موهای زائد از جمله عوامل ناراحت‌کننده‌ای هستند که در بعضی از زنان به دلیل برخی اختلالات هورمونی، بیماری‌ها و عوارض مصرف برخی از داروها ایجاد می‌شود. این موها از زیبایی پوست می‌کاهند و شکل و حالتی مردانه به زنان می‌دهد. این افزایش مو در خانم‌ها را پرمویی یا در اصطلاح علمی «هیرسوتیسم» می‌نامند. در محل‌هایی از بدن خانم‌ها که باید موهای کرکی و نرم باشد، موهای ضخیم و تیره دیده می‌شود مثلاً در پایین شکم، روی دست و پاها، روی سینه‌ها، کمر و بالای کمر. از عواملی که باعث رشد زیاد و زائد موهای بدن خانم‌ها می‌شود، هورمون‌ها هستند. مخصوصاً هورمون مردانه تستسترون که رشد موها و قطر تارهای مو را افزایش می‌دهد. هورمون زنانه استروژن باعث نازک‌تر و کمرنگ‌تر شدن موهای بدن می‌شود و رشد آن را آهسته و کند میکند. سایر هورمون‌ها مثل هورمون تیروئیدی، هیپوفیزی و پروژسترونی نیز در این مسئله دخیل هستند. افزایش حرارت پوست در اثر التهاب و یا گرم بودن محیط نیز باعث سریع‌تر شدن رشد موها می‌شود.
علت بروز پرموئی
این مشکل می‌تواند منشأ تخمدانی یا منشأ غدد فوق‌کلیوی و یا حتی عامل محیطی داشته باشد. در برخی از موارد، سطح هورمون‌های مردانه افزایش پیدا نمی‌کند، بلکه فعالیت آنزیم «آلفارلوکنازه» که تستسترون را به فرم فعال تبدیل میکند، در پوست افزایش مییابد. این عدم توازن آنزیمی هم عامل دیگر پرمویی است. در کم‌کاری تیروئید و چاقی ماده‌ای که هورمون تستسترون را به خود جذب میکند، کاهش مییابد و سطح تستسترون آزاد و فعال در خون افزایش مییابد و باعث پرموئی می‌شود. گاهی اوقات رشد موهای زائد فقط علت ژنتیکی دارد. ما چه بخواهیم و چه نخواهیم موها رشد می‌کنند وقتی که موهای سرمان رشد می‌کنند، لذت می‌بریم اما اگر موهای بالای لب، دست و پاها، گونه، چانه و یا قسمت‌های دیگر بدن رشد سریع کنند، کلافه می‌شویم. به هر حال با روش‌های مختلفی می‌توان از شر موهای زائد خلاص شد ولی این نکته را در نظر بگیرید که هیچ روشی ۱۰۰ درصد تضمینی نیست.
روش‌های مختلف از بین بردن موهای زائد
سوزاندن یا الکترولیز
در این روش ریشه مو را به‌وسیله جریان ضعیف الکتریسیته می‌سوزانند. اگر موها به تعداد اندک و پراکنده پدیدار شده‌اند، بهترین راه درمان آنها سوزاندن آنهاست. این کار را نمی‌توان در خانه و به کمک اطرافیان انجام داد بلکه باید یک فرد متخصص آن را انجام دهد. ممکن است این کار در چند مرحله انجام شود و هر بار باید محل را با الکل تمیز کنید و کمی پماد ویتامین A روی آن بمالید.
