ســـفری در ســـواحل اسـتان بوشهر
همــراز همیشـگی خلیـــج فـــارس
از دیلم تا گناوه جاده ساحلی از کنار خلیج‌فارس می‌گذرد و می‌توانی به آسانی از دیدنی‌های طبیعی روستا‌هایی چون حصار، بینک و چاه شور دیدن کنی. در ادامه بندر گناوه از شهر‌های تجاری این منطقه است که بازار جذابی برای گردشگران دارد. گفته می‌شود اجناس مختلف به قیمت پائین‌تر از بازار شهر‌های مجاور را می‌توان در این منطقه تهیه کرد. جزیره خارک نیز در نزدیکی شهرستان گناوه واقع شده است و از مهمترین جاذبههای طبیعی منطقه و یکی از جزایر زیبای خلیج فارس به شمار می‌آید. این جزیره مرجانی و نفتخیز از اهمیت خاص تاریخی و سیاسی برخوردار است.
از بندر گناوه تا بوشهر نیز مصب رودخانه دالکی و جزایری مانند عباسک و شیف می‌تواند برای هر رهگذری دیدنی باشد. رودخانه دالکی یک رود دائمی به طول ۱۷۰ کیلومتر است که در مسیر کلی خود که به سمت جنوب غربی است، از شهرستان‌‌های کازرون، دشتستان و بوشهر در استانهای فارس و بوشهر عبور می‌کند و بعد از گذشتن از شهر‌های سعدآباد و آب پخش وارد خلیج فارس می‌شود. در حوزه آبریز این رودخانه جزایر کوچک و بزرگ و موقتی بسیاری را می‌توان دید که جلوه‌هایی کم نظیر از طبیعت به همراه دارند. کرانه‌های صخره‌ای که پناه مناسبی برای انواع جانداران آبزی است در این محدوده به وفور دیده می‌شوند. بندر بوشهر و جاذبههای آن را به آسانی نمی‌توان پشت سر گذاشت مناطقی مانند برازجان (دشتستان) و اهرم (تنگستان) با اقلیم متفاوت و دیدنی‌های متنوع خود، می‌توانند میزبان چند روزه هر گردشگری باشند. آثار تاریخی ریشهر و دماغه زیبای هلیله برای گذراندن یک شب خاطره‌انگیز بسیار مناسب هستند.
از دیگر دیدنی‌های تاریخی شهرستان بوشهر می‌توان از کلیسای ارامنه، پارک جنگلی چاه‌کوتاه، عمارت حاج رئیس، مسجد شیخ سعدون، قبر ژنرال انگلیس، موزه مردم شناسی، آب انبار قوام، عمارت ملک، قبرستان شغاب و گورستان ژنرال‌ها نام برد.
از بوشهر که بگذریم در ادامه ساحل به شهر دلوار می‌رسیم. دلوار با موزه رئیس علی دلواری و درختان زیبای کهور جلوه زیبایی دارد. کم‌کم چهره رشته کوههای رسوبی و معروف مکران از همین جا نمایان می‌شود. تپه‌ها و کوه‌هایی که به نحو شگفت‌انگیزی فرسایش یافته و اشکال متفاوتی را در ذهن مجسم می‌کنند. در طول مسیر بندر‌های کوچک و بزرگ ساحلی چون بوالخیر و عامری، مملو از انواع و اقسام صدف‌ها و نمونه‌های گیاهی شورپسند هستند. در گوشه و کنار جاده مرقد امامزاده‌هایی با بقعه‌های سبز و سفید مانند شاهزاده محمد و میرکمال‌الدین در کنار مساجد و گلدسته‌های شکیل اهل تسنن شاهدی بر همزیستی مسالمت‌آمیز شیعه و سنی در این مناطق است. طرح‌های توسعه جنگل حرا از مناطقی مانند بردخون و زیدان و نرکو نمایان می‌شوند. اگر کمی به سمت ساحل برانید جزایر زیبایی چون جبرین، نخیلو، امالکرم و امسیله و مناطق بکری مانند دماغه‌خان از دور چشمنوازی می‌کنند. جالب است که زراعت صیفی‌جات نیز در کنار جاده با استفاده از چاه‌های آب شیرین در جریان است. در ادامه کارگاه‌های لنج‌سازی و صنایع وابسته به ماهیگیری در نزدیکی بندر دیر و کنگان بیشتر خودشان را نشان می‌دهند.
