.
تفسیر نمونه آیات 1 و 2 بقره
.
.
بخش دوم
.
.
نکته ها
.
.
بخش دوم
.
.
نکته ها
نكته ها
1- چرا اشاره به دور ؟
ميدانيم كلمه(ذلك)در لغت عرب اسم اشاره بعيد است ، بنابراين ذلك الكتاب مفهومش ( آن كتاب) است ،در حالى كه در اينجا بايد از اشاره به نزديك استفاده مى شد، و(هذا الكتاب )مى گفت چرا كه قرآن در دسترسى مردم قرار گرفته بود.
اين به خاطر آن است كه گاهى از اسم اشاره بعيد براى بيان عظمت چيز يا شخصى استفاده مى شود، يعنى آنقدر مقام آن بالا است كه گوئى در نقطه دوردستى در اوج آسمانها قرار گرفته است در تعبيرات فارسى نيز نظير آن را داريم فى المثل در حضور افراد بزرگ مى گوئيم : (اگر آن سرور اجازه دهندچنين كار را مى كنيم)در حالى كه بايد اين سرور گفته شود،اين تنها براى بيان عظمت و بلندى مقام است .
در بعضى ديگر از آيات قرآن تعبير به(تلك)شده كه آنهم اشاره بعيد است مانند( تلك آيات الكتاب الحكيم)لقمان آيه 2
2- معنى كتاب
كتاب به معنى مكتوب و نوشته شده است ، و بدون ترديد منظور از كتاب در آيه مورد بحث قرآن مجيد است .
در اينجا اين سؤ ال پيش مى آيد كه مگر تمام قرآن در آن روز نوشتهشده بود؟
در پاسخ اين سؤ ال مى گوئيم نوشته شدن تمام قرآن لازم نيست چرا كه قرآن همبه كل اين كتاب گفته مى شود و هم به اجزاء آن .
به علاوه(كتاب)گاهى به معنى وسيعترى اطلاق مى شود به معنى مطالبى كه درخور نوشتن است و به صورت مكتوب بيرون خواهد آمد، هر چند تا آنزمان نوشته نشده باشد، در سوره ص آيه 29 مى خوانيم : (كتاب انزلناه اليك مباركليدبروا آياته) : اين كتابى است كه بر تو نازل كرديم ، كتابى است پر بركت تا مردم در آيات آن بينديشند، مسلم است كه قرآن قبل از نزولش به صورت نوشتهاى در ميان انسانها وجود نداشت .
اين احتمال نيز وجوددارد كه تعبير به كتاب اشاره به مكتوب بودنش در(لوح محفوظ) باشد
3- هدايت چيست ؟
كلمه هدايت در قرآن در مورد فراوانى استعمال شده است ولى ريشه و اساس همه آنها به دو معنى بازگشت مى كند:
1-هدايت تكوينى :كه در تمام موجودات جهان وجود دارد (منظور از هدايت تكوينى رهبرىموجودات به وسيله پروردگار زير پوشش نظام آفرينش و قانونمنديهاى حساب شده جهان هستىاست)
قرآن مجيد در اين زمينه از زبان موسى (عليه السلام ) مى گويد: (ربنا الذى اعطى كل شيى ء خلقه ثم هدى) : (پروردگار ما همان كسى است كه همه چيز را آفريد و سپس آن را هدايت كرد ) طه آیه 50
2- هدايت تشريعى :كه به وسيله پيامبران وكتابهاى آسمانى انجام مى گيرد و انسانها با تعليم و تربيت آنان در مسير تكامل پيش ميروند شاهد آن نيز در قرآن فراوان است از جمله مى خوانيم : (و جعلناهم ائمة يهدون بامرنا): (آنها را راهنمايانى قرار داديم كه به فرمان ما مردمرا هدايت مى كنند)انبياء آیه 73
4- چرا هدايت قرآن ويژه پرهيزكاران است ؟
مسلما قرآن براى هدايت همه جهانيان نازل شده ، ولى چرا در آيه فوقهدايت قرآن مخصوص پرهيزكاران معرفى گرديده ؟
علت آن اين است كه تا مرحله اى ازتقوا در وجود انسان نباشد (مرحله تسليم در مقابل حق و پذيريش آنچه هماهنگ با عقل وفطرت است ) محال است انسان از هدايت كتابهاى آسمانى و دعوت انبياء بهرهبگيرد.
به تعبير ديگر: افراد فاقد ايمان دو گروهند: گروهى هستند كه در جستجوى حقند و اين مقدار از تقوا در دل آنها وجود دارد كه هر جا حق را ببينند پذيرا مى شوند.
گروه ديگرى افراد لجوج و متعصب و هواپرستى هستند كه نه تنها در جستجوى حق نيستند بلكه هر جا آن را بيابند براى خاموش كردنش تلاش مى كنند.
مسلما قرآن و هركتاب آسمانى ديگر تنها به حال گروه اول مفيد بوده و هست و گروه دوم از هدايت آنبهره اى نخواهند گرفت .
و باز به تعبير ديگر: علاوه بر(فاعليت فاعل) (قابليت قابل) نيز شرط است ، هم در هدايت تكوينى و هم در هدايت تشريعى زمين شوره زار هرگز سنبل بر نيارد، اگر چه هزاران مرتبه باران بر آن ببارد بلكه بايد زمين آماده باشد تا از قطرات زنده كننده باران بهره گيرد.
سرزمين وجود انسانى نيز تا از لجاجت و عناد و تعصب پاك نشود، بذر هدايت رانمى پذيرد، و لذا خداوند مى فرمايد: قرآن هادى و راهنماى متقيان است
آخرین ویرایش: