hamed6336
عضو جدید
شیرآلات
شیرآلات
شیرها متعلقاتی از سیستم های انتقال و توزیع آب هستند که برای کنترل دبی فشار یا هوا به کار میروند.قطع و وصل جریان ، کنترل دبی ، انحراف جریان ، جلوگیری از چریان برگشتی ، کنترل فشار و یا تخلیه هوا از اهم عملکرد شیرها هستند و معمولا این اعمال توسط تنظیم قطعه متحرک (قطعه انسداد) صورت می گیرد. شیرها بر حسب روش بهره برداری به دو دسته : شیرهای با کنترل دستی و شیرهای خودکارتقسیم تقسیم می شوند. اگر بهره برداری از شیر به کمک اپراتور صورت گیرد آن را شیر با کنترل دستی نامند. شیرهایی که برای قطع و وصل جریان کنترل دبی و انحراف جریان به کار می روند از جمله شیرهای با کنترل دستی هستند. اگر نوع شیر به گونه ای باشد که به طور خود کار و بدون کمک اپراتور عمل کند به آن شیر خود کار گویند. شیرهای خودکار برای جلوگیری از جریان برگشتی ، کنترل فشار و یا تخلیه هوا به کار می روند.
عوامل موثر در انتخاب شیر
انتخاب مناسب نوع و جنس شیر بر عملکرد بهتر سیستم آبرسانی تاثیر می گذارد. برای انتخاب یک شیر مراجعه به کاتالوگ شرکت سازنده شیر ضروری است ، زیرا در کاتالوگ ها معمولا شرایط خاص بهره برداری از شیرها با توجه به مصالح به کار رفته در آنها مشخص است. هم چنین باید در این مورد از نظرات مشاوران متخصص و مصرف کنندگان نیز استفاده کرد. عوامل زیر در انتخاب شیر می توانند موثر باشند:
- افت هد
- آزمون های صحت طراحی
- آمار تعمیرات: از کاربرد شیرهایی که سابقه بد تعمیراتی دارند خودداری کنید.
- پیچیدگی:شیرهایی را به کار ببریم که از مکانیسم ساده تر برخوردار بوده، کمتر ایجاد مشکل کنند و به نگهداری نیاز داشته باشد.
- مصالح: به خواص ضد سایش ، ضد خوردگی و مقاوم در مقابل خلا زایی مصالح به کار رفته در شیر توجه کنید.
- ضمانت نامه
شیرهای با کنترل دستی
بر حسب نوع نوع حرکت قطعه متحرک در داخل شیر ، شیرها به چهار گروه تقسیم می شوند:
1-شیرهای انسداد محوری: در این نوع شیرها جهت حرکت قطعه متحرک موازی جهت جریان آب است.شیرهای بشقابی و پیستونی از شیرهای متداول انسداد محوری است.
2-شیرهای کشویی: قطعه متحرک همانند دریچه ای عمل کرده که در جهت عمود بر جریان آب حرکت می کند.شیرهای دروازه ای از نوع شیرهای کشویی هستند.
3-شیرهای گردان: قطعه متحرک را یک توپی یا صفحه دیسک تشکیل می دهد که این قطعه با چرخش حول محور ساقه شیر باعث قطع جریان می شود. شیرهای توپی ،کروی و پروانه ای از شیرهای متداول گردان هستند.
(4)شیرهای بدنه انعطافی: در این نوع شیر، قطعه متحرک با خم کردن بدنه انعطافی شیر باعث قطع جریان میشود. از شیرهای متدوال این طبقه میتوان شیرهای فشردنی و دیافراگمی را نام برد.شیرهای هر گروه،سیستم یکسانی جهت تنظیم جریان دارد،اما شکل قطعه متحرک انها متفاوت است،به علاوه هر کدام از شیرها ممکن است به شکلهای مختلف ساخته شوند،چون شیرهای بابدنه انعطافی دراب رسانی کاربرد ندارد ومعمولا درصنایع غذا سازی ودارو سازی به کار میروند
انتخاب نوع شیر با کنترل دستی :
برای انتخاب نوع شیر توجه به دو عامل :روش تنظیم جریان توسط قطعه متحرک به نحوه عبور جریان از درون شیر ضروری است.شیرهای که برای قطع ووصل جریان بکار میروند، در صورت باز شدگی کامل،افت ناچیزی دارند وجریان به صورت مستقیم از درون شیر عبور میکند.از انواع این شیرها میتوان از شیرهای کشویی،گردان وبدنه انحطافی نام برد.شیرهای انسداد محوری به خاطر پر پیچ وخم بودن مسیر جریان دارای افت هد بالای بوده و کمتر به منظور قطع وصل استفاده میشوند.
