صرفه‌جویی در آبیاری باغچه یکی از روش‌های مهم صرفه‌جویی در مصرف آب است. با نزدیک شدن به فصل تابستان، موضوع آبیاری گیاهان کاشته شده در باغچه، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. از طرفی به دلیل قرار گرفتن کشورمان در شرایط خشکسالی، باید به دنبال راه‌های صرفه جویی در آبیاری باغچه باشیم. با کمک این روش‌های مفید می‌توانید علاوه بر کمک به محیط زیست، در هزینه‌هایتان هم صرفه‌جویی کنید. همچنین با به کار بستن روش‌های تایید شده و اصولی، دیگر لازم نیست بابت کم‌آبی یا پرآبی گیاهان باغچه نگران باشید.
روش‌های صرفه‌جویی در آبیاری باغچه
راه‌های مختلفی برای این که در مصرف آب صرفه‌جویی کنید، وجود دارد. استفاده از این راهکارها تا حد زیاد و قابل ملاحظه‌ای به کاهش مبلغ قبض آب خانگی‌تان کمک می‌کند. از طرفی به محیط زیست آسیب وارد نمی‌کنید. در کنار همه این‌ها نیز، باعث می‌شود گیاهانتان به خاطر پرآبی یا کم آبی خراب نشوند.
۱- استفاده از مالچ یا خاکپوش برای روی خاک
«مالچ» یا «خاکپوش» به پوشش سبک و نرم روی خاک گفته می‌شود که شامل انواع مختلف است. کاه، ورقه پلاستیکی، خاک اره، گیاهان علفی خرد شده و پوست و برگ گیاهان می‌توانند به عنوان مالچ یا خاکپوش به کار بروند. استفاده از مالچ، یکی از راه‌های صرفه جویی در آبیاری باغچه است. چون به صورت یک لایه سبک روی سطح خاک قرار می‌گیرد و از تبخیر رطوبت خاک جلوگیری می‌کند. از طرفی، رشد علف‌های هرز را کاهش می‌دهد.
بنابراین رطوبت و آبی که صرف روییدن و رشد علف‌های هرز می‌شود، به گیاه داخل باغچه تعلق می‌گیرد. از دیگر مزایای مالچ یا خاکپوش، جلوگیری از فرسودگی خاک و بهبود فرآیند تجزیه است که موجب جذب بیشتر آب و هدر رفت کمتر آن می‌شود.
۲- کاشت گیاهان بومی و مقاوم
یکی از مزیت‌های کاشت گیاهان بومی این است که با آب و هوای منطقه‌ای که در آن زندگی می‌کنید، سازگار است. بنابراین مقاومت بیشتری نسبت به گیاهان غیربومی دارند.
۳- کاشت گیاهان کمتر نیازمند به آب
اگر بتوانید گیاهان یا درختانی را در باغچه‌تان بکارید که نیاز کمی به آب دارند، قدم موثری در جهت صرفه جویی در آبیاری باغچه برمی‌دارید. گیاهانی که به آب کمتری نیاز دارند، به راحتی آب را در برگ‌ها و بافت‌های خود ذخیره می‌کنند. همین موضوع باعث می‌شود در برابر خشکی و کم آبی مقاومت بیشتری نشان دهند. گیاهانی که برگ‌های گوشتی دارند یا روی سطح برگ‌هایشان را پرز پوشانده است نیز معمولا نیاز به آب کمتری نسبت به دیگر انواع گیاهان دارند.
۴- به چمن‌ها رسیدگی کنید
چمن‌ها از گیاهان مفید برای نگهداری رطوبت خاک هستند. اما یک نکته مهم، استفاده از نوع متناسب چمن برای خاک است. از طرفی، ارتفاع چمن باید تا حد ممکن بالا باشد تا باعث جلوگیری حداکثری از تبخیر آب شود. چون علف‌های کوتاه باعث رشد علف‌های هرز می‌شوند. اما برای مناطقی که مرتب کردن چمن‌ها سخت است، بهتر است از چمن استفاده نکنید و به دنبال جایگزین‌های دیگر باشید.
۵- بهترین نوع آبیاری را انتخاب کنید
در بین روش‌های آبیاری اصولی و صحیح، آبیاری قطره‌ای و آبیاری با شلنگ‌های جاذب، از بهترین نمونه‌ها برای صرفه جویی در آبیاری باغچه هستند. شیلنگ‌های جاذب یا جذب کننده، روی سطح خود، دارای منافذ ریزی هستند که باعث کاهش سرعت تراوش آب می‌شوند. آبیاری قطره‌ای هم باعث می‌شود آب مستقیما به ریشه گیاه برسد و در نتیجه تبخیر نشود.
۶- برای جمعآوری آب باران، مخزن بگذارید
استفاده از مخازن آب برای جمع‌کردن آب باران، به عنوان کاربردی‌ترین راه‌ها برای جلوگیری از هدررفت آب به حساب می‌آید. استخرهای متحرک یا استخرهای شناور هم از نمونه‌های دیگر هستند. از این مخازن به کمک آبچکان می‌توانید در آبیاری باغچه صرفه‌جویی کنید.
برای این کار می‌توانید ناودان خانه را به یک بشکه وصل کنید تا آب باران در بشکه ذخیره و جمع شود. به انتهای بشکه و در قسمت پایین آن، یک شیر آب بگذارید و به آن شیلنگ‌های جذب کننده یا لوله‌های مخصوص آبیاری قطره‌ای وصل کنید.
