نکات درسی شیمی دبیرستان و پیش دانشگاهی

[P O U R I A]

در کربوکسیلیک اسیدهای راست زنجیر هرچه تعداد اتمهای کربن افزایش یابد قدرت اسیدی کاهش می یابد ، زیرا گروههای کربنی ، گروههای الکترون دهنده می باشند که از میزان بار مثبت هیدروژن اسیدی گروه کربوکسیل می کاهند . بنابراین قدرت اسید ی اتانوئیک اسید از پروپانوئیک اسید بیشتر است .

از طرفی هالوژنها الکترون کشنده هستند و موجب افزایش قدرت اسیدی کربوکسیلیک اسید می شوند ، بطوریکه هر چه هالوژن الکترونگاتیوی بیشتری داشته باشد ، قدرت اسیدی را بیشتر افزایش می دهد . بنابراین فلوئورواتانوئیک اسید از اتانوئیک اسید قدرت اسیدی بیشتری خواهد داشت و در نهایت قدرت اسیدی بصورت زیر خواهد بود :

فلوئورواتانوئیک اسید > اتانوئیک اسید > پروپانوئیک اسید​

در مورد فلوئورو اتانوئیک اسید و کلرواتانوئیک اسید نیز چون الکترونگاتیوی فلوئور از کلر بیشتر است ، قدرت اسیدی این دو اسید بصورت زیر است :

فلوئورواتانوئیک اسید > کلرواتانوئیک اسید




​

---

منبع همه پست های این تاپیک :
http://chempic.com/

 

[P O U R I A]

پیش دانشگاهی – حفاظت کاتدی

پیش دانشگاهی – حفاظت کاتدی

منظور از حفاظت کاتدی قرار دادن فلز مورد نظر در مجاورت فلز کاهنده تر می باشد . در این صورت هنگام واکنش ، فلزمورد نظر در مقابل فلز کاهنده تر نقش کاتد داشته و فلز کاهنده تر اکسایش می یابد . بدین ترتیب فلز مورد نظر در مقابل اکسایش که همان خوردگی است حفاظت می شود . به این روش حفاظت ، حفاظت کاتدی گفته می شود.


به عنوان مثال برای حفاظت آهن در مقابل خوردگی آنرا در مجاورت روی (Zn) یا منیزیم Mg) قرار می دهند . بدین ترتیب آهن در مقابل این فلزات کاتد بوده و این فلزات با از دست دادن الکترون اکسایش می یابند .

منبع

 

[P O U R I A]

پیش دانشگاهی – فرق اسید قوی با اسید غلیظ

پیش دانشگاهی – فرق اسید قوی با اسید غلیظ

منظور از اسید قوی ، اسیدی است که بطور کامل یونیزه شود .

مانند HCl, HClO4

ولی منظور از اسید غلیظ ، محلولی از اسید با مولاریته زیاد است . مانند محلولی با مولاریته بالا از HNO2 ، HF , H2SO4 . یعنی اسید غلیظ می تواند قوی یا ضعیف باشد .

منبع

 

[P O U R I A]

یش دانشگاهی – تفاوت نقطه هم ارزی و نقطه پایانی

یش دانشگاهی – تفاوت نقطه هم ارزی و نقطه پایانی

نقطه هم ارزی ، مقدار اسید یا بازی است که در واکنش سنجش حجمی طبق محاسبات استوکیومتری مورد نیاز است . می توان گفت با توجه به محاسبات استوکیومتری ( شیمی ۳ ) برای واکنش مقدار معینی از اسید ، مقدار معینی باز مورد نیاز است . به این مقدار اسید یا باز که برای واکنش کامل اسید و باز مورد نیاز است ، نقطه هم ارزی گفته می شود . بنابراین نقطه هم ارزی بطور تئوری و بصورت محاسبات معین می شود . در نقطه هم ارزی وقتی اسید و باز با نسبت مولی معین بطور کامل با هم واکنش داده و تولید نمک می کنند ، محلول حاصل با توجه به نوع نمک بدست آمده می تواند اسیدی ، بازی یا خنثی باشد .

اسید قوی و باز قوی : نمک خنثی —–> PH=7
اسید قوی و باز ضعیف : نمک اسید —–> PH<7
اسید ضعیف و باز قوی : نمک بازی —–> PH>7​

به این PH ، PH نقطه هم ارزی می گویند .

