مقاله شماره 18: بررسي انتقال حرارتي يك نوع رزين آكريلي گرما پخت مخلوط شده با ذرات اكسيد آلومينيوم (Al2O3)

[m4material]

بررسي انتقال حرارتي يك نوع رزين آكريلي گرما پخت مخلوط شده با ذرات اكسيد آلومينيوم (Al2O3)

بهناز عباديان , محمد امير پرکان​

چکيده
يكي از خصوصيات مهم بيس پروتز، انتقال حرارتي آن است كه نقش مهمي در ترشح غدد بزاقي و آنزيمهاي آن، مزه غذا و هضم آن دارد. پليمرمتيل متاكريلات مورد استفاده در بيس، يك عايق نسبي است. به منظور رفع اين مشكل تاكنون از مواد مختلفي از جمله فيلرهاي فلزي و سراميكي استفاده شده كه هر يك داراي مزايا و معايبي است. اين تحقيق با هدف بررسي اثر Al2O3 بر انتقال حرارتي رزين آكريلي گرماپخت انجام شد؛ بدينمنظور از ذرات اكسيد آلومينيوم (AL2O3) در دو نسبت وزني متفاوت (15% و 20%) در تلفيق با پودر رزين آكريليك گرماپخت استفاده شد. تعداد 18 نمونه استوانهاي شكل از اين پودر در ابعاد 9*9 ميليمتر كه در مركز حاوي سيم ترموكوپل بود، ساخته شد. نمونهها پس از پخت در يك محدوده زماني 10 دقيقهاي در محيط آبي 1±70 درجه سانتيگراد قرار گرفتند و ميزان انتقال حرارتي در گروههاي مختلف شامل گروه شاهد (رزين خالص)، گروه اول (رزين آكريلي به اضافه 15% وزني ذرات اكسيد آلومينيوم) و گروه دوم (رزين آكريلي به اضافه 20% وزني ذرات اكسيد آلومينيوم)، اندازهگيري و مقايسه شد. نتايج حاصل از آناليز واريانس و آزمون دانكن اختلاف معنيداري را بين انتقال حرارتي سه گروه در تمام فواصل زماني (5 ثانيه ابتدايي و 10 ثانيههاي بعدي) نشان داد؛ همچنين نتايج نشان داد كه ميزان انتقال حرارتي در گروههاي اول و دوم بخصوص در ثانيههاي ابتدايي از گروه شاهد بالاتر است. با دستيابي به اين نتيجه ميتوان از اين ماده، جهت افزايش كيفيت حرارتي رزينهاي آكريلي استفاده كرد؛ البته ساير خواص ضروري رزين حاصل نيز بايد مورد بررسي قرار گيرد.

مقدمه ​

سالهاست است كه از رزين‌هاي آكريلي به عنوان ماده بيس دنچر استفاده مي‌شود و با وجود كاربرد فراوان به دليل آماده‌سازي آسان، وزن سبك و توانايي در انطباق با مخاط زيرين، داراي معايبي نظير استحكام كم و انتقال حرارتي پايين مي‌باشند (1). هدايت حرارتي پلي متيل متاكريلات حدود w/mk? 2/0 است كه تقريباً 3 بار از فلزات كمتر است (2). انتقال حرارتي مواد غذايي به مخاط زيرين در پاسخهاي گوارشي و در نتيجه در ترشح بزاق و آنزيم‌هاي بزاقي مؤثر است. ​

Kappur و Fischer در سال 1981 اعلام نمودند كه انتقال حرارتي مواد بيس پروتز، اثر مهمي در ترشح غده پاروتيد و به نوبه خود در حس چشايي و پاسخهاي گوارشي نسبت به تغييرات حرارتي مواد غذايي سرد و گرم در محيط دهان دارد (3). ​

ميزان ترشح غده پاروتيد به عنوان يك شاخص در تعيين پاسخهاي گوارشي به حرارتهاي متفاوت مواد غذايي، مورد مطالعه قرار گرفته است (4). ​

