در مورد آبیاری چه می دانید؟

mousa mp

عضو جدید
هدف از آبیاری:
زمين و کشاورزی از ديرباز همواره مورد توجه انسان بوده است، چرا که اصلی ترين منبع تأمين نيازهای غذایی براي انسان بوده است. با توجه به اينکه امروزه تمام صنايع از علم و دانش خاص خود برخوردار می باشند، صنعت کشاورزي نيز به متخصصاني ويژه کشاورزي و در رابطه با آن نيازمند است که بتواند با استفاده از علم و دانش خود قابليت ها و توانايي هاي کمي و کيفي اين صنعت را افزايش دهند. همچنين با توجه به اهميت و گستره اين صنعت، امروزه نمي توان تمام موارد و مطالب پيرامون صنعت کشاورزي را در يک رشته يا گرايش خلاصه کرد لذا با ايجاد گرايش هاي مختلف، هر قيمت از اين صنعت بطور خاص مورد توجه قرار مي گيرد.

رشته آبیاری:
علم آبياري، علم آب و خاك است و دانشجويان اين رشته درباره نحوه رساندن آب تا مزرعه توسط كانال ها يا لوله‌هاي انتقال آب و شبكه‌هاي توزيع آب در زمين زراعي، تامين نياز محصولات زراعتي و باغي با روشهاي مختلف آبياري، خارج ساختن آب هاي اضافي از پيرامون ريشه به منظور تنفس ريشه گياه توسط شبكه‌هاي زهكشي و احداث سدهاي انحرافي و خاكي براي آبياري كشاورزي آموزش مي‌بينند. دانشجويان رشته آبياري بخشي از دروس رشته مهندسي عمران آب و بخشي از دروس رشته كشاورزي را مطالعه مي‌كنند. چرا كه هدف اين رشته استفاده بهینه از آب در كشاورزي است. بنابراين يك مهندس آبياري بايد با آب و ويژگي‌هاي آن، طريقه استحصال آب، طريقه انتقال آب به محل مصرف و طريقه مصرف آب آشنا باشد و براي تسلط به موارد فوق لازم است. براي مثال بايد بداند كه يك باغ به چقدر آب نياز دارد و گياه باغي چه فرقي با گياه علوفه‌اي دارد؟ يا اين كه بداند در كشت سنتي، كشت مكانيزه و كشت آبياري تحت فشار چقدر آب مصرف مي‌شود و همچنين بايد بداند كه يك سد چه ارتفاع، عرض ، حجم و بيرون‌ريزي آب بايد داشته باشد. مهندس عمران آب‌سازه‌هاي آبي را طراحي مي‌كند اما مهندس آبياري طراحي‌هاي هيدروليكي تاسيسات آبي را انجام مي‌دهد. براي مثال مهندس آبياري حجم،‌ارتفاع و عرض سد را تعيين مي‌كند و مهندس عمران مشخص مي‌كند كه سد مورد نظر بايد با چه آماتور و سيماني ساخته شود و مقاومت آن چقدر بايد باشد. هدف دوره تربيت كارشناسان كارآموزي است كه بتوانند علاوه بر عهده‌دار شدن مسووليت در رشته‌هاي آبياري و امور آب كشور در برنامه‌ريزي و آموزش علوم آبياري و زهكشي منشاء خدمات شايسته باشند. طول اين دوره 4 سال است كه طي آن دانشجويان با فراگرفتن 20 واحد دروس عمومي، 31 واحد دروس علوم پايه ، 30 واحد دروس اصلي كشاورزي و 54 واحد دروس تخصصي نظري، عملي و كارهاي صحرايي مهارت هاي لازم براي انجام دادن امور فوق را كسب مي‌كنند. داوطلبان بايد در علوم پايه رياضي و تجربي قوي، در رابطه با آب، خاك و مصرف بهينه آب علاقه‌مند و براي اشتغال در كارهاي صحرايي داراي توان جسمي كافي و روحيه لازم باشند. فارغ‌التحصيلان مي‌توانند تا سطح كارشناسي ارشد و بالاتر ادامه تحصيل دهند و يا در وزارت كشاورزي و امور آب سازمانهاي آب منطقه‌اي وزارت نيرو ، واحد آب وزارت جهاد کشاورزي و مهندسان مشاور رشته آب كشور به كار اشتغال ورزند.

