آموزش شغلي - درماني
راهنماي برنامه مراقبت از آنفلوآنزاي انساني ناشي از ويروس آنفلوانزاي A با منشاء خوكي H1N1
گروه مخاطب اين راهنما كليه پرسنل بهداشتي، درماني نظام سلامت كشور مي‌باشند.
در مراحل اوليه طغيان ناشي از ويروس آنفلوانزاي A با منشاء خوكي (H[SUB]1[/SUB]N[SUB]1[/SUB])، اهداف اصلي نظام مراقبت شامل هشدار زودهنگام در مورد گسترش بيماري و تاييد آزمايشگاهي ويروسي است كه در مناطق جغرافيايي و كشورهاي جديد در حال گردش باشد. WHO تمام كشورهاي عضو را ترغيب به افزايش قابليت نظام مراقبت از بيماري و ارتقاء ظرفيتهاي تشخيصي براي آنفلوانزا و ساير عفونتهاي حاد تنفسي نموده و توصيه شده كه نظام تقويت شده را برساختار و منابع دردسترس موجود راه‌اندازي نمايند.
اهداف نظام تقويت شده جهاني براي مراقبت از ابتلاي انسان به ويروس آنفلوانزاي خوكيA
H[SUB]1[/SUB]N[SUB]1[/SUB]) ا
هداف اختصاصي نظام مراقبت جهاني، تمركز بر فعاليتهايي است كه منجر به پيشگيري يا كنترل بيماري در سطح جهان مي‌شوند شامل: 1- شناسايي و تاييد موارد عفونت با ويروس آنفلوانزاي با منشاء خوكي A(H[SUB]1[/SUB]N[SUB]1[/SUB]). 2- تعيين ميزان گسترش ويروس ي خوكي A(H[SUB]1[/SUB]N[SUB]1[/SUB]) در سطح بين‌المللي. 3- همكاري در ارزيابي اوليه شدت و خطر بيماري. ت
عريف موارد ابتلاي به عفونت با ويروس آنفلوانزاي خوكي A(H[SUB]1[/SUB]N[SUB]1[/SUB]): از لحاظ باليني شدت آنفلوانزاي خوكي A(H[SUB]1[/SUB]N[SUB]1[/SUB]) طيف متنوعي را كه عبارتند از موارد باليني خفيف يعني بيماري مشابه آنفلوآنزا (Influenza-Like Illness: ILI)، تا موارد شديدتر از لحاظ باليني يعني هرگونه بيماري حاد و شديد دستگاه تنفسي تحتاني (SARI) بالاخص پنومني شامل مي‌شود. بعلاوه موارد بي‌علامت نيز وجود دارند كه در صورت تاييد آزمايشگاهي، گزارشدهي آنها نيز ضروري است. ت
عاريف ذيل به منظور گزارشدهي موارد محتمل و قعطي بيماري آنفلوانزاي خوكي A(H[SUB]1[/SUB]N[SUB]1[/SUB]) ارائه شده‌اند:
تعريف موارد باليني: بيماري تنفسي ناگهاني تب‌دار (تب بيشتر از 38 درجه) با طيفي كه مي‌تواند از موارد مشابه آنفلوآنزا (مورد خفيف) تا پنوموني متفاوت باشد: منظور از يك مورد قطعي آنفلوانزاي خوكي A(H[SUB]1[/SUB]N[SUB]1[/SUB]) بيماري است كه آزمايشگاه با كمك يكي از تستهاي ذيل عفونت وي با ويروس آنفلوانزاي خوكي A(H[SUB]1[/SUB]N[SUB]1[/SUB]) را تاييد نموده باشد: v Real-Time PCR (RT-PCR) v كشت ويروس Viral Culture v افزايش 4 برابري در تيتر آنتي‌بادي‌هاي خنثي كننده ويژه ويروس آنفلوانزاي خوكي A(H[SUB]1[/SUB]N[SUB]1[/SUB])
تعريف موارد احتمالي عفونت با ويروس آنفلوانزاي خوكي A(H[SUB]1[/SUB]N[SUB]1[/SUB]): v
بيماري با تست آزمايشگاهي مثبت براي آنفلوانزا A كه زيرگونه آن با Reagentهاي، آنفلوانزاي فصلي قابل تعيين نبوده. v فردي با علائم باليني منطبق با بيماري يا كسي كه بعلت بيماري تنفسي حاد بدون تشخيص فوت نموده و از نظر اپيدميولوژيكي با منطقه‌اي كه در آن موارد احتمالي و يا حتمي بيماري يافت شده، ارتباط داشته باشد.
