كلمه برید (Braid) در گذشته عمدتاً برای روكش ها به كار میرفت. شكل های قدیمی این كلمه برای هر ساختاری از نساجی، اعم از تاری- پودی، قیطان، بند كفش یا هر منسوجی كه بر بهم تابیدن نخها دلالت كند نیز بكار میرفت. اما پس از چندی تنوع محصولات تولید شده دیگر در روكش ها نمی گنجید. پس بعدها این كلمه تنها به روكش ها اطلاق نمی شد.
مكانیزم تولید منسوج به تدریج به تولیدكنندگان اجازه داد تا نمونه های محكم و سفتی را تولید كنند بطوریكه امروزه ما قادریم خطوط واضحی مابین انواع مختلفی از بافت رفتگی نخها قائل شویم. همچنین مابین تولیدات ماشین های مختلف نیز تفاوت های محسوسی میتوان مشاهده كرد.
تعاریف جدید برید
- برید یك پارچه تخت یا تیوبی شكل تولید شده بوسیله درهم پیچیدن یك سری از نخها مطابق با یك الگوی تعریف شده میباشد.
- برید، یك ساختار تولید شده بوسیله بافت رفتگی چندین سر نخ است بگونه ای كه مسیر نخها موازی محور خود برید نیست.
- برید، از بهم پیچیدن سه رشته یا بیشتر و عبور هر كدام از روی یكدیگر بگونه ای كه هریك از رشته ها در مسیر سینوسی شكل از میان روبانها یا طناب ها می گذرند، تولید میشود.
- برید، منسوج شكل گرفته بوسیله بافت رفتگی یك سری نخ میباشد، بگونه ای كه هیچ دو نخ مجاور كاملاً به دور هم تابیده نشده اند.
- برید، ساختاری شبیه یك پارچه نسبتاً باریك یا یك ساختار طنابی شكل دارد كه بوسیله بافت رفتگی سه رشته نخ یا بیشتر كه بصورت اریب در كنار یكدیگر قرار گرفته اند حاصل میشود.
- برید، ساختاری است كه بوسیله تقاطع اریب رشته های مواد اولیه در مسیرهائیكه یك یا چند رشته بطور متناوب از زیر و روی یك یا چند رشته دیگر در جهت مخالف قرار گرفته اند عبور می كنند.
صنعت بریدینگ
صنعت بریدینگ تنها تولید برید را در بر نمی گیرد بلكه شامل شكل دهی طناب های برید نیز میشود. این شكل دهی در قالب یك سری كارهای فانتزی صورت می گیرد. یك برید، پارچه واقعی نساجی است كه دارای ساختار لایه ای است. نخ های طناب از میان سازه های زیادی عبور می كنند و در محیط خود باقی نمی مانند. در این حالت یك ساختار تیوبی شكل دور یك مغزی پیچیده میشود. بنابراین از تعریف زیر میتوان استفاده كرد:
"بریدینگ عبارت است از تولید سازه های روبانی شكل با ریسمانی شكل به وسیله بافت رفتگی یك سری از نخ ها به گونه ای كه هیچ دو نخ مجاوری كاملاً به دور یكدیگر نتابند."
هر رشته ای كه در ساخت یك برید نقش دارد دارای یك مسیر مشخص و مخصوص به خود میباشدكه در بریدهای تخت از یك سمت به سمت دیگر و در بریدهای تیوبی دور تا دور است.
همواره نصف رشته ها در یك جهت مشخص تحت زاویه خاصی از محور برید و نصف دیگر در خلاف جهت حركت نخهای قبلی از زیر سری قبلی حركت خواهند كرد. در حالت عادی برای رسیدن به اینچنین بافت رفتگی، هر رشته باید جداگانه كنترل شود. سرنخها نمیتوانند روی یك چله یا قرقره پیچیده شوند بلكه هركدام قرقره یا چله جداگانه ای نیاز دارند. بنابراین ساخت برید با عرض یا محیط بزرگتر نیازمند تعداد رشته های بیشتر و سایز ماشین بزرگتر است. در مقایسه با اغلب فرآیندها، برای تولید بریدها حجم بیشتری از ماشین آلات برای تولید یك سطح كوچك منسوج موردنیاز میباشد.
مواد اولیه بریدها
اغلب مواد اولیه مصرفی برای بریدها و منسوج های تاری- پودی بصورت الیاف هستند كه به دسته های اصلی گیاهی، حیوانی و مصنوعی تقسیم میشوند. مطابق با یك بررسی كوتاه از مبداء و فرآیند تولید مشهورترین الیاف مصرفی عبارتند از:
الیاف طبیعی
- كتان:
قدیمی ترین و مشهورترین لیف گیاهی "فلكس" میباشد. محل رویش این گیاه قبلاً در حوالی رود نیل در مصر بود. اما امروزه در اغلب نقاط دنیا كشت میشود. روش های استفاده آن نیز تاكنون تغییر نكرده است. عمدۀ نخهای فلكس، امروزه محصول ماشین های معمول ریسندگی هستند.
