شرلوک هلمز

[زهرا فرشید]

«پیتر جرمی ویلیام هاگینز» در ۳ نوامبر سال ۱۹۳۳ زاده‌شد. او پس از برادرانش، جان، پتریک و مایکل کوچکترین فرزند خانواده بود. پدرش یک سرهنگ سخت‌گیر ارتش، یک لُردزاده و وارث یک کارخانه‌ی شکلات‌سازی بود. جرمی جوان در کالج اِتِن (Eton) تحصیل می‌کرد. پیشرفت تحصیلیش به فاجعه می‌ماند؛ چرا که او مبتلا به «دیسلکسیا» بود، خیلی ساده یعنی کمبود توانایی در خواندن. به‌علاوه، او در گویش مشکلی داشت که نمی‌توانست حرف R را درست تلفظ کند، بنابراین در تمام عمر، هرروز فنّ بیان کار می‌کرد تا به مشکلش فائق آید. جرمی عضو گروه کُر کالج بود و همین موضوع باعث شد هر چند به کندی، تحصیلاتش را ادامه دهد. اما پدرش برای حفظ آبروی خانواده به او دستور داد نام خانوادگیش را عوض کند! این شد که از یک نام پرطمطراق اشرافی تبدیل شد به «جرمی بْرِت».

جرمی پس از این عدم موفقیت پی استعدادش در بازیگری رفت و در Central School Of Speech And Drama تحصیل کرد. جرمی برای اولین بار در سال ۱۹۵۴در منچستر روی صحنه ی تئاتر رفت. در سال ۱۹۵۶ به تئاتر برادوی رسید و نقش‌های نمایش‌های شکسپیر را بازی کرد.

 

[زهرا فرشید]

روی صحنه‌ی تئاتر بود که برای اولین بار بدل به «شرلوک هلمز» شد. او در سال ۱۹۵۸ ازدواج کرد و حاصل ازدواجش، پسری به نام «دیوید ریموند ویلیام هاگینز» شد که اکنون ۵۱ سال دارد و یک کاریکاتوریست و رمان‌نویس است. اما همسر جرمی، او را با ماجراهایی ترک کرد و جرمی هم در سال ۱۹۶۲ مجبور به طلاق شد. او وارد تلویزیون هم شد و در سال ۱۹۶۶ در سریال «سه تفنگدار» در نقش «دارتانیان» بازی کرد و به شهرت رسید و کاراکترش در «رقبا» (The Rivals) هم بین انگلیس‌ها محبوبیت داشت، همچنین در سریال «قهرمان» (The Champions) و بارُن (The Baron) هم نقش‌های منفی درخشانی خلق کرد. جرمی همیشه به شوخی می‌گفت در قرن بیستم زندگی می‌کند، اما هرگز نقش امروزی ندارد. به دنیای سینما هم راه یافت و در سال ۱۹۶۴ در فیلم معروف «بانوی زیبای من» در نقش فرِدی بازی کرد، اما با آن‌که مدت‌ها آوازخوان کالج بود، صدای آوازش دوبله شد! با پیشنهاد «اُدری هپبورن» نقش برادر او را در فیلم «جنگ و صلح» گرفت و برای دومین بار با بانو هپبورن هم‌بازی شد. در سال ۱۹۶۷ حتی کاندید بازی در نقش «جیمز باند» به جای «شان کانری» در فیلم «در سرویس مخفی اولیاحضرت» و «زندگی کن و بگذار بمیرد» شد، اما نقش هربار به «جرج لِیزِنبی» و «راجر مور» رسید. در سال ۱۹۷۶ دوباره ازدواج کرد، این‌بار با «جوآن سولیوان ویلسن»، و این‌بار زندگیش عاشقانه بود. آخرین فیلم او در سال ۱۹۹۶، یک سال پس از مرگش اکران شد. فیلم Moll Flanders نام داشت و «رابین رایت پن» هم در آن نقش‌آفرینی می‌کرد

 

[زهرا فرشید]

دیگر ۵۰ سال از عمرش سپری می‌شد که برای بازی در بزرگترین کاراکترش انتخاب شد. سری شرلوک هلمز که با «ماجراهای شرلوک هلمز» در سال ۱۹۸۴ آغاز شد و با «بازگشت شرلوک هلمز» و «خاطرات شرلوک هلمز» تا سال ۱۹۹۴ ادامه یافت.

