بداخلاقی گناه کبیره ای که عامل فشار قبراست
امام صادق علیه السلام از پدر بزرگوارش روایت كرد كه : على علیه السلام فرمود: هیچ گناهى نیست جز اینكه توبه اى دارد و هیچ توبه كننده اى نیست جز اینكه توبه اش براى او سالم و دست نخورده مى ماند مگر كسى كه بداخلاق است زیرا چنین كسى از هیچ گناهى توبه نمى كند جز اینكه در گناهى بدتر از آن وارد مى شود.
این به این معنی نیست که انسان توبه نکند بلکه باید ابتدا از بداخلاقی دست بردارد واخلاق خود را اصلاح کند ودر صدد جبران برآید تا توبه اش پذیرفته شود
اگر عنوان این مقاله کمی نامفهوم است باید بگویم که: خیلی ها گمان می کنند فقط باید از گناهانی مانند تهمت غیبت دروغ دزدی زنا ربا و ... توبه کرد. در حالی که دامنه توبه به این گناهان خلاصه نمی شود.
متاسفانه یکی از گناهانی که گریبانگیر خیلی هاست، گناهی است به نام بداخلاقی. بله. شاید برای شما هم عجیب باشد که مگر بداخلاقی هم گناه دارد؟
در جواب باید بگوییم نه تنها بد اخلاقی گناه است بلکه می تواند گناهان زیادی را با خود حمل کرده و به صاحبش هدیه دهد. کسی که بدخلق است خیلی زود خشمگین می شود و انسان خشمگین بهترین نیروی شیطان و وسوسه های اوست.
سعدبن معاذ یکی از بهترین اصحاب و یاوران پیامبر (صلوات الله علیه و آله) بود. او بزرگ و آقای انصار و از نخستین کسانی از مردم مدینه بود که اسلام آورد و پیامبر را به مدینه دعوت کرد. او بازوی ولایت و رسالت بود.
وقتی که خبر رحلت سعدبن معاذ را به پیامبر دادند، آن حضرت به سرعت با پای پیاده و برهنه به سوی جنازه سعد شتافتند در حالی که در بین راه عبا از دوش مبارکشان افتاد و حضرت اعتنایی نکردند.
به هنگام تشییع جنازه سعد دیدند که رسول خدا (صلّی الله علیه و آله) در پشت تابوت، سمت راست تابوت، جلوی تابوت و سمت چپ تابوت حرکت میکنند. پرسیدند: «یا رسول الله، این چه حالی است که از شما میبینیم؟!» فرمودند:
به خدا، دستم در دست برادرم جبرائیل است که مرا دور تابوت سعد طواف میدهد. اینک جبرائیل و میکائیل به همراه هفتاد هزار ملک در تشییع جنازه سعد شرکت کردهاند.۱
پیامبر اکرم (سلام الله علیه و آله) با دست مبارک خویش بدن مطهر سعد را درونقبر گذاشت و برای او از خداوند طلب مغفرت فرمود.
مادر سعد وقتی این صحنه را دید، خطاب به فرزندش سعد گفت: «یا سعد، هنیئاً لَکَ الجَنَّةُ؛ فرزندم، بهشت گوارای وجودت باد!»
پیامبر با شنیدن این جمله چهره درهم کشید و با ناراحتی و عتاب فرمود:
مادر سعد! درباره امر پروردگار اینگونه با قاطعیت سخن مگو! همینک قبر ، چنان فشاری بر فرزندت سعد وارد ساخت که شیری که در دوران کودکی از سینة تو نوشیده بود، از سر انگشتانش خارج شد.۲
همه مات و مبهوت مانده بودند، آخر چرا؟ کسی که هفتاد هزار ملک به تشییع جنازهاش آمدهاند و پیامبر با دست خویش او را دفن کرده و برایش طلب مغفرت فرمودهاند، چرا باید چنین فشار قبری داشته باشد؟ حضرت در پاسخ فرمودند:
آری، برای آن که اخلاقش با اهل و عیالش اندکی بد بوده است.
واژة “سوءٌ” در سیاق نکره آمده است تا نشانه تصغیر باشد. یعنی نه آن که به طور مطلق بد اخلاق بوده، بلکه بدین معناست که اخلاقش با اهل و عیالش اندکی بد بوده و در عرصة اخلاق خانوادگی کامل نبوده است.