جریان الکتریکی ضعیف، ریشه موها را منهدم میکند. از بین رفتن موهای زائد در این روش تا نود درصد انجام می‌شود و موهای کنده شده دیگر بازگشت ندارند ولی از آنجایی که تخریب ریشه هر مو به صورت تک تک انجام نمی‌شود، برخی از موها مجدداً رشد می‌کنند. تخریب ریشه‌های تک‌تک موها کاری زمان‌بر است، بنابراین استفاده از الکترولیز برای موهای زائدی که به صورت جدا جدا و پراکنده در برخی قسمت‌های بدن مثل چانه رشد می‌کنند، مناسب‌تر است. متخصصان استفاده از الکترولیز برای رفع موهای دست و پاها و … را توصیه نمی‌کنند زیرا ۴۰- ۶۰ درصد موها دوباره رشد می‌کنند. روش انجام الکترولیز به این صورت است که یک جریان برق ضعیف همراه با یک سوزن به داخل ریشه مو و اطراف سلول مو فرستاده می‌شود. زبری مو و مقدار مو زمان لازم برای انجام این کار را تعیین میکند. این کار هم دردناک است و هم وقت‌گیر. اگر بهداشت رعایت نشود و فرد درمانگر از سوزن یک بار مصرف استفاده نکند، خطر عفونت و برخی بیماری‌های خطرناک مثل ایدز نیز وجود دارد. این کار بسیار زمان‌بر است و فرد برای از بین بردن موهای یک بخش باید تا چندین بار مراجعه کند. گاهی اوقات جای سوزن‌ها در محل سوزاندن ریشه مو می‌مانند و از زیبایی پوست می‌کاهند. الکترولیز از صدسال پیش تا به حال در برداشتن موهای زائد به کار گرفته می‌شود. افراد آموزش‌دیده (الکترولوژیست) این کار را انجام می‌دهند.
تراشیدن
تراشیدن موها با تیغ که یکی از قدیمی‌ترین راه‌ها برای از بین بردن موهای زائد است و بسته به میزان رشد موها، انجام می‌شود. این روش ساده‌ترین راه برای انجام این کار است. ولی آیا این روش سبب پرمویی می‌شود. فردی که دچار پرمویی نباشد، با این روش هیچ‌گاه دچار مشکل نمی‌شود. اما در مواقعی که رشد موها بسیار زیاد است نمی‌توان به این روش اکتفا کرد و باید به فکر راهی بود تا ظاهر زنانه خود را حفظ کنید.
استفاده از موم و موبر
دردناک‌ترین روش از بین بردن موها، روش استفاده از مومک است. در سالن‌های زیبایی و یا در منزل با گرم کردن موم و قرار دادن آن روی سطح پوست، موها را از سطح پوست جدا می‌کنند. برخی از موها از ریشه کنده می‌شوند و برخی دیگر فقط از ساقه. برخی از افراد نسبت به انواع موبرها حساسیت دارند در ضمن تأخیر در انجام این‌کار موجب سوختگی سطحی پوست می‌شود. در اپیلاسیون به روش‌های مختلف مثل استفاده از دستگاه‌های اپیلیدی، استفاده از مومک، استفاده از موچین و بند انداختن رشد مجدد موها مدتی به تعویق می‌افتد. برخی افراد ترجیح می‌دهند که موها را از سطح پوست خود جدا نکنند، بلکه از بی‌رنگ کننده‌هایی مثل دکلره استفاده کنند.
استفاده از اشعه ایکس
این روش برای از بین بردن موهای زائد منسوخ شده است چرا که در اثر این روش آسیب‌های زیادی به پوست اطراف وارد می‌شد و روش مؤثر و بی‌خطری محسوب نمی‌شود.
لیزر درمانی
لیزر درمانی در چند مرحله انجام می‌شود. این روش طولانی است و بسیار هزینه‌بردار. با این روش می‌توان موهای تیره را از بین برد. از پرتوی لیزر برای حذف مو استفاده می‌شود. این روش گاهی اوقات دردناک است. سیستم‌های لیزر با انتخاب طول موج‌های مناسب در ناحیه‌ای نسبتاً وسیع در آن واحد تعداد زیادی از فولیکول‌های مو (ریشه‌های مو) را مورد هدف قرار می‌دهند.