گزارشدهي موارد احتمالي و قطعي آنفلوانزاي خوكي :A(H[SUB]1[/SUB]N[SUB]1[/SUB]) v
براساس مقررات بهداشتي بين‌المللي (IHR 2005) هر مورد آنفلوانزاي انساني به دليل يك زيرگونه جديد ويروس آنفلوانزا نياز به گزارش فوري به WHO دارد. v گزارشها بايد توسط فوكال پوينت ملي IHR به مسئول مربوطه IHR در دفتر منطقه‌اي WHO و نماينده WHO در كشور ارسال گردد. همچنين توصيه مي‌شود يك رونوشت گزارش به دفتر مركزي WHO در ژنو ارسال شود.
نحوه گزارشدهي فرد (افراد) يا خوشه‌هاي مشكوك كه از لحاظ ابتلاي به آنفلوانزاي خوكي :A(H[SUB]1[/SUB]N[SUB]1[/SUB])
طغيانهاي غيرمعمول بيماري حاد تنفسي بايد فوراً از كليه سطوح محيطي (خانه بهداشت، مركز بهداشتي، درماني، مطب، بيمارستان، ...) به مركز بهداشت شهرستان و سپس به مركز بهداشت استان و مركز مديريت بيماريهاي واگير گزارش شوند.
تعريف يك خوشه بيماري:
يك خوشه شامل 2 نفر يا بيشتر است كه با علائم يك بيماري تنفسي ناگهاني بدون تشخيص به اضافه يكي از دو حالت زير گزارش شده‌اند: v تب بيش از 38 درجه يا v فوت بدنبال آن بيماري ضمناً لازم است افراد عضو يك خوشه شرايط زير را نيز داشته باشند: ارتباط زماني: موارد عضو يك خوشه نبايد از لحاظ زمان شروع علائم بيش از 14 روز از همديگر فاصله داشته باشند. ارتباط مكاني: موارد عضو يك خوشه بايد ساكن يك منطقه جغرافيايي باشند يا از لحاظ اپيدميولوژيك به همديگر مرتبط باشند.
حالاتي كه بايد بررسي و تحقيق در مورد احتمال آنفلوانزاي خوكي A(H[SUB]1[/SUB]N[SUB]1[/SUB]) انجام شود:
v مشاهده خوشه‌هاي بدون تشخيص از بيماري مشابه آنفلوانزا يا عفونت تنفسي تحتاني. v بروز بيماري تنفسي شديد بدون تشخيص در يك يا چند نفر از كاركنان سيستم بهداشتي، درماني كه مسئول مراقبت از بيماران تنفسي هستند. v مشاهده مداوم شكست پاسخ درماني و يا مرگ ناشي از بيماري تنفسي شديد تحتاني. v بروز تغييراتي در شاخص‌هاي اپيدميولوژيك بالاخص در: 1- افزايش موارد مرگ ناشي از بيماريهاي تنفسي (اعم از مشابه آنفلوانزا يا بيماريهاي تنفسي تحتاني). 2- افزايش موارد بيماريهاي شديد تنفسي در افراد بزرگسال يا نوجوان كه قبلاً از نظر جسمي سالم بوده‌اند. وجود عوامل خطر اپيدميولوژيك نسبت به آنفلوانزاي خوكي A(H[SUB]1[/SUB]N[SUB]1[/SUB]) شامل: 1- تماس نزديك با موارد تاييد شده آنفلوانزاي خوكي در زماني كه فرد بيمار بوده است. منظور از تماس نزديك يكي از حالات زير مي‌باشد: v مراقبت از بيمار محتمل يا قطعي. v زندگي با بيمار در يك منزل. v تماس با ترشحات تنفسي يا مايعات بدن يك بيمار محتمل يا قطعي. 2- مسافرت اخير به منطقه‌اي كه موارد قطعي آنفلوانزاي خوكي ديده شده است
نكات قابل توجه: v
به منظور تعيين شدت بيماري اين نكته بسيار حائز اهميت است كه اطلاعات جامع در خصوص كليه موارد محتمل و قطعي آنفلوانزاي خوكي A(H[SUB]1[/SUB]N[SUB]1[/SUB]) جمع آوري و پيگيري آن موارد بعمل آيد. v پرسشنامه آنفلوانزاي پرندگان مي‌تواند با كمي تغيير براي بررسي و تحقيق درخصوص موارد انساني آنفلوانزاي خوكي A(H[SUB]1[/SUB]N[SUB]1[/SUB]) تطبيق داده شده و مورد استفاده قرار گيرد. v موارد محتمل يا قطعي (اعم از آنكه زنده مانده و يا فوت كرده باشند) برحسب كشور و منطقه جغرافيايي محل سكونت طبقه بندي شوند. v تغيير وضعيت هر مورد از محتمل به قطعي و همچنين تعيين وضعيت نهايي وي (مرگ يا بهبودي) بايد در گزارشات بعدي منعكس شود. v سازمان جهاني بهداشت با استفاده از «فرم جمع آوري خلاصه اطلاعات بيمار» خلاصه اطلاعات حاصل از نظام مراقبت جهاني را بدست مي‌آورد.