ممکن است این سوال مطرح شود که آیا شرکت هفتاد هزار ملک در تشییع جنازة سعد و طلب مغفرت پیامبر برای او برای برداشته شدن
فشار قبر از وی سودی نمی بخشد؟
فشار قبر
جواب این است که «بد اخلاقی» حق الناس به گردن انسان میاندازد. طلب مغفرت ملائکة الله و پیامبر، باعث بخشیده شدن حق الله می شود. اما در مورد حق الناس، باید صاحب حق بگذرد تا خدا هم بگذرد. خداوند از حق خویش خیلی زود میگذرد؛ چرا که سریع الرِّضا است، اما گذشتن از حق مردم را به گذشتن صاحب حق واگذار فرموده است. سعد بن معاذ با بد اخلاقی خانوادگیاش، حق همسر وفرزندان خویش را ضایع کرده است و تا ایشان از او به طور کامل راضی نشوند و او را حلال ننمایند، خدا هم از او نمیگذرد.
بدینسان رعایت «اخلاق خانوادگی» به طور کامل در کانون خانواده از سوی تمام اعضای خانواده ضرورت مییابد؛ چراکه خداوند قادر قهار کوچکترین بد اخلاقی را در این «محبوبترین کانون» برنمیتابد و بدون عقاب نمیگذارد، هرچند که به مقام سعد بن معاذ نیز نایل گشته باشیم.
یعنی اگر بازوی ولایت و امام زمانت نیز شده باشی، اگر در اخلاق خانوادگی ات نقصی باشد، به همان میزان باید حساب پس بدهی و عقاب متحمل شوی؛ چرا که نقدکنندة اعمال تو بصیر و تیزبین است.
به اندازه سر سوزنی اخلاق نیک در خانواده نشان داده باشی، پاداشش را میبینی: (فَمَن یَعمَل مثقال ذَرَّةٍ خَیراً یَرَهُ)۳ و به اندازه سر سوزنی اخلاق بد نشان داده باشی، عقابش را میبینی: (وَ مَن یَعمَل مِثقالَ ذَرَّةٍ شَرّاً یَرَهُ).۴
بسیاری از گناهان زبان، زاییده خلق و خو و اخلاق بد است. بدخلقی آثار فراوانی دارد که از جمله آنها عذاب قبر می باشد. ما در این مقاله در صدد بررسی آثار بدخلقی نیستیم. بلکه به دسته ای از روایات که در باره لزوم توبه از بداخلاقی بیان شده، اشاره خواهیم کرد.
حدیث :
659 مُحَمَّدُ بْنُ یَعْقُوبَ عَنْ عَلِیِّ بْنِ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ إِنَّ سُوءَ الْخُلُقِ لَیُفْسِدُ الْعَمَلَ كَمَا یُفْسِدُ الْخَلُّ الْعَسَلَ
ترجمه :
659 - امام صادق علیه السلام فرمود: راستى كه بداخلاقى عمل را تباه مى كند همچنانكه سركه عسل را فاسد مى سازد.
حدیث :
660 وَ عَنْهُ عَنْ أَبِیهِ عَنِ النَّوْفَلِیِّ عَنِ السَّكُونِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ النَّبِیُّ ص أَبَى اللَّهُ لِصَاحِبِ الْخُلُقِ السَّیِّىِ بِالتَّوْبَةِ قِیلَ وَ كَیْفَ ذَاكَ یَا رَسُولَ اللَّهِ قَالَ إِذَا تَابَ مِنْ ذَنْبٍ وَقَعَ فِی ذَنْبٍ أَعْظَمَ مِنْهُ
ترجمه :
660 - امام صادق علیه السلام روایت كند كه : پیامبر اكرم صلى الله علیه و آله فرمود: خداوند از توبه شخصى كه داراى اخلاق بد است كراهت دارد. عرض شد كه : اى رسول خدا! این چگونه است ؟ فرمود: (زیرا) هنگامى كه از گناهى توبه مى كند در گناهى بزرگتر از گناه گذشته واقع مى شود.
