[h=1][/h]
در ادامه مقالات مربوط به طب سنتی، در این مطلب، به تقسیم بندی انواع غذاها از دیدگاه طب سنتی می‌پردازیم. [h=2]انتخاب غذا[/h]در دیدگاه طب سنتی، غذا فقط ماده‌ای نیست که برای پر کردن معده خورده شود، بلکه به علت تأثیر جسمانی و روانی روی بدن انسان جایگاه ویژه‌ای دارد. محققان طب سنتی با در نظر گرفتن آیات قرآن مطالبی را درباره طعام بیان می‌کنند.بسیاری از ما نمی‌دانیم چه می‌خوریم و به صرف ارزانی، در دسترس بودن و خوشمزگی غذا را مصرف می‌کنیم. از دیدگاه آنان مردم سه دسته هستند؛* گروهی که تابع هوس خود بوده و حتی اگر مضرات ماده غذایی را بدانند باز از مصرف آن دست نمی‌کشند. بسیاری از جوانان غافل در جامعه ما از روی هوس چیزی می‌خورند و نمی‌دانند با مصرف آن ماده غذایی تا چه اندازه به جسم و روان خود صدمه می‌زنند.* گروهی دیگر چوب جهل و ناآگاهی خود را درباره مصرف بعضی مواد غذایی می‌خورند. مثال آن غذاهایی است که برای زیباتر کردن سفره یا خوشمزگی به وفور استفاده می‌شود، در حالی که ارزش غذایی ندارند.* در مقابل، دسته سوم معیار قرآنی را رعایت نموده و با افزایش اطلاعات تغذیه‌ای خود انتخاب‌های صحیح را انجام می‌دهند و به قولی به صدای بدن خود گوش می‌دهند و مواد ناسازگار با طبع خود را مصرف نمی‌کنند. [h=2]اقسام غذا از دیدگاه طب سنتی[/h]غذاها اهمیت خاصی در حفظ سلامتی انسان دارند. از دیدگاه حکما، غذا علاوه بر اینکه انرژی لازم برای سوخت و ساز و ترمیم بافت‌ها را تأمین می‌کند، بر روی کل بدن اثرات مثبت و منفی از خود بر جای می‌گذارد و جسم و روان فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهد، بنابراین دقت در انتخاب غذا برای تعادل مزاج اهمیت خاصی دارد.
[h=2]خاصیت مزه‌ها[/h]هر یک از مزه‌ها در طب سنتی، دارای مزاج خاصی هستند و افراد باید بر طبق مزاج خود به میزان متعادل مصرف کنند. خاصیت هر یک از 5 نوع مزه اصلی را به اختصار در ذیل آورده‌ایم: ترش: مواد ترش مثل آب‌غوره، آب‌لیمو، سرکه و سماق بعد از ورود به بدن خشکی و سردی را افزایش می‌دهند و هر چه ترشی آن بیشتر باشد سردی و خشکی آن افزایش می‌یابد. افراط در استفاده از این مواد تأثیر منفی بر دستگاه تنفسی و عصبی داشته و سرفه را افزایش می‌دهد و به خصوص افراد سوداوی از مصرف آن‌ها صدمه می‌بینند. تلخ: این مواد گرمی و خشکی بدن را افزایش می‌دهند، خون را رقیق نموده و شوینده و پاک‌کننده دستگاه گوارش از مواد زائد بلغمی هستند. شیرین: مواد شیرین گرم و تر بوده و غذای مناسبی بعد از گوشت و نان هستند. البته منظور از شیرینی، مواد طبیعی است.
منبع: ماهنامه دنیای تغذیه – شماره 116 - بهناز عباسی‌مقدم، کارشناس ارشد تغذیه
در دیدگاه طب سنتی، غذا فقط ماده‌ای نیست که برای پر کردن معده خورده شود، بلکه به علت تأثیر جسمانی و روانی روی بدن انسان جایگاه ویژه‌ای دارد.