راندمان آبیاری:
آيا مي‌دانيد كه در كشور ما هر ساله بيش از 75 درصد از آب استحصالي به هدر می‌رود؟ و در حالي كه ميزان كشت آبي كشور و همچنين نياز واقعي آبي زمينهاي زراعي و باغات، نبايد از 20 ميليارد متر مكعب آب افزون تر باشد، هرساله 82 ميليارد متر مكعب آب در بخش كشاورزي مصرف مي‌شود؟ تصور مي‌كنيد كه به چه دليل هر ساله بخش اعظم اين منبع بزرگ حياتي در كشور ما تلف مي‌شود؟ كارشناسان و متخصصان آبياري معتقدند كه مشكل اصلي، آبياري سنتي است . زيرا در آبياري سنتي به علت روان بودن آب و قرار گرفتن در معرض خورشيد و مجاورت با بادهاي موسمي و غيرموسمي، تبخير آب بسيار زياد است. از سوي ديگر در آبياري سنتي با استفاده از رودخانه‌ها و ريزش‌هاي جوي، صرف نظر از فرو رفتن آب در زير زمين كه منجر به اتلاف بخش بزرگي از آب مي‌شود، موجبات رويش علف هرز و پراكندگي بذر در باغ يا مزرعه را فراهم مي‌سازد و بالاخره در اين روش بسياري از كشاورزان بيش از حد نياز، گياهان را آبياري مي‌كنند و حتي به ميزان 3 برابر نياز واقعي گياه به مزرعه آب هدايت مي‌شود و چون آب يكي از عمده اقلام هزينه مي‌باشد، قيمت تمام شده توليدات كشاورزي نيز با مصرف آب اضافي، به ميزان چشمگيري افزايش مي‌يابد. از همين‌جا مي‌توان به نقش مهم فارغ‌التحصيلان مهندسي آبياري و نياز جامعه ما به اين دسته از متخصصان پي‌برد با افرادي كه با طراحي روش هاي آبياري نوين نه تنها از تلفات آب جلوگيري مي‌كنند، بلكه با به حداقل رساندن تنش گياهي در جذب آب و كمك به گسترش ريشه‌هاي مرئي در اعماق پايين‌تر خاك، ميزان محصول در واحد سطح را در مواردي به ميزان 2 تا 3 برابر افزايش می دهند و باعث بالا بردن كيفيت توليد نيز می شوند. براي مثال امروزه مهندسين آبياري ايراني با ابداع شيوه آبياري قطره‌ ای ثقلي توانسته‌اند به اهداف باارزشي از جمله صرفه‌جويي 70 درصدي، ازدياد محصول در واحد سطح، عدم نياز به پمپ و نيروي الكتريسيته، عدم نياز به مديريت متبحر و گران قيمت‌، عدم گرفتگي قطره‌چكان‌ها، لازم نبودن سرمايه اوليه زياد، ‌آموزش سريع و چند روزه به زارعان و در نهايت افزايش درآمد كشاورزان و سرمايه‌گذران در اين بخش اشاره كرد كه همه اين موارد، در دراز مدت در صورت عموميت يافتن آن در سطح مزارع كشور، سبب خواهد شد تا بتدريج از واردات مواد غذايي بي‌نياز شده و از مهاجرت روستائيان به شهرها به طرز مطلوبي جلوگيري شود. ما در منطقه‌اي زندگي مي‌كنيم كه آب معدود و زمين محدود داريم. پس لازم است در كشاورزي بهترين روش را بكار ببريم تا بالاترين راندمان را داشته باشيم اما متاسفانه در ايران راندمان آبياري 30 يا 25 درصد است يعني از هر 100 ليتر آب ، 70 تا 75 ليتر آن از بين مي‌رود و ما فقط 30 ليتر آن را مصرف مي‌كنيم در حالي كه در دنيا اين راندمان 70 درصد است و حتي در تعدادي از كشورهاي پيشرفته دنيا اين راندمان به 90 درصد هم رسيده است. حال اگر ما راندمان آبياری مان را دو برابر كنيم، بدون شك توليدات كشاورزي ما رشد بسياري خواهد داشت. در يك كلام بايد گفت كه فرصت‌هاي شغلي اين رشته بسيار زياد و حتي بيشتر از مهندسي عمران است چون از يك سو تعداد فارغ‌التحصيلان اين رشته كمتر از مهندسين عمران است و از سوي ديگر بازار كار بسيار متنوع و در عين حال تخصصي براي اين دسته از فارغ‌التحصيلان وجود دارد. يك مهندس آبياري علاوه بر كار در زمينه‌ تخصصي خود مي‌تواند در زمينه‌هاي ديگر مثل نقشه‌برداري، محاسبه آب هاي روان وسايل ناشي از بارندگي، طراحي و احداث سيل‌بندها، حفاظت آب و خاك در مقابل فرسايش، طراحي سيستم فاضلاب شهري و استفاده از زمينه‌هاي شور و قليايي و آب هاي شور در كشاورزي فعاليت كند.
 
بالا