادیه 6 خط است با دهانه مفروض برای پل، قابل افزایش تا 10 خط توسعه آتی میباشد.
تمامی انرژی مورد نیاز روشنایی و نورپردازی پل جوادیه با استفاده از انرژی باد و خورشید تأمین میشود.
مطالعات اين پل از سال 86 برحسب ضرورت و نياز در منطقه آغاز شد، طول كلي پل 210 متر ميباشد كه شامل 4 دهانه دسترسي با دهانههاي متغيير از 14 متر تا 24 متر با طول كلي 84 متر و عرض متغير از 25 تا 30 متر در سمت جنوب و 30 متر در سمت شمال و پل اصلي مقاطع غيرهمسطح با خطوط راه آهن به طول كلي 126 متر و عرض 30 (دو باند 14 متري و فاصله 2 متر بين باندها) با دهانه اصلي 5/104 متر در نظر گرفته شده است. اين پل براي عبور 6 خط سواره رو با حاشيه ايمني لازم طراحي شده است. ارتفاع آزاد ملحوظ شده براي عبور قطارها حداقل 7 متر ميباشد. تعداد خطوط راه آهن موجود زير پل جواديه 6 خط است با دهانه مفروض براي پل، قابل افزايش تا 11 خط توسعه آتي ميباشد. در اولين مراحل آغاز به ساخت پل کابلي جواديه، گمانه هاي 50 متري در خاک محل احداث پل زده شد تا به اين وسيله تحکيم خاک مورد بررسي قرار بگيرد.
در اين بررسي ها مشخص شد که آبهاي سطحي زيرزميني در عمق 15 الي 25 متري سطح زمين قرار دارد و با توجه به جنس خاک اين محدوده که خاک سست است، مي بايست سازه پل توسط شمع هاي 30 متري در زمين تحکيم شود.
اين شمع ها به عمق 30 متر و قطر يک و نيم متر به تعداد 80 قطعه ، سازه پل را در زمين تحکيم کرده و از تخريب فنداسيون جلوگيري مي کند. به طوري که با قرار گرفتن شمع ها در خاک، فنداسيون ها از لجن و خاک سست خارج شده و شمع ها سازه را تحکيم مي کنند.
پل کابلي سه پايه جواديه يکي از نوين ترين و مستحکم ترين پل هاي جهان است که در ۲۲ مهرماه مورد بهره برداري قرار گرفت. در معماری قوس این پل، از سوزن ریل قطار الهام گرفته شده که زیبایی آن را چند برابر کرده است. در پل جوادیه 12 کابل به ارتفاع شش متر تا 30 متر به کار رفته است.این کابل ها، به عرشه 126 متری پل متصل شده است و 18 هزار تن بار را کنترل می کند.
در كل بدنه قوس اين پل از پيچ هاي متناسب با قطر آهن آلات استفاده شده و در مجموع 32 هزار پيچ در بدنه قوس بكار گرفته شده است.
در احداث زيباترين پل خاورميانه موضوع زمين لرزه و بادهاي شديد نيز مورد توجه ويژه قرار گرفته و هشت دستگاه كنترل كننده تكانهاي شديد در بدنه پل تعبيه شده تا اين تكانهاي شديد را كنترل كرده و از بدنه پل عبور دهد.
احداث پل جواديه به دليل توسعه خطوط راه آهن، بكارگيري قطار برقي در خطوط و همچنين فرسوده بودن پل قديم انجام گرفت، پل جديد علاوه بر ماشينرو بودن داراي فضاي سبز و محل عبور عابر پياده بوده و همچنين موجبات رشد و توسعه مناطق جنوبي تهران را فراهم ميآورد.
عمر مفيد سازهها بين 35 تا 50 سال مبناي طراحي قرار ميگيرد اما عمر پل به ميزان نگهداري آن نيز بستگي دارد كه بايد بيشتر مورد توجه قرار گيرد.