گنبد نمکی جاشک، یکی از بزرگ‌‌ترین و فعال‌ترین و زیبا‌ترین گنبد‌های نمکی ایران و خاورمیانه است که در شمال شهرستان دیر واقع شده و جلوه زیبای آن و طبیعت اطرافش می‌تواند یک روز کامل را برای علاقه‌مندان زمین شناسی پر کند. شهر‌های دیر و کنگان را می‌توان آباد‌ترین و مهمترین شهر‌های این منطقه نامید. بعد از این شهر‌ها کم‌کم سرو کله سایت‌های نفتی و گازی نیز دوباره پیدا می‌شود و در کنار آنها می‌توان به وضوح مرگ و میر جاندارانی چون انواع ماهی، توتیا (توتیا‌ها جانورانی همه‌چیزخوار هستند که بستر دریا‌ها را تمیز می‌کنند. این جانوران در نگاه اول بی‌جان به چشم می‌آیند)، ستاره دریایی و عروس دریایی را به چشم دید.
شهر باستانی سیراف یا بندر طاهری از مناطقی است که ارزش توقف بیشتر را دارد. این بندر یکی از قدیمی‌‌ترین بنادر ایران است که زمانی دارای رونق فراوانی بوده‌است. فاصله کوه و خلیج در این نقطه به حداقل می‌رسد و از آثار تاریخی آن می‌شود به قلعه نصوری و آثار باستانی متعدد و گور دخمهها و سیستم آبرسانی دوره ساسانی اشاره کرد. کوه شگفت انگیز پردیس که عده‌ای آن را نزدیکترین نقطه کره زمین به خورشید نامیده‌اند با خاصیت عجیب مغناطیسی خود در 30 کیلومتری شمال شرق سیراف واقع شده است و ارزش دیدن و آزمودن دارد. بعد از عبور از بندر طاهری، کم‌کم به یکی از مهمترین میادین گازی جهان یعنی بندر عسلویه و میدان پارس جنوبی نزدیک می‌شویم. چهره منطقه به ناگاه عوض می‌شود و تأسیسات عظیم و دودکش‌های بلند گازی از دور نمایان می‌شوند. جاده از ساحل دور شده و به بزرگراه مبدل می‌شود و دودی غلیظ و دائمی منطقه را می‌پوشاند.
به این فکر میکنی که چگونه می‌شود در چنین هوایی تنفس کرد و زیست ولی تأسیسات عظیم و خیل مهندسین و کارگران نشانت می‌دهند که اقتصاد در زندگی خیلی‌ها از همه چیز مهمتر است حتی سلامتی!. بندر و اسکله و فرودگاه عسلویه انگار شهری متفاوت است با فرهنگ و تفکراتی متفاوت. عسلویه و نایبند را می‌توان نقطه تقابل میراث صنعتی و طبیعی منطقه دانست. پارک ملی نایبند درست چسبیده به منطقه عسلویه از آنچنان تنوع زیستی و طبیعی برخوردار است که انگشت به دهانت نگه می‌دارد و باز هم این سؤال را در ذهنت مرور میکنی که چگونه می‌توان هم طبیعت را حفظ کرد و هم اقتصاد را. مفهوم واقعی توسعه پایدار چیست. در انتهای سفر در ساحل یکی از استانهای جنوبی کشورمان به این نتیجه می‌رسیم که تنوع شگفت انگیز این دیار نه در یک سفر بلکه در چندین سفر متوالی نیز قابل درک و دیدن نیست. و این فقط نگاهی گذرا بود به داشته‌‌های کم نظیر و نادیده گوشه‌ای از کشور عزیزمان ایران.