نقطه پایانی ، مقدار اسید یا بازی است که در آزمایش سنجش حجمی با توجه به تغییر رنگ شناساگر بدست می آید . می دانیم در آزمایش سنجش حجمی برای تشخیص کامل شدن واکنش از شناساگر استفاده می شود به این ترتیب که پایان آزمایش با تغییر رنگ شناساگر تعیین می شود ، از طرفی شناساگرهای مختلف در PH های مختلف تغییر رنگ می دهند که ممکن است با PH نطقه هم ارزی یکسان نباشد . بنابراین نقطه پایانی و هم ارزی یکسان بدست نخواهد آمد .


# هر چه PH تغییر رنگ یک شناساگر به PH نقطه هم ارزی نزدیکتر باشد ، آزمایش سنجش حجمی دقیق تر خواهد بود .

منبع

 

[P O U R I A]

پیش دانشگاهی – چرا ثابت تعادل تنها به دما بستگی دارد؟

پیش دانشگاهی – چرا ثابت تعادل تنها به دما بستگی دارد؟

ثابت تعادل زمانی تغییر می کند که غلظت واکنش دهنده ها و فرآورده ها در خلاف جهت هم تغییر کنند ، یعنی غلظت واکنش دهنده ها کاهش و غلظت فرآورده ها افزایش یابند یا برعکس غلظت واکنش دهنده ها افزایش و غلظت فرآورده ها کاهش یابد . در این صورت نسبت غلظت فرآورده ها به واکنش دهنده ها که همان ثابت تعادل است تغییر می کند .



هنگام تغییر غلظت و فشار ، غلظت واکنش دهنده ها و فرآورده ها بگونه ای تغییر می کنند که هر دو افزایش یا هر دو کاهش می یابند ، در نتیجه نسبت بین آنها( K ) تغییر نخواهد کرد و فقط هنگام تغییر دما ، غلظت آنها در خلاف جهت هم تغییر می کنند که موجب تغییر مقدار ثابت تعادل می شود .

منبع

 

[P O U R I A]

پیش دانشگاهی – نمک چیست ؟

پیش دانشگاهی – نمک چیست ؟

اگر بجای هیدروژنهای یک اسید ، فلز قرار گیرد به ترکیب حاصل نمک گفته می شود . نمکها ترکیبات یونی میباشند ، ولی نمی توان گفت تمام ترکیبات یونی نمک هستند ، زیرا بازها ( هیدروکسید فلزات ) و اکسید فلزات ، ترکیب یونی هستند ولی نمک نمی باشند . البته ترکیبات یون آمونیم هم نمک می باشند . زیرا یون آمونیم کاتیون چند اتمی بوده و می تواند تشکیل نمک بدهد .

مانند : NaBr,K2SO4,NaHCO3,NH4Cl,LiNO3,NH4NO3

نمکها همگی ترکیب یونی هستند که از یونهای مثبت و منفی تشکیل شده اند ولی خود ترکیباتی خنثی میباشند .
طریقه تشکیل نمکها گوناگون است ، از جمله :

۱- واکنش بین اسید و باز
۲- واکنش فلزات با اسید
۳- واکنش فلز با نافلز
۴- واکنش فلز با محلول نمک فلز دیگر
۵- واکنش هالوژنها با محلول هالوژن پایین تر از خودش

منبع

 

[P O U R I A]

پیش دانشگاهی – علت تاثیر بیشتر دما بر سرعت واکنشهای با Ea بیشتر

پیش دانشگاهی – علت تاثیر بیشتر دما بر سرعت واکنشهای با Ea بیشتر

می دانیم در یک واکنش تنها واکنش دهنده هایی می توانند به فراورده تبدیل شوند که انرژی کافی برای تبدیل به پیچیده فعال را داشته باشند . در یک واکنش با Ea کم ، درصد زیادی از واکنش دهنده ها انرژی کافی داشته و به فراورده ها تبدیل می شوند ( مثلا ۸۰% به فراورده تبدیل می شوند و ۲۰% بصورت واکنش دهنده می مانند) ولی در یک واکنش با Ea زیاد ، درصد کمی از واکنش دهنده ها انرژی کافی داشته و به فراورده ها تبدیل می شوند ( مثلا ۲۰% به فراورده تبدیل می شوند و ۸۰% بصورت واکنش دهنده می مانند) .