گروه مخاطب اين راهنما كليه پرسنل بهداشتي، درماني نظام سلامت كشور مي‌باشند.
در مراحل اوليه طغيان ناشي از ويروس آنفلوانزاي A با منشاء خوكي (H[SUB]1[/SUB]N[SUB]1[/SUB])، اهداف اصلي نظام مراقبت شامل هشدار زودهنگام در مورد گسترش بيماري و تاييد آزمايشگاهي ويروسي است كه در مناطق جغرافيايي و كشورهاي جديد در حال گردش باشد. WHO تمام كشورهاي عضو را ترغيب به افزايش قابليت نظام مراقبت از بيماري و ارتقاء ظرفيتهاي تشخيصي براي آنفلوانزا و ساير عفونتهاي حاد تنفسي نموده و توصيه شده كه نظام تقويت شده را برساختار و منابع دردسترس موجود راه‌اندازي نمايند.
اهداف نظام تقويت شده جهاني براي مراقبت از ابتلاي انسان به ويروس آنفلوانزاي خوكيA
H[SUB]1[/SUB]N[SUB]1[/SUB]) اهداف اختصاصي نظام مراقبت جهاني، تمركز بر فعاليتهايي است كه منجر به پيشگيري يا كنترل بيماري در سطح جهان مي‌شوند شامل: 1- شناسايي و تاييد موارد عفونت با ويروس آنفلوانزاي با منشاء خوكي A(H[SUB]1[/SUB]N[SUB]1[/SUB]). 2- تعيين ميزان گسترش ويروس ي خوكي A(H[SUB]1[/SUB]N[SUB]1[/SUB]) در سطح بين‌المللي. 3- همكاري در ارزيابي اوليه شدت و خطر بيماري. ت
عريف موارد ابتلاي به عفونت با ويروس آنفلوانزاي خوكي A(H[SUB]1[/SUB]N[SUB]1[/SUB]): از لحاظ باليني شدت آنفلوانزاي خوكي A(H[SUB]1[/SUB]N[SUB]1[/SUB]) طيف متنوعي را كه عبارتند از موارد باليني خفيف يعني بيماري مشابه آنفلوآنزا (Influenza-Like Illness: ILI)، تا موارد شديدتر از لحاظ باليني يعني هرگونه بيماري حاد و شديد دستگاه تنفسي تحتاني (SARI) بالاخص پنومني شامل مي‌شود. بعلاوه موارد بي‌علامت نيز وجود دارند كه در صورت تاييد آزمايشگاهي، گزارشدهي آنها نيز ضروري است. ت
عاريف ذيل به منظور گزارشدهي موارد محتمل و قعطي بيماري آنفلوانزاي خوكي A(H[SUB]1[/SUB]N[SUB]1[/SUB]) ارائه شده‌اند:
تعريف موارد باليني: بيماري تنفسي ناگهاني تب‌دار (تب بيشتر از 38 درجه) با طيفي كه مي‌تواند از موارد مشابه آنفلوآنزا (مورد خفيف) تا پنوموني متفاوت باشد: منظور از يك مورد قطعي آنفلوانزاي خوكي A(H[SUB]1[/SUB]N[SUB]1[/SUB]) بيماري است كه آزمايشگاه با كمك يكي از تستهاي ذيل عفونت وي با ويروس آنفلوانزاي خوكي A(H[SUB]1[/SUB]N[SUB]1[/SUB]) را تاييد نموده باشد: v Real-Time PCR (RT-PCR) v كشت ويروس Viral Culture v افزايش 4 برابري در تيتر آنتي‌بادي‌هاي خنثي كننده ويژه ويروس آنفلوانزاي خوكي A(H[SUB]1[/SUB]N[SUB]1[/SUB])
تعريف موارد احتمالي عفونت با ويروس آنفلوانزاي خوكي A(H[SUB]1[/SUB]N[SUB]1[/SUB]): v
بيماري با تست آزمايشگاهي مثبت براي آنفلوانزا A كه زيرگونه آن با Reagentهاي، آنفلوانزاي فصلي قابل تعيين نبوده. v فردي با علائم باليني منطبق با بيماري يا كسي كه بعلت بيماري تنفسي حاد بدون تشخيص فوت نموده و از نظر اپيدميولوژيكي با منطقه‌اي كه در آن موارد احتمالي و يا حتمي بيماري يافت شده، ارتباط داشته باشد.