حدیث :
661 وَ عَنْ عِدَّةٍ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ إِسْمَاعِیلَ بْنِ مِهْرَانَ عَنْ سَیْفِ بْنِ عَمِیرَةَ عَمَّنْ ذَكَرَهُ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ إِنَّ سُوءَ الْخُلُقِ لَیُفْسِدُ الْإِیمَانَ كَمَا یُفْسِدُ الْخَلُّ الْعَسَلَ
ترجمه :
661 - امام صادق علیه السلام فرمود: راستى كه بداخلاقى ایمان را تباه مى كند همچنانكه سركه عسل را فاسد مى كند.
حدیث :
662 وَ عَنْهُمْ عَنِ ابْنِ خَالِدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِیلَ بْنِ بَزِیعٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُثْمَانَ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ مِهْرَانَ عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ غَالِبٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ مَنْ سَاءَ خُلُقُهُ عَذَّبَ نَفْسَهُ
ترجمه :
662 - امام صادق علیه السلام فرمود: هر كس اخلاقش بد شد خود را در عذاب قرار داده است .
حدیث :
663 وَ عَنْهُمْ عَنْ سَهْلِ بْنِ زِیَادٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الْحَمِیدِ عَنْ یَحْیَى بْنِ عَمْرٍو عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ أَوْحَى اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَى بَعْضِ أَنْبِیَائِهِ الْخُلُقُ السَّیِّىُ یُفْسِدُ الْعَمَلَ كَمَا یُفْسِدُ الْخَلُّ الْعَسَلَ
ترجمه :
663 - امام صادق علیه السلام فرمود: خداوند عزوجل به یكى از پیامبرانش وحى فرستاد كه : اخلاق بد عمل را فاسد مى كند همچنانكه سركه باعث فاسد شدن عسل مى گردد.
حدیث :
664 مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ بِإِسْنَادِهِ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عَمْرٍو وَ أَنَسِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِیهِ جَمِیعاً عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ آبَائِهِ ع فِی وَصِیَّةِ النَّبِیِّ ص لِعَلِیٍّ ع قَالَ یَا عَلِیُّ لِكُلِّ ذَنْبٍ تَوْبَةٌ إِلَّا سُوءَ الْخُلُقِ فَإِنَّ صَاحِبَهُ كُلَّمَا خَرَجَ مِنْ ذَنْبٍ دَخَلَ فِی ذَنْبٍ
ترجمه :
664 - امام صادق علیه السلام از پدران بزرگوارش روایت كند كه در وصیت پیامبر اكرم صلى الله علیه و آله به على علیه السلام آمده است : اى على ! هر گناهى توبه اى دارد به جز بداخلاقى زیرا كسى كه داراى اخلاق بد است هر زمان كه از گناهى بیرون مى رود در گناهى دیگر وارد مى شود.
حدیث :
665 وَ فِی عُیُونِ الْأَخْبَارِ بِأَسَانِیدَ تَقَدَّمَتْ فِی إِسْبَاغِ الْوُضُوءِ عَنِ الرِّضَا عَنْ آبَائِهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص عَلَیْكُمْ بِحُسْنِ الْخُلُقِ فَإِنَّ حُسْنَ الْخُلُقِ فِی الْجَنَّةِ لَا مَحَالَةَ وَ إِیَّاكُمْ وَ سُوءَ الْخُلُقِ فَإِنَّ سُوءَ الْخُلُقِ فِی النَّارِ لَا مَحَالَةَ
ترجمه :
665 - امام رضا علیه السلام از پدران بزرگوارش روایت كند كه : رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود: بر شما باد به خوش اخلاقى زیرا اخلاق نیكو حتما جایگاهش در بهشت است و از بداخلاقى بر حذر باشید زیرا اخلاق بد حتما جایگاهش در دوزخ است .