افزایش دما موجب افزایش سرعت واکنش می شود، زیرا واکنش دهنده های بیشتری انرژی کافی برای تبدیل به پیچیده فعال داشته و به فراورده تبدیل می شوند . بنابراین در واکنش با Ea کم ، که درصد واکنش دهنده ناچیز است ، تاثیر دما بر افزایش سرعت کم است ؛ ولی در واکنش با Ea زیاد ، که درصد واکنش دهنده ها قابل ملاحظه است ، تاثیر دما بر افزایش سرعت زیاد است .

منبع

 

[P O U R I A]

پیش دانشگاهی – تاثیر دما بر سرعت واکنش

پیش دانشگاهی – تاثیر دما بر سرعت واکنش

افزایش دما موجب افزایش انرژی جنبشی مولکولهای واکنش دهنده شده و تعداد برخوردهای با انرژی کافی افزایش می یابد ، بنابراین سرعت واکنش افزایش خواهد یافت . ( تعداد مولکول بیشتری می توانند به پیچیده فعال تبدیل شوند )


هر چه انرژی فعالسازی واکنش بیشتر باشد ،افزایش دما سرعت واکنش را بیشتر افزایش می دهد ، لذا افزایش دما بر سرعت واکنشهای گرماگیر بیشتر است ، زیرا انرژی فعالسازی آنها بیشتر است.

منبع

 

[P O U R I A]

پیش دانشگاهی – پیچیده فعال

پیش دانشگاهی – پیچیده فعال

سطح انرژی پیچیده فعال ( کمپلکس فعال ) همواره بیشتر از سطح انرژی مواد واکنش دهنده و مواد فراورده است و در ساختار آن تمامی پیوندها ضعیف نمی شوند ، بلکه فقط پیوندهایی که قرار است تشکیل یا شکسته شوند سست و ضعیف می شوند که انها را بصورت نقطه چین نشان می دهند .

منبع

 

[P O U R I A]

نکات درسی شیمی دبیرستان و پیش دانشگاهی

................

 

[P O U R I A]

پیش دانشگاهی – واکنشهای برگشت پذیر

پیش دانشگاهی – واکنشهای برگشت پذیر

واکنشهای برگشت پذیر در یک سیستم شیمیایی بسته ، معمولا بطور کامل انجام نمی شوند . زیرا قبل از کامل شدن ، واکنش به تعادل رسیده و غلظت مواد واکنش ثابت می شود.

 

[P O U R I A]

پیش دانشگاهی – انرژی فعالسازی

پیش دانشگاهی – انرژی فعالسازی

انرژی فعالسازی ( رفت یا برگشت ) همواره مقداری مثبت است . در صورتیکه آنتالپی واکنش میتواند مثبت یا منفی باشد .

 

[P O U R I A]

پیش دانشگاهی – مواد جامد و مایع خالص

پیش دانشگاهی – مواد جامد و مایع خالص

سرعت مصرف یا تولید مواد جامد یا مایع خالص را در واکنشهای شیمیایی نمیتوان بر حسب مولار بر زمان ( M/S) تعیین کرد . زیرا غلظت مواد جامد و مایع خالص ثابت بوده و در طول انجام واکنش تغییر نمی کنند . سرعت مصرف یا تولید این مواد را بایستی بر حسب مول بر زمان (mol/S) تعیین کرد .


منبع

 

[P O U R I A]

پیش دانشگاهی – سرعت واکنش

پیش دانشگاهی – سرعت واکنش

در یک واکنش ، ماده ای که کوچکترین ضریب استوکیومتری را در معادله شیمیایی دارد ، کمترین سرعت و ماده ای که بزرگترین ضریب استوکیومتری را دارد بیشترین سرعت تولید یا مصرف را دارد .
در واکنش زیر ماده A کمترین سرعت مصرف و ماده D بیشترین سرعت تولید را دارد .