 

[زهرا فرشید]

جرمی در ۴۱ اپیزود تلویزیونی در نقش هلمز ظاهر شد و نقش دستیارش، دکتر «جان واتسن» ابتدا به «دیوید بروک» و سپس «ادوارد هاردویک» سپرده‌ گردید. خودِ جرمی برت قبلاً در نقش واتسن در تئاتر ایفای نقش کرده‌بود و به این ترتیب، در دسته‌ی سه بازیگری قرار گرفت که هم نقش هلمز و هم نقش واتسن را بازی کرده‌‌اند (دو بازیگر دیگر این سری «رجینالد اوون» و «پتریک مک‌نی» هستند). او تصمیم گرفت بهترین شرلوک هلمزی شود که دنیا به خود دیده، بنابراین تحقیق گسترده‌ای روی نقشش و سِر آرتور کانن دیل انجام داد. به شهادت یک جهان بیننده، او محبوب‌ترین هلمز دنیا شد. بازی شگفت‌انگیز او، نبوغی که از چهره و چشمان درخشان و حرکاتش ساطع می‌شد، میمیک چهره‌ی عصبی و لبخندهای دهم ثانیه‌ای، کوچکترین نگاه‌ها، زبان بدن و حرکات پر از اعتماد به نفس و همچون یک رقاص پرآوازه، نشان از بازیگر اَبَرستاره‌ای داشت که یک کاراکتر افسانه‌ای را جان بخشیده‌بود

 

[زهرا فرشید]

شرلوک گاه ماده‌ی مخدر به خود تزریق می‌کرد (یادم هست چقدر غصه می‌خوردم وقتی می‌دیدم باز تزریق کرده!) اما وقتی جرمی فهمید بچه‌ها مثل یک سوپرقهرمان خیلی دوستش دارند، برای آن‌که تأثیر بدی را ایجاد نکند در اپیزود The Devil’s Foot داوی مخدر هلمز را روی زمین ریخت و سرنگش را در خاک پنهان کرد. جرمی همیشه به شوخی می‌گفت «هلمز آدم اخمو و تنها و درون‌گرایی است، اما من اجتماعی و شوخ هستم.» اما حقیقت در یکی از نقل‌قول‌هایش بود: «بعضی از بازیگران تبدیل‌شونده‌اند- آن‌ها تلاش می‌کنند که بدل به کاراکترهایشان شوند. وقتی که جواب گرفت، بازیگر شبیه یک اسفنج می‌شود، خود را از شخصیتش می‌چلاند و خشک می‌کند و شخصیت کاراکترش را مثل یک مایع جذب می‌کند.» جرمی برت با بازی درخشانش، به شهرتی جهانی رسید، اما همان‌طور که هلمز لحظه‌لحظه کاراکتر عظیم‌تری می‌گشت، جرمی برای زایشش رنج بیشتری را متحمل می‌شد، او بدون پذیرش یک بدل برای صحنه‌های خطرناک، امنیت جانی‌اش را به خطر می‌‌انداخت تا هلمز بهتری خلق کند. اما تنها مضرات این نقش در دنیای بیرونی نبود، شخصیت افسرده‌ی هلمز روز به‌روز بیشتر جرمی را در خود می‌بلعید. جرمی به زبان می‌گفت بازیگر خوب کسی است که با پایان نقشش آن را همان‌جا بگذارد و بقیه‌ی روز، خودش شود؛ اما باطناً نتوانست به حرفش عمل کند. کم‌کم به آن‌جا رسید که شب‌ها خواب هلمز را می‌دید، این خواب‌ها تدریجاً مبدل به کابوس‌هایی چنان مهیب شد که او جرأت بر زبان راندن نام «شرلوک هلمز» را نداشت و خیلی ساده او را «اسمش رو نیار» و «اون» خطاب می‌کرد: «واتسون «او» را ذهنی بدون قلب تصویر می‌کند، که بیانش دشوار است. سخت برای بدل شدن به او. پس کاری که من کردم این بود که زندگی درون‌گرایانه‌تری را اختراع کنم.» جرمی دیوانه‌وار وابسته‌ی نقشش شد، وقتی عوامل صحنه برای ناهار می‌رفتند، او تنها می‌نشست و بارها فیلمنامه را می‌خواند و صحنه‌هایش را مجسم می‌کرد، در تعطیلات و وقت‌های آزادش شخصیت هلمز را مطالعه می‌کرد و اصلاً یک شخصیت خیالی هلمز خلق کرده‌بود و در دنیای خیال به او جان داده‌بود. چنان‌که خودش گفت، برخی از بازیگران می‌ترسند نقش هلمز را بازی کنند و هلمز روحشان را تسخیر کند، این دقیقاً همان اتفاقی بود که داشت برای او می‌افتاد.

