انواع وسايل گرمازا در مرغداري و نحوه بکارگيري آنها
حرارت در سنين مختلف ، نقش مهمي در سلامت و توليد مرغ دارد؛ بخصوص در اوايل زندگي جوجه ها اين مساله از اهميت فراواني برخوردار است . براي تامين گرماي مورد نياز سالن، از وسايل گوناگوني به شرح ذيل استفاده مي شود :
● بخاري
ساده ترين وسيله گرما زا محسوب شده و با توجه به فضاي سالن و طول و عرض و ارتفاع آن ، يک يا چند بخاري در فواصل مساوي در داخل سالن نصب مي گردد و به وسيله دستگاه تنظيم کننده آن ، حرارت را در داخل سالن کم يا زياد مي کنند .
براي کنترل دما بايد چند دماسنج دقيق در نقاط مختلف سالن نصب شود؛ ولي در هر صورت کنترل دقيق دما مشکل مي باشد و نياز به سرکشي و کار بيشتري دارد . علاوه بر اين ، هميشه مقدار زيادي از حرارت توليد شده ، در سالن تلف گرديده و از نظر آلودگي هوا نيز مشکلاتي ايجاد مي شود .
شايان ذکر است که بخاري بايد حتماً لوله دار باشد و دور آنها نيز با ديواره اي توري محدود گردد تا جوجه ها خيلي به منبع حرارت نزديک نشوند .
● هيتر
استفاده از اين وسيله امروزه به طور گسترده اي متداول شده است . ساختمان کار اين وسيله شبيه به شوفاژ منازل است و منبع توليد حرارت يا هيتر در خارج از سالن قرار دارد که هوا را گرم کرده و با بادبزنهاي قوي توسط کانالهاي تعبيه شده به داخل سالن مي فرستند . اين کانالها در طول سالن کشيده شده و در فواصل معيني داراي دريچه اي هستند که از آنها هواي گرم وارد سالن شده و بدين ترتيب دماي سالن يکنواخت مي گردد .
براي تثبيت دما در حد دلخواه ، مي توان از دستگاه ترموستات که در داخل سالن نصب مي شود استفاده نمود . سوخت اين دستگاهها از گازوئيل يا نفت و يا حتي گاز تامين مي شود . اين روش هر چند از نظر هزينه هاي اوليه به سرمايه گذاري بيشتر نياز دارد ؛ اما از نظر مخارج جاري ، همچنين بهداشتي بودن و صرفه جويي در نيروي کار ، براي مرغداريهاي بزرگ مقرون به صرفه بوده و توصيه مي شود . بخصوص در مرغداريهايي که از روش قفس استفاده مي شود ، اين روش کاملا اقتصادي است .
● دستگاههاي مادر مصنوعي
از اين دستگاهها براي پرورش جوجه تا هشت هفتگي در روش بستر استفاده مي شود . اين دستگاهها از يک منبع توليد حرارت و سرپوش فلزي چتر مانند تشکيل شده است که بر روي پايه هايي قرار گرفته و ممکن است آن را روي زمين نيز قرار داده و يا به وسيله تسمه اي به سقف آويزان نموده و جوجه ها را معمولا در زير سرپوش قرار
مي دهند .
انواع دستگاه مادر مصنوعي
انواع مختلف مادر مصنوعي که در پرورش طيور مورد استفاده قرار مي گيرند ، عبارتند از :
الف) مادر مصنوعي نفتي و يا گازي
از اين وسيله ، بخصوص براي پرورش جوجه هاي گوشتي استفاده مي شود ، زيرا تامين منبع سوخت آنها در همه جا آسان و امکان پذير است . از هر مادر مصنوعي نفتي براي نگهداري ۸۰۰ تا ۱۰۰۰ جوجه استفاده مي شود مادر مصنوعي گازي معمولا کوچکتر بوده و براي نگهداري ۵۰۰ تا ۸۰۰ جوجه مورد استفاده قرار مي گيرد . هر دستگاه مادر ممکن است داراي يک مخزن نفت و يا گاز باشد و يا اينکه هر چند دستگاه مادر يک مخزن مشترک سوخت داشته باشند ، مخزن سوخت ممکن است در داخل سالن يا خارج از آن قرار گرفته باشد .
ب) مادر مصنوعي برقي و مادون قرمز
چنانچه دسترسي به برق وجود داشته باشد ، ساده ترين نوع مادر مصنوعي انواع الکتريکي (برقي) آن است . استفاده از مادرهاي الکتريکي زماني توصيه مي شود که هزينه برق ارزان بوده و در مجموع مقرون به صرفه باشد. اين مادرهاي مصنوعي معمولا از يک منبع توليد حرارت برقي و سرپوش چتر مانند تشکيل شده است و استفاده از اين وسايل گرمازا ، اولاً به جهت استفاده از ترموستات براي تنظيم درجه حرارت دلخواه ، موجب سهولت کارها مي شود.