با افزايش حرارت بافت كام، ترشح غده پاروتيد افزايش مي‌يابد. اين تأثير با حضور بيس‌هاي فلزي آشكار است ولي در بيس‌هاي آكريلي با افزايش دماي مواد غذايي، ترشح غده پاروتيد افزايش نمي‌يابد (3). با تحريكات گوارشي پاسخ غده پاروتيد در حين حرارتهاي متفاوت بافت كام و دهان زير بيس دنچر بيشتر مي‌شود (5). ​

اثر حرارت روي حس چشايي در موش با اندازه‌گيري ايمپالس‌هاي عصب كورداتيمپاني و عصب گلوسوفارنژيال در چهار نوع ماده غذايي و در حرارتهاي مختلف، مورد مطالعه قرار گرفته است. بيشترين مقدار پاسخ گوارشي براي كليه غذاها در دمايي حدود حرارت زبان به دست مي‌آيد و به نظر مي‌رسد اثر چشايي بعضي از مواد با افزايش يا كاهش دما تغيير مي‌كند (6). ​

تاكنون سعي بر اين بوده تا به جاي بيس از مواد مختلفي با انتقال حرارتي بالا در پروتز‌ها استفاده شود. آلومينيوم يكي از فلزاتي است كه مي‌تواند به طور كلي جايگزين بيس آكريلي شود؛ با اين كه آلومينيوم يك فلز هادي حرارت است، نسبت به رزين آكريلي سخت‌تر و استحكام كششي آن سه برابر بيشتر مي‌باشد و همچنين تطابق بهتري با مخاط دارد ولي دانسيته بيشتر آن، احتمال تاب برداشتن و عدم امكان ريلاين و همچنين هزينه بالاتر ساخت از جمله معايب آن محسوب مي‌شود (7). ​

Sehajpal و Sood در سال 1989 اعلام كردند كه افزودن فيلرهاي فلزي به رزين آكريلي براي افزايش انتقال حرارتي، با معايبي مثل افزايش وزن دنچر، اشكال در ريلاين، سختي انطباق لبه‌هاي دنچر با بردرهاي فيزيولوژيك، كاهش استحكام كششي بيس و افزايش دانسيته و مشكل زيبايي، همراه است (2). ​

ميزان انتقال حرارتي به نسبت تركيب فيلر با رزين و همچنين شكل ذرات فيلر بستگي دارد. ذرات ميله‌اي شكل نقره و آلومينيوم پس از پخش شدن در رزين آكريليك در امتداد هم قرار مي‌گيرند و انتقال حرارت را بهتر انجام مي‌دهند؛ درحاليكه ذرات كروي مس به طور جداگانه و اتفاقي در ماتريكس پخش مي‌شود و انتقال حرارتي را چندان بالا نمي برند (2). ​

با پيشرفت در توليد سراميك‌هاي هادي حرارت، مثل اكسيد آلومينيوم، نيتريد سيليكون، نيتريد بور و نيتريد آلومينيوم كه حتي انتقال حرارتي‌ برخي از آنها به فلزات نزديك است، از اين مواد به عنوان فيلر در پودر رزين‌هاي آكريلي استفاده شد. مزاياي فيلر‌هاي سراميكي علاوه بر انتقال حرارتي بالا، دانسيته كمتر و رنگ سفيد آنها است كه نماي بيس پروتز را كمتر تحت تأثير قرار مي‌دهند (5). ​

Messersmith و همكاران در سال 1998 از ويسكرهاي سراميكي براي افزايش انتقال و انتشار حرارتي رزين‌ها استفاده كردند. آنها از ويسكرهاي AL2O3
(Sapphire) استفاده نمودند و اعلام كردند اين ويسكرها با درصدهاي وزني به كار رفته، انتشار حرارتي رزين‌هاي آكريلي را افزايش مي‌دهند؛ البته احتمال تغيير ساير خواص فيزيكي از جمله استحكام آنها مطرح است. در مطالعه آنها اين سراميك باعث افزايش استحكام عرضي رزين گرديد
(5). ​

