اشکان فروتن
مدیر بازنشسته
در آبانماه 1381 دولت جمهوری اسلامی ایرا ن تصمیماتی بر انتقال گاز اتیلن بوسیله خط لوله ای از مبدا عسلویه تا مهاباد و احدا ث واحدهای پتروشیمی در استانهای مختلف كش ور ونیز به جهت جبران عقب ماندگی استانها و مناطقی كه شاخص های توسعه آنها زیر شاخص میانگین كشور است و همچنین تحرك بخشی به فرآیند تولید درمناطق كمتر توسعه یافته، ارتقای فن آ وری دربخش پتروشیمی را اتخاذ و اجرای آن را به وزارت نفت واگذار نمود تا با مشاركت فعال بخش خصوصی نسبت به ایجاد و بهره برداری از واحدهای پتروشیمی در استانهای كشور اقدام نماید.در این
راستا و در جهت نیل به اهداف ملی و اقتصادی حاصل از اجرای پروژه های مزبور شركت پتروشیمی باختر(سهامی خاص) به عنوان یك شركت مادر تخصصی (هلدینگ) با هدف سرمایه گذاری در شركتها، مجتمع ها، طرحها و واحدهای تولیدی و صنعتی عموما ً و صنایع پتروشیمی خصوصا ً به منظور ایجاد، راه اندازی، بهره برداری ویا توسعه اینگونه واحدها در تاریخ 17/11/83 تاسیس و آغاز به كار نمود.
اتیلن از مهمترین مواد پایه در صنایع پتروشیمی است که دارای مصرف بی شماری می باشد. از آن جمله می توان کاربرد آن را در صنایع پلیمر، الیاف مصنوعی، حلال ها، نرم کننده ها، پاک کننده ها، ضد یخ و الکل ها نام برد که در تولید حجم انبوهی از محصولات به کار می رود. به کارگیری خط لوله انتقال اتیلن به ویژه هنگامی که محل تولید اتیلن و بازارمصرف یا محل تولید محصولات میانی و نهایی آن از یکدیگر فاصله داشته باشند اقتصادی ترین گزینه بشمار می آید.
یکی از طرح های مهم وزارت نفت در بخش صنایع پتروشیمی
احداث چند کارخانه مجتمع پتروشیمی در استان های کهکیلویه و بویراحمد، کرمانشاه، لرستان، کردستان و آذربایجان می باشد. این طرح به لحاظ تمرکززدایی صنایع پتروشیمی درمناطق جنوبی کشوروانتقال بخشی از آن به مناطق غرب کشور، اشتغال زایی در استان های مذکور، نزدیکی به مرزهای صادراتی غرب موجه و از طرح های ملی شناخته شده است.
اجرای طرح های پتروشیمی در استان های غرب کشور، مستلزم انتقال ماده اصلی خوراک آنها یعنی اتیلن می باشد. به همین منظور خط لوله ای از مبادی تولید اتیلن در عسلویه و گچساران با عبور از استان های بوشهر، خوزستان، لرستان، کهکیلویه و بویراحمد، چهارمحال و بختیاری، کرمانشاه و کردستان تا آذربایجان غربی در حال احداث می باشد.
طول مسیر اصلی خط لوله در ابتدا 1468 کیلومتر از عسلویه تا مهاباد بود و همراه با انشعابات آن مجموعاً به 1650 می رسید که در این شرایط اندازه لوله در عسلویه 20 اینچ و در مهاباد 10 اینچ طراحی گردیده بود.
در مطالعات بعدی که با توجه به تغییر ظرفیت خط لوله اتلین غرب از 1500 هزار تن در سال به ا2800 هزارتن در سال انجام گرفت قطر لوله ابتدای خط از 20 اینچ به24 اینچ افزایش یافت تا علاوه بر تامین خوراک پنج مجتمع پتروشیمی طرح اولیه (گچساران، خرم آباد، کرمانشاه، سنندج و مهاباد)، خوراک لازم جهت مجتمع های جدید (همدان، میاندوآب، دهدشت، اندیمشک و بروجن) نیز تامین گردد. در مطالعات جدید ظرفیت خط لوله اتیلن غرب از2800 هزارتن درسال به 3500هزارتن درسال نهایی گردید و مقرر شد که 2500 هزار تن در سال از 2 مجتمع عسلویه (الفین 5 و الفین 11) و مقدار 1000 هزار تن در سال از مجتمع گچساران (الفین 8) تامین گردد، قطر لوله تغییری نکرد اما مقرر گردید خوراک لازم جهت سه مجتمع جدید (تبریز، ممسنی و ماهشهر) علاوه بر مجتمع های اولیه نیز تامین گردد.