حدیث :
666 عَبْدُ اللَّهِ بْنُ جَعْفَرٍ فِی قُرْبِ الْإِسْنَادِ عَنْ هَارُونَ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ مَسْعَدَةَ بْنِ صَدَقَةَ عَنْ جَعْفَرٍ عَنْ أَبِیهِ ع قَالَ قَالَ عَلِیٌّ ع مَا مِنْ ذَنْبٍ إِلَّا وَ لَهُ تَوْبَةٌ وَ مَا مِنْ تَائِبٍ إِلَّا وَ قَدْ تَسْلَمُ لَهُ تَوْبَتُهُ مَا خَلَا السَّیِّىَ الْخُلُقِ لِأَنَّهُ لَا یَتُوبُ مِنْ ذَنْبٍ إِلَّا وَقَعَ فِی غَیْرِهِ أَشَرَّ مِنْهُ
ترجمه :
666 - امام صادق علیه السلام از پدر بزرگوارش روایت كرد كه : على علیه السلام فرمود: هیچ گناهى نیست جز اینكه توبه اى دارد و هیچ توبه كننده اى نیست جز اینكه توبه اش براى او سالم و دست نخورده مى ماند مگر كسى كه بداخلاق است زیرا چنین كسى از هیچ گناهى توبه نمى كند جز اینكه در گناهى بدتر از آن وارد مى شود.
—————
پی نوشت ها:
۱٫ شیخ طوسی، الأمالی، ص۴۲۷، ح۹۵۵٫
۲٫ پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله): «مَه یا اُمِّ سَعدٍ، لا تجزمی علی ربک، فإن سعدا قد اصابته ضمه، قال: فرجع رسول الله ورجع الناس، فقالوا له: یا رسول الله، لقد رایناک صنعت علی سعد ما لم تصنعه علی احد، انک تبعت جنازته بلا رداء ولا حذاء… وامرت بغسله وصلیت علی جنازته، ولحدته فی قبره، ثم قلت: إن سعدا قد أصابته ضمة! … فقال (صلّی الله علیه و آله): نعم انه کان فی خلقه مع اهله سوء» علامه مجلسی، بحارالانوار، ج۶، ص۲۲۰، ح۱۴، و شیخ طوسی، الأمالی، ص۴۲۷، ح۹۵۵؛ شیخ صدوق، الأمالی، ص۳۱۵، ح۲٫
۳٫ زلزال (۹۹)، ۵٫
۴٫ زلزال (۹۹)، ۶٫
منابع : پایگاه اطلاع رسای دفتر حجت الاسلام آقا تهرانی
سایت تبیان
برگرفته از کتاب جهاد اکبر
فرآوری: محمد حسین امین
امام صادق علیه السلام از پدر بزرگوارش روایت كرد كه : على علیه السلام فرمود: هیچ گناهى نیست جز اینكه توبه اى دارد و هیچ توبه كننده اى نیست جز اینكه توبه اش براى او سالم و دست نخورده مى ماند مگر كسى كه بداخلاق است زیرا چنین كسى از هیچ گناهى توبه نمى كند جز اینكه در گناهى بدتر از آن وارد مى شود.
این به این معنی نیست که انسان توبه نکند بلکه باید ابتدا از بداخلاقی دست بردارد واخلاق خود را اصلاح کند ودر صدد جبران برآید تا توبه اش پذیرفته شود
اگر عنوان این مقاله کمی نامفهوم است باید بگویم که: خیلی ها گمان می کنند فقط باید از گناهانی مانند تهمت غیبت دروغ دزدی زنا ربا و ... توبه کرد. در حالی که دامنه توبه به این گناهان خلاصه نمی شود.
متاسفانه یکی از گناهانی که گریبانگیر خیلی هاست، گناهی است به نام بداخلاقی. بله. شاید برای شما هم عجیب باشد که مگر بداخلاقی هم گناه دارد؟
در جواب باید بگوییم نه تنها بد اخلاقی گناه است بلکه می تواند گناهان زیادی را با خود حمل کرده و به صاحبش هدیه دهد. کسی که بدخلق است خیلی زود خشمگین می شود و انسان خشمگین بهترین نیروی شیطان و وسوسه های اوست.
سعدبن معاذ یکی از بهترین اصحاب و یاوران پیامبر (صلوات الله علیه و آله) بود. او بزرگ و آقای انصار و از نخستین کسانی از مردم مدینه بود که اسلام آورد و پیامبر را به مدینه دعوت کرد. او بازوی ولایت و رسالت بود.
وقتی که خبر رحلت سعدبن معاذ را به پیامبر دادند، آن حضرت به سرعت با پای پیاده و برهنه به سوی جنازه سعد شتافتند در حالی که در بین راه عبا از دوش مبارکشان افتاد و حضرت اعتنایی نکردند.