Grant و Greener در سال 1967 اعلام كردند كه پس از تلفيق نسبتهاي وزني پايين اكسيد آلومينيوم با رزين آكريلي، استحكام بيس تا حدودي افزايش مي‌يابد (8).​

طي مطالعه‎اي نمونه‌هاي آكريلي تقويت‌شده با فيبرهاي شيشه، آراميد و نايلون نسبت به نمونه خالص، استحكام خمشي بالاتري را نشان داد (9). ​

افزودن فيبرهاي كربن، نايلون، پلي اتيلن طي تحقيقات متعدد و متفاوتي بر بهبود استحكام خمشي و عرضي رزين‌هاي آكريلي مؤثر بوده است (10).​

جهت تقويت رزين‌هاي كامپوزيتي نيز از مواد مختلفي از جمله فيلر‌هاي شيشه، استفاده شده است كه به دليل ترد بودن شيشه، استحكام كامپوزيت چندان افزايش نمي‌يافت. طي تحقيقي از ويسكرهاي تك‌كريستالي نيتريد سيليكون براي تقويت كامپوزيت رزين‌ها استفاده شد كه سطح اين ويسكرها با سيلكاگلاس اصلاح‌سازي شده بود كه در نتيجه استحكام، چقرمگي و مقاومت به آسيبهاي رزين به شدت افزايش يافت (11). ​

اين تحقيق با هدف تعيين اثر افزودن اكسيد آلومينيوم در دو درصد وزني 15 و 20% بر ميزان انتقال حرارتي رزين اكريلي گرماپخت انجام گرديد.​

 

[m4material]

ادامه

ادامه

روش بررسي​

در اين مطالعه تجربي از نوع آزمايشگاهي، بر اساس انحراف معيار مطالعات مشابه قبلي، تعداد نمونه‌ها براي هر گروه 6 عدد تعيين شد. جهت افزايش انتقال حرارتي رزين‌هاي آكريلي گرماپخت، از ذرات كروي اكسيد آلومينيوم استفاده شد كه مطمئناً بر ساير خواص رزين اثر دارد ولي در اينجا فقط انتقال حرارتي آن مورد مطالعه قرار گرفت. ​

نمونه‌ها شامل سه گروه زير بود:​

1- گروه شاهد (پودر رزين‌ آكريلي ‌خالص) ​

(Meliodent; Bayer UK)​

2- گروه آزمايشي شماره 1 (شامل 15% وزني ذرات اكسيد آلومينيوم نسبت به پودر رزين آكريلي) ​

3- گروه آزمايشي شماره 2 (شامل 20% ذرات اكسيد آلومينيوم نسبت به پودر رزين آكريلي) ​

مواد و وسايل مورد استفاده شامل موارد زير بود:​

الف- رزين آكريلي گرماپخت مليودنت (Bayer UK)، ذرات‌اكسيدآلومينيوم (Martinswerk, Germany) (جدولهاي 1 و 2)، (تصوير 1).​

ب- مدل استوانه‌اي برنجي با ابعاد 9*9 ميليمتر براي ساخت نمونه‌ها (12). ​

ج- سيم ترموكوپل تيپ K با قطر 2/0 ميليمتر
و ترمومتر با سنسور حرارتي تيپ K با دقت اندازه‌گيري
در محدوده حرارتي 20 تا 100 درجه سانتيگراد
(DT-838 Digital Multimeter)​

در اين بررسي از نسبت وزني 15 و 20% ذرات اكسيد آلومينيوم، همراه پليمر پلي متيل متاكريلات استفاده شد. مشخصات گروه شاهد و گروههاي آزمايشي در جدول 3 آورده شده است. ​

