اسلام + مدیریت=مدیریت اسلامی

[parmehr]

مسؤولیت و مؤاخذه
وَ لا تَزِرُ وازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرى‏ ... (زمر، 7)
هیچ کس بار گناه دیگری را به دوش نمی‌كشد. (هر كس به خاطر گناه خودش مؤاخذه می‌شود.)
233.هركس مسؤول كار خویش است و نمی‌توان همه كاركنان را به خاطر كم‌كاری یك نفر مؤاخذه نمود. همیشه باید سبب شناسایی شود و با آن برخورد شود.

 

[parmehr]

برخورد قاطع با تخلف
قالَ فَاخْرُجْ مِنْها فَإِنَّكَ رَجیمٌ ‏(ص، 77)
خداوند خطاب به ابلیس (شیطان) فرمود: از این درگاه بیرون برو.
232.در برخورد با تخلفاتی كه موجب تجرّی دیگران می‌شود و یا آنقدر بزرگ است كه بخشش آن بی‌قانونی را به دنبال می‌آورد، برای حفظ سازمان، اخراج و تنبیه شدید متخلف لازم است.

 

[parmehr]

قدرت و بصیرت
وَ اذْكُرْ عِبادَنا إِبْراهیمَ وَ إِسْحاقَ وَ یعْقُوبَ أُولِی اْلاَیدی وَ اْلابْصارِ(ص، 45)
از پیامبران پیشین، ابراهیم و یعقوب و اسحاق، یاد‌كن كه دارای قدرت و بصیرت بودند.
231.رهبران و مدیران باید دارای قدرت (برای انجام مسؤولیت‌) و بصیرت (برای شناخت مسؤولیت) باشند.

 

[parmehr]

نصیحت‌پذیری
فَاحْكُمْ بَینَنا بِالْحَقّ‏ِ وَ لا تُشْطِطْ وَ اهْدِنا إِلى‏ سَواءِ الصِّراطِ (ص، 22)
دو نفر که برای دادخواهی نزد حضرت داوود آمده بودند، او را چنین اندرز دادند که: به حق بین ما داوری كن و ستم روا مدار و ما را به راه راست راهنمایی فرما.
230.مدیران سازمان باید نصیحت پذیر و حقّ شنو باشند و از اینکه مردم و ارباب رجوع به آنها تذکری دهند ناراحت نشوند. (همچنانکه حضرت داوود تذکر طرفین دعوا را شنید و نگفت: من خود قاضی هستم و می‌دانم چه باید بکنم.)

 

[parmehr]

بازسازی نیروها
وَ أَرْسَلْناهُ إِلى‏ مِائَةِ أَلْفٍ أَوْ یزیدُونَ ‏(صافات، 147)
خداوند پس از بیان داستان حضرت یونس و زندانی شدن او در شكم نهنگ و استغفار او كه منجر به نجات و رهایی او شد، می‌فرماید: او را به سوی امتی دیگر كه تعدادشان بالغ بر یكصد هزار نفر یا بیشتر بود فرستادیم تا آنان را به سوی خدا دعوت نماید.
229.در مدیریت منابع انسانی، بهتر است به جای دفع نیروها، با تذکر ضعفها به بازسازی آنها پرداخته شود تا دوباره به كارگیری شوند. (البته اگر قابلیت بازسازی و اصلاح را داشته باشند.)

 

[parmehr]

پیامد فرار از مسؤولیت
فَالْتَقَمَهُ الْحُوتُ وَ هُوَ مُلیمٌ(142)فَلَوْ لا أَنَّهُ كانَ مِنَ الْمُسَبِّحینَ (143) لَلَبِثَ فی بَطْنِهِ إِلى‏ یوْمِ یبْعَثُونَ‏(صافات، 144)
پس یونس را به دریا افكندند و ماهی بزرگی او را بلعید. یونس خود را سرزنش كرد و در شكم ماهی به تسبیح خداوند پرداخت. پس اگر از تسبیح‌گویان نبود تا روز قیامت در شكم ماهی می‌ماند.
228.رهبران و مدیران نباید از زیر كار شانه خالی كنند. چه بسا که از چاله درآمده به چاه افتند. (حضرت یونس به خیال رهایی از گرفتاری، از مردم فاصله گرفت، امّا در فشار معدة نهنگ به فریاد استغاثه درآمد.)