A + 2B ——>2C + 3D


افزایش دما بر سرعت واکنشهایی که انرژی فعالسازی بیشتری دارند ، تاثیر بیشتری دارد . بطوریکه هر چه Ea یک واکنش بزرگتر باشد ، افزایش دما سرعت آنرا بیشتر افزایش می دهد .

 

[P O U R I A]

پیش دانشگاهی – رادیکال

پیش دانشگاهی – رادیکال

اتم یا گروهی از اتمها که دارای یک یا چند اربیتال تک الکترونی می باشند را رادیکال می گویند . رادیکالها ذراتی بسیار فعال و واکنش پذیر می باشند که به سرعت در واکنشهای شیمیایی شرکت می کنند


منبع

 

[P O U R I A]

شیمی ۳ – خواص کلوئیدها

شیمی ۳ – خواص کلوئیدها

کلوئیدها از نظر اندازه ذرات بین محلول و سوسپانسیون قرار می گیرند و از طرفی مخلوط ناهمگن می باشند . بنابراین خواص آنها حدواسط محلول و مخلوط ناهمگن است و بیشتر خواص مخلوطهای ناهمگن را دارند .

از نظر پایداری بهتر است بگوییم کلوئیدها نسبتا پایدار هستند . فقط کلوئیدهای باردار پایدار بوده و جدا نمی شوند . بقیه کلوئید ها بمرور زمان جدا می شوند . البته جدا شدن کلوئیدها نسبت به سوسپانسونها کندتر صورت می گیرد .

در مورد شفاف بودن ، میزان شفاف بودن کلوئیدها کمتر از محلول ها است . بهتر است بگوییم ، شفاف و مات هستند و ذرات کلوئیدی می توانند بر پرتوی نور تاثیر داشته و مسیر نور در آنها قابل مشاهده است. (اثر تیندال )

منبع

 

[P O U R I A]

شیمی ۳ – نقطه جوش مایعات

شیمی ۳ – نقطه جوش مایعات

نقطه جوش یک مایع دمایی است که فشار بخار مایع با فشار هوا برابر شود . به عنوان مثال فشار بخار آب در دمای ۱۰۰ درجه برابر ۷۶۰ میلی متر جیوه است ، بنابراین آب در فشار یک اتمسفر ( ۷۶۰ mmHg) در دمای ۱۰۰ درجه بجوش می آید.



# هر چه نیروی جاذبه بین مولکولهای یک مایع ضعیفتر باشد ، فشار بخار آن بیشتر بوده و در دمای پایینتری بجوش می آید . مثلا فشار بخار اتانول در دمای ۷۸ درجه برابر ۷۶۰ mmHg است ، بنابراین اتانول در دمای ۷۸ درجه بجوش می آید.


با توجه به این توضیحات هنگام جوشیدن ،مایعات مختلف فشار بخار برابر ، ولی دماهای مختلف دارند .

 

[P O U R I A]

شیمی ۳ – بار الکتریکی ذرات کلوئیدی

شیمی ۳ – بار الکتریکی ذرات کلوئیدی

ذرات کلوئیدی خودشان باردار نیستند ، این ذرات یونهای محلول در آب را جذب کرده و سطح آنها باردار می شوند .


چون ذرات یک کلوئید یک نوع یون را جذب می کنند ، نوع بار همگی آنها یکسان است ، (یعنی همگی منفی یا مثبت می باشند ) ولی مقدار بار ذرات کلوئیدی یکسان نیست ، زیرا سطح ذرات کلوئیدی یکسان نبوده و مقدار یون جذب شده در هر ذره متفاوت خواهد بود

 

[P O U R I A]

شیمی ۳ – انحلال گرماده و انحلال گرماگیر

شیمی ۳ – انحلال گرماده و انحلال گرماگیر

حل شدن یک ماده در آب شامل سه مرحله است که بطور همزمان انجام می شوند :


۱- جدا شدن مولکولهای حل شونده از یکدیگر ( گرماگیر)
۲- جدا شدن مولکولهای آب از یکدیگر (گرماگیر)
۳- پراکنده شدن مولکولهای حل شونده بین مولکولهای آب (گرماده)

