بارداری دورهای از تغییرات هورمونی و متابولیک عمیق است که بدن آن رابرای مدت نسبتاً کوتاهی تحمل میکند و در طی آن تغییرات متعددی در پوست،ناخن و موها ایجاد میشود. بثورات و تغییرات پوستی در طول بارداریفوقالعاده شایع هستند. به علت شرایط خاص روحی و روانی زنان باردار، اینتغییرات میتوانند سبب بروز نگرانیهایی شوند که ممکن است مربوط به زیباییظاهری، امکان عدد در بارداریهای بعدی، اثرات بالقوه بر روی جنین و یامجموعهای از آنها باشد.
به ثوراتی که در دوران بارداری مشاهدهمیشوند همگی اهمیت یکسانی ندارند. برخی از آنها تغییرات پوستی شایعیهستند که تقریباً در تمام زنان باردار دیده میشوند. البته تعدادی ازبیماریهای پوستی نیز اختصاصاً با حاملگی همراه هستند. همچنین حاملگیمیتواند سبب تشدید یا تخفیف بسیاری از بیماریهای پوستی شود که اختصاص بهاین دوران ندارند.
تغییرات شایع در پوست و ضمایم
تیره شدن پوست (هیپرپیگمانتاسیون)، درجات مختلفی از افزایش رنگدانه درپوست که منجر به تیره شدن قشر آن میشود، در ۹۰ درصد زنان باردار در فاصلههفتههای اول تا چهاردهم بارداری اتفاق میافتد، این تغییر در خانمهای باروی تیره و پوست سبزه بیشتر از زنان با موی روشن و پوست سفید دیده میشود.
نواحی از بدن که به طور طبیعی تیرهتر هستند، تیرگی بیشتری پیدا میکنند؛به خصوص نوک سینهها و هاله اطراف آنها، نواحی تناسلی و خط میانی دیوارهشکم و گاهی زیر بغل و کشاله رانها. این تغییر رنگ معمولاً بعد از حاملگیاز بین میرود، ولی ممکن است مقداری از آن باقی بماند.
در طول بارداری خالهای تیره ممکن است بزرگتر و یا تیرهتر شده وخالهایی که مورد توجه نبودهاند یک طرح مشخصی از تیره شدن پوست در حدود۷۰ درصد زنان باردار، خصوصاً سبزهها در نیمه دوم حاملگی دیده میشود.ماسک حاملگی عموماً در لب بالا، گونهها، پیشانی و چانه مشخص شده و باآفتاب تشدید میشود. این تغییر رنگ در زنان غیر باردار که از قرصهایضدبارداری استفاده میکنند و یا حتی گاهی در مردان هم به وجود میآید.
ماسک حاملگی بعد از زایمان ممکن است از بین برود و یا مقداری باقی بماند.
لثهها:
حدود ۸۰ درصد زنان دچار قرمزی و تورم لثهها میشوند که مخصوصاً اگربهداشت دهان خوب نباشد، میتواند به دردناک و زخمی شدن آنها منجر میشود.گاهی نیز ضایعات عروق کوچکی ممکن است در لثهها ایجاد شوند که به دنبالتماس، دچار خونریزی میشود.
غدد عرق:
در طی بارداری فعالیت و میزان ترشح غدد اکراین به طور قابل ملاحظهایافزایش مییابد که این افزایش تعریق احتمالاً منجر به افزایش جوشهایعرقسوز نیز شود.
غدد چربی:
میزان ترشح غدد چربی در حین حاملگی افزایش مییابد. همچنین در دورانبارداری غدد چربی روی هاله نوک پستان بزرگ شده و به صورت برجستگیهای کوچکقهوهای رنگ ظاهر میشوند.