لیزرهایی که برای درمان موهای زائد توصیه می‌شود
۱- سیستم لیزر دیود با طول موج ۸۰۰ نانومتر ۲- سیستم لیزر ان‌دی- یاگ با طول موج ۱۰۵۶ نانومتر ۳- سیستم لیزر الکساندرایت با طول موج ۷۵۵ نانومتر رنگ پوست ناحیه‌ای از بدن که تحت درمان با اشعه لیزر قرار می‌گیرد کمی قرمز می‌شود ولی این قرمزی تا ۲ الی ۳ ساعت دیگر برطرف می‌شود. در صورت استفاده از دستگاه نامناسب (مثلا سیستمی با طول موج بالا) ممکن است تاول و حتی اسکار نیز روی محل مورد نظر ایجاد شود. تمام شایعات مبنی بر سرطان‌زا بودن استفاده از روش لیزری برای رفع موهای زائد، بی‌اساس است و تاکنون هیچ مورد سرطانی دیده نشده است. از لیزر برای تمام موهای زائد از جمله موهای زیربغل استفاده می‌شود. این روش بسیار مناسب‌تر از روش الکترولیز است زیرا:
در این روش هم درد کمتری احساس می‌شود و هم عوارض کمتری روی پوست ایجاد می‌شود.
این روش هیچ محدودیتی ندارد و در هر قسمت از بدن می‌تواند به کار رود. در حالی که در روش الکترولیز می‌توان موهای پراکنده را از بین برد.
سرعت کار در روش الکترولیز کمتر از روش لیزری است. بنابراین فرد به دفعات کمتری به پزشک متخصص مراجعه میکند.
لیزر بدون ایجاد آسیب به بافت انجام می‌شود. لیزر در مرحله رشد اثر میکند و از آنجایی که تمام موها در یک مرحله رشد نمی‌کنند، باید فرد طی ۲ یا ۳ جلسه این کار را انجام دهد. موهای تیره در افرادی که پوست‌های روشن دارند، راحت‌تر برداشته می‌شوند. بعد از عمل برداشتن مو نیازی به پانسمان و استفاده از دارو نیست فقط می‌توان از مرطوب‌کننده و ضد آفتاب استفاده کرد. روش‌های موقت از بین بردن موهای زائد، شاید ساده‌تر، کم‌هزینه‌تر و کم‌دردتر باشند، اما گاهی اوقات ایجاد دردسرهایی نیز می‌کنند مثلا برخی از مواد شیمیایی، تحریک‌کننده هستند و می‌توانند به پوست آسیب برسانند. انتخاب هر یک از این روش‌ها کاملا به خودتان بستگی دارد. اینکه این موهای زائد به چه میزان و در کدام قسمت‌ها رشد کرده‌اند و چقدر شما آزار می‌دهند.
علت بروز پرموئی
این مشکل می‌تواند منشأ تخمدانی یا منشأ غدد فوق‌کلیوی و یا حتی عامل محیطی داشته باشد. در برخی از موارد، سطح هورمون‌های مردانه افزایش پیدا نمی‌کند، بلکه فعالیت آنزیم «آلفارلوکنازه» که تستسترون را به فرم فعال تبدیل میکند، در پوست افزایش مییابد. این عدم توازن آنزیمی هم عامل دیگر پرمویی است. در کم‌کاری تیروئید و چاقی ماده‌ای که هورمون تستسترون را به خود جذب میکند، کاهش مییابد و سطح تستسترون آزاد و فعال در خون افزایش مییابد و باعث پرموئی می‌شود. گاهی اوقات رشد موهای زائد فقط علت ژنتیکی دارد. ما چه بخواهیم و چه نخواهیم موها رشد می‌کنند وقتی که موهای سرمان رشد می‌کنند، لذت می‌بریم اما اگر موهای بالای لب، دست و پاها، گونه، چانه و یا قسمت‌های دیگر بدن رشد سریع کنند، کلافه می‌شویم. به هر حال با روش‌های مختلفی می‌توان از شر موهای زائد خلاص شد ولی این نکته را در نظر بگیرید که هیچ روشی ۱۰۰ درصد تضمینی نیست.