ثانياً استفاده از اين نوع مادر مصنوعي ، از انواع ديگر بهداشتي تر بوده و توليد دود و ناراحتي نکرده و هوا را آلوده نمي کند .
به طور کلي اين دستگاهها چند عيب دارند :
۱) هزينه هاي آنها بالاست .
۲) در مناطق خيلي سرد گرماي لازم را نمي توانند توليد نمايند از اين رو ، به دستگاههاي بيشتر و يا استفاده از انواع ديگر مادر مصنوعي نياز پيدا مي شود .
۳) قطع برق مشکلاتي در اين زمينه به وجود مي آورد که لازم است در اين خصوص پيش بيني هاي لازم به عمل آيد .
ج) مادر مصنوعي مادون قرمز
اين مادر مصنوعي بجاي استفاده از مقاومتهاي الکتريکي ، منبع حرارت آن از يک يا چند لامپ مادون قرمز تشکيل شده است که حرارت مطلوب توسط آنها تامين مي شود . بايد توجه نمود که دستگاههاي مادر مصنوعي الکتريکي فاقد پايه بوده و به وسيله تسمه يا زنجير به سقف آويزان مي گردند و ارتفاع آنها را از زمين به آساني مي توان کم يا زياد نمود . معمولا از هر دستگاه مادر مصنوعي الکتريکي براي پرورش ۵۰۰ تا ۸۰۰ جوجه تا شش هفتگي استفاده مي شود.
د) مادرهاي مصنوعي با حرارت مرکزي
اين گونه دستگاهها در برخي کشورهاي سردسير نظير انگلستان مورد استفاده قرار مي گيرد و در ايران کمتر متداول است .
اين نوع مادرهاي مصنوعي شبيه به شوفاژهاي آبي هستند . بدين ترتيب در کنار سالن ، آب مورد نياز به وسيله منبع حرارتي گرم شده و توسط لوله هايي به داخل سالن فرستاده مي شود . معمولا ۵ تا ۶ رديف لوله آب گرم ، به قطر ۱/۳ تا ۸/۳ سانتيمتر براي اين کار در نظر گرفته مي شود که از ارتفاع ۳۰ الي ۴۵ سانتيمتري سطح زمين و در طول سالن مي گذرد . در بالاي لوله هاي مذکور يک سرپوش يا سقف حلبي تعبيه شده است که موجب هدايت حرارت لوله ها به طرف زمين و در نتيجه جوجه ها مي گردد . براي جلوگيري از اتلاف حرارت ، سقف مذکور را به وسيله لايه اي از پوشال و يا بقاياي نجاري مي پوشانند.
حرارت در سنين مختلف ، نقش مهمي در سلامت و توليد مرغ دارد؛ بخصوص در اوايل زندگي جوجه ها اين مساله از اهميت فراواني برخوردار است . براي تامين گرماي مورد نياز سالن، از وسايل گوناگوني به شرح ذيل استفاده مي شود :
● بخاري
ساده ترين وسيله گرما زا محسوب شده و با توجه به فضاي سالن و طول و عرض و ارتفاع آن ، يک يا چند بخاري در فواصل مساوي در داخل سالن نصب مي گردد و به وسيله دستگاه تنظيم کننده آن ، حرارت را در داخل سالن کم يا زياد مي کنند .
براي کنترل دما بايد چند دماسنج دقيق در نقاط مختلف سالن نصب شود؛ ولي در هر صورت کنترل دقيق دما مشکل مي باشد و نياز به سرکشي و کار بيشتري دارد . علاوه بر اين ، هميشه مقدار زيادي از حرارت توليد شده ، در سالن تلف گرديده و از نظر آلودگي هوا نيز مشکلاتي ايجاد مي شود .
شايان ذکر است که بخاري بايد حتماً لوله دار باشد و دور آنها نيز با ديواره اي توري محدود گردد تا جوجه ها خيلي به منبع حرارت نزديک نشوند .
● هيتر
استفاده از اين وسيله امروزه به طور گسترده اي متداول شده است . ساختمان کار اين وسيله شبيه به شوفاژ منازل است و منبع توليد حرارت يا هيتر در خارج از سالن قرار دارد که هوا را گرم کرده و با بادبزنهاي قوي توسط کانالهاي تعبيه شده به داخل سالن مي فرستند . اين کانالها در طول سالن کشيده شده و در فواصل معيني داراي دريچه اي هستند که از آنها هواي گرم وارد سالن شده و بدين ترتيب دماي سالن يکنواخت مي گردد .
براي تثبيت دما در حد دلخواه ، مي توان از دستگاه ترموستات که در داخل سالن نصب مي شود استفاده نمود . سوخت اين دستگاهها از گازوئيل يا نفت و يا حتي گاز تامين مي شود . اين روش هر چند از نظر هزينه هاي اوليه به سرمايه گذاري بيشتر نياز دارد ؛ اما از نظر مخارج جاري ، همچنين بهداشتي بودن و صرفه جويي در نيروي کار ، براي مرغداريهاي بزرگ مقرون به صرفه بوده و توصيه مي شود . بخصوص در مرغداريهايي که از روش قفس استفاده مي شود ، اين روش کاملا اقتصادي است .