مــو:
بیشتر زنان در دوران بارداری به درجاتی از پر مویی دچار میشوند کهمعمولاً در صورت مشخصتر از سایر نواحی است. این موی اضافی که به علتافزایش نسبت موهای در حال رشد در مناطق مختلف بدن است، تحت تأثیر عواملهورمونی بوده و در عرض شش ماه پس از زایمان غالباً از بین میرود. همچنینبه علت مشابه یعنی افزایش نسبت موهای در حال رشد، موهای سر نیز پر پشتتراز حالت طبیعی شده و از ریزش طبیعی موها هم به طور قابل ملاحظهای کاستهمیشود به همین دلیل اغلب خانمها از موهای خود در دوران بارداری رضایتدارند؛ اما پس از زایمان و برگشت وضعیت هورمونی بدن به حالت عادی، با ریزشموی نسبتاً شدیدی در فاصله ۳ الی ۴ ماه پس از زایمان روبهرو میشوند. شیردادن به نوزاد تأثیری در روند آن ندارد. در نیمه دوم حاملگی به ندرت ممکناست افزایش در موهای تیپ مردانه در ناحیه صورت ایجاد گردد.
ناخنها:
خانمهای بارداری اغلب از شکنندگی ناخنها و ایجاد شیارهای عرضی در آنهاشکایت میکنند و در مواردی نیز امکان دارد که صفحه ناخن از بستر آن جداگردد. همچنین خطوط طولی تیره رنگی ممکن است در ناخنها دیده شود.
خطوط کشش یا استریا:
پیدایش استریا یک یافته شایع و مشخص در اکثر حاملگیهاست. این خطوط در ۹۰درصد زنان باردار در ماههای ششم و هفتم حاملگی ابتدا در دیواره شکم ظاهرشده و بعداً به میزان کمتری روی سینهها نیز نمایان میشوند و با شیوع وشدت کمتر ممکن است در سایز نواحی بدن نیز به وجود آیند. علت پیدایش اینخطوط مجموعهای از تغییرات هورمونی، کشش بیش از اندازه پوست و پارگی برخیاز الیاف بافت نگاهدارنده آن میباشد. طول این خطوط چند سانتیمتر بوده وپهنای آن از ۱-۱۰ میلیمتر متغیر است و به رنگ صورتی تا ارغوانی و گاهیهمراه با خارش مختصر ظاهر میشوند. استریا در دوران بلوغ و در ارتباط باافزایش سریعتر حجم بدن در اثر رشد پوست، در هر دو جنس را به طور عمده درنواحی رانها، باسن، کمر و سینه ممکن است ایجاد شود.
به ثوراتی که در دوران بارداری مشاهدهمیشوند همگی اهمیت یکسانی ندارند. برخی از آنها تغییرات پوستی شایعیهستند که تقریباً در تمام زنان باردار دیده میشوند. البته تعدادی ازبیماریهای پوستی نیز اختصاصاً با حاملگی همراه هستند. همچنین حاملگیمیتواند سبب تشدید یا تخفیف بسیاری از بیماریهای پوستی شود که اختصاص بهاین دوران ندارند.
تغییرات شایع در پوست و ضمایم
تیره شدن پوست (هیپرپیگمانتاسیون)، درجات مختلفی از افزایش رنگدانه درپوست که منجر به تیره شدن قشر آن میشود، در ۹۰ درصد زنان باردار در فاصلههفتههای اول تا چهاردهم بارداری اتفاق میافتد، این تغییر در خانمهای باروی تیره و پوست سبزه بیشتر از زنان با موی روشن و پوست سفید دیده میشود.
نواحی از بدن که به طور طبیعی تیرهتر هستند، تیرگی بیشتری پیدا میکنند؛به خصوص نوک سینهها و هاله اطراف آنها، نواحی تناسلی و خط میانی دیوارهشکم و گاهی زیر بغل و کشاله رانها. این تغییر رنگ معمولاً بعد از حاملگیاز بین میرود، ولی ممکن است مقداری از آن باقی بماند.