روش‌های مختلف از بین بردن موهای زائد
سوزاندن یا الکترولیز
در این روش ریشه مو را به‌وسیله جریان ضعیف الکتریسیته می‌سوزانند. اگر موها به تعداد اندک و پراکنده پدیدار شده‌اند، بهترین راه درمان آنها سوزاندن آنهاست. این کار را نمی‌توان در خانه و به کمک اطرافیان انجام داد بلکه باید یک فرد متخصص آن را انجام دهد. ممکن است این کار در چند مرحله انجام شود و هر بار باید محل را با الکل تمیز کنید و کمی پماد ویتامین A روی آن بمالید.
جریان الکتریکی ضعیف، ریشه موها را منهدم میکند. از بین رفتن موهای زائد در این روش تا نود درصد انجام می‌شود و موهای کنده شده دیگر بازگشت ندارند ولی از آنجایی که تخریب ریشه هر مو به صورت تک تک انجام نمی‌شود، برخی از موها مجدداً رشد می‌کنند. تخریب ریشه‌های تک‌تک موها کاری زمان‌بر است، بنابراین استفاده از الکترولیز برای موهای زائدی که به صورت جدا جدا و پراکنده در برخی قسمت‌های بدن مثل چانه رشد می‌کنند، مناسب‌تر است. متخصصان استفاده از الکترولیز برای رفع موهای دست و پاها و … را توصیه نمی‌کنند زیرا ۴۰- ۶۰ درصد موها دوباره رشد می‌کنند. روش انجام الکترولیز به این صورت است که یک جریان برق ضعیف همراه با یک سوزن به داخل ریشه مو و اطراف سلول مو فرستاده می‌شود. زبری مو و مقدار مو زمان لازم برای انجام این کار را تعیین میکند. این کار هم دردناک است و هم وقت‌گیر. اگر بهداشت رعایت نشود و فرد درمانگر از سوزن یک بار مصرف استفاده نکند، خطر عفونت و برخی بیماری‌های خطرناک مثل ایدز نیز وجود دارد. این کار بسیار زمان‌بر است و فرد برای از بین بردن موهای یک بخش باید تا چندین بار مراجعه کند. گاهی اوقات جای سوزن‌ها در محل سوزاندن ریشه مو می‌مانند و از زیبایی پوست می‌کاهند. الکترولیز از صدسال پیش تا به حال در برداشتن موهای زائد به کار گرفته می‌شود. افراد آموزش‌دیده (الکترولوژیست) این کار را انجام می‌دهند.
تراشیدن
تراشیدن موها با تیغ که یکی از قدیمی‌ترین راه‌ها برای از بین بردن موهای زائد است و بسته به میزان رشد موها، انجام می‌شود. این روش ساده‌ترین راه برای انجام این کار است. ولی آیا این روش سبب پرمویی می‌شود. فردی که دچار پرمویی نباشد، با این روش هیچ‌گاه دچار مشکل نمی‌شود. اما در مواقعی که رشد موها بسیار زیاد است نمی‌توان به این روش اکتفا کرد و باید به فکر راهی بود تا ظاهر زنانه خود را حفظ کنید.
استفاده از موم و موبر
دردناک‌ترین روش از بین بردن موها، روش استفاده از مومک است. در سالن‌های زیبایی و یا در منزل با گرم کردن موم و قرار دادن آن روی سطح پوست، موها را از سطح پوست جدا می‌کنند. برخی از موها از ریشه کنده می‌شوند و برخی دیگر فقط از ساقه. برخی از افراد نسبت به انواع موبرها حساسیت دارند در ضمن تأخیر در انجام این‌کار موجب سوختگی سطحی پوست می‌شود. در اپیلاسیون به روش‌های مختلف مثل استفاده از دستگاه‌های اپیلیدی، استفاده از مومک، استفاده از موچین و بند انداختن رشد مجدد موها مدتی به تعویق می‌افتد. برخی افراد ترجیح می‌دهند که موها را از سطح پوست خود جدا نکنند، بلکه از بی‌رنگ کننده‌هایی مثل دکلره استفاده کنند.