۷- جمعآوری آب‌های اضافه مصرف شده
یک راه عالی برای آب دادن به چمن‌ها و درختان باغچه، استفاده دوباره از آبی است که برای مصارف دیگر به کار می‌روند. مثلا آب‌هایی را که در سینک آشپزخانه، ظرفشویی، وان حمام و … هستند، می‌توانید دوباره برای آب دادن باغچه استفاه کنید. البته در صورتی که در آنها از شوینده‌های شیمیایی استفاده نکرده باشید. این آب را می‌توانید به مخزن منتقل کرده و از آن در شرایط آبیاری بهره ببرید.
۸- هر از گاهی درختانتان را بشویید
شستن هر چند وقت یک بار درختان می‌تواند باعث شود دوده و آلودگی از روی برگ‌های درختان پاک شود. در این حالت مراقب فشار آب هم باید باشید تا موجب شکستن شاخه‌های و برگ‌های نازک و جوان نشود. شست و شوی درختان علاوه بر صرفه جویی در آبیاری باغچه می‌تواند به طول عمر درخت بیفزاید و از بروز آفت‌ها پیشگیری کند. درخت‌ها را در فصل بهار تا تابستان می‌توانید بشویید.
۹- به صورت اصولی به باغچه کود بدهید
کود دادن به درختان و گیاهان هم باعث تقویت ریشه‌ها و شاداب ماندن آنها می‌شود و هم اگر به صورت اصولی انجام شود، می‌تواند در مصرف آب صرفه جویی کند. اگر مقدار کوددهی گیاهان زیاد باشد، باعث می‌شود آنها بیش از اندازه نیاز به آب داشته باشند و درختان تشنه‌تر شوند.
۱۰- به هرس کردن درختان اهمیت بدهید
علاوه بر هرس زمستانه شاخه‌های گیاهان، هرس تابستانه هم به عنوان مکمل انجام می‌شود. در این صورت، شاخه‌های مزاحم و خشک از گیاه جدا می‌شوند، در نتیجه هرس کردن گیاه سبب می‌شود، گیاه از مقدار بهینه آب برای بقای خود استفاده کند.
۱۱- به زمان مناسب برای آبیاری دقت کنید
یکی از مهم‌ترین فاکتورهای صرفه جویی در آبیاری باغچه، انتخاب زمان مناسب برای آبیاری گیاهان است. چمن‌ها، گل‌‌ها و درختان را وقتی آبیاری کنید که تبخیر آب کم است. ساعت‌های اولیه صبح یا ساعات پایانی روز و بعد از غروب آفتاب، زمان‌های مناسبی برای آبیاری هستند.
آبیاری باغچه در ساعات ابتدایی روز، باعث می‌شود علاوه بر خنک بودن هوا و تبخیر دیرتر آب، برگ‌ها این فرصت را داشته باشند که با نور آفتاب که بعد از آن شروع به تابیدن می‌کند، خشک شوند. در این صورت ابتلا به بیماری‌های قارچی هم در این صورت کاهش می‌یابد.
۱۲- آبیاری باغچه در تابستان
طبیعتا آبیاری باغچه در تابستان با آبیاری آن در زمستان متفاوت است. ولی موارد زیادی بر میزان آبیاری باغچه در فصول مختلف تاثیر دارد. مهم‌ترین موضوع، آب و هوای منطقه‌ای است که در آن زندگی می‌کنید.
اگر هوا گرم و خشک باشد، طبیعتا باغچه شما آب بیشتری نسبت به مناطقی دارد که آب و هوای مرطوب دارند. از طرفی نوع گیاهی که در باغچه کاشته‌اید، بر این موضوع اثرگذار است. در هر حال استفاده از گیاهان بومی هر منطقه، می‌تواند تا حد زیادی خیالتان را بابت صرفه جویی در آبیاری باغچه راحت‌تر کند.
۱۳- میزان آبیاری درختان باغچه
اگر درخت‌های باغچه را به تازگی کاشته‌اید، در طول سال‌های اول و دوم بعد از کاشت، باید به صورت متناوب آبیاری شوند تا ریشه‌های آنها به زمین، محکم شود. برای این نوع درختان، هر ۱ هفته یا ۲ هفته، درختان را به صورت سنگین آبیاری کنید. این در صورتی است که در فصولی از سال باشید که فاقد بارندگی یا بارندگی کم باشد.
به صورت کلی برای درخت‌هایی که قطر تنه اصلی آن حدود ۵۰ سانتیمتر است، بهتر است در هفته حدود ۵۰ لیتر به آنها آب بدهید. برای درخت‌هایی که قطر آنها به ۱۰ سانتیمتر می‌رسد، هفته‌ای ۱۰۰ لیتر آب نیاز است. اگر با شلنگ و شیر آب، درختان باغچه را آبیاری می‌کنید، باید بدانید که معمولا در ۵ دقیقه، میزان آبی که از شلنگ خارج می‌شود، حدود ۲۰ لیتر است.
سوالات متداول
بهترین زمان آبیاری باغچه و گیاهان چه وقتی است؟
ابتدای صبح و زمانی که هوا خنک است، برای آب دادن به گیاهان مناسب است.
بهترین روش آبیاری گیاهان چیست؟
استفاده از آبیاری قطره‌ای و شلنگ‌های جذب کننده برای آبیاری گیاهان، هم مقرون به صرفه است و هم باعث می‌شود در مصرف آب صرفه جویی می‌شود.