آشنايي باموشک هاي بالستيک

[scorpion_tur]

موشک هاي بالستيک از آن جمله سلاح هايي هستند که حتي اگر کارآيي نيز نداشته باشند به خودي خود بسيار پر سروصدا از لحاظ سياسي هستند. تاريخچه موشک هاي بالستيک به جنگ دوم جهاني و موشک آلماني V۲ با برد ۲۳۰ کيلومتر بر مي گردد.

موشک هاي بالستيک از آن جمله سلاح هايي هستند که حتي اگر کارآيي نيز نداشته باشند به خودي خود بسيار پر سروصدا از لحاظ سياسي هستند. تاريخچه موشک هاي بالستيک به جنگ دوم جهاني و موشک آلماني V۲ با برد ۲۳۰ کيلومتر بر مي گردد. شايد يکي از دلايل پرآوازه بودن اين سلاح ها اين بود که اکثر کشورهاي جهان تا ۲۰ سال پيش نيز سلاحي براي مقابله با موشک هاي بالستيک نداشتند.

ـ موشک بالستيک: موشک هاي بالستيک سلاح هايي هستند زمين به زمين براي ضربه زدن به اهداف راهبردي نظامي، صنعتي و… دشمن. اين موشک ها به صورت بعد از پرتاب تا ارتفاع مشخصي بسته به برد موشک با حرکت زاويه دار حرکت مي کنند و بعد به سمت هدف شيرجه مي روند(يک حرکت قوسي شکل). مثلا موشک هاي بالستيک قاره پيما با اين روش انحناي کره زمين را دور مي زنند. موشک هاي بالستيک شامل دو نوع تاکتيکي با برد ۱۰۰۰ کيلومتر و راهبردي با برد بيش از ۱۰۰۰ کيلومتر هستند. موشک هاي راهبردي بالستيک که از نظر برد به سه دسته ۱- موشک هاي ميان برد با برد ۱۰۰۰ تا ۳۵۰۰ کيلومتر ۲- موشک هاي دور برد با برد ۳۵۰۰ تا ۸۰۰۰ کيلومتر ۳- موشک هاي قاره پيما با برد بيشتر از ۸۰۰۰ کيلومتر. اين نوع موشک ها بيشتر داراي نقش هسته اي هستند.

موشک هاي بالستيک به دليل سرعت عمل بالا به سرعت به عنوان يک حامل کلاهک اتمي مطرح شد. همچنين به دليل اينکه تا اوائل دهه ۱۹۹۰ هيچ سلاح موثري بر ضد موشک هاي بالستيک وجود نداشت اين موشک در نقش متعارف نيز به طور گسترده اي وارد خدمت شد. روس ها در دهه ۱۹۵۰ با ساخت موشک کوتاه برد اسکاد بازار بزرگي را به دست آوردند و اسکاد به عنوان پرفروش ترين موشک بالستيک جهان هنوز هم بعد از گذشت ۵۰ سال در بسياري از کشورها در خدمت است. اين موشک در کره شمالي توليد شد و در حدود ۱۰۰۰ عدد از اين موشک توسط کره شمالي به کشورهاي مختلف از جمله ايران صادر شد. هر دو مدل B و C اسکاد در ايران با نام شهاب ۱ و ۲ توليد شد. ايران در جريان جنگ ايران و عراق مورد حمله صدها موشک اسکاد از سوي عراق قرار گرفت. امروزه با در نظر گرفتن هزينه بالاي اين موشک ها نسبت به موشک هاي کروز، دقت کمتر نسبت به موشک هاي کروز و همچنين انعطاف پذيري کمتر نسبت به موشک هاي کروز، موشک هاي بالستيک در نقش کوتاه برد متعارف چندان طرفداري ندارند. موشک هاي بالستيک داراي دقت کمتر و شعاع خطاي بيشتري نسبت به موشک هاي کروز دارند و همچنين موشک هاي کروز را مي توان بر ضد سطح وسيعي از اهداف مانند کشتي هاي جنگي به کار برد که اين يکي به دليل سيستم متفاوت آنها است.

