starchemist
عضو جدید
۱. کار روغن موتور چیست؟وظایف اصلی روغن موتور عبارت است: روان سازی قسمتهای متحرک موتور،به حداقل رساندن اصطکاک و فرسایش، کمک به کاهش حرارت و جذب ذرات معلق و رسوبات لجنیحاصل از احتراق. از آنجا که روغن موتور باید این چند کار را به طور همزمان انجامدهد، فرمولاسیون شیمیایی پیچیدهای را میطلبد اما برای آگاهی از عملکرد روغن موتورچگونگی ردهبندی آن و انتخاب نوع صحیح روغن موتور برای خودرویتان، نیازی نیستشیمیدان یا مهندس شیمی باشید بلکه کافی است با انواع مختلف روغن موتور، ردهبندی وعلائم و اختصارات آن آشنا شوید.
۲. انواعروغنها
در حال حاضر روغنهای موتور به سه نوع کلیتقسیم میشوند:
الف: مینرال (ارگانیک)
ب: سنتتیک
چ: نیمه سنتتیک (Premium)
الف ـ مینرال: روغنی است کهبرپایه نفت خام ساخته میشود و سالهاست در خودروها به کار میرود و همه ما با آنآشنایی داریم.
ب ـ سنتتیک: روغنی است که ازترکیبات شیمیایی یا پولیمراسیون هیدروکربنها (Olefins) تولید میشود نه از تصفیهنفت خام. این نوع روغن اولین بار در موتورهای جت به کار گرفته شد و به دلیل مزایاییکه نسبت به نوع مینرال داراست، در سالیان اخیر مصرف آن در خودروها نیز فزونی یافتهاست. روغنهای سنتتیک انواع مختلف با مواد تشکیل دهنده متفاوت دارند که این موضوعآنها را از لحاظ کیفیت و نوع مصرف نیز با یکدیگر متمایز میکند. از بین صدها نوعروغن سنتتیک با فرمولاسیونهای مختلف که هر یک محاسن و معایبی دارند، نوعی کهبرپایه Poly alpha olefins یا به اختصار (PAO) ساخته میشود و مقادیر کمی هم Ester دارد، دارای کارایی و مقبولیت بیشتری است.
بیشتر روغنهای سنتتیک از مزایای زیربرخوردارند:
۱. کاهش مصرف روغن به دلیل عمربیشتر آن ۲. غیرخورنده و غیرسمی بودن ۳. تبخیر شوندگی پایین ۴. دمای سوختن بال ۵. مقاومت در برابر اکسیداسیون بالا ۶. دارا بودن شاخص ویسکوزیته بالا به صورت طبیعی (عکسالعمل سریع در مقابل تغییرات دما) ۷. کاهش مصرف سوخت تا ۴/۲ درصد ۸. نقطه روانشدن پایین ۹. قابلیت استفاده از روغنهای با گستره ویسکوزیته زیاد بدون نگرانی ازشکست پلیمرها (در ادامه توضیح داده خواهد شد.) عیب این نوع روغنها نیز قیمت بالایآنها و عدم تطابق کامل با موتورهای دارای تکنولوژی قدیمیاست.