جهت تعيين نسبت وزني ذرات اكسيد آلومينيوم و پليمر پلي متيل متاكريلات از وزن حجمي تئوري بر اساس فرمول زير استفاده شد:

جرم حجمي پليمرپلي متيل متاكريلات gr/cm3 19/1P= و جرم حجمي AL2O3، gr/cm399/3P= و جرم حجمي مونومر gr/cm394/0P= مي‌باشد (1). ​

توضيح آن كه براي اختلاط پودر رزين با پودر اكسيد آلومينيوم از دستگاهي شبيه به آمالگاماتور استفاده شد. ​

نمونه برنجي استوانه‌اي با ابعاد 9*9 ميليمتر در مفل حاوي گچ استون به نحوي قرار گرفت كه نيمي از آن در قسمت تحتاني مفل قرار داشت تا سيم ترموكوپل به طور دقيق در مركز نمونه قرار گيرد. ​

خمير آكريل سه گروه آزمايشي در نسبتهاي بيان‌شده آماده گرديد؛ سپس در مولد ايجادشده در مفل قرار گرفتند و تحت فشار psi 200 فشرده شدند؛ سپس هر قطعه آكريلي با تيغ بيستوري از وسط بريده شد و سيم ترموكوپل به دقت در مركز نمونه‌ها قرار گرفت و مجدداً مفل تحت فشار psi 400 واقع شد. ​

نمونه‌ها با روش طولاني، آماده شدند و پس از 24 ساعت از مفل خارج شدند. نمونه‌ها از نظر قطر و
طول كنترل گرديدند؛ با انجام راديوگرافي از نحوه قرارگيري سيم ترموكوپل در مركز نمونه اطمينان حاصل شد (تصوير 2). ​

قبل از هر آزمايش ابتدا نمونه‌ها به مدت 24 ساعت در آب و در دماي محيط قرار گرفتند؛ سپس نمونه در حمام آب يخ 1±0 درجه سانتيگراد به مدت 45 دقيقه و پس از آن نمونه در حمام آب 1±70 درجه سانتيگراد قرار گرفت و دماي مركز نمونه‌ها در يك محدوده زماني 10 دقيقه‌اي با كمك ترمومتر اندازه‌گيري شد. هرنمونه سه بار تحت آزمايش قرار گرفت و ميانگين آنها محاسبه گرديد.​

نتايج به دست آمده با كمك محاسبات آماري آناليز واريانس يك‌طرفه و آزمون دانكن مورد ارزيابي قرار گرفت.

 

[m4material]

[FONT=&quot]يافته‌ها[/FONT]​

[FONT=&quot]نتايج به‌دست آمده از ميزان انتقال حرارتي نمونه‌هاي گروه شاهد و گروههاي آزمايشي 1و2 در زمانهاي مختلف
(5 ثانيه ابتدايي و پس از آن با فواصل 10 ثانيه تا 10 دقيقه) مورد آناليز واريانس يك‌طرفه و آزمون دانكن قرار گرفت. تعداد كل نمونه‌ها براي هر گروه 6 عدد و تعداد دفعات آزمايش براي هر نمونه 3 بار بود. نتايج اين آزمون در جدولهاي 4 و 5 آمده است.

[/FONT] [FONT=&quot]جدول 1- مشخصات فيزيكي، شيميايي، الكتريكي پودر اكسيد آلومينيوم

[/FONT] [FONT=&quot]جدول 2- آناليز شيميايي پودر اكسيد آلومينيوم[/FONT]

[FONT=&quot]جدول 3- مشخصات گروه شاهد و گروههاي آزمايشي1 و 2[/FONT]

[FONT=&quot]جدول 4- نتايج آزمونهاي آناليز واريانس يك‌طرفه و دانكن در3 گروه آزمايشي برحسب دما در فاصله زماني 5 ثانيه ابتدايي آزمايش [/FONT]

 

[m4material]