هنگام حل شدن ماده ای در آب :
– اگر مجموع گرمای گرفته شده در مراحل ۱ و ۲ بیشتر از گرمای حاصل از مرحله ۳ باشد ، انحلال گرماگیر خواهد بود مثل حل شدن شکر و نمک طعام در آب
– اگر مجموع گرمای گرفته شده در مراحل ۱ و ۲ کمتر از گرمای حاصل از مرحله ۳ باشد ، انحلال گرماده خواهد بود مثل حل شدن سدیم هیدروکسید در آب

تا حدودی می توان محدودیت انحلال را به همین مطلب نسبت داد . بدین ترتیب که برای حل شدن ماده ای در آب بایستی انرژی کافی برای غلبه بر شبکه بلور آن ماده تامین شود . بطوریکه تا وقتی این انرژی تامین شود انحلال صورت می پذیرد.

 

[P O U R I A]

شیمی ۳ – بخش ناقطبی و قطبی در یک مولکول

شیمی ۳ – بخش ناقطبی و قطبی در یک مولکول

در یک مولکول پیچیده قسمتهای کربنی بخش ناقطبی محسوب می شوند ، ولی قسمتهایی که دارای گروههای اکسیژن دار است ، بخش قطبی محسوب می شوند . بطور کلی می توان گفت گروههای اکسیژندار مانند هیدروکسیل (OH) ، اتری (-O-) ، الدهیدی (CHO-) ، کتونی (C=O-) ، کربوکسیلیک اسید (COOH-) و استری (COOR-) همگی به علت داشتن اکسیژن که اتم با الکترونگاتیوی بالا است ، قطبی بوده و موجب قطبی شدن مولکول می شوند .


در یک مولکول هر چه گروههای قطبی (اکسیژندار ) بیشتر باشد ، مولکول قطبی تر بوده و در آب محلول تر خواهد بود . و بر عکس هر چه بخشهای کربنی بیشتر باشد ، مولکول ناقطبی خواهد بود .
به عنوان مثال در مولکول ویتامین C گروههای قطبی زیاد بوده و مولکول قطبی می شود ولی در مولکول ویتامین A فقط یک گروه (OH-) وجود داشته و مابقی مولکول کربنی است و مولکول ناقطبی می شود .


ویتامین C محلول در آب ولی ویتامین A نامحول در آب است.

 

[P O U R I A]

شیمی ۳ – ظرفیت گرمایی ویژه آب در حالتهای جامد ، مایع و گاز

شیمی ۳ – ظرفیت گرمایی ویژه آب در حالتهای جامد ، مایع و گاز

یکی از عوامل موثر در ظرفیت گرمایی ، نیروِی جاذبه بین مولکولهای مواد است . هر چه نیروی جاذبه بین مولکولی بیشتر باشد ، برای افزایش جنبش مولکولهای ماده گرمای بیشتری لازم است ، در نتیجه ظرفیت گرمایی بالاتر خواهد بود .


عامل دیگری که در ظرفیت گرمایی موثر است درجات آزادی ذرات ماده می باشد ، منظور از درجات آزادی ، تعداد انواع حرکتهایی است که ذرات ماده می توانند انجام بدهند .این حرکات همان حرکتهای انتقالی ، ارتعاشی و چرخشی است. هر چه درجات آزادی ماده ای بیشتر باشد ، ظرفیت گرمایی ان بیشتر است .


برای توجیه ظرفیت گرمایی هر ماده بایستی هر دو عامل را در نظر گرفت .


آب و یخ از نظر نیروی جاذبه بین مولکولی تقریبا با هم یکسان می باشند ولی از نظر درجات آزادی ، درجات آزادی یخ بسیار کمتر از آب است . در نتیجه ظرفیت گرمایی یخ کاهش یافته و حدودا نصف آب است .


آب و بخار آب از نظر درجات آزادی خیلی با هم اختلاف ندارند ، ولی نیروهای جاذبه بین مولکولی در بخار آب بسیار کمتر از آب است ، در نتیجه ظرفیت گرمایی بخار آب کاهش یافته و حدودا نصف آب است .

 

[P O U R I A]

شیمی ۳ – دمای شعله اتان ، اتن و اتین

شیمی ۳ – دمای شعله اتان ، اتن و اتین

هرچند که گرمای سوختن اتان از اتن و اتین بیشتر است ولی دمای شعله اتین از دو گاز دیگر بیشتر می باشد.
علت آن تعداد مولهای گاز ایجاد شده در واکنش سوختن اتان ، اتن و اتین است .

