مهندس حسام غفاري
دانش نفت:به علت پيشرفت صنعت، امروزه يك نفر به تنهايي قادر به دانستن تمامي اطلاعات مربوط به يك پروژه صنعتي نيست. همان طور كه از نام مديريت مخازن بر مي آيد، كار چند نفر بهمراه هم بطوريكه افراد در تخصص خاص مشغول بوده و بعد از رسيدن به نتيجه‌اي مشخص، آنرا در اختيار ديگر گروه‌هاي كاري قرار مي دهند.
در اينجا چند گروه مطالعاتي تعريف مي گردند:
گروه مخزن، گروه حفاري، گروه ژئوفيزيك، گروه زمين شناسي و گروه ايمني و بازرسي. در هر گروه، يك نفر قادر به احاطه بر تمامي مطالب و دانستني‌هاي آن حوزه نيست چه برسد به احاطه كامل به اطلاعات ديگر حوزه‌ها. در اين ميان مديريت تمامي واحدها و هماهنگي ميان آنها خود نياز به تخصصي خاص دارد. بهترين روش مديريت يك گروه مطالعاتي، دانستن بايد ها و اولويت‌هاي كار مي باشد. تعدادي از اين بايد ها از طرف كارفرما مشخص شده و در هر زمان ممكن است، تغيير كند. مثلاً كارفرما نياز خود را ابتدا ازدياد برداشت اعلام كرده ولي بعد از مدتي، سياست كاري عوض شده و نياز را گسترش ميادين بيان مي‌كند.دو مورد بر هماهنگي گروه‌ها تاثير گذار است. اول پيشرفت كار هر گروه و دوم نيازهاي مرتبط گروه‌ها. پيشرفت كار همان طور كه از نامش پيداست نشان دهنده ميزان نزديك شدن كار به نتيجه مطلوب آن مي‌باشد. نيازهاي مرتبط، نيازهايي است كه براي برطرف كردن آنها، به نتايج رسيده از ديگر گروه‌ها احتياج است. پس در اينجا يك نظم و برنامه‌اي خاص بر رسيدن به اهداف مشترك و مرتبط نياز است. در سالهاي اخير اكثر نرم‌افزارهاي صنعتي مجهز به سيستم سروري شده‌اند. سرور كامپيوتري مركزي است، با قدرت پردازش و فضاي بالا كه تمامي كامپيوتر هاي client به آن متصل شده و از طريق آن با هم در ارتباط مي باشند. البته نوع اين ارتباط بستگي به طراحي شبكه دارد. نرم‌افزار در كامپيوتر سرور نصب شده، و ديگر client ها از طريق سرور از آن استفاده مي‌كنند. نرم‌افزارهاي مديريت پروژه در دنياي امروز نه تنها در صنعت نفت، بلكه تمامي صنعت كاربردهاي بسيار زيادي دارند. با استفاده از اين نوع نرمافزارها هر گروه قادر به اتصال به آن و وارد كردن گزارشات و نتايج خود در زمان‌هاي مشخص تعريف شده‌اند. در اين ميان، ديگر گروه‌ها، در زمان هاي تعريف شده، قادر به استفاده از نتايج ديگر گروه‌ها مي باشند. گروه مديريت پروژه نيز در هر زمان، به تمامي گروه‌ها، نتايج و پيشرفت آنها احاطه دارد. سيستم‌هاي يكپارچه مديريت پروژه اين روزها با توجه به نوع پروژه و نيازهاي تعريف شده آن آماده برنامه‌نويسي مي‌شوند. بنابراين هر پروژه‌اي از دو سيستم عام و خاص تشكيل شده است.