 

[scorpion_tur]

همچنين موشک هاي بالستيک از روي زمين، از پرتاب گرهاي ثابت و يا متحرک پرتاب مي شوند ولي موشک هاي کروز را به راحتي با کمي تغيير مي توان از هوا، دريا، زيردريا و زمين پرتاب کرد براي نمونه موشک کروز تاماهاوک داراي انواع زمين پرتاب، زيردريايي پرتاب و کشتي پرتاب است و حتي برنامه ساخت مدل هوا پرتاب آن نيز زماني در دسترسي بود. موشک هاي بالستيک يا براي پرتاب از زيردريايي ساخته مي شوند و يا زمين (حتي هيچ موشک بالستيک نيست که بتوان آن را با کمي تغيير براي هر دو حالت پرتاب به کار برد). با وجود اين موشک هاي بالستيک امتيازي دارند که موشک هاي کروز ندارند و آن امتياز سرعت زياد آنها است. هم اکنون هيچ موشک کروزي نيست که داراي برد بيش از ۱۰۰۰ کيلومتر باشد و سرعت آنها بيش از سرعت صوت. سرعت موشک هاي بالستيک بيش از ۴۰۰۰ کيلومتر در ساعت است. سرعت در جنگ اتمي يک مسئله مرگ و زندگي است از اين رو موشک هاي بالستيک دوربرد و يا قاره پيما که مي توانند يک يا چند کلاهک اتمي را در فاصله ۱۰۰۰۰ کيلومتر در عرض يک ساعت و نيم به هدف برسانند در حال حاضر با هيچ سلاحي قابل جايگزين نيست ولي در نقش متعارف و زير ۱۰۰۰ کيلومتر کشورها به سرعت در حال به خدمت گرفتن موشک هاي کروز زمين پرتاب هستند.

• توضيحات فني

ـ سوخت: موشک هاي بالستيک در مخازن سوخت خود، دو نوع ماده يکي به عنوان سوخت و ديگري اکسيژن حمل مي کنند. موشک هاي بالستيک يا سوخت مايع هستند و يا سوخت جامد، از آنجايي که موشک هاي بالستيک طي پرواز در مرحله حرکت به نقطه اوج خود از اتمسفر خارج شده براي اينکه بتوانند همچنان به حرکت ادامه دهند و سوخت خود را بسوزانند بايد مخازن سوخت هوا را با خود حمل کنند البته از ترکيبات ديگري نيز در نقش هوا در موشک هاي مختلف استفاده مي شود.

ـ سوخت مايع: موشک هاي سوخت مايع از دو مخزن يک براي حمل ترکيبي با قابليت اکسيژن و ديگري سوخت حمل مي کنند. براي نمونه اولين موشک بالستيک جهان يعني V۲ از ترکيب الکل و اکسيژن مايع بهره مي برد. موشک هاي سوخت مايع را تنها در زمان پرتاب از سوخت پر مي کنند از اين رو زمان آماده کردن آنها زياد است.

 

[scorpion_tur]

ـ سوخت جامد: از دهه ۱۹۶۰ سوخت جامد توسط آمريکايي ها ابداع شد که ترکيبي از اکسيدکننده و سوخت به صورت جامد در آن وجود داشت. با اين کار زمان آماده کردن موشک از چند ده ساعت به کمتر از ۳۰ دقيقه کاهش پيدا کرد.

ـ توان تحرک: برخي از موشک هاي بالستيک داراي سکوي آتش متحرک مانند يک پرتاب گر بر روي يک تريلر و يا يک واگن قطار تغيير يافته هستند. برخي ديگر نيز داراي سکوي آتش ثابت مانند سيلوهاي زيرزمين و يا سکوهاي ثابت بر روي زمين هستند.

ـ نوع کلاهک: موشک هاي بالستيک دو نوع کلاهک متعارف و غيرمتعارف را حمل مي کنند. کلاهک هاي غيرمتعارف مانند کلاهک هاي اتمي و شيميايي و کلاهک هاي متعارف مانند کلاهک هاي انفجار قوي، خوشه اي، آتش زا (ناپالم) را مي توان نام برد.

ـ کلاهک اتمي: هنگامي که گفته مي شود کلاهک اتمي مثلا داراي قدرت انفجار ۲۰۰ کيلوتن است يعني قدرت انفجار اين کلاهک برابر با قدرت انفجار ۲۰۰ هزار تن مواد منفجره TNT است و يا وقتي گفته مي شود ۳ مگاتن يعني قدرت انفجار اين کلاهک برابر با انفجار ۳ ميليون تن ماده منفجره TNT مي باشد.

ـ کلاهک مجتمع اتمي: اين نوع کلاهک ها از نوع ميرو هستند. در واقع بر روي کلاهک اصلي موشک چند کلاهک کوچکتر اتمي وجود دارند که هرکدام داراي يک سيستم هدايت جداگانه هستند. موشک در مرحله شيرجه رفتن اين چند کلاهک را پرتاب کرده و اين قابليت وجود دارد که هرکدام از اين کلاهک ها به يک هدف جداگانه مثلا به يک شهر حمله ببرند. (حکايت يک تير چند نشان)

ـ کلاهک انفجار قوي: کلاهکي که از مواد انفجاري متعارف مانند TNT يا C۴ يا مواد منفجره ديگر پر شوند.