مواد شور گرم و خشک هستند. نمک طعام مهم‌ترین شوری است و مصرف به اندازه آن بلغم را از بین می‌برد و باعث افزایش اشتها می‌شود
همچنان که در سوره عبس آمده است: «فلینظر الانسان الی طعامه»، انسان باید با دقت به غذای خود بنگرد، از این‌رو در طب سنتی غذاها به مواردی دسته‌بندی شده‌اند که اهم آن‌ها را به اختصار در ذیل آورده‌ایم و سپس جدول 18 گانه غذا را در ادامه مطلب مشاهده خواهید نمود. لطیف: غذایی است که وقتی بدن روی آن اثر می‌کند، به سرعت هضم شده و مورد استفاده اندام‌ها قرار می‌گیرد و بدن آن را به سرعت آماده مصرف می‌کند. این دسته از غذاها برای افرادی که به تازگی از بیماری بهبود یافته‌اند یا افرادی که متفکر هستند و نمی‌خواهند مواد زائد در بدنشان تجمع یابد مناسب هستند، مثل زرده تخم‌مرغ عسلی. کثیف: غذاهای درهم فشرده که بدن ما برای استفاده از این غذاها باید زحمت زیادی متحمل شود و مواد زائد آن‌ها هم زیاد است. این گروه غذاها برای افرادی که کار زیادی انجام می‌دهند یا ورزشکاران مناسب است، مثل گوشت گوساله. معتدل: برای افراد با مزاج معتدل و فعالیت متوسط مناسب است. صالح الکیموس: بعضی غذاها بعد از هضم به میزان متناسبی اخلاط (دم و بلغم، صفرا و سودا) از آن‌ها حاصل می‌شود و مزاج فرد را تغییر فاحش نمی‌دهند. در واقع کیموس خوب تولید می‌کنند. فاسد الکیموس: غذاهایی که میزان کمی خون و یا میزان زیادی صفرا تولید می‌کنند که مزاج فرد را از حالت تعادل خارج می‌کنند و در صورت استفاده مکرر از آن‌ها بیماری پدید می‌آید مثل سوسیس، کالباس، قارچ، پنیر و کشک. کثیرالغذا: این نوع غذاها مقادیر زیادی اخلاط و همچنین انرژی زیادی تولید می‌کنند و در صورت مصرف آن‌ها بدن تا زمان قابل توجهی سیر می‌شود. قلیل الغذا: غذایی که انرژی کمی می‌دهد و بیشتر شکم پر کن است. [h=2]جدول اقسام هجده‌گانه غذا از دیدگاه طب سنتی:[/h]لطیف صالح الکیموس کثیرالغذا مانند زرده تخم‌مرغ عسلی و گوشت کبکلطیف صالح الکیموس قلیل الغذا مانند انار، سیب و کاهولطیف صالح الکیموس متوسط الغذا مانند نان گندم مرغوبکثیف صالح الکیموس کثیرالغذا مانند تخم‌مرغ نیمروکثیف صالح الکیموس قلیل الغذا مانند پنیر تازهکثیف صالح الکیموس متوسط الغذا مانند گوشت گوسالهمعتدل صالح الکیموس کثیرالغذا مانند گوشت بره یکسالهمعتدل صالح الکیموس قلیل الغذا مانند شلغممعتدل صالح الکیموس متوسط الغذا مانند گوشت بچه شترلطیف فاسد الکیموس کثیرالغذا مانند جگر سفیدلطیف فاسد الکیموس قلیل الغذا مانند ترب و پیاز و هر چیز تند و تیزلطیف فاسد الکیموس متوسط الغذا مانند نان فتیر تخمیر نشدهکثیف فاسد الکیموس کثیرالغذا مانند گوشت ماندهکثیف فاسد الکیموس قلیل الغذا مانند گوشت نمک سود شدهکثیف فاسد الکیموس متوسط الغذا مانند کلممعتدل فاسد الکیموس کثیر الغذا مانند کلم سنگمعتدل فاسد الکیموس قلیل الغذا مانند زردکمعتدل فاسد الکیموس متوسط الغذا مانند ماهی خشک کرده و دودی
مواد بی‌مزه سرد و تر هستند و مصرف بیش از اندازه آن‌ها انرژی بدن و اعضا را کاهش می‌دهد
شور: مواد شور گرم و خشک هستند. نمک طعام مهم‌ترین شوری است و مصرف به اندازه آن بلغم را از بین می‌برد و باعث افزایش اشتها می‌شود. تند: این مواد گرم و خشک هستند. مصرف گاه گاه آن برای افراد بلغمی مناسب است. مواد بی‌مزه: مواد بی‌مزه سرد و تر هستند و مصرف بیش از اندازه آن‌ها انرژی بدن و اعضا را کاهش می‌دهد.
بخش تغذیه و آشپزی تبیان
منبع: ماهنامه دنیای تغذیه – شماره 116 - بهناز عباسی‌مقدم، کارشناس ارشد تغذیه