 

[parmehr]

انجام اصلاحات از نزدیكان
إِذْ قالَ ِلابیهِ وَ قَوْمِهِ ما ذا تَعْبُدُونَ‏ (صافات، 85)
آنگاه كه حضرت ابراهیم برای دعوت به سوی خدا، كار خود را آغاز كرد، به پدر و اقوامش گفت: چه چیز را می‌پرستید؟
227.مدیران برای شروع اصلاح در سازمان، ابتدا باید از خود و نزدیكان خود شروع كنند تا انجام اصلاحات اثربخش باشد.

 

[parmehr]

تغییر و تحول
إِنَّهُمْ أَلْفَوْا آباءَهُمْ ضالِّینَ‏ (69) فَهُمْ عَلى‏ آثارِهِمْ یهْرَعُونَ ‏(صافات، 70)
آنان پدران خویش را گمراه یافتند، اما با این حال، در پی آنان شتابان می‌دوند!
226.مدیران و رهبران‌، در برابر سنت‌ها و عرف‌های نادرست سازمانی، نباید تسلیم شوند بلكه باید در جهت اصلاح آنها بكوشند.

 

[parmehr]

نظرسنجی (بازخورد)
فَاسْتَفْتِهِمْ أَ هُمْ أَشَدُّ خَلْقًا أَمْ مَنْ خَلَقْنا ... ‏(صافات، 11)
از آنان نظر بخواه كه آفرینش آنان سخت‌تراست یا آنچه ما در آسمان‌ها و زمین آفریدیم؟
225.انجام نظرسنجی یك امر معقول و منطقی و زمینة وجود اطمینان برای هر مدیر است. البته انجام نظرسنجی نباید توقع ایجاد كند بلكه باید صرفاً آینه‌ای برای ترسیم عملكرد باشد.

 

[parmehr]

شرایط موفقیت سازمانی
وَ الْقُرْآنِ الْحَكیمِ ‏(2) إِنَّكَ لَمِنَ الْمُرْسَلینَ ‏(3) عَلى‏ صِراطٍ مُسْتَقیمٍ ‏(یس، 4)
قسم به قرآن حكمت‌آموز كه تو پیامبر خدا هستی و بر راه راست حرکت می‌كنی.
224.برای موفقیت در سازمان سه فاكتور اساسی لازم است:
الف) برنامة مدوّن (مثل قرآن كه برنامة سعادت است.)
ب) رهبر و مدیر آگاه (مثل پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله كه رهبر جامعة اسلامی بود.)
ج) راه و هدف مشخص (صراط مستقیم كه مسیر سعادت است.)

 

[parmehr]

زمینه‌سازی
إِنَّ الَّذینَ یتْلُونَ كِتابَ اللّهِ وَ أَقامُوا الصَّلاةَ ... (فاطر، 29)
رستگاران كسانی هستند كه كتاب خداوند را می‌خوانند و برای برپایی نماز قیام می‌كنند.
223.قبل از هر فعالیتی، زمینه‌سازی لازم است. (خداوند قبل از شروع نماز، خواندن قرآن را برای آمادگی ذهن و روان توصیه می‌کند.)

 

[parmehr]

عمل‌گرایی
قُلْ إِنَّما أَعِظُكُمْ بِواحِدَةٍ أَنْ تَقُومُوا لِلّهِ ... (سبا، 46)
ای پیامبر! به مردم بگو: من به شما یك نصیحت می‌كنم، اینکه برای خدا حركت و تلاش كنید.
222.مدیران نظام اسلامی نباید به شعار اكتفا كنند بلكه باید با تلاش و کوشش خدا‌پسندانه، تصویر حقیقی شعارها را نمایش دهند.

 

[parmehr]

كیفیت مداری
أَنِ اعْمَلْ سابِغاتٍ وَ قَدِّرْ فِی السَّرْدِ وَ اعْمَلُوا صالِحًا ... (سبا، 11)
خداوند خطاب به حضرت داوود می‌فرماید: زره‌های كامل و مناسب بباف و آن را درست و دقیق اندازه‌گیری كن.
220.در تولید، رعایت اصل كیفیت همواره باید مورد توجه قرار گیرد.
221.صنعت در نظام اسلامی، باید با مدیریت افراد متعهد (صالح) و متخصص باشد.

 

[خرداد..]

من حکم مدیری رو برا شما می گیرم اما این پست ها رو متوقف کن!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

 

[parmehr]

تشریح وظایف
یا أَیهَا النَّبِی إِنّا أَرْسَلْناكَ شاهِدًا وَ مُبَشِّرًا وَ نَذیرًا (احزاب، 45)
خداوند، خطاب به رسول اكرم صلی الله علیه و آله می‌فرماید: ای پیامبر! همانا ما تو را گواه بر مردم و بشارت‌دهنده و بیم‌‌دهنده فرستادیم.
219.مدیران باید شرح وظایف و حوزة مسؤولیت افراد را در سازمان، هم برای خود آنان و هم برای دیگران مشخص و اعلام كنند.

