با توجه به انتشار کربن در طبیعت، صنعت کامپوزیت در چه موقعیتی قرار می گیرد؟ آیا برای تولیدکنندگان محصولات کامپوزیتی لازم است که بدانند استفاده از کربن برای پیشرفت صنعت آنها مفید است یا خیر؟ و اگر استفاده از کربن به نفع آنان نیست برای ارتقاء کیفیت محصولات خود باید چه تدبیری بیاندیشند؟ برای پیش بینی کردن آینده محصولات کامپوزیتی و رعایت آخرین استانداردهای تولید این محصولات و برای جلو زدن در صحنه رقابت محصولات کامپوزیتی، یافتن پاسخ سئوالات فوق از اهمیت خاصی برخوردار است.
طبق نظر بیشتر دانشمندان، علت اصلی گرم شدن کره زمین انتشار گازهای گلخانه است. با توجه به این امر و طبق پروتکل کیوتو، آخرین کنفرانس کپنهاگ و جلسه محیط زیست در فرانسه روی تاثیر گازهای گلخانه ای بر محیط زیست و به حداقل رساندن تشکیل این گازها تحقیقات وسیعی صورت گرفت.
از آنجایی که تمام فعالیت های بشری به طور مستقیم یا غیر مستقیم به انتشار گازهای گلخانه ای می انجامد، همه تولیدکنندگان باید به سهم خود در انتشار این گازها توجه کنند و تبعات اقتصادی آن را در نظر داشته باشند و مسئول بودن در قبال انتشار گازهای گلخانه ای باعث می شود که هر فردی تصمیم بگیرد انتشار این گازها را به حداقل برساند. به همین دلیل آژانس مدیریت انرژی و محیط زیست فرانسه برای میزان انتشار گازهای گلخانه ای استانداری را به نام "Bilan Carbon" وضع کرده است. استاندارد مذکور بر اساس استاندارد ISO 4064 می باشد که اصول تحلیل چرخه حیات را تعریف می کند. به علاوه هر نوع فعالیت زیست محیطی باید تا جایی که امکان دارد با انتشار کمترین میزان گازهای گلخانه ای همراه باشد. ضمناً باید فراورده هایی استفاده کرد که میزان کربن در آنها به حداقل رسیده باشد.
چند نوع گاز گلخانه ای وجود دارد که هر کدام در گرم شدن کره زمین سهم متفاوتی دارند. به عنوان مثال گاز متان 25 برابر گاز دی اکسید کربن در گرم شدن کره زمین سهم دارد. برای مقایسه تاثیر گازهای گلخانه ایی مختلف در گرم شدن کره زمین، مفهوم جدیدی ارائه شده است و آن جایگزین کردن کربن می باشد.
در محاسبه میزان انتشار گازهای گلخانه ای، سنجش میزان کربن به عنوان یک استاندارد در نظر گرفته میشود و این استاندارد یکی از ابزارهای مورد نیاز در تحلیل چرخه حیات است و مباحثی فراتر از بحث انتشار گازهای گلخانه ای را در بر میگیرد. از آنجا که نمی توان با اطمینان کامل برای این محاسبه ارزشگذاری کرد، روش سنجش میزان کربن در محاسبه میزان انتشار گازهای گلخانه ای به عنوان یک شاخص در نظر گرفته می شود. به این ترتیب می توان مهمترین گازهای گلخانه ای را تشخیص داد و برای کاهش انتشار آنها به راه حل هایی دست یافت.
میزان کربن
میزان کربن موجود در یک محصول بر انتشار گازهای گلخانه ای تاثیر می گذارد. این گازها حین فرآیند ساخت، بازاریابی و هنگام استفاده از آن محصول تولید می شوند. میزان انتشار کربن به چند عامل بستگی دارد که منبع ماده خام، فرایند تولید، نحوه حمل و نقل و روش های بازاریابی برای محصول از مهمترین آن عوامل به شمار می روند.
بنابراین عوامل انتشار کربن به کیفیت محصول و محل تولید آن بستگی دارد. به عنوان مثال در تولید آلومینیوم میزان انتشار کربن بستگی دارد به اینکه این فلز از ماده بازیافت شده تولید گردد یا از کانی آلومینیوم. البته محل تولید آلومینیوم نیز بر میزان انتشار کربن تاثیر می گذارد. هنگام تولید محصولات، از مواد خام یا مواد نیمه فراوری استفاده می گردد.