[FONT=&quot]جدول 5- نتايج آزمونهاي آناليز واريانس يك‌طرفه و دانكن در3 گروه آزمايشي برحسب دما درفاصله زماني 10 ثانيه ابتدايي آزمايش [/FONT]

[FONT=&quot]جدول 6- ميانگين افزايش دما در سه گروه آزمايشي در فواصل زماني مورد آزمايش[/FONT]

[FONT=&quot]تصوير 1- ترمومتر، مدل برنجي و سيم ترموكوپل مورد استفاده در مطالعه[/FONT]

[FONT=&quot]تصوير 2- يكي از نمونه‌هاي ساخته‌شده همراه با سيم ترموكوپل [/FONT]

[FONT=&quot]تصوير 3- نمايي از مخلوط رزين آكريلي با ذرات [/FONT][FONT=&quot]AL2O3 (بزرگنمايي 1000 برابر)[/FONT]

[FONT=&quot]تصوير 4- نمايي از مخلوط رزين آكريلي با ذرات [/FONT][FONT=&quot]AL2O3 (بزرگنمايي 2000 برابر) [/FONT]

 

[m4material]

اندازه‌گيري اختلاف دما در فواصل 10 ثانيه تا پايان 10 دقيقه اول انجام پذيرفت و نتايج آنها مشابه نتايج 10 ثانيه ابتدايي آزمايش بود؛ به همين دليل جدولهاي آماري آن ارائه نشده است. در جدول 6 ميانگين افزايش دما در تمام فواصل مورد نظر در آزمايش آورده شده است. ​

نتايج حاصل از آزمون آناليز واريانس يك‌طرفه، اختلاف معني‌داري را بين ميزان افزايش دما در سه گروه مورد مطالعه در 5 ثانيه ابتدايي و 10 ثانيه بعدي نشان داد (جدولهاي 4 و 5). نتايج آزمون دانكن اختلاف معني‌داري را در تمامي گروهها از نظر آماري نشان داد (0001/0P<). ​

در گروههاي دوم و سوم نسبت به گروه شاهد دما به سرعت بالا رفت كه اين اختلاف دما در 10 ثانيه‌هاي بعدي تا 60 ثانيه ابتدايي همچنان ادامه داشت و پس از آن نمونه‌هاي گروههاي دوم و سوم به دماي 70 درجه سانتيگراد رسيدند و گروه اول پس از 2 دقيقه به دماي تعادل ‌رسيد. ​

در جدول 6 ميانگين ميزان انتقال حرارتي نمونه‌هاي گروه شاهد و گروههاي آزمايشي در زمانهاي مختلف جهت مقايسه در مجموع آورده شده است. ​

جهت تعيين نحوه انتشار ذرات كروي AL2O3در رزين از نمونه گروه دوم (حاوي 20% وزني AL2O3) و همچنين نمونه آكريل خالص با SEM تصاويري تهيه گرديد (تصويرهاي 3و4). انتشار ذرات در ماتريكس يكنواخت به نظر مي‌رسيد كه نشانگر اختلاط خوب پودر پليمر با ذرات AL2O3 مي‌باشد؛ با وجود شكل كروي و غير متصل ذرات فيلر، نتايج حاصل از انتقال حرارت توسط ترموكوپل و ترمومتر، نشان داد كه انتقال حرارت افزايش يافته است. ​

بحث و نتيجه‌گيري​

مصرف مواد غذايي متنوع و با حرارتهاي مختلف، بافتهاي دهاني و بخصوص گيرنده‌هاي حرارتي، چشايي و غدد بزاقي را تحت تأثير قرار مي‌دهد. اين تغييرات حرارتي در بافتهاي دهان بسيار سريع و ممكن است فقط طي چند ثانيه رخ دهد. از آنجا كه رزين‌هاي آكريلي، عايق نسبي محسوب مي‌شوند، براي رفع اين نقيصه تاكنون چند روش مورد آزمايش قرار گرفته است. استفاده از بيس‌هاي فلزي به جاي بيس آكريلي بارها مورد آزمايش قرار گرفته است؛ به عنوان مثال كاربرد بيس‌هاي آلومينيومي گرچه مزايايي دارند و انتقال حرارتي بسيار بهتري را برقرار مي‌كنند ولي به دليل محدوديتهاي مهمي كاربرد عمومي پيدا نكرده است
(7). ​