C2H6 + 3.5O2 ——> 2CO2 + 3H2O
C2H4 + 3O2 ——> 2CO2 + 2H2O
C2H2 + 2.5O2 ——> 2CO2 + H2O​

طبق معادلات فوق از سوختن یک مول اتان ، ۵ مول گاز تولید می شود ، درصورتیکه از سوختن یک مول اتین ، ۳ مول گاز تولید می شود . از طرفی گرمای تولید شده در هر واکنش صرف افزایش جنبش مولکولهای تولید شده در همان واکنش میشود که همان دما شعله است . چون تعداد مول گاز تولید شده در واکنش سوختن اتین کمتر است ، به هر مول از گاز تولید شده گرمای بیشتری رسیده و جنبش گازهای تولید شده بیشتر خواهد بود ، در نتیجه شعله آن دمای بالاتری خواهد داشت.


(لطفا خودتان محاسبات لازم را انجام دهید . گرمای تولید شده در هر واکنش را بر تعداد مول گاز تولید شده در همان واکنش تقسیم کنید )

 

[P O U R I A]

شیمی ۳ – دمای استاندارد

شیمی ۳ – دمای استاندارد

دمای استاندارد برای مقاصد مختلف با هم متفاوت است ، به عنوان مثال برای روابط حجمی گازها دمای استاندارد صفر درجه در نظر گرفته می شود ، در صورتیکه برای شرایط استاندارد ترمودینامیکی دمای استاندارد معمولا ۲۵ درجه ( دمای اتاق) در نظر گرفته میشود .


حتی وقتی در مورد مواد مختلف و پایدارترین حالت آنها بحث می شود ، دمای استاندارد می تواند هر دمایی باشد . به عنوان مثال دمای استاندارد برای بخار آب ۱۰۰ درجه سانتیگراد است . یا دمای استاندارد آهن مذاب حدود ۱۵۰۰ درجه است .

 

[P O U R I A]

شیمی ۳ – خواص مقداری و شدتی

شیمی ۳ – خواص مقداری و شدتی

برای خواص شدتی و مقداری بهتر بجای تعریف کتاب از تعاریف زیر استفاده کنیم :


خاصیت شدتی : خاصیتی است که مقدار آن خاصیت برای جزئی از سیستم و کل سیستم برابر است . مثلا دما . دمای قسمتی از سیستم و کل سیستم یکسان است .


خاصیت مقداری : خاصیتی است که مقدار آن خاصیت برای جزئی از سیستم از کل سیستم کمتر است . مثلا جرم . جرم قسمتی از سیستم از جرم کل سیستم کمتر است .


باتوجه به این تعریف خواص رنگ ، فشار ، غلظت ، دما ، ظرفیت گرمایی ویژه ، ظرفیت گرمایی مولی ، چگالی و … شدتی و خواص جرم ، حجم ، ظرفیت گرمایی و گرما مقداری هستند .
در مورد فشار می توان گفت : فشار قسمتی از سیستم و کل سیستم یکسان است ، بنابراین شدتی است .


در مورد رنگ که در گردن بالن کمتر است ، علت آن این است که ضخامت محلول در قسمت گردن بالن کمتر بوده و نور ضمن عبور از آن قسمت کمتر جذب می شود ، بنابراین روشن تر دیده می شود . ولی باید بدانید که رنگ آن با دیگر قسمتهای بالن یکسان است و خاصه شدتی خواهد بود. ( بشرطی که محلول همگن باشد )

 

[P O U R I A]