- پنبه:
در اغلب نقاط دنیا بصورت انبوه كشت میشود. آمریكا، مصر و هند محل اصلی كشت این گیاه است. پیش تر از این الیاف روی دیستاف و دوك با یك تاب دستی پیچیده می شد. سپس چرخهای ریسندگی جایگزین آنها شدند.
- ابریشم:
مطابق ثبت چینی ها، كرم ابریشم اولین بار 4700 سال پیش در استان "شانتانگ" پرورش یافت. عمر این كرم 55 روز است. درمدت زمان حیات، این موجود یك ماه اول اقدام به تغذیه می كند و مابقی عمر خود را در آشیانه برای تولید این لیف می گذراند. در هر پیله حدود 4000 یارد لیف جای می گیرد و سه روز برای تولید فیلامنت نیاز است. سپس دو رشته ابریشم به دور هم تابیده میشوند.
- پشم:
پشم رایج ترین لیف حیوانی است كه از انواع گوسفندها در تمام دنیا بدست می آید. پشم ها معمولاً خرد شده و به شكل بالش هایی درمی آیند. سپس در خلال فرآیند ریسندگی كشش و تاب لازم را می بینند و به شكل نخ در می آیند.
- آزبست:
تنها لیف معدنی است كه پس از طی مراحل ریسندگی به نخ تبدیل شده و در اختیار این صنعت قرار می گیرد كه به دلیل مشكلات زیست محیطی فقط در موارد خاص از آن استفاده میشود.
الیاف مصنوعی
محققین و دانشمندان شیمی سالهای زیادی تلاش كردند تا بتوانند لیفی را تولید كنند كه بتواند جایگزین الیاف طبیعی شود. اولین محصول تولیدی ریون بود. سپس پیشرفت این امر سرعت بیشتری گرفت. به طوریكه امروزه الیاف مصنوعی بسیار متنوعی جهت كاربردهای مختلف وجود دارد.
از یك محلول سلولزی برای تولید ریون استفاده شده سپس فرآیندهای پیچیده ای مطابق با نوع محصول انجام شد. محلول تحت فشار از داخل اسپینرت های فلزی كه دارای یك سری سوراخ هستند عبور می كند. تعداد سوراخها بسته به نیاز از یك دو جین سوراخ تا صدها سوراخ تغییر می كند.
نایلون، تریلن و الیاف شیشه ای به صورت گسترده ای برای هر دو صنعت بریدینگ و تاری- پودی استفاده می شود.
مكانیزم تولید منسوج به تدریج به تولیدكنندگان اجازه داد تا نمونه های محكم و سفتی را تولید كنند بطوریكه امروزه ما قادریم خطوط واضحی مابین انواع مختلفی از بافت رفتگی نخها قائل شویم. همچنین مابین تولیدات ماشین های مختلف نیز تفاوت های محسوسی میتوان مشاهده كرد.
تعاریف جدید برید
- برید یك پارچه تخت یا تیوبی شكل تولید شده بوسیله درهم پیچیدن یك سری از نخها مطابق با یك الگوی تعریف شده میباشد.
- برید، یك ساختار تولید شده بوسیله بافت رفتگی چندین سر نخ است بگونه ای كه مسیر نخها موازی محور خود برید نیست.
- برید، از بهم پیچیدن سه رشته یا بیشتر و عبور هر كدام از روی یكدیگر بگونه ای كه هریك از رشته ها در مسیر سینوسی شكل از میان روبانها یا طناب ها می گذرند، تولید میشود.
- برید، منسوج شكل گرفته بوسیله بافت رفتگی یك سری نخ میباشد، بگونه ای كه هیچ دو نخ مجاور كاملاً به دور هم تابیده نشده اند.
- برید، ساختاری شبیه یك پارچه نسبتاً باریك یا یك ساختار طنابی شكل دارد كه بوسیله بافت رفتگی سه رشته نخ یا بیشتر كه بصورت اریب در كنار یكدیگر قرار گرفته اند حاصل میشود.
- برید، ساختاری است كه بوسیله تقاطع اریب رشته های مواد اولیه در مسیرهائیكه یك یا چند رشته بطور متناوب از زیر و روی یك یا چند رشته دیگر در جهت مخالف قرار گرفته اند عبور می كنند.