در طول بارداری خالهای تیره ممکن است بزرگتر و یا تیرهتر شده وخالهایی که مورد توجه نبودهاند یک طرح مشخصی از تیره شدن پوست در حدود۷۰ درصد زنان باردار، خصوصاً سبزهها در نیمه دوم حاملگی دیده میشود.ماسک حاملگی عموماً در لب بالا، گونهها، پیشانی و چانه مشخص شده و باآفتاب تشدید میشود. این تغییر رنگ در زنان غیر باردار که از قرصهایضدبارداری استفاده میکنند و یا حتی گاهی در مردان هم به وجود میآید.
ماسک حاملگی بعد از زایمان ممکن است از بین برود و یا مقداری باقی بماند.
لثهها:
حدود ۸۰ درصد زنان دچار قرمزی و تورم لثهها میشوند که مخصوصاً اگربهداشت دهان خوب نباشد، میتواند به دردناک و زخمی شدن آنها منجر میشود.گاهی نیز ضایعات عروق کوچکی ممکن است در لثهها ایجاد شوند که به دنبالتماس، دچار خونریزی میشود.
غدد عرق:
در طی بارداری فعالیت و میزان ترشح غدد اکراین به طور قابل ملاحظهایافزایش مییابد که این افزایش تعریق احتمالاً منجر به افزایش جوشهایعرقسوز نیز شود.
غدد چربی:
میزان ترشح غدد چربی در حین حاملگی افزایش مییابد. همچنین در دورانبارداری غدد چربی روی هاله نوک پستان بزرگ شده و به صورت برجستگیهای کوچکقهوهای رنگ ظاهر میشوند.
مــو:
بیشتر زنان در دوران بارداری به درجاتی از پر مویی دچار میشوند کهمعمولاً در صورت مشخصتر از سایر نواحی است. این موی اضافی که به علتافزایش نسبت موهای در حال رشد در مناطق مختلف بدن است، تحت تأثیر عواملهورمونی بوده و در عرض شش ماه پس از زایمان غالباً از بین میرود. همچنینبه علت مشابه یعنی افزایش نسبت موهای در حال رشد، موهای سر نیز پر پشتتراز حالت طبیعی شده و از ریزش طبیعی موها هم به طور قابل ملاحظهای کاستهمیشود به همین دلیل اغلب خانمها از موهای خود در دوران بارداری رضایتدارند؛ اما پس از زایمان و برگشت وضعیت هورمونی بدن به حالت عادی، با ریزشموی نسبتاً شدیدی در فاصله ۳ الی ۴ ماه پس از زایمان روبهرو میشوند. شیردادن به نوزاد تأثیری در روند آن ندارد. در نیمه دوم حاملگی به ندرت ممکناست افزایش در موهای تیپ مردانه در ناحیه صورت ایجاد گردد.
ناخنها:
خانمهای بارداری اغلب از شکنندگی ناخنها و ایجاد شیارهای عرضی در آنهاشکایت میکنند و در مواردی نیز امکان دارد که صفحه ناخن از بستر آن جداگردد. همچنین خطوط طولی تیره رنگی ممکن است در ناخنها دیده شود.
خطوط کشش یا استریا:
پیدایش استریا یک یافته شایع و مشخص در اکثر حاملگیهاست. این خطوط در ۹۰درصد زنان باردار در ماههای ششم و هفتم حاملگی ابتدا در دیواره شکم ظاهرشده و بعداً به میزان کمتری روی سینهها نیز نمایان میشوند و با شیوع وشدت کمتر ممکن است در سایز نواحی بدن نیز به وجود آیند. علت پیدایش اینخطوط مجموعهای از تغییرات هورمونی، کشش بیش از اندازه پوست و پارگی برخیاز الیاف بافت نگاهدارنده آن میباشد. طول این خطوط چند سانتیمتر بوده وپهنای آن از ۱-۱۰ میلیمتر متغیر است و به رنگ صورتی تا ارغوانی و گاهیهمراه با خارش مختصر ظاهر میشوند. استریا در دوران بلوغ و در ارتباط باافزایش سریعتر حجم بدن در اثر رشد پوست، در هر دو جنس را به طور عمده درنواحی رانها، باسن، کمر و سینه ممکن است ایجاد شود.