مام ها براي پوست ضرر دارند؟
مام ها از محصول هايي هستند که فروش آنها در تابستان بيشتر مي شود. دکتر محمدجواد ناظمي، متخصص پوست و عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشکي تهران درباره اين محصول هاي بهداشتي، توضيح هاي جالبي دارند که خواندنش خالي از لطف نيست.....
▪ آقاي دکتر! دئودورانت ها و ضدعرق ها و به خصوص مام ها در تابستان زياد استفاده مي شوند. چگونه اين مواد قادرند از ايجاد بوي بد پيشگيري کنند؟
ـ همه انسان هاي سالم به درجه هاي متفاوتي عرق مي کنند؛ چرا که ترشح عرق ضمن تنظيم درجه حرارت بدن، خواص مفيد ديگري هم دارد. بنا براي ن تقريبا همه ما به اين محصول هاي بهداشتي نياز داريم
▪ و بعضي هايمان بيشتر؟
ـ بله، بعضي ها بيشتر.چون بعضي هايمان بيشتر عرق مي کنيم. لفظ هيپرهيدروز به مواردي اطلاق مي شود که مقدار ترشح عرق بيش از حد طبيعي است که گاهي نه تنها موجب آزار جسمي بلکه موجب صدمه هاي روحي و حتي شرمساري اجتماعي مي شود. هيپرهيدروز اغلب به طور اتفاقي در مراجعه بيماران به کلينيک ها براي بيماري هاي ديگر توسط پزشک معالج تشخيص داده مي شود.
▪ حالا کدام يک از اين محصول ها بهترند: ضدعر ق هاي محلول يا مام ها؟
ـ دئودورانت ها و ضدعرق ها به صورت فوم ها و فرمول هاي فراوان وجود دارند؛ مثل رول ها، ژل ها، حالت هاي چسب مانند، صابون و... که بسياري از اين محصول ها براي مصرف زيربغل هستند. اگر چه دئودورانت ها و ضدعرق ها دسته بزرگي از محصول هاي بهداشتي ـ آرايشي را در آمريکا تشکيل مي دهند ولي تاثير زيادي در بيماران با هيپرهيدروز (تعريق شديد) نداشته و اثر آنها نيز موقتي است.
▪ اينکه عرق بعضي ها بدبوتر است، آيا به اين خاطر نيست که آنها از مام استفاده نمي کنند؟
ـ نه! ممکن است اين افراد زيادتر از حالت عادي عرق کنندولي به علت تعداد کم افراد مبتلا به هيپرهيدروز (تعريق شديد) در جامعه، به نظر مي رسد بعضي غذاها و نيز تعدادي از داروها مي توانند موجب بوي بد بدن شوند.
▪ براي اين افراد مام ها جوابگو هستند؟
ـ نه؛ آنها بايد دنبال درمان باشند. براي درمان تعريق شديد (هيپرهيدروز) راه هاي مختلفي وجود دارند ؛ مثلا آلومينيوم و ساير نمک هاي متاليک (فلزي) مثل زيرکونيوم که به علت انسداد مکانيکي غدد عرق موجب کاهش ترشح عرق مي شوند.
▪ درمان تزريقي هم وجود دارد؟
ـ بله، يکي از راه هاي فيزيکي در درمان تعريق شديد اين است که آب معمولي و جريان الکتريکي براي تعويض يون هاي داخل غدد عرق و جدار آنها استفاده مي شود.تزريق بوتولينوم نيز به علت کاهش ترشح غدد عرق از راه هاي کنترل است. استفاده از ترکيب هاي موضعي آنتي کولينرژيک که موجب کاهش ترشح مي شوند نيز کمک درماني است.جراحي و قطع اعصاب سمپاتيک تنه اي نيز از ديگر راه هاي درماني است.
▪ داروهاي خوراکي چطور؟
ـ درمان هاي سيستميک و استفاده از بعضي داروها مانند تعدادي از داروهاي ضدافسردگي (سه حلقه اي ها) و آنتي کولينرژيک هاي خوراکي و حتي روان درماني نيز هر کدام ضمن کنترل و کاهش غدد عرق عوارض ديگري دارند که گاهي مصرف آن در بيماران با مشکل هايي همراه است.
▪ حالا اگر کسي نتوانست با مام ها جلوي عرق کردن را بگيرد، چه مشکلاتي پيدا مي کند؟
ـ هيپرهيدروز ضمن ايجاد مشکل هاي اجتماعي، موجب کاهش اعتماد به نفس و ناتواني شغلي و حتي به علت صدمه به کفش ها و البسه، موجب ضرر مالي نيز مي شود.