در فرانسه، آمریکا و استرالیا در محاسبه میزان انتشار گازهای گلخانه ای میزان کربن به صورت (kg product/kgco2) ارزشگذاری شده است. لازم به ذکر است که در این محاسبه وزن گاز دی اکسید کربن نسبت به وزن محصول سنجیده شده است.
طبق نظر بیشتر دانشمندان، علت اصلی گرم شدن کره زمین انتشار گازهای گلخانه است. با توجه به این امر و طبق پروتکل کیوتو، آخرین کنفرانس کپنهاگ و جلسه محیط زیست در فرانسه روی تاثیر گازهای گلخانه ای بر محیط زیست و به حداقل رساندن تشکیل این گازها تحقیقات وسیعی صورت گرفت.
از آنجایی که تمام فعالیت های بشری به طور مستقیم یا غیر مستقیم به انتشار گازهای گلخانه ای می انجامد، همه تولیدکنندگان باید به سهم خود در انتشار این گازها توجه کنند و تبعات اقتصادی آن را در نظر داشته باشند و مسئول بودن در قبال انتشار گازهای گلخانه ای باعث می شود که هر فردی تصمیم بگیرد انتشار این گازها را به حداقل برساند. به همین دلیل آژانس مدیریت انرژی و محیط زیست فرانسه برای میزان انتشار گازهای گلخانه ای استانداری را به نام "Bilan Carbon" وضع کرده است. استاندارد مذکور بر اساس استاندارد ISO 4064 می باشد که اصول تحلیل چرخه حیات را تعریف می کند. به علاوه هر نوع فعالیت زیست محیطی باید تا جایی که امکان دارد با انتشار کمترین میزان گازهای گلخانه ای همراه باشد. ضمناً باید فراورده هایی استفاده کرد که میزان کربن در آنها به حداقل رسیده باشد.
چند نوع گاز گلخانه ای وجود دارد که هر کدام در گرم شدن کره زمین سهم متفاوتی دارند. به عنوان مثال گاز متان 25 برابر گاز دی اکسید کربن در گرم شدن کره زمین سهم دارد. برای مقایسه تاثیر گازهای گلخانه ایی مختلف در گرم شدن کره زمین، مفهوم جدیدی ارائه شده است و آن جایگزین کردن کربن می باشد.
در محاسبه میزان انتشار گازهای گلخانه ای، سنجش میزان کربن به عنوان یک استاندارد در نظر گرفته میشود و این استاندارد یکی از ابزارهای مورد نیاز در تحلیل چرخه حیات است و مباحثی فراتر از بحث انتشار گازهای گلخانه ای را در بر میگیرد. از آنجا که نمی توان با اطمینان کامل برای این محاسبه ارزشگذاری کرد، روش سنجش میزان کربن در محاسبه میزان انتشار گازهای گلخانه ای به عنوان یک شاخص در نظر گرفته می شود. به این ترتیب می توان مهمترین گازهای گلخانه ای را تشخیص داد و برای کاهش انتشار آنها به راه حل هایی دست یافت.
میزان کربن
میزان کربن موجود در یک محصول بر انتشار گازهای گلخانه ای تاثیر می گذارد. این گازها حین فرآیند ساخت، بازاریابی و هنگام استفاده از آن محصول تولید می شوند. میزان انتشار کربن به چند عامل بستگی دارد که منبع ماده خام، فرایند تولید، نحوه حمل و نقل و روش های بازاریابی برای محصول از مهمترین آن عوامل به شمار می روند.
بنابراین عوامل انتشار کربن به کیفیت محصول و محل تولید آن بستگی دارد. به عنوان مثال در تولید آلومینیوم میزان انتشار کربن بستگی دارد به اینکه این فلز از ماده بازیافت شده تولید گردد یا از کانی آلومینیوم. البته محل تولید آلومینیوم نیز بر میزان انتشار کربن تاثیر می گذارد. هنگام تولید محصولات، از مواد خام یا مواد نیمه فراوری استفاده می گردد.
در فرانسه، آمریکا و استرالیا در محاسبه میزان انتشار گازهای گلخانه ای میزان کربن به صورت (kg product/kgco2) ارزشگذاری شده است. لازم به ذکر است که در این محاسبه وزن گاز دی اکسید کربن نسبت به وزن محصول سنجیده شده است.
در محاسبه فوق ،منبع تامین انرژی برای تولید آلومینیوم (انرژی هسته ای در فرانسه یا زغال سنگ در استرالیا) نیز لحاظ شده است.
منبع: نشریه موسسه کامپوزیت ایران- شماره 40زمستان 1389