شیرهای کنترل دبی برای تنظیم مقدار جریان به کار میروند.شیرهای انسداد محوری برای این منظور مناسب هستند،زیرا اندازه باز شدگی دهانه شیر را می توان متناسب با دبی مورد نظر را تنظیم کرد.شیرهای گردان یا بدنه انعطا فی نیز از مکا نیسم کنترل دبی خوبی برخوردارند ، اما کنترل در محدودهی معینی از دها نه شیر صورت می پذیرد. شیر دروازه ای که در آن دیسک دایره ای درون بشیمن دایره ای شیر می لغزد ، تنها در مراحل نهایی بستن شیر دارای مکانیسم کنترل خوبی است و لذا یرای کنترل دبی به کار نمی رود.
شیرهایی که برای انحراف جریان به کار می روند دارای چندین دریچه هستند. اغلب شیرهایی که برای جریان به کار می روند دارای چندین دریچه هستند. اغلب شیر هایی که برای انحراف جریان به کار می روند از نوع شیر توپی و یا شیر کروی هستند.به هر حال از ترکیب دیگر انواع شیرها نیز می توان برای انحراف جریان استفاده کرد.
اگر مواد جامد معلق در سیال وجود داشته باشد از شیری استفاده می شود که قطعه متحرک آن در حین بستن شیر با حرکت پاک کنندگی درون دهانه شیر قرار میگیرد.مواد جامد معلق در درون شیری که قطعه متحرک آن به طور غیر تماسی حرکت می کند ، ممکن است رسوب کرده و مانع از آببندی آن شود.
شیرهای قطع و وصل
این شیرها برای قطع جریان در یک لوله و یا یک بخش از خط انتقال به کار می رود. شیرهای قطع و وصل باید به تعداد کافی در نقاط مورد لزوم یعنی پس از هر انشعاب پیش بینی گردند. در طول های مستقیم و بی انشعاب دست کم هر 500 تا 1000 متر یک شیر باید پیش بینی گرددتا هنگام تعمیر لوله لازم نشود که همه لوله را از آب خالی و دوباره پر نمود شیرهای قطع و وصل مورد استفاده در خط های انتقال معمولا از نوع شیرهای قطع و وصل کشویی و پروانه ای هستند. پوسته ی بیرونی این شیرها معمولا چدنی وکشوی درونی آنها از آلیاژهای نظیر برنج ساخته می شود.وزن این شیرها نسبتا زیاد است برای نمونه یک شیر به قطر 300 میلی متر نزدیک به 250کیلو گرم وزن دارد. پس باید زیر ان تیگاه بتنی پیش بینی نمود تا نیروی وزن ان سبب شکستن لوله نشود.
شیرهای پروانه ای با کمک جعبه دنده ای باز وبسته میشوند.این شیرها دارای ارتفاع وپهنای کمتر بود از این رو در هزینه ایجاد ساختمان حوضچه های محل شیر صرفه جویی می شود.همچنین به غلت این که فلز کمتری در ساختمان انها به کار می رود غالبا بهای شیر نیز کمتر از شیرهای کشوی است.به جز ان به علت اینکه حرکت شیر با جعبه دنده انجام می گیرد کاربرد دستی ان اسان تر وتنظیم دبی با ان بهتر ودقیق تر امکان پذیر است.در مقابل به علت وجود جغبه دنده در ساختمان این شیرها نگهداری وروغن کاری انها بیشتر از شیرهای کشوی لازم می گردد.
شیرهای یک سویه:این شیرها برای یک سویه کردن جریان اب در انتقال بکار می روند.کاربرد انها بیشتر در ایستگاه پمپاژ وبعد از پمپ می باشد.تا هنگام خاموشی های ناگهانی از بازگشت اب به درون پمپ جلوگیری شود.در این مورد برای اینکه بسته شدن شیر ناگهانی نباشد واثر ضربه قوچ کاهش یابد دریچه انها را مجهز به یک اهرم می کنند تا اینکه شیر پیش از برگشت اب به سوی پمپ در اثر وزن اهرم به اهستگی بسته شود.
شیرهای کنترل خودکار:این گونه شیرها در جای کار گذارده می شوند که هدف کنترل ونتظیم خود به خودی جریان اب در لوله باشد.مهم ترین انواع شیرهای کنترل خودکار عبارتند از:
شیرهای فشارشکن:در حالت های که مسیر لوله اتنقال دارای شیبی زیاد هست ممکن است در نقاط پست مسیر فشار اب در خط از حدود مجاز بیشتر می گردد،تاسیسات فشار شکن ساخت. شیرهای فشار شکن انواع مختلفی دارند برخی از انها برای کمترین فشار در پایین دست تنظیم می شوند و برخی بر مبنای کاهش فشاری ثابت میان بالادست و پایین دست کار میکنند.در شاه لوله های بزرگ میان شهرها بجای شیر فشار شکن از حوضچه فشار شکن استفاده می شود.
