۱+۱۲ نکته براي تزريق بي حسي در دندانپزشکي!
تزريق داروي بي حسي بايد بدون درد و تروما انجام شود، اما معمولا بيماران دندان پزشکي تجربه هاي دردناک و ناخوشايندي از دريافت بي حسي دارند. ترس از تجربه دوباره اين درد، گاه افراد را سال ها از دندان پزشکي گريزان مي کند يا عاقبت کارشان پس از دريافت بي حسي به يکي از اورژانس هاي دندان پزشکي مانند سنکوپ وازودپرسور (از هوش رفتن) مي انجامد...
دانشجويان دندان پزشکي معمولا انجام اولين تزريق بي حسي را در دانشگاه و روي همکلاسان خود تجربه مي کنند. تجربه دريافت بي حسي براي اکثر آنها با تجربه تزريق ات دردآوري که در گذشته در مطب دندان پزشکي داشته اند کاملا متفاوت است. چرا بين تزريق ي که يک دانشجوي مبتدي انجام مي دهد و تزريق ات دندان پزشکان باتجربه از نظر ايجاد درد تفاوت وجود دارد؟ اغلب اوقات ميزان آسيب ناشي از تزريق داروي بي حسي با خروج دندان پزشک از محيط دانشگاه افزايش مي يابد. شايد دندان پزشکان در گذر ايام برخي نکات کليدي تزريق بدون درد را از ياد مي برند يا حس همدردي خود با بيمار را از دست مي دهند. اگر دندان پزشک واقعا اعتقاد داشته باشد تزريق داروي بي حسي نبايد دردناک باشد، مي تواند تکنيک تزريق بي حسي خود را به نحوي تغيير دهد که اعمال آسيب رسان براي بيمار درد کمتري داشته باشد. شايد مرور آموخته هاي دوران تحصيل به همکاران دندان پزشک کمک کند تا تزريق داروي بي حسي را با درد و آسيب بافتي کمتري انجام دهند:
۱) از سوزن تيز استفاده کنيد: معمولا تيزي سوزن هاي تزريق با هربار استفاده کاهش مي يابد آنچنان که دندان پزشک در سومين يا چهارمين استفاده مي تواند مقاومت بافتي نسبت به ورود سوزن را حس کند. پس اگر بيمار نيازمند دريافت تزريق هاي متعدد بود، در تزريق هاي دوباره يا چندباره سوزن را عوض کنيد.
۲) جريان يافتن محلول بي حسي را کنترل کنيد: پس از قرار دادن کارتريج بي حسي در سرنگ تزريق ، چند قطره از محلول بي حسي را از کارتريج خارج کنيد تا از درست قرار گرفتن آن در سرنگ مطمئن شويد.
۳) کارتريج و سوزن تزريق هم دماي محيط باشند: اگر کارتريج در دماي اتاق نگهداري شود بيمار بي حسي موضعي کاملي را دريافت خواهد کرد و فرقي ميان اتاق سرد و گرم وجود ندارد؛ پس لزومي به گرم کردن کارتريج نيست حتي ممکن است تزريق کارپول گرم شده موجب ناراحتي بيمار شود، اما با گرم کردن سرنگ مي توان حس برخورد جسم فلزي سرد با پوست بيمار را از بين برد. نگه داشتن سرنگ به مدت نيم دقيقه در کف دست مي تواند کارساز باشد.
۴) بيمار را در موقعيت صحيح قرار دهيد: در صورت وجود اضطراب، جريان خون بيشتر به سمت عضلات مخطط هدايت مي شود. به علت عدم فعاليت عضلاني حجم بالايي از خون در عضلات مخطط باقي مي ماند. کاهش بازگشت وريدي خون به قلب و کاهش پمپاژ خون به سمت مغز زمينه ساز بروز نشانه هاي سنکوپ ( احساس سبکي سر، سرگيجه، تاکي کاردي و ضربان قلب) مي شود. ادامه اين حالت باعث کاهش حجم خون مغزي و بي هوشي بيمار مي شود. توصيه پيشگيرانه تغيير وضعيت بيمار حين تزريق است؛ به شکلي که سر و قلب بيمار موازي زمين و پاها اندکي بالاتر قرار گيرند. بااين حال وضعيت بيمار ممکن است بر اساس نظر دندان پزشک و روش تزريق بي حسي تغيير کند.
۵) از بي حسي سطحي استفاده کنيد: بي حسي موضعي ضخامت يک تا دو ميلي متر از کام را که از قضا در برابر تزريق بسيار حساس است را بي حس مي کند؛ به شرطي که دست کم يک دقيقه تداوم يابد، اما حداکثر تماس بعد از دو دقيقه حاصل مي شود.
۶) با بيمار ارتباط کلامي برقرار کنيد: حين انجام تزريق با بيمار صحبت کنيد. از کلمات مثبت اسفاده کنيد تا بينش مثبتي در او ايجاد شود. مثلا «من از بي حسي موضعي استفاده مي کنم تا ادامه کار راحت تر باشد» يا «من انتظار ندارم شما چيزي احساس کنيد.» از جمله هاي با بار منفي نظير «آسيبي به شما نمي رسد» استفاده نکنيد، چون بيمار فقط کلمه آسيب را مي شنود و به بقيه جمله توجه نمي کند. از کلماتي که ترس کمتري دارند استفاده کنيد. مثلا در عوض کلمه «انجام تزريق » بگوييد «ايجاد بي حسي موضعي».
۷) براي دستتان از تکيه گاه استفاده کنيد: هنگام انجام تزريق دست بايد بدون لرزش باشد تا احتمال حرکت و جراحت غيرارادي کاهش يابد. اگر انگشتان بلندي داريد مي توانيد از صورت بيمار به عنوان تکيه گاه دستتان استفاده کنيد و اگر انگشتان تان کوتاه است به آرنج خود تکيه دهيد. براي کنترل بهتر سرنگ کف دست بايد به سمت بالا باشد و سرنگ با انگشت سبابه حمايت شود. معمولا افزايش تجربه و اعتماد به نفس دندان پزشکان آنها را به سمت تزريق بدون تکيه دادن دست سوق مي دهد.
۸) مخاط را بکشيد: مخاط بايد در محل ورود سوزن کشيده شود تا حداقل مقاومت نسبت به ورود سوزن در مخاط ايجاد شود. در غير اين صورت نسج نرم حين ورود سوزن پاره مي شود و حين و پس از انجام تزريق ناراحتي ايجاد مي کند. روش هايي نظير تکان دادن لب يا فشردن جسمي نظير دسته آينه در محل تزريق ، مي تواند بيمار را گمراه کند و از درد و استرس حين تزريق بکاهد.
۹) سوزن را از ميدان ديد بيمار خارج کنيد: ديدن سرنگ بي حسي حتي در افراد بزرگسال نيز ايجاد اضطراب مي کند. سرنگ را مي توانيد از بالاي سر بيمار يا پايين تر از ديد بيمار از دست پرستار بگيريد تا بيمار آن را نبيند.
۱۰) چند قطره از داروي بي حسي را تزريق کنيد: همزمان با ورود سوزن به مخاط، چند قطره داروي بي حسي را تزريق کنيد. پس از دو تا سه ثانيه مکث، سوزن را به محل اصلي تزريق هدايت کنيد. در اين حين تزريق داروي بي حسي کاملا غير ضروري است، چون درد ميان مخاط سطحي و موکوپريوست کمتر منتقل مي شود. حين تزريق بلاک، پيش از رسيدن به پريوست چند قطره ديگر تزريق کنيد، چون پريوست داراي اعصاب فراواني است و تماس سوزن با آن ايجاد درد مي کند. دانستن زمان مناسب تزريق نيازمند تجربه است. ميزان نفود سوزن در بافت نرم هر بيمار متفاوت است و ممکن است سوزن به طور ناآگاهانه با پريوست برخورد کند بااين حال دندان پزشک به مرور با تکيه بر حس لامسه خود مي آموزد تراکم بافتي با افزايش نفوذ سوزن و نزديک شدن به استخوان به مقدار ناچيزي افزايش مي يابد.
۱۱) دارو را آهسته تزريق کنيد: تزريق سريع موجب آسيب بافتي و افزايش احتمال بروز واکنش منفي نسبت به دارو مي شود. زمان منطقي براي تزريق يک کارتريج بي حسي ۶۰ ثانيه است.
۱۲) سرنگ را آرام خارج کنيد.
۱۳) بيمار را زير نظر داشته باشيد.
بيشتر واکنش هاي منفي نسبت به تزريق داروي بي حسي حين تزريق يا پنج دقيقه بعد از آن روي مي دهند. پس تا زمان شروع اثر دارو خود يا پرستارتان بيمار را زير نظر داشته باشيد.