استفاده از اشعه ایکس
این روش برای از بین بردن موهای زائد منسوخ شده است چرا که در اثر این روش آسیب‌های زیادی به پوست اطراف وارد می‌شد و روش مؤثر و بی‌خطری محسوب نمی‌شود.
لیزر درمانی
لیزر درمانی در چند مرحله انجام می‌شود. این روش طولانی است و بسیار هزینه‌بردار. با این روش می‌توان موهای تیره را از بین برد. از پرتوی لیزر برای حذف مو استفاده می‌شود. این روش گاهی اوقات دردناک است. سیستم‌های لیزر با انتخاب طول موج‌های مناسب در ناحیه‌ای نسبتاً وسیع در آن واحد تعداد زیادی از فولیکول‌های مو (ریشه‌های مو) را مورد هدف قرار می‌دهند.
لیزرهایی که برای درمان موهای زائد توصیه می‌شود
۱- سیستم لیزر دیود با طول موج ۸۰۰ نانومتر ۲- سیستم لیزر ان‌دی- یاگ با طول موج ۱۰۵۶ نانومتر ۳- سیستم لیزر الکساندرایت با طول موج ۷۵۵ نانومتر رنگ پوست ناحیه‌ای از بدن که تحت درمان با اشعه لیزر قرار می‌گیرد کمی قرمز می‌شود ولی این قرمزی تا ۲ الی ۳ ساعت دیگر برطرف می‌شود. در صورت استفاده از دستگاه نامناسب (مثلا سیستمی با طول موج بالا) ممکن است تاول و حتی اسکار نیز روی محل مورد نظر ایجاد شود. تمام شایعات مبنی بر سرطان‌زا بودن استفاده از روش لیزری برای رفع موهای زائد، بی‌اساس است و تاکنون هیچ مورد سرطانی دیده نشده است. از لیزر برای تمام موهای زائد از جمله موهای زیربغل استفاده می‌شود. این روش بسیار مناسب‌تر از روش الکترولیز است زیرا:
در این روش هم درد کمتری احساس می‌شود و هم عوارض کمتری روی پوست ایجاد می‌شود.
این روش هیچ محدودیتی ندارد و در هر قسمت از بدن می‌تواند به کار رود. در حالی که در روش الکترولیز می‌توان موهای پراکنده را از بین برد.
سرعت کار در روش الکترولیز کمتر از روش لیزری است. بنابراین فرد به دفعات کمتری به پزشک متخصص مراجعه میکند.
لیزر بدون ایجاد آسیب به بافت انجام می‌شود. لیزر در مرحله رشد اثر میکند و از آنجایی که تمام موها در یک مرحله رشد نمی‌کنند، باید فرد طی ۲ یا ۳ جلسه این کار را انجام دهد. موهای تیره در افرادی که پوست‌های روشن دارند، راحت‌تر برداشته می‌شوند. بعد از عمل برداشتن مو نیازی به پانسمان و استفاده از دارو نیست فقط می‌توان از مرطوب‌کننده و ضد آفتاب استفاده کرد. روش‌های موقت از بین بردن موهای زائد، شاید ساده‌تر، کم‌هزینه‌تر و کم‌دردتر باشند، اما گاهی اوقات ایجاد دردسرهایی نیز می‌کنند مثلا برخی از مواد شیمیایی، تحریک‌کننده هستند و می‌توانند به پوست آسیب برسانند. انتخاب هر یک از این روش‌ها کاملا به خودتان بستگی دارد. اینکه این موهای زائد به چه میزان و در کدام قسمت‌ها رشد کرده‌اند و چقدر شما آزار می‌دهند.