موزه رئیسعلی دلواری
اگر به بوشهر و اطراف آن سفر کردید به شما توصیه می‌کنیم بازدید از موزه رئیسعلی دلواری را از دست ندهید. این موزه در شهر دلوار از توابع شهرستان تنگستان واقع شده است و فاصله آن تا بوشهر 45 کیلومتر است. برای رسیدن به موزه باید از بوشهر، گرگور، چاه تلخ پائین و شورکی عبور کرده تا به دلوار برسید. موزه رئیسعلی در ورودی دلوار قرار دارد و در حقیقت ساختمان موزه خانه و محل زندگی رئیسعلی دلواری بوده‌است.
رئیسعلی دلواری سمبل مبارزه با استعمار انگلیس است. موزه در زمینی به مساحت بیش از 3 هزار متر ساخته شده است. فضای داخلی موزه چهار دوره تاریخی مبارزات ضد استعماری را با استفاده از استند‌‌‌های سنگی، اسناد، تصاویر، اشیاء شامل ابزار آلات جنگی و فضا‌سازی جلسات را پیش روی بازدید‌کنندگان قرار می‌دهد. اتاق اول دروازه ورودی موزه محل نشست‌‌ها و جلسات سران قیام تنگستان بوده است. در حال حاضر در این اتاق تندیس افرادی مانند رئیسعلی دلواری، آیت الله بلادی، خالو حسین دشتی و... به نمایش درآمده است. همچنین در موزه اسنادی از قبیل متن دستور حمله کابینه انگلیس به ایران در سال 1856 میلادی، سوگند نامه رئیسعلی دلواری؛ وصیتنامه رئیسعلی دلواری، مجموعه‌ای از تمبر‌‌های قدیمی و... به نمایش گذاشته شده است. مزار رئیسعلی دلواری در قبرستان وادی‌السلام نجف اشرف قرار دارد. گفتنی است تندیس رئیسعلی در میدان رئیسعلی در بوشهر، میدان رئیسعلی در دلوار و خانه او در دلوار به چشم می‌خورد.
بندر سیراف
بندر سیراف از قدیمی‌‌ترین بنادر ایران است که مابین بندر کنگان و بندر عسلویه واقع شده‌است. نام قدیمی بندر سیراف بندر طاهری بود که در چند سال اخیر پس از کشف شهر باستانی سیراف مجدداً به بندر سیراف تغییر نام داد. بندر سیراف به دلیل واقع شدن بین کوه و دریا دارای معماری خاصی می‌باشد. بندر تنها دارای یک خیابان است. سابقه تاریخی بندر به دوران اشکانیان و اردشیر بابکان می‌رسد. گویا در آن زمان بندر سیراف تا 300 هزار تن هم جمعیت داشته و مهمترین مرکز نقل و انتقال کالا در خلیج فارس به شمار می‌رفته است. اکنون در نقاطی از بندر فاصله کوه تا دریا به ۳۰ متر هم نمی‌رسد به همین دلیل برخی خانه‌‌‌های مردم روی کوه بنا شده است. از آثار تاریخی آن می‌شود به قلعه نصوری و آثار باستانی بنای مسجد جامع (که روی پی یک عمارت ساسانی ساخته شده)، بازار باستانی سیراف و گور دخمهها و سیستم آبرسانی دوره ساسانی اشاره کرد. همزمان با آغاز عملیات اجرایی پارس جنوبی شهر تاریخی سیراف توسط کارشناسان شناسایی و از زیر خاک بیرون آمد. این شهر باستانی در سال 367 هجری قمری و در پی یک زلزله مرگبار هفت روزه در زیر تلی از خاک مدفون شد. در عملیات باستانشناسی سیراف قطعات سفالی منحصر به فرد با نقوش متنوع، آثار معماری از قبیل ستون‌‌های گچی و اتاق‌‌های مزین به گچ کاری هنرمندانه، ساختمان‌‌های 2 الی 3 طبقه و ابزار ساخت و‌ساز ساختمانی، سیستم فاضلاب شهری، کتیبه‌‌های مربوط به دوران قبل و بعد از اسلام، انواع زینت آلات، انواع پارچه‌‌ها و... کشف شد. این کشفیات باعث احیاي شهر باستانی سیراف پس از یک هزار سال شد. اکنون سیراف در آثار ملی و باستانی کشور و همچنین در فهرست آثار جهانی و یونسکو قرار دارد.