تزريق داروي بي حسي بايد بدون درد و تروما انجام شود، اما معمولا بيماران دندان پزشکي تجربه هاي دردناک و ناخوشايندي از دريافت بي حسي دارند. ترس از تجربه دوباره اين درد، گاه افراد را سال ها از دندان پزشکي گريزان مي کند يا عاقبت کارشان پس از دريافت بي حسي به يکي از اورژانس هاي دندان پزشکي مانند سنکوپ وازودپرسور (از هوش رفتن) مي انجامد...
دانشجويان دندان پزشکي معمولا انجام اولين تزريق بي حسي را در دانشگاه و روي همکلاسان خود تجربه مي کنند. تجربه دريافت بي حسي براي اکثر آنها با تجربه تزريق ات دردآوري که در گذشته در مطب دندان پزشکي داشته اند کاملا متفاوت است. چرا بين تزريق ي که يک دانشجوي مبتدي انجام مي دهد و تزريق ات دندان پزشکان باتجربه از نظر ايجاد درد تفاوت وجود دارد؟ اغلب اوقات ميزان آسيب ناشي از تزريق داروي بي حسي با خروج دندان پزشک از محيط دانشگاه افزايش مي يابد. شايد دندان پزشکان در گذر ايام برخي نکات کليدي تزريق بدون درد را از ياد مي برند يا حس همدردي خود با بيمار را از دست مي دهند. اگر دندان پزشک واقعا اعتقاد داشته باشد تزريق داروي بي حسي نبايد دردناک باشد، مي تواند تکنيک تزريق بي حسي خود را به نحوي تغيير دهد که اعمال آسيب رسان براي بيمار درد کمتري داشته باشد. شايد مرور آموخته هاي دوران تحصيل به همکاران دندان پزشک کمک کند تا تزريق داروي بي حسي را با درد و آسيب بافتي کمتري انجام دهند:
۱) از سوزن تيز استفاده کنيد: معمولا تيزي سوزن هاي تزريق با هربار استفاده کاهش مي يابد آنچنان که دندان پزشک در سومين يا چهارمين استفاده مي تواند مقاومت بافتي نسبت به ورود سوزن را حس کند. پس اگر بيمار نيازمند دريافت تزريق هاي متعدد بود، در تزريق هاي دوباره يا چندباره سوزن را عوض کنيد.
۲) جريان يافتن محلول بي حسي را کنترل کنيد: پس از قرار دادن کارتريج بي حسي در سرنگ تزريق ، چند قطره از محلول بي حسي را از کارتريج خارج کنيد تا از درست قرار گرفتن آن در سرنگ مطمئن شويد.
۳) کارتريج و سوزن تزريق هم دماي محيط باشند: اگر کارتريج در دماي اتاق نگهداري شود بيمار بي حسي موضعي کاملي را دريافت خواهد کرد و فرقي ميان اتاق سرد و گرم وجود ندارد؛ پس لزومي به گرم کردن کارتريج نيست حتي ممکن است تزريق کارپول گرم شده موجب ناراحتي بيمار شود، اما با گرم کردن سرنگ مي توان حس برخورد جسم فلزي سرد با پوست بيمار را از بين برد. نگه داشتن سرنگ به مدت نيم دقيقه در کف دست مي تواند کارساز باشد.
۴) بيمار را در موقعيت صحيح قرار دهيد: در صورت وجود اضطراب، جريان خون بيشتر به سمت عضلات مخطط هدايت مي شود. به علت عدم فعاليت عضلاني حجم بالايي از خون در عضلات مخطط باقي مي ماند. کاهش بازگشت وريدي خون به قلب و کاهش پمپاژ خون به سمت مغز زمينه ساز بروز نشانه هاي سنکوپ ( احساس سبکي سر، سرگيجه، تاکي کاردي و ضربان قلب) مي شود. ادامه اين حالت باعث کاهش حجم خون مغزي و بي هوشي بيمار مي شود. توصيه پيشگيرانه تغيير وضعيت بيمار حين تزريق است؛ به شکلي که سر و قلب بيمار موازي زمين و پاها اندکي بالاتر قرار گيرند. بااين حال وضعيت بيمار ممکن است بر اساس نظر دندان پزشک و روش تزريق بي حسي تغيير کند.