 

[parmehr]

برابری در برابر قانون
یا نِساءَ‌النَّبِی‏ِ مَنْ یأْتِ مِنْكُنَّ بِفاحِشَةٍ مُبَینَةٍ یضاعَفْ لَهَا ‌الْعَذابُ...(احزاب،30)
ای همسران پیامبر! هر كس از شما گناهی آشكار مرتكب شود عذابش دوچندان است.
218.در تشویق و تنبیه كاركنان، به پست و مقام و انتسابات آنها نباید توجه نمود و هر متخلفی باید مجازات شود، اگر چه از نزدیکان مدیر دستگاه باشد.

 

[parmehr]

آگاهی از نیروها
یدَبِّرُ اْلاَمْرَ ... ‏(5) ذلِكَ عالِمُ الْغَیبِ وَ الشَّهادَةِ الْعَزیزُ الرَّحیمُ ‏(سجده، 6)
تدبیر نظام عالم بر اساس علم خداوند است و اوست كه از ظاهر و پنهان آگاه است.
217.مدیریت و ادارة هر مجموعه‌ای، نیازمند اطلاعات و آگاهی دقیق در مورد آن مجموعه است.

 

[parmehr]

خوشرویی
وَ لا تُصَعِّرْ خَدَّكَ لِلنّاسِ ... (لقمان، 18)
لقمان در سفارش به پسرش می‌گوید: روی خود را از مردم به تكبّر برمگردان.
216.مدیران باید با تمامی افراد، اعم از كاركنان یا ارباب رجوع با خوشرویی و تواضع برخورد كنند.

 

[parmehr]

ارزیابی كامل
إِنْ تَكُ مِثْقالَ حَبَّةٍ مِنْ خَرْدَلٍ ... (لقمان، 16)
لقمان در سفارش به پسرش در مورد نظارت خدا بر اعمال انسان می‌گوید: اگر عمل تو به اندازه دانة خردلی هم باشد آن را به حساب می‌آورد.
215.در یك ارزیابی و نظارت كامل، باید كوچك‌ترین كارها و برنامه‌‌ها نیز مورد توجه قرار گیرد.

 

[parmehr]

بهره‌گیری از فرصت‌ها
فَأَقِمْ وَجْهَكَ لِلدِّینِ الْقَیمِ مِنْ قَبْلِ أَنْ یأْتِی یوْمٌ لا مَرَدَّ لَهُ مِنَ اللّه...‏(روم،43)
خداوند در توصیه به انسان، او را به استفاده از فرصتها قبل از نزول عذاب فرا می‌خواند: پس به دین استوار ایمان بیاور قبل از آن كه روزی بیاید كه دیگر راه جبران نیست.
214.برای كسب موفقیت، باید از فرصت‌ها استفاده شود و آن را غنیمت شمرد. (شناسایی فرصت‌ها و بهره‌گیری از آن جزو وظایف مدیران است.)

 

[parmehr]

رمز موفقیت
وَ الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ ... ‏(58) الَّذینَ صَبَرُوا وَ عَلى‏ رَبِّهِمْ یتَوَكَّلُونَ ‏(عنكبوت، 59)
خداوند در وصف بندگان درستكار و مؤمن خود می‌فرماید: كسانی كه ایمان آوردند و كارهای شایسته انجام دادند... و در برابر مشكلات، صبر و استقامت كرده و به پروردگارشان توكل می‌كنند.
213.رمز موفقیت در كارها چهار نکته است:
1) ایمان به هدف و انگیزه 2) فعالیت صحیح و سازنده 3) استمرار و پشتكار 4) توكّل به خدا.
مدیریت مؤثر، باید به تقویت این چهار معیار بپردازد.

 

[parmehr]

مدیریت مذاكرات
وَقُولُوا آمَنّا بِالَّذی أُنْزِلَ إِلَینا وَ أُنْزِلَ إِلَیكُمْ وَ إِلهُنا وَ إِلهُكُمْ واحِدٌ...‏(عنكبوت،46)
خداوند در مورد گفتگو و بحث با اهل كتاب (یهودیان و مسیحیان) بر بیان نقاط مشترك تاكید می‌كند و می‌فرماید: بگویید ما به آنچه از سوی خدا بر ما و بر شما نازل شده، ایمان داریم و خدای ما و خدای شما یكی است.
212.در مذاكرات، قبل از بیان نظرات خود، آنچه را كه مورد اتفاق و قبول طرفین است، مطرح شود تا فضای مذاکره آماده پذیرش آراء گردد.