واحدهاي مشترك سيستم مديريت مخازن با ديگر سيستم‌هاي مديريت پروژه
تمامي سيستم‌هاي مديريت پروژه به تقويم برنامه كارها مجهز مي‌باشند. يعني از كي تا كي. زمان آغاز كار بر روي پروژه مشخص و با توجه به تجربه كاري پرسنل، حداكثر زمان مورد نياز براي پروژه تعيين مي‌گردد. مورد بعدي محيطي با دسترسي مديريت شده است. يعني هر واحد، يا به عبارتي دقيق تر هر فرد، با نام كاربري و رمز عبور خود از سيستم، قادر به دسترسي به اطلاعات محدود با نظر مديريت پروژه مي باشد. از اين به عنوان طبقه‌بندي اطلاعات ياد مي‌شود كه علاوه بر فايده آن از لحاظ حفاظتي، از دستكاري اطلاعات توسط افراد ناآگاه و نامربوط جلوگيري مي‌شود. مورد بعدي كه مي‌توان از آن ياد كرد، سيستم نمودارگيري ورود و خروج به سيستم مي‌باشد. اين سيستم تمامي تغييرات را در سيستم بنام فرد تغيير دهنده در سيستم ذخيره مي‌كند. سيستم آگهي‌هاي مديريتي نيز در اين برنامه‌ها لحاظ شده است. آگهي مديريتي به معني همان تابلوي اعلانات اما بصورت مجازي است كه افراد با ورود به سيستم آنرا مشاهده مي‌كنند. سيستم اطلاع‌رساني بوسيله پيغام الكترونيكي با SMS موبايل نيز در اين سيستم‌ها لحاظ شده است. در صورت نياز مي‌توان از آخرين وضعيت هر بخش بوسيله اين سيستم بدون ورود به سيستم آگاه شد. سيستم گرفتن فايل پشتيبان نيز از ضرورت‌هاي هر سيستم كامپيوتري است كه در اين برنامه‌ها لحاظ شده است.
واحدهاي تخصصي
در مديريت مخازن براي مطالعه هر بخش، از نرمافزارها و سخت‌افزار‌هاي معرفي شده آن بخش استفاده مي‌گردد. در اينجا، نياز اوليه دانستن چگونگي كار با اين نرم‌افزارهاي تخصصي و تعامل آن با بقيه نرم‌افزار‌هاست. همان طور كه مي‌دانيد، اكثر نرم‌افزارهاي تخصصي صنعت نفت ما، از شركت‌هاي خارجي تامين مي گردد كه اين خود بزرگترين مشكل در صنعت نفت ما مي باشد. تبادل اطلاعات ميان نرمافزارها از طريق تشخيص ساختار ( OUTPUTخروجي) نرم‌افزار مادر قابل اجراست. در حال حاضر بعضي از نرم‌افزارهاي بزرگ و معروف دنيا، براي استفاده از خروجي‌هاي ديگر نرمافزارها اقداماتي را صورت بخشيده‌اند. مثلاً معرفي نرم‌افزار تبديل‌كننده )Converter(، براي تغيير فرمت خروجي به فرمتي كه قابل خواندن براي نرم‌افزارشان باشد. بعضي نيز اين سيستم را يكپارچه با ورژن )Version( جديد نرم‌افزار خود، به بعنوان قابليتي جديد و مورد توجه براي نرم‌افزار خود، به دنيا معرفي نموده‌اند.
نتيجه
با توجه به مطالب گفته شده، مي توان ضرورت مديريت داده‌ها و نتايج بدست آمده از مطالعات در گروه‌هاي كاري مختلف در مديريت مخازن را درك نمود. در اينجا اين نكته قابل توجه است كه عدم رعايت موارد ذكر شده، باعث ايجاد مشكل در پيشرفت اين مطالعات شده و بعد از پيشرفت‌هاي اوليه، ممكن است اين مطالعات با مشكلات مديريتي روبرو شوند. البته در اين ميان تعهد كاري گروه‌ها نيز، خود از نقاط قوت مديريت مخازن است زيرا اكثر مطالعات صورت گرفته، با هم مرتبط مي‌باشند و كم كاري يك گروه، باعث ضربه زدن به كار بقيه گروه و ضربه شديد به پروژه خواهد شد. بنابراين براي رسيدن به هدف نهايي چند مرحله تعريف شده است؛
1- كار گروهي
2- مديريت كار گروهي
3- تعامل كار گروه‌ها
4- داشتن برنامه و عمل كردن به آن
كه نتيجه آن رسيدن به هدف است. همانطور كه نشان داده شد، در تمامي مراحل نياز اساسي به علوم IT كاملاً مشهود مي باشد
دانش نفت:به علت پيشرفت صنعت، امروزه يك نفر به تنهايي قادر به دانستن تمامي اطلاعات مربوط به يك پروژه صنعتي نيست. همان طور كه از نام مديريت مخازن بر مي آيد، كار چند نفر بهمراه هم بطوريكه افراد در تخصص خاص مشغول بوده و بعد از رسيدن به نتيجه‌اي مشخص، آنرا در اختيار ديگر گروه‌هاي كاري قرار مي دهند.