ج ـ نیمه سنتتیک: مخلوطی است از روغنسنتتیک و مینرال (ارگانیک). این نوع روغن کیفیت روغنهای سنتتیک را ندارد اما درشرایط سخت نظیر دماهای بالا و یا بار زیاد عملکرد بهتری نسبت به نوع مینرال از خودنشان میدهد و بیشتر در وانتها و SUVها مصرف میشود و قیمت آن نیز کمی بیشتر ازمینرالهاست. برای آگاهی از این که کدام روغن برای خودروی شما مناسب است، بهترینمنبع و مأخذ دفترچه راهنمای خودرو یا برچسبهای داخل محفظه موتور (در صورتی که نوعروغن مشخص نشده، معنای آن استفاده از همان نوع قدیمی مینرال است). استفاده از روغنمینرال یا نیمه سنتتیک برای موتوری که تنها استفاده از روغن سنتتیک در آن توصیهشده، میتواند برای موتور خطرآفرین باشد اما در مقابل استفاده از روغنهای سنتتیکیا نیمه سنتتیک برای موتورهایی که برای استفاده از نوع مینرال طراحی شدهاند (موتورهای قدیمی) با تمهیدات خاصی، از نظر تولیدکنندگان روغنهای سنتتیک بلامانعاست، اما بسیاری از متخصصان به دلایل زیر این کار را نیز اشتباه و مضر میدانند: ۱. هر یک از انواع مختلف روغنهای سنتتیک با توجه به فرمول شیمیایی، قابلیت تطابق بابرخی انواع لاستیکها و الاستومرها را ندارد و در نتیجه اگر از روغن سنتتیکی بافرمول خاصی برای موتورهای با واشرها و درزبندهایی که با آن فرمول روغن سازگارنباشد، استفاده شود باعث نشتی روغن و مسائلی از این قبیل خواهد شد (روغنهای مینرالسبب تورم واشرها و جلوگیری از نشتی آنها میشوند اما روغنهای سنتتیک در مورد برخیانواع واشرها فاقد این خاصیت هستند و حتی بعضی از آنها باعث خورده شدن برخی ازانواع واشرها میشوند. حتی استفاده از روغن سنتتیک با مواد تشکیل دهندهای متفاوتبا مندرجات دفترچه راهنمای خودرو، برای خودروهایی که با این نوع روغن کار میکنندنیز میتواند خطرساز باشد، چه رسد به استفاده از این نوع روغنها در موتورهایی کهبرپایه استفاده از روغن مینرال طراحی شدهاند. به عنوان مثال روغن سنتتیک برپایه Poly glycol با پلی استرها، پلی کربنیکها، ABS، پلی ونیل کلرینها Poly phenylene Oxide (همگی پلاستیک هستند) و Buna S، بوتیل، Neoprene و لاستیک طبیعی (همگیالاستومر هستند) سازگاری خوبی ندارد و یا روغن سنتتیک برپایه PAO نیز که بیشترروغنهای سنتتیک موجود در بازار بر این پایه هستند، سازگاری ضعیفی دارد. مزیت برخیاز انواع روغنهای سنتتیک و قابلیت تطابق آنها با انواع الاستومرها و لاستیکها،همچنین حلالیت هر کدام در افزودنیها و لجن موتور به همراه خواص و عدد VI (در ادامهبررسی خواهد شد) هر کدام را در نمودار میبینید. ۲. روغنهای سنتتیک در مقایسه باروغنهای مینرال با لایه نازکتری روی قطعات موتور مینشیند (به همین دلیل فاصلهقطعات ثابت و متحرک موتورهایی که با روغن سنتتیک کار میکنند، کمتر است) لذااستفاده از این نوع روغن برای موتورهایی که براساس تکنولوژی قدیمی مینرال طراحیشدهاند باعث نشتی پیستون خواهد شد. البته این مورد از طرف سازندگان روغنهایسنتتیک با دلایل قابل قبولی رد میشود اما در عمل این مشکل در خودروهای قدیمی دیدهشده است. اگر سالهاست از روغن مینرال استفاده میکنید و خودرویتان دارای تکنولوژیقدیمی است، از این نوع روغنها استفاده نکنید اما در صورتی که خودرویی با تکنولوژینسبتاً جدید دارید و از بیخطر بودن تعویض روغن از مینرال به سنتتیک یا نیمه سنتتیکمطمئن هستید، از نوعی که برپایه PAO ساخته شده است استفاده کنید و این موضوع را نیزاز یاد نبرید که با تعویض روغن از مینرال به سنتتیک، رسوبات پخته شده روغنهایمینرال از روی قطعات موتور کنده و در موتور غوطهور میشوند و پس از مدتی موتور ازکار میافتد. به همین علت قبل از این تعویض باید موتور را یا به طور کامل رسوبزدایی و یا از روغنهای فلاشینگ (Flush Oil) استفاده کنید (این نوع روغن فقط مخصوصتمیزکردن موتور است)؛ به این ترتیب که روغن مینرال را بدون تعویض ***** تخلیه وروغن فلاشینگ را جایگزین کنید و اجازه دهید موتور ۲۰ دقیقه در جا کار کند، پس از آنمیتوانید روغن فلاشینگ را تخلیه، ***** را تعویض و روغن سنتتیک یا نیمه سنتتیک راجایگزین کنید.
__________________