 

[زهرا فرشید]

امروز، دقیقاً ۱۵ سال از مرگ جرمی برت می‌گذرد. نسل من، با حداقلِ کارتون‌ها و سریال‌ها در یک برهه‌ی حساس تاریخی بزرگ شد. ما یاد گرفتیم چگونه این حداقل‌ها را عاشقانه دوست بداریم و در عزیزترین جای قلبمان برای همیشه خاطره‌اش را حفظ کنیم. «شرلوک هلمز» برای نسل من همان‌قدر خاطره دارد که سریال‌های «جنگجویان کوهستان»، «قصه‌های جزیره»، «ناوارو» و… ما شب‌هایی که با خون‌دل از والدینمان اجازه می‌گرفتیم تا بیدار بمانیم و آدم‌های دوست‌داشتنیمان را تماشا کنیم، هرگز از یاد نمی‌بریم.

در کنار درخشش بی‌بدیل جرمی برت در این نقش برای ماندگاری این سریال، یک دلیل شیرین ایرانی هم داریم. استاد «بهرام زند» با آن صدای جادویی، کلامی را از دهان جرمی خارج می‌کرد که او را برای ما عزیزتر می‌ساخت. البته چند قسمتی ر «جلال مقامی» به‌جای برت صحبت می‌کرد، اما بیننده تنها زمانی می‌تواند به ارزش کار بهرام زند پی ببرد که سریال را به زبان اصلی ببیند و بشنود که جنس صدا و بیان این دو، تا چه حد به هم نزدیک است. من برای تمام خاطرات خوشی که از صدای زیبای آقای زند دارم، دست‌بوس و قدردان ایشان هستم. اصولاً ویژگی بارز جرمی را صدای زیبایش و بیان اشرافی واژه‌ها می‌دانند، صدایش نسخه‌ی انگلیسی صدای بهرام زند است!

 

[زهرا فرشید]

جرمی برت، به‌رغم هلمز جاودانه‌ای که خلق کرد، جزو بازیگرهایی است که هرگز حتی نامزد هیچ جایزه‌ای نشد! در این زمینه، گمان می‌کنم اصالت با رأی جمعی مرم دنیا باشد که او را برترین شرلوک هلمز تاریخ می‌دانند. باور دارم با شروع نقش‌آفرینی جرمی در نقش هلمز، دیگر شرلوک یک شخصیت صرفاً داستانی نبود، او به میان مردم آمد و چنان زندگی کرد که با مرگ جرمی برت هم از خاطر نمی‌رود، کما این‌که همواره با چهره‌ی او به خاطر می‌آید

 

[زهرا فرشید]

منبع

منبع

http://1pezeshk.com/archives/2010/09/جِرِمی-عزیز،-هلمز-نازنین.html

 

[زهرا فرشید]

http://221bakerstreet.org/

می‌توانید عکسهای زیادی از مجموعه شرلوک هولمز ، همراه متن
بسیاری از این داستانها را بخوانید

 

[مهندس شکوفه]

مرسی زهرا جون