شیر نگهدارنده فشار:این گونه شیرها در جای کار گذارده میشوند که هدف جلوگیری از کاهش فشار نا خوشایند باشد. برای نمونه در نقاطی که ممکن است برداشت اب یک انشعاب موجب کاهش فشار زیاد در شاه لوله عدم تامین فشار لازم برای مصرف کنندگان اصلی در شاه لوله گردد،با قرار دادن شیر نگهدارنده فشار در ابتدای انشعاب مانع از کاهش بیرویه فشار در لوله اصلی می شود.ساختمان شیرهای نگهدارنده فشار شبیه شیرهای فشار شکن است با این تفاوت کار این شیرها بر اساس کمترین فشار دربالا دست شیر انجام می گیرد.
شیر اطمینان:شیر اطمینان مانند شیر نگهدارنده فشار است با این تفاوت که هنگام بالا رفتن فشلر در لوله ودر صورتی که فشار از بیشترین حد مجاز تجاوز کرد، شیر اصلی باز شده واب به صورت پس اب به بیرون خط لوله میرزد.این نوع شیر در ایستگا های پمپاژ و برای خنثی کردن ضربه ی قوچ کارگزارده می شود.
شیر کنترل دبی : کار این شیرها با کمک یک دستگاه دبی سنج نظیر دیافراگم انجام می دهد.
شیر های کنترل دبی بر دو گونه اند . نوعی از آنها با دبی ثابت تنظیم شده اند یعنی اگر دبی از مقدار ثابت مورد نظر بیشتر شود شیر شروع به بسته شدن می نماید و اگر دبی از مقدار نام برده کمتر شود شیر شروع به باز شدن بیشتری می کند و در نتیجه تغییر دهانه شیر مقدار دبی در لوله ثابت می ماند.
نوع دوم شیرهایی هستند که مقدار دبی ثابت نام برده را می توان با دست تغییر داد و یا با فرمانی از راه دور شیر را برای دبی ثابت تنظیم نمود.
شیر کنترل سطح آب
این شیرها که به نام شیرهای شناور نیز معروفند برای کنترل سطح آب در منبع های ذخیره آب به ویژه در برج های آب بکار میروند. شیر با کمک گوی تو خالی و شناوری که با پایین و بالا رفتن سطح آزاد آب در منبع پایین و بالا میروداز حالت کاملا باز به حالت کاملا بسته تغییر می کند. نوع کوچک چنین شیرهایی را می توان در کولر های آبی و یا منبع های انبساط سیستم های گرمایش آبی در خانه های مسکونی دید و نمونه ی بزرگ آن در مخازن آب بکار میرود که با قطر هایی از 40 تا 300 میلی متر در بازار یافت می شود.چون بسته شدن این شیرها به تدریج و با بالا آمدن سطظح آب در منبع انجام میپذیرد ضربه ی قوچ آن بسیار ناچیز است.
شیر کنترل ارتفاع
کار این شیر مانند شیر شناور می باشد با این تفاوت که جای کار گذاردن آن می تواند دور از سطح آب در منبع باشد. با تغییر ارتفاع سطح آب در منبع ذخیره و در نتیجه فشار استاتیکی که به شیر وارد می آید شیر به صورت خودکار باز و بسته می شود.
شیر اتلاف انرژی
شیرهای اتلاف انرژی نوعی از شیرهای فشار شکن می باشند که می توانند انرژی سینیتیک آب را کاهش دهند.
شیرهای هواگیر
ممکن است به علت مکشهای کوتاه مدت در برخی از بخش های خط انتقال هوا وارد لوله ها گردد و به جز آن بخشی از هوای محلول در آب به علت کم بودن سرعت جریان به صورت حباب هایی از آب جدا شده و ار جمع شدن آنها فضاهایی از هوا در لوله های آب ایجاد می شوند که به علت سبکی آنها به سوی نقاط بلند خط انتقال کشیده شده و در آنجا جمع می شوند.وجود فضاهای هوایی نام برده سبب مختل شدن جریان آب و ایجاد ضربه در بخش های گوناگون لوله می شود.پس باید در نقاط بلند خط انتقال تاسیساتی پیش بینی نمود که در ضمن آب بندی ، هوای نامبرده را از لوله بیرون کند این کار توسط هواکش های خودکار انجام میگیرد.در برخی از این شیرها به جز بیرون رفتن هوا امکان وارد شدن آن نیز به مقدار زیاد به لوله داده شده. از این گونه شیرها های هواده و هواگیر در نقاطی که امکان کاهش فشار و کاویتاسیون در لوله هست استفاده می شود.
شیرهای شستشو
ذرات ریز ماسه و نیز ذرات ناشی ار کنده شدن مواد ته نشین شده درون لوله ها به علت وزن زیاد خود به نقاط گود شبکه رانده شده و در آنجا جمع می شوند از این رو در این نقاط باید شیزهایی برای تخلیه مواد وزبور و شستشوی لوله کار گذاشت.
(گرد آوری بچه های خوب عمران آب وفاضلاب گرگان .موسسه لامعی گرگانی)