 

[parmehr]

انگیزش بوسیله پاداش
وَ وَهَبْنا لَهُ إِسْحاقَ وَ یعْقُوبَ ... ‏(عنكبوت، 27)
خداوند در بیان پاداش‌ حضرت ابراهیم می‌فرماید: اسحاق و یعقوب را به او عطا كردیم.
211.پاداش كار اثربخش و سازنده، برای عموم كاركنان اعلام گردد تا موجب افزایش انگیزه شود.

 

[parmehr]

ایجاد انگیزه
وَ مَنْ جاهَدَ فَإِنَّما یجاهِدُ لِنَفْسِهِ ... ‏(عنكبوت، 6)
خداوند در تشویق جهاد می‌گوید: هر كس تلاش كند پس برای خود می‌كوشد.
210.برای تشویق كاركنان به تلاش‌های سازنده، منافع و نتایجی كه آن كارها برای كاركنان دارد، بیان شود.

 

[parmehr]

غرور علمی
قالَ إِنَّما أُوتیتُهُ عَلى‏ عِلْمٍ عِنْدی ... (قصص، 78)
قارون درجواب قومش كه او را به احسان و انفاق دعوت كردند و او را از فساد بر حذر داشتند، مغرورانه گفت: این ثروت فراوان به واسطة دانشی است كه نزد من است.
209.غرور علمی مدیران، سبب خودمحور شدن آنان می‌شود، به گونه‌ای كه دیگر، نظرات و انتقادات دیگران را قبول نمی‌‌كنند و این سبب شكست و سقوط ایشان می‌گردد.

 

[parmehr]

ارزیابی جمعی
وَ كَمْ أَهْلَكْنا مِنْ قَرْیةٍ بَطِرَتْ مَعیشَتَها ... ‏(قصص، 58)
خداوند در بیان علت نابودی برخی اقوام می‌فرماید: چه بسیار مناطقی كه ما آنها را به خاطر طغیان ایشان در زندگی هلاك كردیم.
208.موفقیت یا عدم موفقیت یك سازمان، درگرو عملكرد جمعی مدیران و كاركنان آن سازمان است.

 

[parmehr]

عملکرد خود
وَ لَوْ لا أَنْ تُصیبَهُمْ مُصیبَةٌ بِما قَدَّمَتْ أَیدیهِمْ ... ‏(قصص، 47)
خداوند، علت مصائب و گرفتاری‌ها را عملكرد خود خطاكاران معرفی می‌نماید.
207.بسیاری از شكست‌ها و حوادث تلخ، مولود عملكرد ناصحیح خود است.

 

[parmehr]

معیار لیاقت
وَ أَخی‌هارُونُ هُوَ أَفْصَحُ مِنّی لِسانًا فَأَرْسِلْهُ مَعی... ‏(قصص، 34)
موسی گفت: خدایا! برادرم‌هارون را كه بیانش از من شیواتر است، همراه با من بفرست.
206.لازم نیست مدیران در همة جهات و تخصص‌ها برترین باشند، بلكه باید من حیث المجموع لایق باشند. (با اینكه موسی پیامبر اولی العزم است ولی سخنگویی‌ هارون از او بهتر است.)

 

[parmehr]

پیش‌بینی مشكلات
قالَ رَبّ‏ِ إِنّی قَتَلْتُ مِنْهُمْ نَفْسًا فَأَخافُ أَنْ یقْتُلُونِ ‏(قصص، 33)
بعد از فرمان خدا به موسی، جهت رفتن نزد فرعون، موسی در بیان مشكلات كار می‌گوید: پروردگارا من یكی از فرعونیان را كشته‌ام، پس می‌ترسم كه مرا (به قصاص او) به قتل رسانند.
205.در پذیرش مسؤولیت‌ها، شایسته است موانع و مشكلات قابل پیش‌بینی با مدیر مافوق مطرح و ارزیابی شود.

 

[parmehr]

آزمایش طرح‌ها
وَ أَنْ أَلْقِ عَصاكَ ... ‏(قصص، 31)
خداوند، قبل از مواجه شدن حضرت موسی با فرعون، تبدیل عصا به اژدها را به او نشان می‌دهد، پس فرمود: ای موسی عصایت را بیفكن.
204.برای انجام پروژه‌‌های بزرگ، باید آن را در محیط فرضی یا مجازی مورد آزمایش قرار داد. از مصادیق این شیوه، شبیه‌سازی را می‌توان نام برد.