شیمی ۳ – انحلال پذیری ترکیبات یونی در آب

شیمی ۳ – انحلال پذیری ترکیبات یونی در آب

عوامل مختلفی در انحلال پذیری مواد در آب موثر می باشند . از جمله حجم و بار یونهای ترکیب یونی ( چگالی بار یونها ) ، جرم مولی ترکیب یونی ، پایداری یونهای نمک ، انرژی شبکه بلور نمک و … .
در مورد جرم مولی مطلب جالبی هست که کمتر به آن توجه می شود . انحلال پذیری ترکیبات بر حسب گرم در ۱۰۰ گرم آب اندازه گیری می شود . بنابراین هر جرم مولی ماده حل شونده بیشتر باشد ، مقدار این عدد بزرگتر می شود . به عنوان مثال در دمای ۴۰ درجه انحلال پذیری NaCl و KNO3 به ترتیب ۳۸ و ۶۰ گرم در ۱۰۰ گرم آب است و ظاهرا انحلال پذیری KNO3 تقریبا دو برابر NaCl است . ولی جالب است که اگر انحلال پذیری این دو نمک را برحسب مول در ۱۰۰ گرم آب حساب کنیم با هم تقریبا برابر شده و به ترتیب ۰٫۶ و ۰٫۶۵ می باشد . در واقع از نظر مول این دو نمک یکسان در آب حل می شوند و فقط چون جرم مولی KNO3 بیشتر است ، انحلال پذیری آن عدد بزرگتری می شود .


عامل دیگری که در انحلال پذیری موثر است ، انرژی شبکه بلور نمک است ، وقتی نمکی در آب حل می شود که انرژی حاصل از آبپوشی، انرژی لازم برای فروپاشی شبکه را تامین نماید . اگر این انرژی تامین شود انحلال پذیری بخوبی صورت می گیرد ، در غیر اینصورت فقط به مقداری در آب حل می شود که انرژی لازم تامین شده باشد .


با این توضیح وقتی محلول سیرشده ای را حرارت می دهیم ، گرمای داده شده قسمتی از این انرژی لازم را تامین کرده و انحلال پذیری افزایش می یابد.

 

[P O U R I A]

شیمی ۳ – روش وارسی

شیمی ۳ – روش وارسی

چند قاعده مهم که در موازنه بصورت وارسی می تواند مورد استفاده قرار گیرد بصورت زیر است .


۱- بهتر است موازنه را از ترکیبی آغاز نماییم که بیشترین تعداد عنصر و اتم را داشته باشد .
۲- اگر در معادله عنصر آزاد وجود داشت( مثلا O2 , H2 , N2 , Na و … ) ، بهتر است موازنه آنها را به آخر موکول نماییم .
۳- از ضریب کسری تنها برای عناصر آزاد استفاده نماییم و برای مواد مرکب تا حد امکان از ضریب کسری استفاده نکنیم .
۴- اگر از عنصری در یک طرف معادله در دو ماده وجود داشت ، موازنه آن عنصر را به آخر موکول کنیم . موازنه را از عناصری شروع کنیم که در هر طرف معادله در یک ماده ( مرکب ) وجود دارند . مثلا در واکنش زیر بهتر است موازنه را از C2H6 و از عنصر کربن یا هیدروژن شروع کنیم .


C2H6 + O2 ——-> CO2 + H2O

 

[P O U R I A]

شیمی ۳ – تفاوت فاز و حالت

شیمی ۳ – تفاوت فاز و حالت

منظور از حالت ماده جامد ، مایع و گاز است . در صورتیکه منظور از فاز به هر بخشی از ماده که ساختار مولکولی یکسان داشته باشد یک فاز گفته می شود . در واقع می توان چند فاز مختلف با یک حالت داشته باشیم . برای درک بهتر تفاوت آنها به مثالهای زیر توجه کنید .



- آب خالص :یک فاز . زیرا تمام قسمتهای آن ساختار مولکولی یکسان دارند .
- محلول شکر در آب : یک فاز . زیرا در محلولها ماده حل شونده بطور یکنواخت پراکنده شده و قسمتهای مختلف آن ساختار یکسان دارد .( منظور از ساختار یکسان خالص بودن ماده نیست بلکه یکنواخت بودن پراکندگی مولکولهای آن است ، حتی اگر ناخالص باشد )
- محلول اشباع شکر در آب که مقداری شکر جامد حل نشده در آن وجود داشته باشد : دو فاز ، فاز محلول و فاز شکر جامد
- محلول اشباع شکر و نمک طعام در آب که مقداری شکر و نمک جامد در آن وجود داشته باشد : سه فاز ، فاز محلول ، فاز شکر جامد ، فاز نمک طعام جامد
- مخلوط آب و روغن : دو فاز ، فاز آب و فاز روغن . در این مثال با اینکه آب و روغن در دو مایع هستند ولی دو فاز می باشند .
- آب در حال جوشیدن : دو فاز ، فاز آب و فاز حبابهای بخار آب
- مخلوط سدیم کلرید و شکر : دو فاز ، فاز سدیم کلرید و فاز شکر