▪ آيا اين واقعيت که مي گويند بوي معطر مام نمي تواند بوي بد عرق بعضي ها را از بين ببرد، صحيح است؟
ـ بله؛عرق اين افراد بسيار بد بو است و مبتلا به برم هيدروز هستند. برم هيدروز نيز شبيه هيپرهيدروز بوده ولي در اين حالت غدد عرق بوي بدي داشته و نواحي گرفتار اغلب زيربغل و پاها هستند. اگر چه گرفتاري دو ناحيه مزبور از نظر ابتلاي نوع غدد عرق متفاوت هستند، ولي در صورت ابتلاي ثانوي به ميکروب يا قارچ موجب بوي بد نواحي فوق مي شوند. اگر چه قابل ذکر است که غدد عرق تنها عامل بوي بدن نيست و موارد ديگري چون سبوم (غدد چربي داخل پوست ) و پوست سر عامل بوي بدن هستند.
▪ براي خريد يک مام چه ويژگي هايي را بايد در نظر بگيريم؟
ـ مصرف دئودورانت ها و ضدعرق ها به عنوان يک محصول آرايشي ـ بهداشتي در جامعه رواج داشته و افراد بالغ به خصوص خانم ها به طور فراوان و وسيع از اين ترکيب ها استفاده مي کنند که به صورت فرمول ها و مارک هاي مختلف و با رايحه هاي خوشبو و متفاوت در بازار موجود هستند. تهيه چنين محصول هايي راحت بوده و احتياج به هيچ گونه نسخه اي نداشته و محدوديتي نيز براي مصرف آنها به عنوان محصول هاي آرايشي بهداشتي وضع نشده است. ترکيب ها و فرمولاسيون اين محصول ها عمدتا شامل املاح آلومينيوم يا زيرکونيوم است که با غلظت هاي مختلف در کارخانه هاي مختلف توليد مي شوند و نيز جهت از بين بردن ميکروب ها آنتي بيوتيک هاي مختلفي به آنها اضافه مي شوند و هر کدام داراي ترکيبات نگهدارنده اي هستند که از ميکروبي شدن يا قارچي شدن يا فساد آنها در کوتاه مدت يا مدت تعيين شده جلوگيري مي کنند و نيز هر مارکي اسانس و رايحه اي براي خوشبو شدن آنها به اين محصول ها اضافه مي کنند.
▪ ممکن است کسي با استفاده مام در زير بغلش دچار حساسيت و خارش شود؟
ـ خب، از آنجا که درجه حساسيت افراد متفاوت است، امکان چنين حساسيتي با هر ترکيبي وجود دارد و لازمه درمان اين مشکل، قطع مصرف محصول و درمان اختصاصي است. شايع ترين عارضه اي که ممکن است ايجاد شود درماتيت هاي (التهاب هاي) موضعي ناشي از تحريک اين مواد است که اين مورد بيشتر در ارتباط با نمک هاي آلومينيوم يا آلومينيوم است که در نواحي زيربغل و گاه دست ها و پاها (محل هاي مصرف) ايجاد مي شود. با کاهش دفعه هاي مصرف يا استفاده در ترکيبات ملايم تر از مارک ديگر و نيز استفاده از آن در پوست خشک شده و به خصوص شب ها که عرق کردن کمتر است ضمن اينکه موجب اثر بيشتر و عوارض کمتر مي شود، آسيب کمتري نيز به البسه وارد مي کند. در صورت بروز چنين التهابي استفاده از کِرِم هاي موضعي استروييد براي رفع مشکل و قطع محصول کمک مي کند. پس لازم است از مصرف چنين محصول هايي به دفعات مکرر و زياد و نيز در سطح وسيع و گسترده و عرق کرده پرهيز کرد.
▪ گاهي با مصرف مام ها يک ضايعه گلوله اي شکل در زير بغل ايجاد مي شود که بعضي ها آن را با سرطان اشتباه مي گيرند و نمي دانند ضايعه از کجا ناشي مي شود. چرا؟
ـ ببينيد؛ يک ترکيب که اغلب در دئودورانت ها وجود دارد زيرکونيوم است که ممکن است موجب اين واکنش (گرانولوم زيرکونيوم) شود که به صورت يک ضايعه التهابي نسبتا سفت سلولي و تقريبا گرد و به اندازه چند ميلي متر يا بزرگ تر بوده که در توده پوست زير بغل به وجود مي آيد. اين ضايعه ناشي از حساسيت تاخيري به ترکيب زيرکونيوم بوده و درصورت حدس چنين تشخيصي نمونه برداري (بيوپسي) از پوست توصيه مي شود و در صورت اثبات بيماري احتياج به درمان اختصاصي دارد ولي مي توان اظهار کرد که باوجود مصرف بسيار زياد چنين محصول هايي عوارض خيلي جدي تاکنون گزارش نشده و تعدادي نيز به صورت تئوري بوده است.