به هنگام تشییع جنازه سعد دیدند که رسول خدا (صلّی الله علیه و آله) در پشت تابوت، سمت راست تابوت، جلوی تابوت و سمت چپ تابوت حرکت میکنند. پرسیدند: «یا رسول الله، این چه حالی است که از شما میبینیم؟!» فرمودند:
به خدا، دستم در دست برادرم جبرائیل است که مرا دور تابوت سعد طواف میدهد. اینک جبرائیل و میکائیل به همراه هفتاد هزار ملک در تشییع جنازه سعد شرکت کردهاند.۱
پیامبر اکرم (سلام الله علیه و آله) با دست مبارک خویش بدن مطهر سعد را درونقبر گذاشت و برای او از خداوند طلب مغفرت فرمود.
مادر سعد وقتی این صحنه را دید، خطاب به فرزندش سعد گفت: «یا سعد، هنیئاً لَکَ الجَنَّةُ؛ فرزندم، بهشت گوارای وجودت باد!»
پیامبر با شنیدن این جمله چهره درهم کشید و با ناراحتی و عتاب فرمود:
مادر سعد! درباره امر پروردگار اینگونه با قاطعیت سخن مگو! همینک قبر ، چنان فشاری بر فرزندت سعد وارد ساخت که شیری که در دوران کودکی از سینة تو نوشیده بود، از سر انگشتانش خارج شد.۲
همه مات و مبهوت مانده بودند، آخر چرا؟ کسی که هفتاد هزار ملک به تشییع جنازهاش آمدهاند و پیامبر با دست خویش او را دفن کرده و برایش طلب مغفرت فرمودهاند، چرا باید چنین فشار قبری داشته باشد؟ حضرت در پاسخ فرمودند:
آری، برای آن که اخلاقش با اهل و عیالش اندکی بد بوده است.
واژة “سوءٌ” در سیاق نکره آمده است تا نشانه تصغیر باشد. یعنی نه آن که به طور مطلق بد اخلاق بوده، بلکه بدین معناست که اخلاقش با اهل و عیالش اندکی بد بوده و در عرصة اخلاق خانوادگی کامل نبوده است.
ممکن است این سوال مطرح شود که آیا شرکت هفتاد هزار ملک در تشییع جنازة سعد و طلب مغفرت پیامبر برای او برای برداشته شدن
فشار قبر از وی سودی نمی بخشد؟
فشار قبر
جواب این است که «بد اخلاقی» حق الناس به گردن انسان میاندازد. طلب مغفرت ملائکة الله و پیامبر، باعث بخشیده شدن حق الله می شود. اما در مورد حق الناس، باید صاحب حق بگذرد تا خدا هم بگذرد. خداوند از حق خویش خیلی زود میگذرد؛ چرا که سریع الرِّضا است، اما گذشتن از حق مردم را به گذشتن صاحب حق واگذار فرموده است. سعد بن معاذ با بد اخلاقی خانوادگیاش، حق همسر وفرزندان خویش را ضایع کرده است و تا ایشان از او به طور کامل راضی نشوند و او را حلال ننمایند، خدا هم از او نمیگذرد.
بدینسان رعایت «اخلاق خانوادگی» به طور کامل در کانون خانواده از سوی تمام اعضای خانواده ضرورت مییابد؛ چراکه خداوند قادر قهار کوچکترین بد اخلاقی را در این «محبوبترین کانون» برنمیتابد و بدون عقاب نمیگذارد، هرچند که به مقام سعد بن معاذ نیز نایل گشته باشیم.
یعنی اگر بازوی ولایت و امام زمانت نیز شده باشی، اگر در اخلاق خانوادگی ات نقصی باشد، به همان میزان باید حساب پس بدهی و عقاب متحمل شوی؛ چرا که نقدکنندة اعمال تو بصیر و تیزبین است.
