علم امروز به ما میگوید که شخصیت هر فرد معادلهای دارد به شرح زیر:
شخصیت = صفات ارثی × محیط × زمان
این را میدانیم که صفات ارثی افراد کمتر به علت محیط تغییر میکند. زمان هم که همیشه برای ما ثابت است، هر سال شامل 365 روز و چند ساعت و چند دقیقه است. بنابراین عامل اصلی سازنده تفاوتهای شخصیتهای انسانی مربوط به محیطهای مختلفی است که در آن رشد پیدا میکند. یعنی از وقتی که متولد میشوند تا پنج سالگی که شخصیت آنها شکل میگیرد و بعد از آن که در اثر قرار گرفتن در محیطهای تحصیلی و اجتماعی ساخته و پرداخته میشود.
شخصیت ایرانیان زنده موجود در واقع ساخته و پرداخته محیطی است که در آن نشو و نما کردهاند و هیچگونه ارتباط مستقیم معنیداری به اینکه قرنها پیش در ایران چه اتفاقاتی افتاده است، ندارد. به عبارت دیگر اگر هما کنون یک بچه ایرانی در خارج از وطن متولد شود و بلافاصله به یک فامیل اروپائی و آمریکائی، ژاپنی، یا هندی به عنوان فرزند خوانده سپرده شود و در همان اجتماعشان بزرگ شود، انتظار علمی ما این است که شخصیت او تقریباً هم ردیف همسن و سالانش در همان منطقه گردد. و با اینکه پدر و مادر و اجدادش همه ایرانی بودهاند، در عین حال هیچگونه اثری از عوامل اجتماعی قرنهای گذشته ایرانی بر شخصیت او پیدا نشود. یعنی چیزی از محیط گذشتگان به عنوان صفات ارثی وارد خصوصیات اخلاقی و رفتاری او نشود. البته استعدادهائی از قبیل هوش و حافظه و سرعت انتقال یا استعدادهای هنری و ورزشی و یا استعداد ابتلاء به بعضی از بیماریها را ممکن است از طریق انتقال ژنها به ارث برده باشد. ولی هیچکدام از خلقیات خوب و بد زائیده محیط را به ارث نبردهاست. و تنها محیط است که او را راستگو، خوش قول، مسئول، کمک کار و یا دروغگو، عهدشکن، بی اعتناء به مسئولیت و ستمکار بار میآورد. از این نظر تمام توجهم برای درک علل عقبافتادگیهایمان، مستقیماً به خلقیات خودمان و روابط فرد فردمان با یکدیگر، و به محیطی که در آن بزرگ شده و شخصیتمان را فرم داده است، بوده. یعنی از دامان مادر تا ارتباط با همبازیها و مردم کوچه و بازار و مدرسه و دانشگاه و سایر سازمانهای اجتماعی.
شخصیت = صفات ارثی × محیط × زمان
این را میدانیم که صفات ارثی افراد کمتر به علت محیط تغییر میکند. زمان هم که همیشه برای ما ثابت است، هر سال شامل 365 روز و چند ساعت و چند دقیقه است. بنابراین عامل اصلی سازنده تفاوتهای شخصیتهای انسانی مربوط به محیطهای مختلفی است که در آن رشد پیدا میکند. یعنی از وقتی که متولد میشوند تا پنج سالگی که شخصیت آنها شکل میگیرد و بعد از آن که در اثر قرار گرفتن در محیطهای تحصیلی و اجتماعی ساخته و پرداخته میشود.
شخصیت ایرانیان زنده موجود در واقع ساخته و پرداخته محیطی است که در آن نشو و نما کردهاند و هیچگونه ارتباط مستقیم معنیداری به اینکه قرنها پیش در ایران چه اتفاقاتی افتاده است، ندارد. به عبارت دیگر اگر هما کنون یک بچه ایرانی در خارج از وطن متولد شود و بلافاصله به یک فامیل اروپائی و آمریکائی، ژاپنی، یا هندی به عنوان فرزند خوانده سپرده شود و در همان اجتماعشان بزرگ شود، انتظار علمی ما این است که شخصیت او تقریباً هم ردیف همسن و سالانش در همان منطقه گردد. و با اینکه پدر و مادر و اجدادش همه ایرانی بودهاند، در عین حال هیچگونه اثری از عوامل اجتماعی قرنهای گذشته ایرانی بر شخصیت او پیدا نشود. یعنی چیزی از محیط گذشتگان به عنوان صفات ارثی وارد خصوصیات اخلاقی و رفتاری او نشود. البته استعدادهائی از قبیل هوش و حافظه و سرعت انتقال یا استعدادهای هنری و ورزشی و یا استعداد ابتلاء به بعضی از بیماریها را ممکن است از طریق انتقال ژنها به ارث برده باشد. ولی هیچکدام از خلقیات خوب و بد زائیده محیط را به ارث نبردهاست. و تنها محیط است که او را راستگو، خوش قول، مسئول، کمک کار و یا دروغگو، عهدشکن، بی اعتناء به مسئولیت و ستمکار بار میآورد. از این نظر تمام توجهم برای درک علل عقبافتادگیهایمان، مستقیماً به خلقیات خودمان و روابط فرد فردمان با یکدیگر، و به محیطی که در آن بزرگ شده و شخصیتمان را فرم داده است، بوده. یعنی از دامان مادر تا ارتباط با همبازیها و مردم کوچه و بازار و مدرسه و دانشگاه و سایر سازمانهای اجتماعی.