مام ها از محصول هايي هستند که فروش آنها در تابستان بيشتر مي شود. دکتر محمدجواد ناظمي، متخصص پوست و عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشکي تهران درباره اين محصول هاي بهداشتي، توضيح هاي جالبي دارند که خواندنش خالي از لطف نيست.....
▪ آقاي دکتر! دئودورانت ها و ضدعرق ها و به خصوص مام ها در تابستان زياد استفاده مي شوند. چگونه اين مواد قادرند از ايجاد بوي بد پيشگيري کنند؟
ـ همه انسان هاي سالم به درجه هاي متفاوتي عرق مي کنند؛ چرا که ترشح عرق ضمن تنظيم درجه حرارت بدن، خواص مفيد ديگري هم دارد. بنا براي ن تقريبا همه ما به اين محصول هاي بهداشتي نياز داريم
▪ و بعضي هايمان بيشتر؟
ـ بله، بعضي ها بيشتر.چون بعضي هايمان بيشتر عرق مي کنيم. لفظ هيپرهيدروز به مواردي اطلاق مي شود که مقدار ترشح عرق بيش از حد طبيعي است که گاهي نه تنها موجب آزار جسمي بلکه موجب صدمه هاي روحي و حتي شرمساري اجتماعي مي شود. هيپرهيدروز اغلب به طور اتفاقي در مراجعه بيماران به کلينيک ها براي بيماري هاي ديگر توسط پزشک معالج تشخيص داده مي شود.
▪ حالا کدام يک از اين محصول ها بهترند: ضدعر ق هاي محلول يا مام ها؟
ـ دئودورانت ها و ضدعرق ها به صورت فوم ها و فرمول هاي فراوان وجود دارند؛ مثل رول ها، ژل ها، حالت هاي چسب مانند، صابون و... که بسياري از اين محصول ها براي مصرف زيربغل هستند. اگر چه دئودورانت ها و ضدعرق ها دسته بزرگي از محصول هاي بهداشتي ـ آرايشي را در آمريکا تشکيل مي دهند ولي تاثير زيادي در بيماران با هيپرهيدروز (تعريق شديد) نداشته و اثر آنها نيز موقتي است.
▪ اينکه عرق بعضي ها بدبوتر است، آيا به اين خاطر نيست که آنها از مام استفاده نمي کنند؟
ـ نه! ممکن است اين افراد زيادتر از حالت عادي عرق کنندولي به علت تعداد کم افراد مبتلا به هيپرهيدروز (تعريق شديد) در جامعه، به نظر مي رسد بعضي غذاها و نيز تعدادي از داروها مي توانند موجب بوي بد بدن شوند.
▪ براي اين افراد مام ها جوابگو هستند؟
ـ نه؛ آنها بايد دنبال درمان باشند. براي درمان تعريق شديد (هيپرهيدروز) راه هاي مختلفي وجود دارند ؛ مثلا آلومينيوم و ساير نمک هاي متاليک (فلزي) مثل زيرکونيوم که به علت انسداد مکانيکي غدد عرق موجب کاهش ترشح عرق مي شوند.
▪ درمان تزريقي هم وجود دارد؟
ـ بله، يکي از راه هاي فيزيکي در درمان تعريق شديد اين است که آب معمولي و جريان الکتريکي براي تعويض يون هاي داخل غدد عرق و جدار آنها استفاده مي شود.تزريق بوتولينوم نيز به علت کاهش ترشح غدد عرق از راه هاي کنترل است. استفاده از ترکيب هاي موضعي آنتي کولينرژيک که موجب کاهش ترشح مي شوند نيز کمک درماني است.جراحي و قطع اعصاب سمپاتيک تنه اي نيز از ديگر راه هاي درماني است.
▪ داروهاي خوراکي چطور؟
ـ درمان هاي سيستميک و استفاده از بعضي داروها مانند تعدادي از داروهاي ضدافسردگي (سه حلقه اي ها) و آنتي کولينرژيک هاي خوراکي و حتي روان درماني نيز هر کدام ضمن کنترل و کاهش غدد عرق عوارض ديگري دارند که گاهي مصرف آن در بيماران با مشکل هايي همراه است.
▪ حالا اگر کسي نتوانست با مام ها جلوي عرق کردن را بگيرد، چه مشکلاتي پيدا مي کند؟
ـ هيپرهيدروز ضمن ايجاد مشکل هاي اجتماعي، موجب کاهش اعتماد به نفس و ناتواني شغلي و حتي به علت صدمه به کفش ها و البسه، موجب ضرر مالي نيز مي شود.