قبرستان شغاب
گورستان شغاب از جمله نقاط تاریخی و دیدنی بوشهر به حساب می‌آید که در جنوب شهر بوشهر قرار دارد. قدمت این قبرستان به دوران عیلامی‌ها برمی‌گردد. نکته جالب در این قبرستان این است که اسکلت اموات در آن داخل خمره‌‌های بزرگ و کوچک نخودی رنگ مدفون شده‌اند که روی برخی از خمره‌‌ها نوشته‌ای نیز نقش بسته‌است. از قرار معلوم در این قبرستان اجساد را داخل صخره‌‌های سنگی، خمره، تابوت‌‌های سنگی یا سفالی قرار می‌دادند تا از آلوده شدن خاک جلوگیری شود.
کوه پدری
پدری نام کوهی است که در استان بوشهر و در نیمه‌راه سیراف به جم واقع شده است. برخی به آن نام پردیش داده‌اند. مردم محلی معتقدند این کوه محل غسل تعمید پدر جمشید پیشدادی بوده است. در کاوش‌های صورت گرفته مجسمه‌های باستانی در این منطقه به دست آمده است که برخی معتقدند با شروع فعالیت‌های شرکت‌های نفت و گاز در منطقه، حیات باستانی این اشیا به خطر افتاده است. نشانه‌‌هایی از غارنشینی و وجود فسیل‌های بسیار قدیمی در منطقه دیده شده‌است. یکی از عجایب کوه پدری وجود چشمه‌ای از آب خنک و شیرین در آن است، در حالی که منطقه اطراف آن بشدت از مشکل کم‌آبی رنج می‌برد. برخی معتقدند این کوه نزدیکترین نقطه کره زمین به خورشید است. به اعتقاد این دسته از افراد در نزدیکی خط استوا بلند‌ترین ارتفاع، قله همین کوه است. از قرار معلوم رفته‌رفته از ارتفاع این کوه کاسته شده است. علاوه بر این برخی از اهالی محل این کوه را محل قرار گرفتن کشتی نوح می‌دانند. زمین‌شناسان نیز آن را سرآغاز رشته کوههای زاگرس می‌دانند. عجایب کوه پدری به همین ختم نمی‌شود. به اعتقاد برخی از افراد این کوه از قدرت مغناطیسی زیادی برخوردار است. برای مثال می‌گویند اگر در فاصله 50 تا 100 متری کوه با ماشین توقف کنید و ترمز دستی را بخوابانید، ماشین به جای سرپائینی به نرمی به سمت کوه کشیده می‌شود و سربالایی خواهد رفت و با برخورد به سنگ‌‌ها متوقف می‌شود. پوشش گیاهی کوه نوعی خار بیابانی است که خواص دارویی فراوان دارد. علاوه بر این عسل حاصله از منطقه استقرار کوه توسط چند کارخانه داروسازی بزرگ جهان پیشخرید می‌شود. گویا یکی از ترکیبات اصلی مسکن Advil که یکی از بهترین قرص‌های شناخته شده برای ناراحتی‌های اعصاب و درد‌های میگرنی است از همین عسل تهیه می‌شود.
جزیره عباسک
جزیره عباسک جزیره کوچک و خالی از سکنه‌ای است که در نزدیکی بوشهر قرار گرفته است. در قدیم به آن جزیره شاه زنگی می‌گفتند. در اصل این جزیره یک پهنه گلی است و بیشتر زمین جزیره را ماسه تشکیل می‌دهد. در چند سال اخیر عملیات ساخت موزه‌ای به نام موزه بزرگ خلیج‌فارس در این جزیره در حال انجام است. قرار است آداب و سنن مناطق جنوبی کشور در این موزه به نمایش گذاشته شود.
منبع
روزنامه ایران 16 آبان 1391 صفحه 10
((((