طي تحقيقاتي توسط Sehajpal و Sood در سال 1989 سعي شد از فيلرهاي فلزي براي افزايش انتقال حرارتي رزين آكريلي استفاده شود. اگر چه افزودن فيلرهايي مثل نقره و آلومينيوم و مس، ميزان انتقال حرارتي رزين آكريلي را تا حدود چهار برابر افزايش مي‌دهد، اما حجم فيلر مصرفي براي رسيدن به اين مهم باعث كاهش استحكام كششي پليمر تا بيش از 35% مي‌گردد؛ همچنين با افزايش درصد فيلر، دانسيته بيس دنچر نيز افزايش و زيبايي ظاهري آن كاهش مي‌يابد (2). ​

در تحقيقي كه توسط Messersmith و همكاران در سال 1998 انجام شد از ويسكرهاي ميله‌اي شكل اكسيد آلومينيوم (Sapphire) براي افزايش انتشار و انتقال حرارتي رزين پلي‌متيل متاكريلات استفاده شد و مشاهده گرديد كه انتقال حرارت رزين افزايش يافت كه اين افزايش به مقدار ويسكر اضافه شده، بستگي داشت (5). ​

نتايج مطالعه حاضر نشان داد كه افزودن ذرات كروي اكسيد آلومينيوم در دو نسبت وزني 15 و 20% به طور مشخصي باعث افزايش انتقال حرارتي در رزين مي‌گردد و سرعت انتقال حرارت در نسبت وزني 20% بيش از 15% مي‌باشد كه با مطالعةMessersmith همخواني دارد. زمان رسيدن به دماي 70 درجه سانتيگراد در نسبت وزني 15%، 60 ثانيه و در نسبت وزني 20%، 53 ثانيه بود؛ در حاليكه زمان رسيدن به اين دما در رزين خالص نزديك به 2 دقيقه است و پس از آن تا پايان 10 دقيقه تمام نمونه‌ها در دماي 70 به طور ثابت باقي مي‌مانند. در ثانيه‌هاي ابتدايي آزمايش، ميزان انتقال حرارتي در نمونه‌هاي 20% وزني بيشتر از دو گروه ديگر بود و اين تفاوت نسبت به گروه شاهد بسيار قابل توجه است. با توجه به مطالب ذكر شده اين ميزان انتقال حرارت در هنگام غذا خوردن در زمانهاي ابتدايي اهميت ويژه‌اي دارد؛ همچنين نتايج حاصل از داده‌هاي آماري در آزمونهاي آناليز واريانس و دانكن (جدولهاي 4 و 5) نشان داد كه ميزان انتقال حرارت در گروه شاهد و گروههاي آزمايشي 1و2 در هر يك از فواصل زماني مورد آزمون، با يكديگر اختلاف معني‌دار داشته است؛ اين اختلاف در گروههاي آزمايشي 1و2 با يكديگر و هر كدام با گروه شاهد وجود دارد. ​

Messersmith و همكاران در مطالعه خود افزايش انتقال حرارت رزين تركيبي را علاوه بر هادي بودن بالقوه سراميك (AL2O3)، شكل ميله‌اي آنها ذكر كرده‌اند و به نظر آنها ذرات كروي نمي‌تواند تأثير چنداني بر افزايش انتقال حرارتي داشته باشد (5)؛ با اين وجود در تحقيق حاضر با استفاده از ذرات كروي نتايج قابل توجهي حاصل شد. ​