صنعت بریدینگ
صنعت بریدینگ تنها تولید برید را در بر نمی گیرد بلكه شامل شكل دهی طناب های برید نیز میشود. این شكل دهی در قالب یك سری كارهای فانتزی صورت می گیرد. یك برید، پارچه واقعی نساجی است كه دارای ساختار لایه ای است. نخ های طناب از میان سازه های زیادی عبور می كنند و در محیط خود باقی نمی مانند. در این حالت یك ساختار تیوبی شكل دور یك مغزی پیچیده میشود. بنابراین از تعریف زیر میتوان استفاده كرد:
"بریدینگ عبارت است از تولید سازه های روبانی شكل با ریسمانی شكل به وسیله بافت رفتگی یك سری از نخ ها به گونه ای كه هیچ دو نخ مجاوری كاملاً به دور یكدیگر نتابند."
هر رشته ای كه در ساخت یك برید نقش دارد دارای یك مسیر مشخص و مخصوص به خود میباشدكه در بریدهای تخت از یك سمت به سمت دیگر و در بریدهای تیوبی دور تا دور است.
همواره نصف رشته ها در یك جهت مشخص تحت زاویه خاصی از محور برید و نصف دیگر در خلاف جهت حركت نخهای قبلی از زیر سری قبلی حركت خواهند كرد. در حالت عادی برای رسیدن به اینچنین بافت رفتگی، هر رشته باید جداگانه كنترل شود. سرنخها نمیتوانند روی یك چله یا قرقره پیچیده شوند بلكه هركدام قرقره یا چله جداگانه ای نیاز دارند. بنابراین ساخت برید با عرض یا محیط بزرگتر نیازمند تعداد رشته های بیشتر و سایز ماشین بزرگتر است. در مقایسه با اغلب فرآیندها، برای تولید بریدها حجم بیشتری از ماشین آلات برای تولید یك سطح كوچك منسوج موردنیاز میباشد.
مواد اولیه بریدها
اغلب مواد اولیه مصرفی برای بریدها و منسوج های تاری- پودی بصورت الیاف هستند كه به دسته های اصلی گیاهی، حیوانی و مصنوعی تقسیم میشوند. مطابق با یك بررسی كوتاه از مبداء و فرآیند تولید مشهورترین الیاف مصرفی عبارتند از:
الیاف طبیعی
- كتان:
قدیمی ترین و مشهورترین لیف گیاهی "فلكس" میباشد. محل رویش این گیاه قبلاً در حوالی رود نیل در مصر بود. اما امروزه در اغلب نقاط دنیا كشت میشود. روش های استفاده آن نیز تاكنون تغییر نكرده است. عمدۀ نخهای فلكس، امروزه محصول ماشین های معمول ریسندگی هستند.
- پنبه:
در اغلب نقاط دنیا بصورت انبوه كشت میشود. آمریكا، مصر و هند محل اصلی كشت این گیاه است. پیش تر از این الیاف روی دیستاف و دوك با یك تاب دستی پیچیده می شد. سپس چرخهای ریسندگی جایگزین آنها شدند.
- ابریشم:
مطابق ثبت چینی ها، كرم ابریشم اولین بار 4700 سال پیش در استان "شانتانگ" پرورش یافت. عمر این كرم 55 روز است. درمدت زمان حیات، این موجود یك ماه اول اقدام به تغذیه می كند و مابقی عمر خود را در آشیانه برای تولید این لیف می گذراند. در هر پیله حدود 4000 یارد لیف جای می گیرد و سه روز برای تولید فیلامنت نیاز است. سپس دو رشته ابریشم به دور هم تابیده میشوند.
- پشم:
پشم رایج ترین لیف حیوانی است كه از انواع گوسفندها در تمام دنیا بدست می آید. پشم ها معمولاً خرد شده و به شكل بالش هایی درمی آیند. سپس در خلال فرآیند ریسندگی كشش و تاب لازم را می بینند و به شكل نخ در می آیند.
- آزبست:
تنها لیف معدنی است كه پس از طی مراحل ریسندگی به نخ تبدیل شده و در اختیار این صنعت قرار می گیرد كه به دلیل مشكلات زیست محیطی فقط در موارد خاص از آن استفاده میشود.
الیاف مصنوعی
محققین و دانشمندان شیمی سالهای زیادی تلاش كردند تا بتوانند لیفی را تولید كنند كه بتواند جایگزین الیاف طبیعی شود. اولین محصول تولیدی ریون بود. سپس پیشرفت این امر سرعت بیشتری گرفت. به طوریكه امروزه الیاف مصنوعی بسیار متنوعی جهت كاربردهای مختلف وجود دارد.
از یك محلول سلولزی برای تولید ریون استفاده شده سپس فرآیندهای پیچیده ای مطابق با نوع محصول انجام شد. محلول تحت فشار از داخل اسپینرت های فلزی كه دارای یك سری سوراخ هستند عبور می كند. تعداد سوراخها بسته به نیاز از یك دو جین سوراخ تا صدها سوراخ تغییر می كند.
نایلون، تریلن و الیاف شیشه ای به صورت گسترده ای برای هر دو صنعت بریدینگ و تاری- پودی استفاده می شود.