در اينجا چند گروه مطالعاتي تعريف مي گردند:
گروه مخزن، گروه حفاري، گروه ژئوفيزيك، گروه زمين شناسي و گروه ايمني و بازرسي. در هر گروه، يك نفر قادر به احاطه بر تمامي مطالب و دانستني‌هاي آن حوزه نيست چه برسد به احاطه كامل به اطلاعات ديگر حوزه‌ها. در اين ميان مديريت تمامي واحدها و هماهنگي ميان آنها خود نياز به تخصصي خاص دارد. بهترين روش مديريت يك گروه مطالعاتي، دانستن بايد ها و اولويت‌هاي كار مي باشد. تعدادي از اين بايد ها از طرف كارفرما مشخص شده و در هر زمان ممكن است، تغيير كند. مثلاً كارفرما نياز خود را ابتدا ازدياد برداشت اعلام كرده ولي بعد از مدتي، سياست كاري عوض شده و نياز را گسترش ميادين بيان مي‌كند.دو مورد بر هماهنگي گروه‌ها تاثير گذار است. اول پيشرفت كار هر گروه و دوم نيازهاي مرتبط گروه‌ها. پيشرفت كار همان طور كه از نامش پيداست نشان دهنده ميزان نزديك شدن كار به نتيجه مطلوب آن مي‌باشد. نيازهاي مرتبط، نيازهايي است كه براي برطرف كردن آنها، به نتايج رسيده از ديگر گروه‌ها احتياج است. پس در اينجا يك نظم و برنامه‌اي خاص بر رسيدن به اهداف مشترك و مرتبط نياز است. در سالهاي اخير اكثر نرم‌افزارهاي صنعتي مجهز به سيستم سروري شده‌اند. سرور كامپيوتري مركزي است، با قدرت پردازش و فضاي بالا كه تمامي كامپيوتر هاي client به آن متصل شده و از طريق آن با هم در ارتباط مي باشند. البته نوع اين ارتباط بستگي به طراحي شبكه دارد. نرم‌افزار در كامپيوتر سرور نصب شده، و ديگر client ها از طريق سرور از آن استفاده مي‌كنند. نرم‌افزارهاي مديريت پروژه در دنياي امروز نه تنها در صنعت نفت، بلكه تمامي صنعت كاربردهاي بسيار زيادي دارند. با استفاده از اين نوع نرمافزارها هر گروه قادر به اتصال به آن و وارد كردن گزارشات و نتايج خود در زمان‌هاي مشخص تعريف شده‌اند. در اين ميان، ديگر گروه‌ها، در زمان هاي تعريف شده، قادر به استفاده از نتايج ديگر گروه‌ها مي باشند. گروه مديريت پروژه نيز در هر زمان، به تمامي گروه‌ها، نتايج و پيشرفت آنها احاطه دارد. سيستم‌هاي يكپارچه مديريت پروژه اين روزها با توجه به نوع پروژه و نيازهاي تعريف شده آن آماده برنامه‌نويسي مي‌شوند. بنابراين هر پروژه‌اي از دو سيستم عام و خاص تشكيل شده است.