مشخصات طرح خط لوله اتیلن غرب
محل اجرا : غرب کشور ( از عسلویه به مهاباد )
زمان شروع : سال 1383
پیش بینی زمان بهره برداری : سال 1388
طول مسیر با انشعابات : 2163کیلومتر
بزرگترین قطر لوله : 24 اینچ
کوچکترین قطر لوله : 8 اینچ
تعداد مجتمع ها : 10
کمترین فشار در خط لوله : 55 بار
بیشترین فشار در خط لوله : 93 بار
تعداد ایستگاههای تقویت فشار : 8 ایستگاه
ظرفیت خط: 2800 هزارتن در سال
کاربرد: انتقال اتیلن از الفین یازدهم و الفین عسلویه و پتروشیمی گچساران به استانها غربی جهت تامین ماده اولیه طرحهای پتروشیمی
مشاور طراحی مفهومی: تکنیپ، نارگان
مهندسی اصولی و تفصیلی: شرکت مهندسی و توسعه انرژی پایدار
پیمانکاران اجرای خط لوله: عمران سازان، سهند آذر، آسفالت طوس، خط لوله ایران، برناک، ایران ارتباط سهند سازه مراغه پیشرفت فیزیکی تا پایان اسفند 1385: 5/45%
راستا و در جهت نیل به اهداف ملی و اقتصادی حاصل از اجرای پروژه های مزبور شركت پتروشیمی باختر(سهامی خاص) به عنوان یك شركت مادر تخصصی (هلدینگ) با هدف سرمایه گذاری در شركتها، مجتمع ها، طرحها و واحدهای تولیدی و صنعتی عموما ً و صنایع پتروشیمی خصوصا ً به منظور ایجاد، راه اندازی، بهره برداری ویا توسعه اینگونه واحدها در تاریخ 17/11/83 تاسیس و آغاز به كار نمود.
احداث چند کارخانه مجتمع پتروشیمی در استان های کهکیلویه و بویراحمد، کرمانشاه، لرستان، کردستان و آذربایجان می باشد. این طرح به لحاظ تمرکززدایی صنایع پتروشیمی درمناطق جنوبی کشوروانتقال بخشی از آن به مناطق غرب کشور، اشتغال زایی در استان های مذکور، نزدیکی به مرزهای صادراتی غرب موجه و از طرح های ملی شناخته شده است.
اجرای طرح های پتروشیمی در استان های غرب کشور، مستلزم انتقال ماده اصلی خوراک آنها یعنی اتیلن می باشد. به همین منظور خط لوله ای از مبادی تولید اتیلن در عسلویه و گچساران با عبور از استان های بوشهر، خوزستان، لرستان، کهکیلویه و بویراحمد، چهارمحال و بختیاری، کرمانشاه و کردستان تا آذربایجان غربی در حال احداث می باشد.
طول مسیر اصلی خط لوله در ابتدا 1468 کیلومتر از عسلویه تا مهاباد بود و همراه با انشعابات آن مجموعاً به 1650 می رسید که در این شرایط اندازه لوله در عسلویه 20 اینچ و در مهاباد 10 اینچ طراحی گردیده بود.
در مطالعات بعدی که با توجه به تغییر ظرفیت خط لوله اتلین غرب از 1500 هزار تن در سال به ا2800 هزارتن در سال انجام گرفت قطر لوله ابتدای خط از 20 اینچ به24 اینچ افزایش یافت تا علاوه بر تامین خوراک پنج مجتمع پتروشیمی طرح اولیه (گچساران، خرم آباد، کرمانشاه، سنندج و مهاباد)، خوراک لازم جهت مجتمع های جدید (همدان، میاندوآب، دهدشت، اندیمشک و بروجن) نیز تامین گردد. در مطالعات جدید ظرفیت خط لوله اتیلن غرب از2800 هزارتن درسال به 3500هزارتن درسال نهایی گردید و مقرر شد که 2500 هزار تن در سال از 2 مجتمع عسلویه (الفین 5 و الفین 11) و مقدار 1000 هزار تن در سال از مجتمع گچساران (الفین 8) تامین گردد، قطر لوله تغییری نکرد اما مقرر گردید خوراک لازم جهت سه مجتمع جدید (تبریز، ممسنی و ماهشهر) علاوه بر مجتمع های اولیه نیز تامین گردد.
مشخصات طرح خط لوله اتیلن غرب
محل اجرا : غرب کشور ( از عسلویه به مهاباد )
زمان شروع : سال 1383
پیش بینی زمان بهره برداری : سال 1388
طول مسیر با انشعابات : 2163کیلومتر
بزرگترین قطر لوله : 24 اینچ
کوچکترین قطر لوله : 8 اینچ
تعداد مجتمع ها : 10
کمترین فشار در خط لوله : 55 بار
بیشترین فشار در خط لوله : 93 بار
تعداد ایستگاههای تقویت فشار : 8 ایستگاه
ظرفیت خط: 2800 هزارتن در سال
کاربرد: انتقال اتیلن از الفین یازدهم و الفین عسلویه و پتروشیمی گچساران به استانها غربی جهت تامین ماده اولیه طرحهای پتروشیمی
مشاور طراحی مفهومی: تکنیپ، نارگان
مهندسی اصولی و تفصیلی: شرکت مهندسی و توسعه انرژی پایدار
پیمانکاران اجرای خط لوله: عمران سازان، سهند آذر، آسفالت طوس، خط لوله ایران، برناک، ایران ارتباط سهند سازه مراغه پیشرفت فیزیکی تا پایان اسفند 1385: 5/45%