به اندازه سر سوزنی اخلاق نیک در خانواده نشان داده باشی، پاداشش را میبینی: (فَمَن یَعمَل مثقال ذَرَّةٍ خَیراً یَرَهُ)۳ و به اندازه سر سوزنی اخلاق بد نشان داده باشی، عقابش را میبینی: (وَ مَن یَعمَل مِثقالَ ذَرَّةٍ شَرّاً یَرَهُ).۴
بسیاری از گناهان زبان، زاییده خلق و خو و اخلاق بد است. بدخلقی آثار فراوانی دارد که از جمله آنها عذاب قبر می باشد. ما در این مقاله در صدد بررسی آثار بدخلقی نیستیم. بلکه به دسته ای از روایات که در باره لزوم توبه از بداخلاقی بیان شده، اشاره خواهیم کرد.
حدیث :
659 مُحَمَّدُ بْنُ یَعْقُوبَ عَنْ عَلِیِّ بْنِ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ إِنَّ سُوءَ الْخُلُقِ لَیُفْسِدُ الْعَمَلَ كَمَا یُفْسِدُ الْخَلُّ الْعَسَلَ
ترجمه :
659 - امام صادق علیه السلام فرمود: راستى كه بداخلاقى عمل را تباه مى كند همچنانكه سركه عسل را فاسد مى سازد.
حدیث :
660 وَ عَنْهُ عَنْ أَبِیهِ عَنِ النَّوْفَلِیِّ عَنِ السَّكُونِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ النَّبِیُّ ص أَبَى اللَّهُ لِصَاحِبِ الْخُلُقِ السَّیِّىِ بِالتَّوْبَةِ قِیلَ وَ كَیْفَ ذَاكَ یَا رَسُولَ اللَّهِ قَالَ إِذَا تَابَ مِنْ ذَنْبٍ وَقَعَ فِی ذَنْبٍ أَعْظَمَ مِنْهُ
ترجمه :
660 - امام صادق علیه السلام روایت كند كه : پیامبر اكرم صلى الله علیه و آله فرمود: خداوند از توبه شخصى كه داراى اخلاق بد است كراهت دارد. عرض شد كه : اى رسول خدا! این چگونه است ؟ فرمود: (زیرا) هنگامى كه از گناهى توبه مى كند در گناهى بزرگتر از گناه گذشته واقع مى شود.
حدیث :
661 وَ عَنْ عِدَّةٍ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ إِسْمَاعِیلَ بْنِ مِهْرَانَ عَنْ سَیْفِ بْنِ عَمِیرَةَ عَمَّنْ ذَكَرَهُ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ إِنَّ سُوءَ الْخُلُقِ لَیُفْسِدُ الْإِیمَانَ كَمَا یُفْسِدُ الْخَلُّ الْعَسَلَ
ترجمه :
661 - امام صادق علیه السلام فرمود: راستى كه بداخلاقى ایمان را تباه مى كند همچنانكه سركه عسل را فاسد مى كند.
حدیث :
662 وَ عَنْهُمْ عَنِ ابْنِ خَالِدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِیلَ بْنِ بَزِیعٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُثْمَانَ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ مِهْرَانَ عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ غَالِبٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ مَنْ سَاءَ خُلُقُهُ عَذَّبَ نَفْسَهُ
ترجمه :
662 - امام صادق علیه السلام فرمود: هر كس اخلاقش بد شد خود را در عذاب قرار داده است .
حدیث :
663 وَ عَنْهُمْ عَنْ سَهْلِ بْنِ زِیَادٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الْحَمِیدِ عَنْ یَحْیَى بْنِ عَمْرٍو عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ أَوْحَى اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَى بَعْضِ أَنْبِیَائِهِ الْخُلُقُ السَّیِّىُ یُفْسِدُ الْعَمَلَ كَمَا یُفْسِدُ الْخَلُّ الْعَسَلَ
ترجمه :
663 - امام صادق علیه السلام فرمود: خداوند عزوجل به یكى از پیامبرانش وحى فرستاد كه : اخلاق بد عمل را فاسد مى كند همچنانكه سركه باعث فاسد شدن عسل مى گردد.