▪ آيا اين واقعيت که مي گويند بوي معطر مام نمي تواند بوي بد عرق بعضي ها را از بين ببرد، صحيح است؟
ـ بله؛عرق اين افراد بسيار بد بو است و مبتلا به برم هيدروز هستند. برم هيدروز نيز شبيه هيپرهيدروز بوده ولي در اين حالت غدد عرق بوي بدي داشته و نواحي گرفتار اغلب زيربغل و پاها هستند. اگر چه گرفتاري دو ناحيه مزبور از نظر ابتلاي نوع غدد عرق متفاوت هستند، ولي در صورت ابتلاي ثانوي به ميکروب يا قارچ موجب بوي بد نواحي فوق مي شوند. اگر چه قابل ذکر است که غدد عرق تنها عامل بوي بدن نيست و موارد ديگري چون سبوم (غدد چربي داخل پوست ) و پوست سر عامل بوي بدن هستند.
▪ براي خريد يک مام چه ويژگي هايي را بايد در نظر بگيريم؟
ـ مصرف دئودورانت ها و ضدعرق ها به عنوان يک محصول آرايشي ـ بهداشتي در جامعه رواج داشته و افراد بالغ به خصوص خانم ها به طور فراوان و وسيع از اين ترکيب ها استفاده مي کنند که به صورت فرمول ها و مارک هاي مختلف و با رايحه هاي خوشبو و متفاوت در بازار موجود هستند. تهيه چنين محصول هايي راحت بوده و احتياج به هيچ گونه نسخه اي نداشته و محدوديتي نيز براي مصرف آنها به عنوان محصول هاي آرايشي بهداشتي وضع نشده است. ترکيب ها و فرمولاسيون اين محصول ها عمدتا شامل املاح آلومينيوم يا زيرکونيوم است که با غلظت هاي مختلف در کارخانه هاي مختلف توليد مي شوند و نيز جهت از بين بردن ميکروب ها آنتي بيوتيک هاي مختلفي به آنها اضافه مي شوند و هر کدام داراي ترکيبات نگهدارنده اي هستند که از ميکروبي شدن يا قارچي شدن يا فساد آنها در کوتاه مدت يا مدت تعيين شده جلوگيري مي کنند و نيز هر مارکي اسانس و رايحه اي براي خوشبو شدن آنها به اين محصول ها اضافه مي کنند.
▪ ممکن است کسي با استفاده مام در زير بغلش دچار حساسيت و خارش شود؟
ـ خب، از آنجا که درجه حساسيت افراد متفاوت است، امکان چنين حساسيتي با هر ترکيبي وجود دارد و لازمه درمان اين مشکل، قطع مصرف محصول و درمان اختصاصي است. شايع ترين عارضه اي که ممکن است ايجاد شود درماتيت هاي (التهاب هاي) موضعي ناشي از تحريک اين مواد است که اين مورد بيشتر در ارتباط با نمک هاي آلومينيوم يا آلومينيوم است که در نواحي زيربغل و گاه دست ها و پاها (محل هاي مصرف) ايجاد مي شود. با کاهش دفعه هاي مصرف يا استفاده در ترکيبات ملايم تر از مارک ديگر و نيز استفاده از آن در پوست خشک شده و به خصوص شب ها که عرق کردن کمتر است ضمن اينکه موجب اثر بيشتر و عوارض کمتر مي شود، آسيب کمتري نيز به البسه وارد مي کند. در صورت بروز چنين التهابي استفاده از کِرِم هاي موضعي استروييد براي رفع مشکل و قطع محصول کمک مي کند. پس لازم است از مصرف چنين محصول هايي به دفعات مکرر و زياد و نيز در سطح وسيع و گسترده و عرق کرده پرهيز کرد.
▪ گاهي با مصرف مام ها يک ضايعه گلوله اي شکل در زير بغل ايجاد مي شود که بعضي ها آن را با سرطان اشتباه مي گيرند و نمي دانند ضايعه از کجا ناشي مي شود. چرا؟
ـ ببينيد؛ يک ترکيب که اغلب در دئودورانت ها وجود دارد زيرکونيوم است که ممکن است موجب اين واکنش (گرانولوم زيرکونيوم) شود که به صورت يک ضايعه التهابي نسبتا سفت سلولي و تقريبا گرد و به اندازه چند ميلي متر يا بزرگ تر بوده که در توده پوست زير بغل به وجود مي آيد. اين ضايعه ناشي از حساسيت تاخيري به ترکيب زيرکونيوم بوده و درصورت حدس چنين تشخيصي نمونه برداري (بيوپسي) از پوست توصيه مي شود و در صورت اثبات بيماري احتياج به درمان اختصاصي دارد ولي مي توان اظهار کرد که باوجود مصرف بسيار زياد چنين محصول هايي عوارض خيلي جدي تاکنون گزارش نشده و تعدادي نيز به صورت تئوري بوده است.