۵) از بي حسي سطحي استفاده کنيد: بي حسي موضعي ضخامت يک تا دو ميلي متر از کام را که از قضا در برابر تزريق بسيار حساس است را بي حس مي کند؛ به شرطي که دست کم يک دقيقه تداوم يابد، اما حداکثر تماس بعد از دو دقيقه حاصل مي شود.
۶) با بيمار ارتباط کلامي برقرار کنيد: حين انجام تزريق با بيمار صحبت کنيد. از کلمات مثبت اسفاده کنيد تا بينش مثبتي در او ايجاد شود. مثلا «من از بي حسي موضعي استفاده مي کنم تا ادامه کار راحت تر باشد» يا «من انتظار ندارم شما چيزي احساس کنيد.» از جمله هاي با بار منفي نظير «آسيبي به شما نمي رسد» استفاده نکنيد، چون بيمار فقط کلمه آسيب را مي شنود و به بقيه جمله توجه نمي کند. از کلماتي که ترس کمتري دارند استفاده کنيد. مثلا در عوض کلمه «انجام تزريق » بگوييد «ايجاد بي حسي موضعي».
۷) براي دستتان از تکيه گاه استفاده کنيد: هنگام انجام تزريق دست بايد بدون لرزش باشد تا احتمال حرکت و جراحت غيرارادي کاهش يابد. اگر انگشتان بلندي داريد مي توانيد از صورت بيمار به عنوان تکيه گاه دستتان استفاده کنيد و اگر انگشتان تان کوتاه است به آرنج خود تکيه دهيد. براي کنترل بهتر سرنگ کف دست بايد به سمت بالا باشد و سرنگ با انگشت سبابه حمايت شود. معمولا افزايش تجربه و اعتماد به نفس دندان پزشکان آنها را به سمت تزريق بدون تکيه دادن دست سوق مي دهد.
۸) مخاط را بکشيد: مخاط بايد در محل ورود سوزن کشيده شود تا حداقل مقاومت نسبت به ورود سوزن در مخاط ايجاد شود. در غير اين صورت نسج نرم حين ورود سوزن پاره مي شود و حين و پس از انجام تزريق ناراحتي ايجاد مي کند. روش هايي نظير تکان دادن لب يا فشردن جسمي نظير دسته آينه در محل تزريق ، مي تواند بيمار را گمراه کند و از درد و استرس حين تزريق بکاهد.
۹) سوزن را از ميدان ديد بيمار خارج کنيد: ديدن سرنگ بي حسي حتي در افراد بزرگسال نيز ايجاد اضطراب مي کند. سرنگ را مي توانيد از بالاي سر بيمار يا پايين تر از ديد بيمار از دست پرستار بگيريد تا بيمار آن را نبيند.
۱۰) چند قطره از داروي بي حسي را تزريق کنيد: همزمان با ورود سوزن به مخاط، چند قطره داروي بي حسي را تزريق کنيد. پس از دو تا سه ثانيه مکث، سوزن را به محل اصلي تزريق هدايت کنيد. در اين حين تزريق داروي بي حسي کاملا غير ضروري است، چون درد ميان مخاط سطحي و موکوپريوست کمتر منتقل مي شود. حين تزريق بلاک، پيش از رسيدن به پريوست چند قطره ديگر تزريق کنيد، چون پريوست داراي اعصاب فراواني است و تماس سوزن با آن ايجاد درد مي کند. دانستن زمان مناسب تزريق نيازمند تجربه است. ميزان نفود سوزن در بافت نرم هر بيمار متفاوت است و ممکن است سوزن به طور ناآگاهانه با پريوست برخورد کند بااين حال دندان پزشک به مرور با تکيه بر حس لامسه خود مي آموزد تراکم بافتي با افزايش نفوذ سوزن و نزديک شدن به استخوان به مقدار ناچيزي افزايش مي يابد.
۱۱) دارو را آهسته تزريق کنيد: تزريق سريع موجب آسيب بافتي و افزايش احتمال بروز واکنش منفي نسبت به دارو مي شود. زمان منطقي براي تزريق يک کارتريج بي حسي ۶۰ ثانيه است.
۱۲) سرنگ را آرام خارج کنيد.
۱۳) بيمار را زير نظر داشته باشيد.
بيشتر واکنش هاي منفي نسبت به تزريق داروي بي حسي حين تزريق يا پنج دقيقه بعد از آن روي مي دهند. پس تا زمان شروع اثر دارو خود يا پرستارتان بيمار را زير نظر داشته باشيد.