حدیث :
664 مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ بِإِسْنَادِهِ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عَمْرٍو وَ أَنَسِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِیهِ جَمِیعاً عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ آبَائِهِ ع فِی وَصِیَّةِ النَّبِیِّ ص لِعَلِیٍّ ع قَالَ یَا عَلِیُّ لِكُلِّ ذَنْبٍ تَوْبَةٌ إِلَّا سُوءَ الْخُلُقِ فَإِنَّ صَاحِبَهُ كُلَّمَا خَرَجَ مِنْ ذَنْبٍ دَخَلَ فِی ذَنْبٍ
ترجمه :
664 - امام صادق علیه السلام از پدران بزرگوارش روایت كند كه در وصیت پیامبر اكرم صلى الله علیه و آله به على علیه السلام آمده است : اى على ! هر گناهى توبه اى دارد به جز بداخلاقى زیرا كسى كه داراى اخلاق بد است هر زمان كه از گناهى بیرون مى رود در گناهى دیگر وارد مى شود.
حدیث :
665 وَ فِی عُیُونِ الْأَخْبَارِ بِأَسَانِیدَ تَقَدَّمَتْ فِی إِسْبَاغِ الْوُضُوءِ عَنِ الرِّضَا عَنْ آبَائِهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص عَلَیْكُمْ بِحُسْنِ الْخُلُقِ فَإِنَّ حُسْنَ الْخُلُقِ فِی الْجَنَّةِ لَا مَحَالَةَ وَ إِیَّاكُمْ وَ سُوءَ الْخُلُقِ فَإِنَّ سُوءَ الْخُلُقِ فِی النَّارِ لَا مَحَالَةَ
ترجمه :
665 - امام رضا علیه السلام از پدران بزرگوارش روایت كند كه : رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود: بر شما باد به خوش اخلاقى زیرا اخلاق نیكو حتما جایگاهش در بهشت است و از بداخلاقى بر حذر باشید زیرا اخلاق بد حتما جایگاهش در دوزخ است .
حدیث :
666 عَبْدُ اللَّهِ بْنُ جَعْفَرٍ فِی قُرْبِ الْإِسْنَادِ عَنْ هَارُونَ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ مَسْعَدَةَ بْنِ صَدَقَةَ عَنْ جَعْفَرٍ عَنْ أَبِیهِ ع قَالَ قَالَ عَلِیٌّ ع مَا مِنْ ذَنْبٍ إِلَّا وَ لَهُ تَوْبَةٌ وَ مَا مِنْ تَائِبٍ إِلَّا وَ قَدْ تَسْلَمُ لَهُ تَوْبَتُهُ مَا خَلَا السَّیِّىَ الْخُلُقِ لِأَنَّهُ لَا یَتُوبُ مِنْ ذَنْبٍ إِلَّا وَقَعَ فِی غَیْرِهِ أَشَرَّ مِنْهُ
ترجمه :
666 - امام صادق علیه السلام از پدر بزرگوارش روایت كرد كه : على علیه السلام فرمود: هیچ گناهى نیست جز اینكه توبه اى دارد و هیچ توبه كننده اى نیست جز اینكه توبه اش براى او سالم و دست نخورده مى ماند مگر كسى كه بداخلاق است زیرا چنین كسى از هیچ گناهى توبه نمى كند جز اینكه در گناهى بدتر از آن وارد مى شود.
—————
پی نوشت ها:
۱٫ شیخ طوسی، الأمالی، ص۴۲۷، ح۹۵۵٫
۲٫ پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله): «مَه یا اُمِّ سَعدٍ، لا تجزمی علی ربک، فإن سعدا قد اصابته ضمه، قال: فرجع رسول الله ورجع الناس، فقالوا له: یا رسول الله، لقد رایناک صنعت علی سعد ما لم تصنعه علی احد، انک تبعت جنازته بلا رداء ولا حذاء… وامرت بغسله وصلیت علی جنازته، ولحدته فی قبره، ثم قلت: إن سعدا قد أصابته ضمة! … فقال (صلّی الله علیه و آله): نعم انه کان فی خلقه مع اهله سوء» علامه مجلسی، بحارالانوار، ج۶، ص۲۲۰، ح۱۴، و شیخ طوسی، الأمالی، ص۴۲۷، ح۹۵۵؛ شیخ صدوق، الأمالی، ص۳۱۵، ح۲٫
۳٫ زلزال (۹۹)، ۵٫
۴٫ زلزال (۹۹)، ۶٫
منابع : پایگاه اطلاع رسای دفتر حجت الاسلام آقا تهرانی
سایت تبیان
برگرفته از کتاب جهاد اکبر
فرآوری: محمد حسین امین