گزارشدهي موارد احتمالي و قطعي آنفلوانزاي خوكي :A(H[SUB]1[/SUB]N[SUB]1[/SUB]) v
براساس مقررات بهداشتي بين‌المللي (IHR 2005) هر مورد آنفلوانزاي انساني به دليل يك زيرگونه جديد ويروس آنفلوانزا نياز به گزارش فوري به WHO دارد. v گزارشها بايد توسط فوكال پوينت ملي IHR به مسئول مربوطه IHR در دفتر منطقه‌اي WHO و نماينده WHO در كشور ارسال گردد. همچنين توصيه مي‌شود يك رونوشت گزارش به دفتر مركزي WHO در ژنو ارسال شود.
نحوه گزارشدهي فرد (افراد) يا خوشه‌هاي مشكوك كه از لحاظ ابتلاي به آنفلوانزاي خوكي :A(H[SUB]1[/SUB]N[SUB]1[/SUB])
طغيانهاي غيرمعمول بيماري حاد تنفسي بايد فوراً از كليه سطوح محيطي (خانه بهداشت، مركز بهداشتي، درماني، مطب، بيمارستان، ...) به مركز بهداشت شهرستان و سپس به مركز بهداشت استان و مركز مديريت بيماريهاي واگير گزارش شوند.
تعريف يك خوشه بيماري:
يك خوشه شامل 2 نفر يا بيشتر است كه با علائم يك بيماري تنفسي ناگهاني بدون تشخيص به اضافه يكي از دو حالت زير گزارش شده‌اند: v تب بيش از 38 درجه يا v فوت بدنبال آن بيماري ضمناً لازم است افراد عضو يك خوشه شرايط زير را نيز داشته باشند: ارتباط زماني: موارد عضو يك خوشه نبايد از لحاظ زمان شروع علائم بيش از 14 روز از همديگر فاصله داشته باشند. ارتباط مكاني: موارد عضو يك خوشه بايد ساكن يك منطقه جغرافيايي باشند يا از لحاظ اپيدميولوژيك به همديگر مرتبط باشند.
حالاتي كه بايد بررسي و تحقيق در مورد احتمال آنفلوانزاي خوكي A(H[SUB]1[/SUB]N[SUB]1[/SUB]) انجام شود:
v مشاهده خوشه‌هاي بدون تشخيص از بيماري مشابه آنفلوانزا يا عفونت تنفسي تحتاني. v بروز بيماري تنفسي شديد بدون تشخيص در يك يا چند نفر از كاركنان سيستم بهداشتي، درماني كه مسئول مراقبت از بيماران تنفسي هستند. v مشاهده مداوم شكست پاسخ درماني و يا مرگ ناشي از بيماري تنفسي شديد تحتاني. v بروز تغييراتي در شاخص‌هاي اپيدميولوژيك بالاخص در: 1- افزايش موارد مرگ ناشي از بيماريهاي تنفسي (اعم از مشابه آنفلوانزا يا بيماريهاي تنفسي تحتاني). 2- افزايش موارد بيماريهاي شديد تنفسي در افراد بزرگسال يا نوجوان كه قبلاً از نظر جسمي سالم بوده‌اند. وجود عوامل خطر اپيدميولوژيك نسبت به آنفلوانزاي خوكي A(H[SUB]1[/SUB]N[SUB]1[/SUB]) شامل: 1- تماس نزديك با موارد تاييد شده آنفلوانزاي خوكي در زماني كه فرد بيمار بوده است. منظور از تماس نزديك يكي از حالات زير مي‌باشد: v مراقبت از بيمار محتمل يا قطعي. v زندگي با بيمار در يك منزل. v تماس با ترشحات تنفسي يا مايعات بدن يك بيمار محتمل يا قطعي. 2- مسافرت اخير به منطقه‌اي كه موارد قطعي آنفلوانزاي خوكي ديده شده است
نكات قابل توجه: v
به منظور تعيين شدت بيماري اين نكته بسيار حائز اهميت است كه اطلاعات جامع در خصوص كليه موارد محتمل و قطعي آنفلوانزاي خوكي A(H[SUB]1[/SUB]N[SUB]1[/SUB]) جمع آوري و پيگيري آن موارد بعمل آيد. v پرسشنامه آنفلوانزاي پرندگان مي‌تواند با كمي تغيير براي بررسي و تحقيق درخصوص موارد انساني آنفلوانزاي خوكي A(H[SUB]1[/SUB]N[SUB]1[/SUB]) تطبيق داده شده و مورد استفاده قرار گيرد. v موارد محتمل يا قطعي (اعم از آنكه زنده مانده و يا فوت كرده باشند) برحسب كشور و منطقه جغرافيايي محل سكونت طبقه بندي شوند. v تغيير وضعيت هر مورد از محتمل به قطعي و همچنين تعيين وضعيت نهايي وي (مرگ يا بهبودي) بايد در گزارشات بعدي منعكس شود. v سازمان جهاني بهداشت با استفاده از «فرم جمع آوري خلاصه اطلاعات بيمار» خلاصه اطلاعات حاصل از نظام مراقبت جهاني را بدست مي‌آورد.