 

[P O U R I A]

شیمی ۲ – ترتیب پرشدن ترازهای فرعی انرژی

شیمی ۲ – ترتیب پرشدن ترازهای فرعی انرژی

برای رسم آرایش الکترونی یک عنصر بایستی ترتیب پرشدن ترازهای فرعی را بدانیم ، برای عناصر سبک ( تا عدد اتمی ۳۶ ) ترتیب پرشدن ساده بوده و به آسانی بخاطر سپرده می شود ، ولی برای عناصر سنگین ( مثلا عدد اتمی ۸۲ ) حفظ کردن ترتیب پرشدن مشکل بوده و احتمال اشتباه وجود دارد .
یکی از روشهای ساده برای نوشتن ترتیب پرشدن ترازهای فرعی ، استفاده از جدول تناوبی است . ترازهای فرعی که در هر دوره جدول پر میشوند بصورت زیر است :

دوره ۱ : s
دوره ۲ : s p
دوره ۳ : s p
دوره ۴ : s d p
دوره ۵ : s d p
دوره ۶ : s f d p
دوره ۷ : s f d p

چنانچه ترازهای انرژی فرعی دوره های جدول را به ترتیب بنویسیم خواهیم داشت :
s sp sp sdp sdp sfdp sfdp

ترتیب بدست آمده همان ترتیب پرشدن ترازهای فرعی است . فقط بایستی شماره تراز اصلی هر تراز فرعی را بصورت زیر بنویسیم :

برای s از شماره ۱ شروع می کنیم و آنها را به ترتیب شماره گزاری میکنیم :
۱s 2s p 3s p 4s d p 5s d p 6s f d p 7s f d p

برای p از شماره ۲ شروع می کنیم و آنها را به ترتیب شماره گزاری میکنیم :
۱s 2s 2p 3s 3p 4s d 4p 5s d 5p 6s f d 6p 7s f d 7p

برای d از شماره ۳ شروع می کنیم و آنها را به ترتیب شماره گزاری میکنیم :
۱s 2s 2p 3s 3p 4s 3d 4p 5s 4d 5p 6s f 5d 6p 7s f 6d 7p

برای f از شماره ۴ شروع می کنیم و آنها را به ترتیب شماره گزاری میکنیم :
۱s 2s 2p 3s 3p 4s 3d 4p 5s 4d 5p 6s 4f 5d 6p 7s 5f 6d 7p

ترتیب بدست آمده همان ترتیب پر شدن ترازهای فرعی است :
۱s 2s 2p 3s 3p 4s 3d 4p 5s 4d 5p 6s 4f 5d 6p 7s 5f 6d 7p

 

[P O U R I A]

شیمی ۲ – تفاوت زاویه SO2 و CO2

شیمی ۲ – تفاوت زاویه SO2 و CO2

CO2یک مولکول خطی با زاویه ۱۸۰ درجه است زیرا اتم مرکزی جفت الکترون ناپیوندی نداشته و دارای دو قلمرو الکترونی است ، درصورتیکه در SO2 اتم گوگرد به علت جفت الکترون ناپیوندی مولکولی خمیده با زاویه پیوندی حدود ۱۱۹٫۵ است .

 

[P O U R I A]

شیمی ۲ – نقطه ذوب آلکانها

شیمی ۲ – نقطه ذوب آلکانها

نقطه ذوب الکانها با افزایش تعداد کربن افزایش می یابد ، بجز در پروپان که بطور استثناء کاهش می یابد .


علت آن ساختار هندسی مولکول پروپان است که از مولکول پروپان ، مولکولهای آلکان ساختار خمیده پیدا می کنند و اتمهای کربن بصورت زیگزاک در می آیند . این ساختار هندسی موجب می شود ، مولکولهای پروپان بخوبی کنار هم قرار نگیرند و نقطه ذوب کاهش یابد . بعد از پروپان چون همگی این ساختار را دارند ، مجددا نقطه ذوب حالت عادی یافته و افزایش می یابد.