● دستگاههاي مادر مصنوعي
از اين دستگاهها براي پرورش جوجه تا هشت هفتگي در روش بستر استفاده مي شود . اين دستگاهها از يک منبع توليد حرارت و سرپوش فلزي چتر مانند تشکيل شده است که بر روي پايه هايي قرار گرفته و ممکن است آن را روي زمين نيز قرار داده و يا به وسيله تسمه اي به سقف آويزان نموده و جوجه ها را معمولا در زير سرپوش قرار
مي دهند .
انواع دستگاه مادر مصنوعي
انواع مختلف مادر مصنوعي که در پرورش طيور مورد استفاده قرار مي گيرند ، عبارتند از :
الف) مادر مصنوعي نفتي و يا گازي
از اين وسيله ، بخصوص براي پرورش جوجه هاي گوشتي استفاده مي شود ، زيرا تامين منبع سوخت آنها در همه جا آسان و امکان پذير است . از هر مادر مصنوعي نفتي براي نگهداري ۸۰۰ تا ۱۰۰۰ جوجه استفاده مي شود مادر مصنوعي گازي معمولا کوچکتر بوده و براي نگهداري ۵۰۰ تا ۸۰۰ جوجه مورد استفاده قرار مي گيرد . هر دستگاه مادر ممکن است داراي يک مخزن نفت و يا گاز باشد و يا اينکه هر چند دستگاه مادر يک مخزن مشترک سوخت داشته باشند ، مخزن سوخت ممکن است در داخل سالن يا خارج از آن قرار گرفته باشد .
ب) مادر مصنوعي برقي و مادون قرمز
چنانچه دسترسي به برق وجود داشته باشد ، ساده ترين نوع مادر مصنوعي انواع الکتريکي (برقي) آن است . استفاده از مادرهاي الکتريکي زماني توصيه مي شود که هزينه برق ارزان بوده و در مجموع مقرون به صرفه باشد. اين مادرهاي مصنوعي معمولا از يک منبع توليد حرارت برقي و سرپوش چتر مانند تشکيل شده است و استفاده از اين وسايل گرمازا ، اولاً به جهت استفاده از ترموستات براي تنظيم درجه حرارت دلخواه ، موجب سهولت کارها مي شود.
ثانياً استفاده از اين نوع مادر مصنوعي ، از انواع ديگر بهداشتي تر بوده و توليد دود و ناراحتي نکرده و هوا را آلوده نمي کند .
به طور کلي اين دستگاهها چند عيب دارند :
۱) هزينه هاي آنها بالاست .
۲) در مناطق خيلي سرد گرماي لازم را نمي توانند توليد نمايند از اين رو ، به دستگاههاي بيشتر و يا استفاده از انواع ديگر مادر مصنوعي نياز پيدا مي شود .
۳) قطع برق مشکلاتي در اين زمينه به وجود مي آورد که لازم است در اين خصوص پيش بيني هاي لازم به عمل آيد .
ج) مادر مصنوعي مادون قرمز
اين مادر مصنوعي بجاي استفاده از مقاومتهاي الکتريکي ، منبع حرارت آن از يک يا چند لامپ مادون قرمز تشکيل شده است که حرارت مطلوب توسط آنها تامين مي شود . بايد توجه نمود که دستگاههاي مادر مصنوعي الکتريکي فاقد پايه بوده و به وسيله تسمه يا زنجير به سقف آويزان مي گردند و ارتفاع آنها را از زمين به آساني مي توان کم يا زياد نمود . معمولا از هر دستگاه مادر مصنوعي الکتريکي براي پرورش ۵۰۰ تا ۸۰۰ جوجه تا شش هفتگي استفاده مي شود.
د) مادرهاي مصنوعي با حرارت مرکزي
اين گونه دستگاهها در برخي کشورهاي سردسير نظير انگلستان مورد استفاده قرار مي گيرد و در ايران کمتر متداول است .
اين نوع مادرهاي مصنوعي شبيه به شوفاژهاي آبي هستند . بدين ترتيب در کنار سالن ، آب مورد نياز به وسيله منبع حرارتي گرم شده و توسط لوله هايي به داخل سالن فرستاده مي شود . معمولا ۵ تا ۶ رديف لوله آب گرم ، به قطر ۱/۳ تا ۸/۳ سانتيمتر براي اين کار در نظر گرفته مي شود که از ارتفاع ۳۰ الي ۴۵ سانتيمتري سطح زمين و در طول سالن مي گذرد . در بالاي لوله هاي مذکور يک سرپوش يا سقف حلبي تعبيه شده است که موجب هدايت حرارت لوله ها به طرف زمين و در نتيجه جوجه ها مي گردد . براي جلوگيري از اتلاف حرارت ، سقف مذکور را به وسيله لايه اي از پوشال و يا بقاياي نجاري مي پوشانند.