با وجود تفاوت شكل ظاهري Whiskers اكسيد آلومينيوم استفاده شده در مطالعة Messersmith با ذرات كروي در مطالعة حاضر به نظر مي‌رسد اكسيد آلومينيوم به هر شكل قادر به افزايش حرارتي رزين‌هاي آكريلي مي‌باشد. ​

با توجه به خصوصيت حرارتي ذرات اكسيد آلومينيوم و همچنين دانسيته كم آن نسبت به فيلرهاي فلزي، مي‌توان كامپوزيتي با انتقال حرارتي بالاتر و وزن كمتر تهيه نمود؛ همچنين رنگ سفيد اين ذرات از جهت زيبايي قابل قبولتر از فيلرهاي فلزي است. ​

با اين‌ كه تحقيقات Greener وGrant (1967) و همچنين Messersmith و همكاران (1998) نشان داده بود كه افزودن فيلرهاي اكسيد آلومينيوم استحكام خمشي و عرضي رزين را افزايش مي‌دهد (8،5) ولي بررسي استحكام رزين جديد نيز ضروري به نظر مي‌رسد كه اميد است در آينده پيگيري شود. از آنجا كه در زمينة افزايش انتقال حرارتي رزين‌هاي آكريلي بيس دنچر با سراميك‌ها مطالعة مشابه ديگري در دسترس نبود، مقايسة اين نتايج با مطالعات ديگر انجام نشد.​

تشكر و قدرداني​

با سپاس فراوان از استاد ارجمند جناب آقاي دكتر اسماعيل شريفي، مدير محترم گروه پروتز دانشكده دندانپزشكي دانشگاه علوم پزشكي مشهد و جناب آقاي دكتر علي حائريان، معاون محترم پژوهشي دانشگاه فردوسي مشهد كه در تهيه مواد اين تحقيق، ما را ياري نمودند و از مشورت با اين عزيزان بهره فراوان برديم. ​

منابع:​

1- Craig RG. Restorative Dental Materials. 9th ed. St Louis: CV Mosby; 1998: 500-50.​

2- Sehajpal SB, Sood VK. Effect of metal filler on some physical properties of acrylic resin. J Prosthet Dent 1989; 61:746-51.​

3- Kappur KK, Fischer EE. Effect of denture base thermal conductivity on gustatory response. J Prosthet Dent 1981; 46: 603-609.​

4- Zenller DA, Stewart WF, Rozin P, Brown JM. Effect of temperature and expectation on liking for beverages. Physiol Behav 1988; 44: 61-8.​

5- Messersmith PB, Obrez A, Lindberg S. New acrylic resin composite with improved thermal diffusivity. J Prosthet Dent 1998;79:278-84.​

6- Yamada K. Gustatory and thermal response in the glossopharyngeal nerve of the rat. J Physiol 1966; 16:599-604.​

7- Halperin AR. The cast aluminum denture base. Part I Rational. J Prosthet Dent 1980; 43 (6): 605- 10. ​

8- Grant AA, Greener EH. Whisker reinforcement of polymethylmet acrylate denture base resins. Aust Dent J 1967; 12:29-33.​

9- John J, Gangadhar S, Shah I. Flexural strength of heat- polymerized polymethylmetacryalte denture resin reinforced with glass, aramid, or nylon fibers. J Prosthet Dent 2001; 86 (4): 424-27.​

10- Deboer J, Vermilyea SG. The effect of carbon fiber orientation on the fatigue resistance and bending properties of two denture resins. J Prosthet Dent 1984; 51- 119. ​

11- Xu HH, Martin TA, Antonucci JM, Eichmiller FC. Ceramic whisker reinforcement of dental resin composites. J Dent Res 1999; 78 (2): 706- 12.​

12- Watts DC, Smit R. Thermal diffusivity in finite cylindrical specimens of dental cements. J Dent Res 1981; 60 (12): 1972- 76. ​

​