واحدهاي مشترك سيستم مديريت مخازن با ديگر سيستم‌هاي مديريت پروژه
تمامي سيستم‌هاي مديريت پروژه به تقويم برنامه كارها مجهز مي‌باشند. يعني از كي تا كي. زمان آغاز كار بر روي پروژه مشخص و با توجه به تجربه كاري پرسنل، حداكثر زمان مورد نياز براي پروژه تعيين مي‌گردد. مورد بعدي محيطي با دسترسي مديريت شده است. يعني هر واحد، يا به عبارتي دقيق تر هر فرد، با نام كاربري و رمز عبور خود از سيستم، قادر به دسترسي به اطلاعات محدود با نظر مديريت پروژه مي باشد. از اين به عنوان طبقه‌بندي اطلاعات ياد مي‌شود كه علاوه بر فايده آن از لحاظ حفاظتي، از دستكاري اطلاعات توسط افراد ناآگاه و نامربوط جلوگيري مي‌شود. مورد بعدي كه مي‌توان از آن ياد كرد، سيستم نمودارگيري ورود و خروج به سيستم مي‌باشد. اين سيستم تمامي تغييرات را در سيستم بنام فرد تغيير دهنده در سيستم ذخيره مي‌كند. سيستم آگهي‌هاي مديريتي نيز در اين برنامه‌ها لحاظ شده است. آگهي مديريتي به معني همان تابلوي اعلانات اما بصورت مجازي است كه افراد با ورود به سيستم آنرا مشاهده مي‌كنند. سيستم اطلاع‌رساني بوسيله پيغام الكترونيكي با SMS موبايل نيز در اين سيستم‌ها لحاظ شده است. در صورت نياز مي‌توان از آخرين وضعيت هر بخش بوسيله اين سيستم بدون ورود به سيستم آگاه شد. سيستم گرفتن فايل پشتيبان نيز از ضرورت‌هاي هر سيستم كامپيوتري است كه در اين برنامه‌ها لحاظ شده است.
واحدهاي تخصصي
در مديريت مخازن براي مطالعه هر بخش، از نرمافزارها و سخت‌افزار‌هاي معرفي شده آن بخش استفاده مي‌گردد. در اينجا، نياز اوليه دانستن چگونگي كار با اين نرم‌افزارهاي تخصصي و تعامل آن با بقيه نرم‌افزار‌هاست. همان طور كه مي‌دانيد، اكثر نرم‌افزارهاي تخصصي صنعت نفت ما، از شركت‌هاي خارجي تامين مي گردد كه اين خود بزرگترين مشكل در صنعت نفت ما مي باشد. تبادل اطلاعات ميان نرمافزارها از طريق تشخيص ساختار ( OUTPUTخروجي) نرم‌افزار مادر قابل اجراست. در حال حاضر بعضي از نرم‌افزارهاي بزرگ و معروف دنيا، براي استفاده از خروجي‌هاي ديگر نرمافزارها اقداماتي را صورت بخشيده‌اند. مثلاً معرفي نرم‌افزار تبديل‌كننده )Converter(، براي تغيير فرمت خروجي به فرمتي كه قابل خواندن براي نرم‌افزارشان باشد. بعضي نيز اين سيستم را يكپارچه با ورژن )Version( جديد نرم‌افزار خود، به بعنوان قابليتي جديد و مورد توجه براي نرم‌افزار خود، به دنيا معرفي نموده‌اند.
نتيجه
با توجه به مطالب گفته شده، مي توان ضرورت مديريت داده‌ها و نتايج بدست آمده از مطالعات در گروه‌هاي كاري مختلف در مديريت مخازن را درك نمود. در اينجا اين نكته قابل توجه است كه عدم رعايت موارد ذكر شده، باعث ايجاد مشكل در پيشرفت اين مطالعات شده و بعد از پيشرفت‌هاي اوليه، ممكن است اين مطالعات با مشكلات مديريتي روبرو شوند. البته در اين ميان تعهد كاري گروه‌ها نيز، خود از نقاط قوت مديريت مخازن است زيرا اكثر مطالعات صورت گرفته، با هم مرتبط مي‌باشند و كم كاري يك گروه، باعث ضربه زدن به كار بقيه گروه و ضربه شديد به پروژه خواهد شد. بنابراين براي رسيدن به هدف نهايي چند مرحله تعريف شده است؛
1- كار گروهي
2- مديريت كار گروهي
3- تعامل كار گروه‌ها
4- داشتن برنامه و عمل كردن به آن
كه نتيجه آن رسيدن به هدف است. همانطور كه نشان داده شد، در تمامي مراحل نياز اساسي به علوم IT كاملاً مشهود مي باشد
